1. Ano ang reaksion sang madamo nga tawo sa pagsinggit sang kaalam? (Hulubaton 1:20, 21)

 SA MADAMO nga pungsod, makita naton ang aton malipayon nga mga kauturan nga ara sa mga lugar nga madamo sing tawo, kag ginatanyagan nila sang mga publikasyon ang mga nagalabay. Natilawan mo na bala ini nga paagi sang pagbantala? Kon huo, posible gid nga nahunahuna mo ang ginsiling sang libro sang Hulubaton. Nagsiling ini nga ang kaalam nagasinggit sa plasa para mabatian ini sang mga tawo. (Basaha ang Hulubaton 1:20, 21.) Mabasa sa Biblia kag sa aton mga publikasyon ang “matuod nga kaalam,” ukon ang kaalam nga halin kay Jehova. Ini nga kaalam amo ang kinahanglan gid sang mga tawo para mabaton nila ang kabuhi nga wala sing katapusan. Nalipay kita kon may nagbaton sang aton mga publikasyon. Pero indi tanan nga tawo gusto magbaton sini. May pila nga indi interesado sa Biblia. Ginakadlawan naman kita sang iban. Para sa ila, indi makabulig ang Biblia kay daan na ini katama. Kag ginapakalain sang iban ang ginatudlo sang Biblia parte sa husto kag sala. Para sa ila, ang mga tawo nga nagasunod sa mga sugo sang Biblia wala sing kaluoy kag madasig maghusgar sa iban. Pero bangod mahigugmaon si Jehova, padayon sia nga nagahatag sang iya kaalam para sa tanan. Paano niya ini ginahimo?

2. Paano matigayon subong ang matuod nga kaalam, pero ano ang reaksion sang kalabanan nga tawo sa sini?

² Ang isa nga ginagamit ni Jehova para mabatian sang mga tawo ang matuod nga kaalam amo ang iya Pulong, ang Biblia. Matigayon na sang halos tanan nga tawo ini nga libro. Kamusta naman ang aton mga publikasyon nga nabase sa Biblia? Nagapasalamat gid kita sa pagpakamaayo ni Jehova kay matigayon na ini sa sobra 1,000 ka lenguahe. Makabenepisyo gid ang mga nagapamati sa matuod nga kaalam, ukon ang mga nagabasa parte sa sini kag nagaaplikar sang ila natun-an. Pero, indi gusto sang kalabanan nga tawo nga pamatian ang matuod nga kaalam. Kon may himuon  sila nga mga desisyon, mas nagasalig sila sa ila kaugalingon ukon mas gusto nila pamatian ang ginasiling sang iban nga tawo. Posible nga pakanubuon pa gani nila kita kay ginasunod naton ang Biblia. Binagbinagon sa sini nga artikulo kon ngaa amo sini ang reaksion sang mga tawo. Pero binagbinagon anay naton kon paano naton matigayon ang kaalam nga halin kay Jehova.

3. Paano naton mapakita nga may matuod kita nga kaalam?

³ Ang kaalam nagapatuhoy sa aton ikasarang nga gamiton ang aton nabal-an para maghimo sang maayo nga mga desisyon. Pero, indi lang amo sini ang ginapatuhuyan sang matuod nga kaalam. Ang Biblia nagasiling: “Ang kahadlok kay Jehova amo ang una nga tikang sa pagtigayon sing kaalam, kag ang ihibalo tuhoy sa Isa nga Labing Balaan nagahatag sing paghangop.” (Hulu. 9:10) Gani kon may himuon kita nga importante nga desisyon, dapat naton hibaluon ang panghunahuna ni Jehova ukon ang “ihibalo tuhoy sa Isa nga Labing Balaan,” kag diri naton ibase ang aton desisyon. Mahimo naton ini paagi sa pagtuon sang Biblia kag sang mga publikasyon nga nabase sa Biblia. Kon himuon naton ini, ginapakita naton nga may matuod kita nga kaalam.—Hulu. 2:5-7.

4. Ngaa si Jehova lang ang makahatag sa aton sang matuod nga kaalam?

⁴ Si Jehova lang ang makahatag sa aton sang matuod nga kaalam. (Roma 16:27) Ngaa masiling naton nga sia ang ginahalinan sang kaalam? Una, si Jehova ang Manunuga kag nabal-an niya ang tanan parte sa iya mga tinuga. (Sal. 104:24) Ikaduha, makita sa tanan nga ginahimo ni Jehova nga maalam sia. (Roma 11:33) Ikatlo, nagaresulta gid pirme sa kaayuhan ang maalam nga mga laygay ni Jehova. (Hulu. 2:10-12) Kon gusto naton matigayon ang matuod nga kaalam, dapat naton batunon ining importante nga mga kamatuoran kag dapat kita magpagiya sa sini sa aton mga desisyon kag ginahimo.

5. Ano ang resulta bangod indi magpati ang mga tawo nga si Jehova lang ang ginahalinan sang matuod nga kaalam?

⁵ Madamo nga tawo sa kalibutan ang nagadayaw sa matahom nga mga butang nga makita nila sa palibot, pero nagasiling sila nga wala sing Manunuga kag nagapati sila sa ebolusyon. May iban naman nga nagasiling nga nagapati sila nga may Dios, pero daan na kuno katama ang ginatudlo sang Biblia kag nagapagusto sila sa ila kabuhi. Ano ang resulta sini nga mga pagpati? Nangin maayo bala ang sitwasyon sa kalibutan bangod mas nagasalig ang mga tawo sa ila kaalam imbes nga sa kaalam nga halin sa Dios? Nangin matuod bala sila nga malipayon ukon nakita bala nila ang masaligan nga paglaum sa palaabuton? Base sa aton makita, kumbinsido kita nga matuod gid ining ginasiling sang Biblia: “Wala sing kaalam, ukon paghangop, ukon laygay kon batok ini kay Jehova.” (Hulu. 21:30) Bangod sini, gusto naton nga padayon kita nga hatagan ni Jehova sang matuod nga kaalam. Pero makapasubo nga indi ini gusto sang kalabanan nga tawo. Ngaa?

6. Suno sa Hulubaton 1:22-25, sin-o ang mga indi gusto mamati sa matuod nga kaalam?

⁶ Madamo nga tawo ang indi gusto mamati kon “nagasinggit sa dalan” ang matuod nga kaalam. Suno sa Biblia, may tatlo ka grupo sang mga tawo nga indi gusto sang kaalam: ang mga “kulang sing kinaalam,” ang mga “nagapangyaguta,” kag ang mga “buangbuang.” (Basaha ang Hulubaton 1:22-25.) Binagbinagon naton kon ngaa indi gusto sini nga mga tawo ang kaalam nga halin sa Dios, kag kon ano ang himuon naton para indi naton sila mailog.

7. Ngaa gusto sang iban nga magpabilin lang gihapon nga “kulang sing kinaalam”?

⁷ Ang mga “kulang sing kinaalam” amo ang  mga tawo nga nagapati lang dayon sa tanan nga mabatian nila kag mahapos sila tuntuhon. (Hulu. 14:15, footnote) Madamo kita sing maistorya nga amo sini nga mga tawo kon nagabantala kita. Halimbawa, hunahunaa ang minilyon ka tawo nga ginatunto sang mga lider sang relihion kag sang mga pulitiko. Nagalalain gid ang iban sang narealisar nila nga ginatunto lang sila sang sini nga mga lider. Pero ang mga tawo nga ginsambit sa Hulubaton 1:22 gusto nga magpabilin lang gihapon nga kulang sing kinaalam kay mas nanamian sila sa sini. (Jer. 5:31) Nanamian sila nga makapagusto sila sa ila kabuhi, kag indi nila gusto tun-an ang Biblia ukon tumanon ang mga kasuguan sini. Isa ka relihioso nga babayi nga taga-Quebec, Canada, ang nagsiling sa isa ka Saksi, “Kon ginatunto gid man kami sang amon pari, indi ’na ’ya amon sala, iya ’na ’ya sala!” Madamo nga tawo ang amo man sini ang pagpati. Indi gid naton gusto ilugon ining mga tawo nga hungod nga nagapatunto.—Hulu. 1:32; 27:12.

8. Ano ang makabulig sa aton para makatigayon kita sing kaalam?

⁸ May maayo nga rason kon ngaa ginapalig-on kita sang Biblia nga indi kita magpabilin nga kulang sing kinaalam kundi “maghunahuna [kita] kaangay sang hamtong.” (1 Cor. 14:20) Makatigayon kita sing kaalam paagi sa pag-aplikar sang mga prinsipio sa Biblia sa aton kabuhi. Kon himuon naton ini, makita naton nga makabulig ini nga mga prinsipio para malikawan naton ang mga problema kag para makahimo kita sang maayo nga mga desisyon. Maayo gid kon binagbinagon naton ang mga desisyon nga nahimo na naton. Kon madugay na kita nga naga-Bible study kag naga-attend sa mga miting, puede naton pamangkuton ang aton kaugalingon kon ngaa wala pa kita nakadedikar kay Jehova kag nakapabawtismo. Kon bawtismado na kita, padayon bala nga nagauswag ang aton ikasarang sa pagbantala kag pagtudlo sang maayong balita? Makita bala sa aton mga desisyon nga nagapagiya kita sa mga prinsipio sa Biblia? Ginailog bala naton si Jesus sa aton pagtratar sa iban? Kon nakita naton nga may dapat kita bag-uhon, dapat naton pamalandungan sing maayo ang mga pahanumdom ni Jehova kay “nagahatag [ini] sing kaalam sa tawo nga kulang sing kinaalam.”—Sal. 19:7.

9. Paano ginapakita sang mga “nagapangyaguta” nga indi nila gusto ang kaalam?

⁹ Ang ikaduha nga grupo sang mga tawo nga indi gusto sang kaalam nga halin sa Dios amo ang mga “nagapangyaguta.” Kon kaisa, may maistorya kita nga amo sini nga mga tawo sa aton pagbantala. Nanamian sila magyaguta sa iban. (Sal. 123:4) Nagpaandam ang Biblia nga sa katapusan nga mga adlaw, madamo ang magapangyaguta. (2 Ped. 3:3, 4) Pareho sa mga umagad nga lalaki sang matarong nga si Lot, wala ginapamatian sang pila ka tawo subong ang paandam sang Dios. (Gen. 19:14) Madamo ang nahikay sa mga nagatuman sa mga prinsipio sa Biblia. Nagapangyaguta sila bangod gusto nila pasundan “ang ila mga kailigbon sa indi diosnon nga mga butang.” (Jud. 7, 17, 18) Ang paglaragway sang Biblia sa mga nagapangyaguta pareho gid sa paglaragway sa mga apostata kag sa iban pa nga nagsikway kay Jehova.

10. Suno sa Salmo 1:1, paano naton malikawan nga mailog ang mga nagapangyaguta?

¹⁰ Paano naton malikawan nga mailog ang mga nagapangyaguta? Ang isa ka paagi amo ang indi pag-upod sa mga tawo nga palareklamo. (Basaha ang Salmo 1:1.) Buot silingon, indi naton dapat pagpamatian ukon basahon ang bisan ano nga impormasyon nga halin sa mga apostata. Kabalo kita nga kon indi kita maghalong, posible nga mangin palareklamo kita kag duhaduhaan naton si Jehova kag ang mga instruksion sang iya organisasyon. Para malikawan naton ini, pamangkuton naton ang aton kaugalingon: ‘Kon may bag-o nga instruksion ukon paathag, pirme lang bala ako may ginahambal nga negatibo parte sa sini? Pirme ko bala ginapangitaan sang sala ang nagapanguna nga mga utod?’ Kon bag-uhon  naton dayon ining indi maayo nga mga pamatasan, malipay sa aton si Jehova.—Hulu. 3:34, 35.

11. Ano ang pagtamod sang mga “buangbuang” sa mga kasuguan ni Jehova parte sa husto kag sala?

¹¹ Ang ikatlo nga grupo sang mga tawo nga indi gusto sang kaalam amo ang mga “buangbuang.” Mga buangbuang sila bangod wala nila ginasunod ang mga kasuguan sang Dios parte sa husto kag sala. Ginahimo nila kon ano ang sa banta nila nga husto. (Hulu. 12:15) Ginasikway nila si Jehova nga amo ang ginahalinan sang kaalam. (Sal. 53:1) Kon mabantalaan naton sila, masami nga ginapakalain nila kita bangod ginapabaloran naton ang mga kasuguan sang Dios. Pero wala man sila sang masiling kon ano ang mas maayo sangsa mga kasuguan sang Dios. Ang Biblia nagasiling: “Para sa buangbuang indi matigayon ang matuod nga kaalam; wala sia sing inughambal sa gawang sang siudad.” (Hulu. 24:7) Indi gid makahatag sing maayo nga laygay ang mga buangbuang. Gani ginapaandaman kita sang Biblia nga ‘likawan ang mga buangbuang.’—Hulu. 14:7.

12. Ano ang himuon naton para indi naton mailog ang mga buangbuang?

¹² Wala naton ginailog ang mga indi gusto sang laygay sang Dios. Sa baylo, ginapabaloran naton ang mga kasuguan sang Dios, lakip ang iya mga kasuguan parte sa husto kag sala. Para mas pabaloran pa gid naton ini, ikumparar naton ang resulta kon magtuman kita kag ang resulta kon indi kita magtuman. Obserbahi ang mga problema sang mga tawo nga wala namati sa maalam nga mga laygay ni Jehova. Dayon binagbinaga kon daw ano kaayo sang imo kabuhi sangsa ila bangod gintuman mo ang Dios.—Sal. 32:8, 10.

13. Ginapilit bala kita ni Jehova nga tumanon ang iya maalam nga mga laygay?

¹³ Para sa tanan ang kaalam nga ginahatag ni Jehova, pero wala niya kita ginapilit nga batunon ini. Pero ginlaragway niya ang resulta kon indi pagpamatian sang mga tawo ang iya kaalam. (Hulu. 1:29-32) Kon indi sila magtuman kay Jehova, “magaantos sila sang resulta sang ila ginhimo.” Magaabot ang tion nga magaantos sila sa ila mga problema bangod sang ila paagi sang pagkabuhi. Sa ulihi, laglagon sila ni Jehova. Pero amo ini ang ginpromisa para sa mga nagapamati sa maalam nga mga laygay ni Jehova kag nagaaplikar sini: “Ang nagapamati sa akon magakabuhi nga luwas sa katalagman kag wala sing ginakahadlukan nga kalalat-an.”—Hulu. 1:33.

14-15. Ano ang matun-an naton sa Hulubaton 4:23?

¹⁴ Kon iaplikar naton ang kaalam nga halin sa Dios, pirme gid ini nagaresulta sa aton kaayuhan. Ginbinagbinag naton nga ginpaposible ni Jehova nga madali matigayon sang mga tawo ang iya maalam nga mga laygay. Halimbawa, sa libro sang Hulubaton, may mga laygay si Jehova nga nagaresulta gid pirme sa aton kaayuhan kon iaplikar naton. Binagbinagon naton ang apat sa sini.

¹⁵ Amligi ang imo malaragwayon nga tagipusuon. Ang Biblia nagasiling: “Labaw sa tanan nga dapat mo bantayan, bantayi ang imo tagipusuon, kay nagahalin sa sini ang mga tuburan sang kabuhi.” (Hulu. 4:23) Binagbinaga kon ano ang  dapat naton himuon para maamligan ang aton literal nga tagipusuon. Dapat kita magkaon sang masustansia nga mga pagkaon, mag-exercise kita sing regular, kag likawan naton ang mga bisyo. Daw pareho man sa sini ang ginahimo naton para maamligan ang aton malaragwayon nga tagipusuon. Adlaw-adlaw kita nga nagatuon sang Pulong sang Dios. Nagahanda kita para sa mga miting, naga-attend kita sa sini, kag nagakomento kita. Para mangin aktibo, regular kita nga nagabantala. Kag ginalikawan naton ang bisan ano nga posible makahigko sang aton panghunahuna, pareho sang imoral nga mga kalingawan kag malain nga mga kaupdanan.

16. Ngaa makabulig gid ang Hulubaton 23:4, 5 sa aton subong?

¹⁶ Mangin kontento. Amo ini ang laygay sang Biblia: “Indi ka maghimud-os nga magmanggaranon. . . . Kon tulukon mo [ang manggad], indi mo na ini makita, kay pat-od nga magatubo ang mga pakpak sini kaangay sang agila kag magalupad palayo.” (Hulu. 23:4, 5) Nagakadula kag nagakaubos ang manggad. Pero pareho ini nga ginahimud-usan sang mga manggaranon kag mga imol. Bangod sini, masami nga nagahimo sila sang mga butang nga nagaguba sang ila reputasyon kag sang ila kaangtanan sa iban, kag nagahalit pa gani sa ila lawas. (Hulu. 28:20; 1 Tim. 6:9, 10) Pero ginabuligan kita sang kaalam nga indi mabalaka sing sobra parte sa kuarta. Bangod sini, nalikawan naton nga mangin makagod, kag nangin kontento kita kag malipayon.—Man. 7:12.

17. Ano ang himuon naton para mangin “maalamon” kita sa aton paghambal suno sa Hulubaton 12:18?

¹⁷ Pamensara anay ang imo ihambal. Kon indi kita maghalong, posible nga magresulta sa grabe nga halit ang aton ihambal. Ang Biblia nagasiling: “Ang paghambal nga wala ginahunahuna sing maayo kaangay sang buno sang espada, apang ang pulong sang maalamon makapaayo.” (Hulu. 12:18) Kon indi naton pag-ikutsokutso ang mga kakulangan sang iban, indi maguba ang aton kaangtanan sa ila. (Hulu. 20:19) Para makapaumpaw ang aton ginahambal imbes nga makasakit, dapat naton regular nga basahon kag pamalandungan ang Pulong sang Dios. (Luc. 6:45) Kon pamalandungan naton ang ginasiling sang Biblia, ang aton ginahambal mangin pareho sa “tuburan sang kaalam” nga makaparepresko sa iban.—Hulu. 18:4.

18. Kon iaplikar naton ang Hulubaton 24:6, paano ini makabulig sa aton pagbantala?

 ¹⁸ Sunda ang instruksion sang organisasyon. Para mangin madinalag-on kita, amo ini ang laygay sang Biblia: “Paagi sa maalamon nga panuytoy magpakig-away ka, paagi sa madamo nga manuglaygay may kadalag-an.” (Hulu. 24:6, footnote) Paano nakabulig ini nga prinsipio para mangin mas maayo kita sa aton pagbantala kag pagtudlo sa iban? Wala kita nagabantala suno sa aton paagi. Sa baylo, ginasunod naton ang mga panugda nga ginahatag sa aton. Nagabaton kita sang maalamon nga panuytoy sa aton mga miting, kag ginahanas kita paagi sa mga pamulongpulong nga nabase sa Biblia kag mga pasundayag sang eksperiensiado nga mga manuglaygay. Ginahatagan man kita sang organisasyon ni Jehova sang epektibo nga mga gamit, pareho sang mga publikasyon kag mga video, nga makabulig sa mga tawo nga mahangpan ang Biblia. Ginapanikasugan mo bala nga gamiton sing maayo ini nga mga gamit?

19. Ano ang masiling mo parte sa kaalam nga halin kay Jehova? (Hulubaton 3:13-18)

¹⁹ Basaha ang Hulubaton 3:13-18. Nagapasalamat gid kita sa maayo nga mga laygay sang Pulong sang Dios. Hunahunaa kon ano ayhan ang kabuhi naton subong kon wala ang mga laygay ni Jehova. Sa sini nga artikulo, ginbinagbinag naton ang pila ka halimbawa sang maayo nga mga laygay sa libro sang Hulubaton. Pero tandaan naton nga mabasa sa bilog nga Biblia ang maayo nga mga laygay ni Jehova. Gani dapat naton pirme iaplikar ang kaalam nga halin kay Jehova. Ginabalewala sang kalabanan nga tawo ang kaalam nga halin sa Dios, pero kumbinsido kita nga “ang nagapanguyapot sa [kaalam] magakabuhi sing malipayon.”