Paano Malandas ang Kabudlayan sang Pagmenopos?
“Grabe gid ang akon kasubo nga wala man sing rason. Naghibi ako kag namensar nga basi nagbuang na ako.”—Rondro, * 50 anyos.
“Pagbugtaw mo kon aga nagalinapta lang ang imo balay. Indi mo na makita ang imo mga pagkabutang. Ang imo mahimo sang nagliligad nga mga tuig indi mo na mahimo subong, kag wala ka kahibalo kon ngaa.”—Hanta, 55 anyos.
WALA nagamasakit ini nga mga babayi kundi nagamenopos. Isa ini ka natural nga pagbag-o sa kabuhi sang babayi kag pagkadula sang iya ikasarang nga magbata. Kon babayi ka, malapit ka na lang bala magmenopos? Ukon nagamenopos ka na? Ano man ang imo kahimtangan, mas maayo kon nahangpan mo kag sang imo pamilya ang parte sa sini para maatubang ninyo ini sing madinalag-on.
Ang Menopos
Kalabanan nga mga babayi nagamenopos kon kuwarentahon na sila, pero may iban man nga mga sisentahon na. * Sa masami, amat-amat nga nagauntat ang pamulanon. Bangod indi na normal ang pagpatubas sang mga hormone, may mga binulan nga wala sila ginaabtan, may pila ka beses nga ginaabtan sa isa ka bulan, ukon sobra kasulog. Pero may iban man nga gulpi lang kag wala na gid ginaabtan.
“Lainlain ang pagmenopos sang kada babayi,” siling sang Menopause Guidebook. Nagsiling man ini: “Ang pinakakinaandan nga kabudlayan nga ila naeksperiensiahan amo ang pagbatyag sang tuman nga kagin-ot (ginatawag man kon kaisa nga hot flush),” nga “mahimo ginasundan sang pagpalangurog bangod ginatugnawan.” Bangod sini, nagakadisturbo ang ila tulog kag nagapalangluya. Daw ano ini kadugay? Suno sa The Menopause Book, “mga isa ukon duha ka tuig. Ang iban naman sa sulod sang madamo nga tinuig, kag pila lang ang nagaantos sini sa bilog nila nga kabuhi.” *
Bangod sang indi normal nga hormone, mahimo man makaeksperiensia ang isa sang depresyon kag pagbag-obag-o sang modo, nga nagaresulta sa pagkasensitibo, indi makakonsentrar sing maayo, kag pagkamalipaton. “Talagsa lang matabo nga maeksperiensiahan sang isa ini tanan nga sintoma,” siling sang The Menopause Book. Gani, ang iban makaeksperiensia sang diutay nga problema kag kabudlayan.
Kon Paano Ini Atubangon
Ang pila ka pagbag-o sang pagkabuhi mahimo makabuhin sing mga kabudlayan. Halimbawa, ang pag-untat sa pagpanigarilyo mahimo makabulig nga mabuhinan ang hot flush. Madamo man ang nakabenepisyo sa pagbag-o sang ila dieta, pareho sang paglimite ukon paglikaw pa gani sang pag-inom sing alak, caffeine, kag makahang ukon matam-is nga mga pagkaon, nga mahimo mangin kabangdanan sang hot flush. Siempre, importante ang balanse kag masustansia nga pagkaon.
Daku man ang mabulig sang pag-ehersisyo. Halimbawa, mahimo sini mabuhinan ang insomnia, kag makabulig nga mangin maayo ang modo. Makabulig man ini para magbakod ang mga tul-an kag mangin maayo ang panglawas. *
Magkomunikar
“Indi kinahanglan nga maghipos lang,” siling ni Rondro nga ginsambit kaina. “Kon makigkomunikar ka sa imo mga hinigugma, indi gid sila mabalaka kon matalupangdan nila ang nagakatabo sa imo.” Ang matuod, mas mangin mapinasensiahon kag mahinangpanon pa gid sila. “Ang gugma mapinasensiahon kag mainayuhon,” siling sang 1 Corinto 13:4.
Madamo man ang nakapanginpulos sa pangamuyo, lakip na ang mga nasubuan kay indi na sila makabata. “[Ang Dios] nagalugpay sa aton sa tanan naton nga kapipit-an,” pasalig sa aton sang Biblia. (2 Corinto 1:4) Makapaumpaw man ang paghibalo nga ang pagmenopos temporaryo lang. Pagkatapos sini, ang mga babayi nga nag-atipan sang ila ikaayong lawas mahimo makatigayon liwat sang kusog kag mangin malipayon sa ila pagkabuhi.
^ par. 2 Gin-islan ang mga ngalan.
^ par. 6 Ginakabig sang mga doktor nga nagamenopos na ang babayi kon wala na sia maabtan sa sulod sang 12 ka bulan.
^ par. 7 Mahimo man magbatyag sing tuman nga kagin-ot ang isa bangod sang pila ka problema sa panglawas, lakip ang balatian sa thyroid kag ang pila ka pagbulong. Mas maayo kon hibaluon anay kon amo gid bala ini ang rason antes maghinakop nga epekto ini sang menopos.
^ par. 11 Para mabuligan ang mga nagamenopos, mahimo magreseta ang mga doktor sang pila ka produkto, pareho sang mga hormone, suplemento, kag mga antidepressant. Wala nagarekomendar ang Magmata! sang bisan ano nga produkto ukon terapiya.
