Sang bata pa sia, ginaistorya niya sa imo ang tanan. Pero sang magtin-edyer na sia wala na. Kon istoryahon mo sia, masabat lang sia sing isa ukon duha ka tinaga, kag kon piliton mo naman sia nga mag-istorya, mabaisay lang kamo.

Pero, matun-an mo kon paano makig-istorya sa imo tin-edyer nga bata. Una, binagbinaga anay ang duha ka rason kon ngaa mabudlay ini.

Gusto sang kahilwayan. Agod mangin responsable nga adulto, dapat matun-an sang imo tin-edyer kon paano atubangon ang mga kabudlayan sa kabuhi. Gusto sang pila ka tin-edyer nga makuha ang tanan nga kahilwayan, samtang may mga ginikanan naman nga nagatinguha nga idingot ini tubtob posible. Nagaresulta ini sa indi pag-intiendihanay. “Gusto sang akon mga ginikanan nga kontrolon ang tanan ko nga ginahimo,” reklamo sang 16 anyos nga si Brad. * “Kon indi gani nila ko paghatagan sing dugang nga kahilwayan asta mag-18 ako, mahalin na ko di sa balay!”

Makahibalo na mangatarungan. Ang gamay nga mga bata kontento na sa sabat nga puede kag indi puede. Pero ang mga tin-edyer nagakinahanglan sing mas komplikado nga paathag. Importante gid ini para matun-an nila kon paano makahimo sing husto nga mga desisyon. Halimbawa: Para sa isa ka bata, simple lang ang ginatawag nga patas: ‘Gintunga ni Nanay ang tinapay sa duha. Ang tunga akon kag ang tunga iya sang utod ko.’ Sa sining simple nga paagi, mabatyagan sang kada isa nga patas ang tanan. Pero, indi amo sini ka simple sa mga tin-edyer. Kay man, nakahibalo sila nga ang patas nga pagtratar indi pirme pareho, kag ang pareho indi pirme patas. Ang pagpangatarungan makabulig sa imo tin-edyer nga maatubang ang komplikado nga mga sitwasyon. Pero mahimo bangod sini, indi man sia pirme mag-ugyon sa imo.

Kon posible, istoryaha sila pirme. Indi mangin tama ka serioso. Halimbawa, natalupangdan sang pila ka ginikanan nga mas gusto sang mga tin-edyer nga mag-istorya samtang may ginaobra sila sa balay ukon nagabiyahe, kon diin nagatuparay sila sang ila ginikanan sangsa nagaatubangay.​—Prinsipio sa Biblia: Deuteronomio 6:​6, 7.

Mas maayo kon indi malawig. Indi kinahanglan nga baisan ninyo ang tanan nga butang asta nga mag-away kamo. Sa baylo, ihambal ang imo punto . . . kag maghipos na. Ang imo ginahambal masami nga sa ulihi pa “mabatian” sang imo tin-edyer, kon nagaisahanon na lang sia kag mapamensaran ang imo ginsiling. Hatagi sia sing kahigayunan nga mahimo ini.​—Prinsipio sa Biblia: ­Hulubaton 1:​1-4.

Mamati kag magpasibu. Mamati sing maayo kag indi sia pagsapara, agod maintiendihan mo ang problema. Mangin rasonable sa imo mga ginahambal. Kon tuman ka kaestrikto sa imo tin-edyer, mahimo nga mangita sila sing lusot. “Ayhan amo ini ang rason kon ngaa nagadoble-kara ang mga bata,” paandam sang libro nga Staying ­Connect­ed to Your Teenager. “Ginahambal nila ang gusto mabatian sang ila ginikanan, pero pagtalikod sini ginahimo nila ang ila gusto.”​—Prinsipio sa Biblia: Filipos 4:5.

Mangin kalmado. “Kon indi ugyon si Nanay sa akon ginasiling, naakig sia bisan ano ang akon ihambal,” siling sang tin-edyer nga si Kari. “Bangod naugot na ako mabaisay na kami.” Gani, sa baylo nga mangakig, ipakita sa imo bata nga naintiendihan mo ang iya ginabatyag. Halimbawa, imbes nga magsiling, “Daw indi man ina problema!” mahimo ka magsiling, “Nakita ko kon ngaa nabudlayan ka gid.”​—Prinsipio sa Biblia: Hulubaton 10:19.

Tubtob posible, maggiya pero indi magdikta. Ang ikasarang sa paghunahuna sang imo tin-edyer pareho sang mga maskulo nga dapat magtubo. Gani, kon may problema sia, indi ini pagsalua. Kon ginaistoryahan ninyo ini, hatagi sia sing kahigayunan nga mangita sang solusyon. Dayon, kon mahambalan na ninyo ang pila ka solusyon, mahimo ka magsiling: “Pila lang ini sa mga posible mo himuon. Pamensari anay ini, kag pagligad sang isa ukon duha ka adlaw istoryahan naton liwat kon ano ang imo desisyon kag kon ngaa.”​—Prinsipio sa Biblia: Hebreo 5:​14.