1, 2. (a) Ano ang mga problema sang madamo subong, kag ano ang epekto sini sa ila? (b) Ano ang ginpasalig sang Isaias 41:10, 13?

ANG isa ka utod nga regular payunir kag asawa sang gulang nagsiling: “Bisan pa maayo ang akon kahimtangan sa espirituwal, pila na ka tuig nga ginapakigbatuan ko ang kasubo. Indi ako makatulog, nagabalatian ako, nabudlayan ako makig-angot sa iban, kag kon kaisa gusto ko na lang nga mangindulaan.”

² Mahangpan mo bala ang ginabatyag sining utod? Makapasubo nga bangod sang tuman kadamo nga problema sa sining malaut nga kalibutan ni Satanas, mahimo nga mabalaka kita kag mabug-atan. Daw pareho ini sang angkla nga nagapugong sa sakayan nga indi makalakat. (Hulu. 12:25) Ngaa ayhan nga magabatyag ka sini? Mahimo nga nasubuan ka sa pagkapatay sang imo pinalangga, may malubha ka nga balatian, nabudlayan ka nga mag-aman sa materyal sang imo pamilya bangod sa kapigaduhon, ukon mahimo nga ginahingabot ka. Mahimo nga nagaluya ka bangod sini kag indi ka na malipayon. Pero makasalig ka nga buligan ka sang Dios.—Basaha ang Isaias 41:10, 13.

3, 4. (a) Paano ginagamit sang Biblia ang tinaga nga “kamot”? (b) Ano ang mga rason nga mahimo manaug ang aton kamot?

³ Pirme ginagamit sang Biblia ang mga bahin sang lawas sang tawo sa paglaragway sang lainlain nga mga kinaiya ukon mga buhat. Halimbawa, pila ka gatos ka beses nga ginsambit sini ang kamot. Ang pagpabakod sang kamot sang isa nagakahulugan  nga napalig-on sia, napabaskog, kag napahulag nga manghikot. (1 Sam. 23:16, footnote; Esd.1:6, footnote) Nagapahangop man ini nga positibo ang iya pagtamod sa palaabuton.

⁴ Kon kaisa, ang pagpanaug sang kamot nagalaragway sa isa nga naluyahan sing buot, ukon nadulaan sing paglaum. (2 Cron. 15:7, footnote; Heb. 12:12) Kinaandan na sa isa nga mangampo kon amo sini ang iya kahimtangan. Kon may mga kahimtangan nga ginabudlayan ka ukon naluyahan ka sa pisikal, sa emosyon, ukon sa espirituwal, paano ka mapabakod para makabatas kag mahuptan mo ang imo kalipay?

5. (a) Kon may mga problema, ano ang aton himuon, pero ano dapat ang aton dumdumon? (b) Ano ang binagbinagon naton?

⁵ Basaha ang Sofonias 3:16, 17. Sa baylo nga mahadlok kag maluyahan sing buot, nga daw ginapanaug ang kamot, ginapalig-on kita sang aton mahigugmaon nga Amay, si Jehova, nga ‘itugyan sa iya ang tanan naton nga kabalaka.’ (1 Ped. 5:7) Dumdumon naton pirme ang ginsiling sang Dios sa mga Israelinhon, nga ang iya ‘kamot indi malip-ot nga indi makaluwas’ sa iya matutom nga mga alagad. (Isa. 59:1) Binagbinagon naton ang tatlo ka talalupangdon nga halimbawa sa Biblia nga nagapakita nga handum ni Jehova kag may ikasarang sia nga pabakuron ang iya katawhan sa paghimo sang iya kabubut-on bisan pa tuman kabudlay ang mga kahimtangan. Talupangdon naton kon paano ini makapalig-on sa imo.

6, 7. Ano ang matun-an naton sa pagdaug sang mga Israelinhon sa mga Amaleknon?

⁶ Ginsalakay sang mga Amaleknon ang mga Israelinhon pagkatapos nga nahilway sila sa Egipto. Nanguna ang maisog nga si Josue sa inaway suno sa mando ni Moises. Pero nagkadto sanday Moises, Aaron, kag Hur sa ibabaw sang bakulod para makita nila ang inaway. Nahadlok bala sila nga tatlo? Wala gid!

⁷ May ginhimo si Moises para magdaug sila. Ginbayaw niya ang iya mga kamot kag ang sungkod sang matuod nga Dios. Kon himuon niya ini, ginapadaug ni Jehova ang mga Israelinhon. Pero kon ginakapoy na ang iya mga kamot kag ginapaidalom niya ini, daw mapierde ang mga Israelinhon. Gani, sanday Aaron kag Hur nagkuha dayon sang bato para pungkuan ni Moises. “Dayon ginbayaw ni Aaron ang isa ka kamot ni Moises kag amo man ang ginhimo ni Hur sa isa ka kamot, amo nga wala magpaidalom ang iya mga kamot tubtob magtunod ang adlaw.” Huo, ang gamhanan nga kamot sang Dios nagpadaug sa mga Israelinhon.—Ex. 17:8-13.

8. (a) Ano ang ginhimo ni Asa sang ginsalakay sang mga Etiopianhon ang Juda? (b) Paano naton mailog si Asa?

⁸ Ginpakita man ni Jehova nga indi malip-ot ang iya kamot sang tion ni Hari Asa. Madamo nga inaway ang ginsambit sa Biblia. Pero ang pinakadamo nga kaaway amo ang mga soldado ni Zera nga Etiopianhon. May 1,000,000 sia ka hanas nga soldado. Halos doble ang kadamuon sang mga Etiopianhon sa mga soldado ni Asa. May rason nga mabalaka kag hadlukan si Asa kag mag-ampo na lang. Pero nangayo sia dayon sing bulig kay Jehova. Kon basihan lang ang kadamuon, daw imposible gid nga madaug ang mga Etiopianhon, pero “sa Dios ang tanan nga butang posible.” (Mat. 19:26) Gingamit sang Dios ang iya daku nga gahom kag napierde ni Asa ang mga Etiopianhon bangod “ang tagipusuon ni Asa bug-os  kay Jehova sa bug-os niya nga kabuhi.”—2 Cron. 14:8-13; 1 Hari 15:14.

9. (a) Ano ang wala makapugong kay Nehemias nga tukuron liwat ang mga pader sang Jerusalem? (b) Paano ginsabat sang Dios ang pangamuyo ni Nehemias?

⁹ Handurawa kon ano ang ginabatyag ni Nehemias sang nagkadto sia sa Jerusalem. Wala sing pamakod ang siudad, kag nagluya gid ang buot sang iya masigka-Judiyo. Bangod sang pamahog sang dumuluong nga mga kaaway, nagluya sila kag gin-untatan nila ang pagtukod liwat sang mga pader sang Jerusalem. Nagluya man bala si Nehemias bangod sini? Wala! Pareho nanday Moises, Asa, kag sang iban pa nga matutom nga alagad ni Jehova, nangin batasan na niya nga mangamuyo kay Jehova para buligan sia. Gani amo sini ang iya ginhimo. Bisan pa nga sa pagtamod sang mga Judiyo mabudlay gid ini nga kahimtangan, ginsabat ni Jehova ang pangamuyo ni Nehemias. Gingamit sang Dios ang iya “daku nga gahom kag kusog” para pabakuron ang nagaluya nga mga Judiyo. (Basaha ang Nehemias 1:10; 2:17-20; 6:9.) Nagapati ka bala nga ginagamit ni Jehova ang iya “daku nga gahom kag kusog” sa pagpabakod sang iya mga alagad subong?

10, 11. (a) Paano kita ginapaluya ni Satanas? (b) Ano ang ginagamit ni Jehova para pabakuron kita? (c) Paano ka nakabenepisyo sa mga instruksion ni Jehova?

¹⁰ Pat-od gid nga indi magluya ang Yawa sa pagpauntat sang aton mga hilikuton subong mga Cristiano. Ginagamit niya ang mga kabutigan kag pamahog sang mga gobierno, mga lider sang relihion, kag mga apostata. Ano ang iya tuyo? Para magluya kita sa pagbantala sang maayong balita sang Ginharian. Pero handa kag makasarang si Jehova nga pabakuron kita paagi sa iya balaan nga espiritu. (1 Cron. 29:12) Gani importante gid nga pangabayon naton ang espiritu sang Dios para maatubang naton ang mga problema nga ginahimo ni Satanas kag sang iya malaut nga kalibutan. (Sal. 18:39; 1 Cor. 10:13) Nalipay man kita sa bulig sang Pulong sang Dios, kay gintuytuyan sang balaan nga espiritu ang pagsulat sini. Pamensari man kon daw ano kadamo nga espirituwal nga pagkaon base sa Biblia ang ginabaton naton kada bulan. Ang Zacarias 8:9, 13 (basaha) ginpamulong samtang ginapatindog liwat ang templo sa Jerusalem, kag nagakabagay gid ini sa aton.

¹¹ Ginapabakod man kita ni Jehova paagi sa mga instruksion sa Cristianong mga miting, asembleya, kombension, kag teokratiko nga mga eskwelahan. Nakabulig ini sa aton nga maalagad ang Dios upod ang husto nga motibo, mga tulumuron, kag pagpanikasog para mahimo naton ang aton mga responsibilidad bilang mga Cristiano. (Sal. 119:32) Ginapanginpuslan mo bala ini nga mga instruksion?

12. Ano ang aton himuon para makapabilin kita nga mabakod sa espirituwal?

¹² Ginpadaug ni Jehova ang mga Israelinhon sa mga Amaleknon kag sa mga Etiopianhon, kag ginpabakod niya si Nehemias kag ang iya mga kaupdanan para tapuson ang pagtukod liwat sang pader. Pabakuron man kita sang Dios para mabatuan naton ang pagpamatok, indi pagsapak, kag kabalaka samtang nagabantala kita. (1 Ped. 5:10) Wala naton ginapaabot nga dulaon dayon ni Jehova ini nga mga problema. Sa baylo, dapat manghikot man kita. Dapat basahon naton ang Pulong sang Dios kada adlaw, maghanda kag magtambong sa mga miting kada semana, mangin regular sa  aton personal nga pagtuon kag pangpamilya nga pagsimba, kag pirme magsandig kay Jehova paagi sa pangamuyo. Indi naton pagtugutan nga may magpugong sa aton nga tigayunon ang mga aman ni Jehova para kita pabakuron kag palig-unon. Kon natalupangdan mo nga nagaluya ka kag napatumbayaan mo bisan ang isa lang sini, mangayo sing bulig sa Dios. Makita mo dayon kon paano ang iya espiritu ‘nagapapagsik sa imo, nga nagahatag sa imo sang handum kag kusog nga himuon kon ano ang iya nahamut-an.’ (Fil. 2:13) Pero paano mo pabakuron ang iban?

13, 14. (a) Paano napabakod ang isa ka utod sang napatay ang iya asawa? (b) Paano naton mapabakod ang iban?

¹³ Nag-aman si Jehova sang bug-os kalibutan nga paghiliutod para buligan kita kag palig-unon. Dumduma nga si apostol Pablo nagsulat: “Pabaskuga ang nagahuyhoy nga mga kamot kag ang maluya nga mga tuhod, kag padayon nga tadlunga ang mga banas para sa inyo mga tiil.” (Heb. 12:12, 13) Madamo ang napabakod sang unang siglo bangod sa bulig sang mga kauturan. Amo man subong. Ang isa ka utod nga napatay ang asawa kag nakabatas sang iban pa nga mabudlay nga kahimtangan nagsiling: “Natun-an ko nga indi naton mapili ang mga pagtilaw sa aton, kon san-o ini maabot kag kon daw ano kasunson. Ang pangamuyo kag pagtuon sing personal amo ang nakabulig sa akon, pareho sang salbabida nga nagabulig sa akon nga indi malumos. Kag napabakod gid ako sang pagsakdag sa akon sang mga kauturan. Narealisar ko nga importante gid gali nga palambuon ang suod nga kaangtanan kay Jehova antes magbudlay ang mga kahimtangan.”

¹⁴ Ginbayaw nanday Aaron kag Hur ang mga kamot ni Moises sang may inaway. Puede man kita makapangita sing mga paagi para makabulig sa iban. Sin-o ang aton buligan? Ang mga tigulang, may mga problema sa panglawas, ginahingabot sang pamilya, nasubuan, ukon napatyan. Mapabakod man naton ang mga pamatan-on nga ginasulay sa paghimo sang sala ukon sa pagtinguha nga mangin bantog kag magmanggaranon sa sining kalibutan. (1 Tes. 3:1-3; 5:11, 14) Tinguhai nga pakitaan sing kaayo ang iban sa Kingdom Hall, sa ministeryo, samtang nagakaon upod sa ila, ukon samtang nagapakig-istorya sa telepono.

15. Ano ang epekto sang positibo nga mga pinamulong sa masigka-Cristiano?

¹⁵ Pagkatapos magdaug, ginpalig-on si Asa kag ang iya mga tinawo ni manalagna Azarias: “Apang magpakabakod kamo kag indi ninyo pagpapanauga ang inyo kamot, kay padyaan kamo sa inyo ginahimo.” (2 Cron. 15:7, footnote) Napalig-on sini si Asa amo nga madamo sia sing ginhimo para ipasag-uli ang matuod nga pagsimba. Sing kaanggid, ang imo positibo nga mga pinamulong may maayo nga epekto sa iban. Mabuligan mo sila nga maalagad pa gid sing maayo si Jehova. (Hulu. 15:23) Sa mga miting, indi pagpakadiutaya ang epekto sa iban sang imo pagbayaw kag pagsabat sing makapalig-on.

16. Pareho ni Nehemias, paano mapabaskog sang mga gulang ang yara sa kongregasyon? Maghatag sing mga halimbawa kon paano ka ginbuligan sang mga masigkatumuluo.

¹⁶ Naghanda si Nehemias kag ang iya mga kaupod para sa ila hilikuton kay ginsakdag sila ni Jehova. Nahuman nila ang pader sang Jerusalem sa sulod lang sang 52 ka adlaw! (Neh. 2:18; 6:15, 16) Wala lamang gin-organisar ni Nehemias ang hilikuton kundi nagbulig sia mismo sa pagkay-o sang pader  sang Jerusalem. (Neh. 5:16) Madamo man sang mahigugmaon nga mga gulang ang nag-ilog kay Nehemias paagi sa pagbulig sa mga proyekto sa pagpatindog ukon sa pagtinlo kag pagmentinar sang ila Kingdom Hall. Napabaskog man nila ang nagakabalaka nga mga kauturan paagi sa pag-upod sa ila sa pagbantala kag paagi sa pag-shepherding sa ila.—Basaha ang Isaias 35:3, 4.

17, 18. Kon may mga problema kita, ano ang ginapasalig sa aton?

¹⁷ Kon manghikot kita upod sa mga kauturan, nagabakod ang aton paghiusa. Nagabulig man ini sa aton nga mangin suod pa gid sa ila kag nagabakod ang aton pagsalig sa mga pagpakamaayo nga matigayon sa dili madugay sa Ginharian sang Dios. Samtang ginapabakod naton ang iban, ginabuligan naton sila nga mabatuan ang mabudlay nga mga kahimtangan kag mangin positibo sa palaabuton. Dugang pa, kon ginabuligan naton ang iban, nagabakod man kita kag nangin maathag sa aton ang mga saad sang Dios.

¹⁸ Kon hunahunaon naton kon paano ginsakdag kag gin-amligan ni Jehova ang iya matutom nga mga alagad sadto, magabakod ang aton pagtuo kag pagsalig sa iya. Gani kon may mga problema, “indi ka magpaluya”! Sa baylo, mangamuyo kay Jehova, kay pabakuron ka niya kag hatagan sing mga pagpakamaayo sa Ginharian.—Sal. 73:23, 24.