1, 2. (a) Ano ang kinatuhayan sang mga nagapanguna sa mga Saksi ni Jehova kag sang mga nagapanguna sa iban nga relihion? (b) Ano ang binagbinagon naton sa sini nga artikulo kag sa masunod?

“SIN-O ang inyo lider?” Masami nga ginapamangkot ini sa mga Saksi ni Jehova. Kag indi kita matingala sa sini. Sa madamo nga relihion, isa ka lalaki ukon babayi ang lider. Pero sa aton bahin, ginapabugal naton nga ginasugid sa mga nagapamangkot nga ang aton Lider indi isa ka indi himpit nga tawo. Sa baylo, ginasunod naton ang pagpanguna sang ginbanhaw nga Cristo, nga nagasunod man sa pagpanguna sang iya Amay, nga si Jehova.—Mat. 23:10.

² Pero, may isa ka grupo sang mga lalaki, nga amo ang “matutom kag mainandamon nga ulipon,” nga nagapanguna sa katawhan sang Dios subong. (Mat. 24:45) Gani paano naton nahibaluan nga si Jehova gid ang nagapanguna sa aton paagi sa iya indi makita nga Anak? Sa sini nga artikulo kag sa masunod, usisaon naton kon paano madugay na nga ginagamit ni Jehova ang mga tawo sa pagpanguna. Binagbinagon sining duha ka artikulo ang tatlo ka pamatuod nga ginatuytuyan ni Jehova ini nga mga tawo, nga nagapakita nga sia sadto ang matuod nga Lider sang iya katawhan, kag sia gihapon asta subong.—Isa. 58:11.

3. Ano ang nagbulig kay Moises nga pangunahan ang Israel?

³ Ginhatagan ang mga representante sang Dios sing gahom sang balaan  nga espiritu. Binagbinaga si Moises, nga gintangdo nga mangin lider sang mga Israelinhon. Ano ang nagbulig sa iya nga matungdan ining mabudlay nga asaynment? Si Jehova “naghatag sa iya sang Iya balaan nga espiritu.” (Basaha ang Isaias 63:11-14.) Gani si Jehova gid ang nagapanguna sa iya katawhan, bangod ginhatagan niya si Moises sang iya balaan nga espiritu.

4. Paano nahibaluan sang mga Israelinhon nga ginatuytuyan si Moises sang espiritu sang Dios? (Tan-awa ang piktyur sa umpisa sini nga artikulo.)

⁴ Paano nahibaluan sang mga Israelinhon nga ginatuytuyan si Moises sang balaan nga espiritu kay indi man ini makita nga puersa? Bangod sa balaan nga espiritu, nakahimo si Moises sing mga milagro kag napakilala niya ang ngalan sang Dios sa Paraon. (Ex. 7:1-3) Bangod man sa balaan nga espiritu, napalambo ni Moises ang dalayawon nga mga kinaiya, pareho sang gugma, pagkahagop, kag pagkamapinasensiahon, nga nagbulig sa iya nga pangunahan ang mga Israelinhon. Tuhay gid sia sa mapintas kag maiyaiyahon nga mga lider sang iban nga pungsod! (Ex. 5:2, 6-9) Maathag ang pamatuod: Ginpili ni Jehova si Moises nga mangin lider sang Iya katawhan.

5. Ipaathag kon ano ang ginhimo ni Jehova sa iban nga Israelinhon para mapangunahan nila ang iya katawhan.

⁵ Sang ulihi, ginhatagan man ni Jehova sang balaan nga espiritu ang iban pa nga gintangdo niya nga manguna sa iya katawhan. “Si Josue nga anak ni Nun napuno sing kaalam nga ginahatag sang espiritu sang Dios.” (Deut. 34:9, footnote) “Napuno sang espiritu ni Jehova si Gideon.” (Huk. 6:34) Kag “nagpanghikot ang espiritu ni Jehova kay David.” (1 Sam. 16:13) Ining tanan nga lalaki nagsalig sa bulig sang espiritu sang Dios, kag ini nga espiritu nagpaposible nga mahimo nila ang indi nila masarangan kon sila lang. (Jos. 11:16, 17; Huk. 7:7, 22; 1 Sam. 17:37, 50) Gani, nagakaigo lang nga si Jehova ang gindayaw sa ila mga hinimuan.

6. Ngaa gusto sang Dios nga tahuron sang iya katawhan ang mga lider sa Israel?

⁶ Sang makita sang mga Israelinhon ang maathag nga pamatuod nga ginatuytuyan sang balaan nga espiritu ini nga mga lalaki, ano kuntani ang ginhimo nila? Sang nagreklamo ang katawhan parte sa pagpanguna ni Moises, namangkot si Jehova: “Tubtob san-o nga indi ako pagtahuron sini nga katawhan?” (Num. 14:2, 11) Huo, ginpili ni Jehova sanday Moises, Josue, Gideon, kag David nga mangin iya representante bilang Lider. Gani ang matuod, kon ginatuman sang katawhan ini nga mga lalaki, ginatuman nila si Jehova bilang Lider.

7. Paano ginbuligan sang mga anghel si Moises?

⁷ Ginbuligan sang mga anghel ang mga representante sang Dios. (Basaha ang Hebreo 1:7, 14.) Gingamit ni Jehova ang mga anghel para itangdo, buligan, kag tuytuyan si Moises. Ginpadala sang Dios si Moises “subong manugdumala kag manluluwas paagi sa anghel nga nagpakita sa iya sa tunukon nga kahoykahoy.” (Binu. 7:35) Ginhatag ni Jehova ang Kasuguan paagi sa “mga anghel,” kag gintudlo ini ni Moises sa mga Israelinhon. (Gal. 3:19) Kag nagsiling sa iya si Jehova: “Tuytuyi ang katawhan pakadto sa lugar nga akon ginsiling sa imo. Magauna sa imo ang akon anghel.” (Ex. 32:34) Wala sing mabasa sa Biblia nga may nakita ang mga Israelinhon nga anghel nga nagpakatawo para himuon ini. Pero, maathag nga ginbuligan si Moises sang mga anghel kay natudluan niya kag natuytuyan ang katawhan.

8. Paano ginbuligan sang mga anghel si Josue kag si Ezequias?

⁸ Si Josue, nga nagbulos kay Moises, ginpabakod sang “pangulo sang kasuldadusan ni Jehova” para pangunahan ang katawhan sang Dios sa pagpakig-away sa mga Canaanhon; kag nagdaug ang mga Israelinhon. (Jos. 5:13-15; 6:2, 21) Sang ulihi, sang si Hari Ezequias  ang nagagahom, gusto salakayon sang tuman kadamo nga soldado sang Asiria ang Jerusalem. Pero isa ka gab-i, “nagkadto ang anghel ni Jehova sa kampo sang mga Asirianhon kag ginpatay ang 185,000 ka soldado.”—2 Hari 19:35.

9. Bangod indi himpit ang mga representante sang Dios, rason bala ini nga indi magsunod sa ila ang mga Israelinhon? Ipaathag.

⁹ Ang mga anghel himpit, pero ang mga tawo nga ila ginbuligan indi. Isa ka bes, napaslawan si Moises nga pakabalaanon si Jehova. (Num. 20:12) Wala ginpamangkot ni Josue ang Dios antes sia nagpakigkatipan sa mga Gibeonhon. (Jos. 9:14, 15) May tion nga nangin ‘matinaastaason ang tagipusuon’ ni Ezequias. (2 Cron. 32:25, 26) Pero bisan pa indi himpit ini nga mga lalaki, dapat magsunod sa ila ang mga Israelinhon. Ginabuligan ni Jehova ini nga mga lalaki paagi sa iya mga anghel. Huo, si Jehova ang nagapanguna sa iya katawhan.

10. Paano gintuytuyan si Moises sang Kasuguan sang Dios?

¹⁰ Gintuytuyan sang Pulong sang Dios ang iya mga representante. Ang Kasuguan nga ginhatag sa Israel ginatawag sa Biblia nga “Kasuguan ni Moises.” (1 Hari 2:3) Pero, ginapakilala sang Kasulatan nga si Jehova amo ang Manughatag sing Kasuguan, kag dapat magpasakop si Moises sa sini nga Kasuguan. (2 Cron. 34:14) Pagkatapos sang mga instruksion ni Jehova kay Moises kon paano iplastar ang tabernakulo, “ginhimo ni Moises ang tanan nga ginsugo ni Jehova sa iya. Amo gid ini ang ginhimo niya.”—Ex. 40:1-16.

11, 12. (a) Ano ang dapat himuon ni Josue kag sang mga hari nga naggahom sa katawhan sang Dios? (b) Ano ang epekto sang Pulong sang Dios sa mga lider sang iya katawhan?

¹¹ Sugod sang nangin lider si Josue, may kopya sia sang Pulong sang Dios. Ginsugo sia: “Basahon mo ini kag pamalandungan sa adlaw kag gab-i, agod matuman mo gid ang tanan nga nasulat sa sini.” (Jos. 1:8) Sang ulihi, amo man sini ang ginhimo sang mga hari nga naggahom sa katawhan sang Dios. Dapat nila basahon ang Kasuguan adlaw-adlaw, dapat sila magsulat sing kopya sini, kag dapat nila ‘tumanon ang tanan nga pulong sini nga Kasuguan kag ini nga mga pagsulundan.’—Basaha ang Deuteronomio 17:18-20.

¹² Ano ang epekto sang Pulong sang Dios sa mga nagapanguna? Binagbinaga ang halimbawa ni Hari Josias. Sang nakita ang Mosaikong Kasuguan, ginbasa ini sang sekretaryo ni Josias sa iya. * Ano ang reaksion sang hari? “Pagkabati sang hari sa mga pulong sang libro sang Kasuguan, gingisi niya ang iya bayo.” Pero may ginhimo pa sia. Nagpatuytoy si Josias sa Pulong sang Dios kag gindula niya ang tanan nga may labot sa pagsimba sa diosdios kag nagpahiwat sia sing pinakadaku nga selebrasyon sang Paskua. (2 Hari 22:11; 23:1-23) Bangod nagpatuytoy si Josias kag ang iban pa nga matutom nga mga lider sa Pulong sang Dios, handa sila nga ipasibu kag ipaathag ang ila panuytoy sa katawhan sang Dios. Ini nga mga pagbag-o nagbulig sa katawhan sang Dios sang una nga ipahisuno ang ila kabuhi sa iya kabubut-on.

13. Ano ang kinatuhayan sang mga lider sang katawhan sang Dios sa mga lider sang pagano nga mga pungsod?

¹³ Tuhay gid ining matutom nga mga hari sa mga lider sang iban nga pungsod, nga nagasalig sa kaalam sang tawo kag makitid ang pamensaron! Halimbawa, ang mga lider sang Canaan kag ila katawhan naghimo sing makahuluya nga mga buhat, lakip ang paghulid sa paryente, homoseksuwalidad, paghulid sa sapat, paghalad sang anak, kag pagsimba sa diosdios. (Lev. 18:6, 21-25) Ang mga lider naman sang Babilonia kag Egipto wala sing mga kasuguan parte sa katinlo, indi pareho sa Israel nga ginhatagan sang Dios sing mga pagsulundan nga napamatud-an nga epektibo. (Num. 19:13)  Sa pihak nga bahin, nakita sang katawhan sang Dios sang una kon paano ginsakdag sang ila matutom nga mga lider ang espirituwal, moral, kag pisikal nga katinlo. Gani maathag nga si Jehova ang nagapanguna sa ila.

14. Ngaa gindisiplina ni Jehova ang pila ka lider sang iya katawhan?

¹⁴ Indi tanan nga nangin hari sa katawhan sang Dios sang una ang nagsunod sa iya mga sugo. Ginsikway sang mga wala nagtuman kay Jehova ang panuytoy sang balaan nga espiritu sang Dios, sang iya mga anghel, kag sang iya Pulong. Ang pila ka lider gindisiplina ni Jehova ukon gin-islan. (1 Sam. 13:13, 14) Sa iya gintalana nga tion, nagtangdo sia sing isa ka lider nga pinakamaayo sa tanan.

15. (a) Ano ang ginsiling sang mga manalagna parte sa pinakamaayo nga lider nga magaabot? (b) Sin-o ang gintagna nga lider?

¹⁵ Pila ka gatos ka tuig na ang nagligad, nagtagna si Jehova nga magatangdo sia sing pinakamaayo nga lider sa iya katawhan. “Magapadala sa inyo si Jehova nga inyo Dios sing isa ka manalagna pareho sa akon halin sa inyo kauturan,” siling ni Moises sa mga Israelinhon. “Dapat kamo magpamati sa iya.” (Deut. 18:15) Mangin “isa [sia] ka lider kag pangulo,” suno sa tagna ni Isaias. (Isa. 55:4) Kag gintuytuyan si Daniel sa pagsulat parte sa pag-abot sang “Mesias nga Lider.” (Dan. 9:25) Sang ulihi, ginpakilala ni Jesucristo ang iya kaugalingon bilang “Lider” sang katawhan sang Dios. (Basaha ang Mateo 23:10.) Ang mga disipulo ni Jesus kinabubut-on nga nagsunod sa iya, kag ginkilala nila nga ginpili sia ni Jehova. (Juan 6:68, 69) Ano ang nagkumbinsi sa ila nga si Jesucristo ang ginagamit ni Jehova para pangunahan ang Iya katawhan?

16. Ano ang pamatuod nga ginhatagan si Jesus sing gahom sang balaan nga espiritu?

¹⁶ Ginhatagan si Jesus sing gahom sang balaan nga espiritu. Sang ginbawtismuhan si Jesus, nakita ni Juan nga Manugbawtismo nga “nabuksan ang langit, kag ang espiritu nagkunsad sa iya kaangay sang salampati.” Dayon, “ginpakadto sia sang espiritu sa kamingawan.” (Mar. 1:10-12) Sa tion sang ministeryo ni Jesus sa duta, ginhatagan sia sing gahom sang balaan nga espiritu sang Dios para maghimo sing mga milagro kag maghambal nga may awtoridad. (Binu. 10:38) Dugang pa, bangod sa balaan nga espiritu, himpit nga napakita ni Jesus ang mga kinaiya pareho sang gugma, kalipay, kag malig-on nga pagtuo. (Juan 15:9; Heb. 12:2) Wala na sing iban pa nga lider nga makasiling nga ginhimo man ini sa ila sang balaan nga espiritu. Gani maathag nga ginpili ni Jehova si Jesus.

17. Paano ginbuligan si Jesus sang mga anghel?

¹⁷ Ginbuligan si Jesus sang mga anghel. Wala madugay pagkatapos mabawtismuhan si Jesus, “ang mga anghel nag-abot kag nag-alagad sa iya.” (Mat. 4:11) Pila ka oras antes sang iya kamatayon, “nagpakita sa iya ang isa ka anghel halin sa langit kag ginpabakod sia.” (Luc.  22:43) Nahibaluan ni Jesus nga magapadala si Jehova sing mga anghel, kon kinahanglanon, para buligan sia nga tumanon ang kabubut-on sang Dios.—Mat. 26:53.

18, 19. Paano nagpatuytoy si Jesus sa Pulong sang Dios?

¹⁸ Gintuytuyan si Jesus sang Pulong sang Dios. Sa umpisa pa lang sang ministeryo ni Jesus, nagpatuytoy na sia sa Kasulatan. (Mat. 4:4) Ang matuod, matinumanon sia sa Pulong sang Dios asta sa iya kamatayon sa usok sang pag-antos. Bisan gani sang nagatagumatayon sia, ginkutlo niya ang mga tagna parte sa Mesias. (Mat. 27:46; Luc. 23:46) Pero, ginabalewala sadto sang mga lider sang relihion ang Pulong sang Dios kon wala sini ginasakdag ang ila mga tradisyon. Ginkutlo ni Jesus ang ginsiling ni Jehova paagi kay manalagna Isaias, kag amo ini ang ginsiling niya parte sa sini nga mga lider: “Ini nga katawhan nagapadungog sa akon paagi lamang sa ila bibig, apang ang ila tagipusuon malayo sa akon. Wala sing pulos ang ila padayon nga pagsimba sa akon, kay ang ila mga panudlo mga sugo lamang sang mga tawo.” (Mat. 15:7-9) Pilion ayhan ni Jehova ini nga klase sang mga tawo nga manguna sa iya katawhan?

¹⁹ Ang ginahimo kag ginatudlo ni Jesus nabase sa Pulong sang Dios. Sang ginpamangkot sia sang mga lider sang relihion, wala sia nagsalig sa iya masangkad nga kaalam ukon eksperiensia. Sa baylo, gingamit niya ang Kasulatan bilang awtoridad. (Mat. 22:33-40) Kag sa baylo nga lingawon ang iya mga tagpalamati parte sa iya kabuhi sa langit ukon parte sa pagtuga sang uniberso, “ginbuksan niya ang ila hunahuna agod mahangpan nila ang kahulugan sang Kasulatan.” (Luc. 24:32, 45) Ginpabaloran gid ni Jesus ang Pulong sang Dios, kag nalangkag sia nga ipaambit ini sa iban.

20. (a) Paano ginpadunggan ni Jesus ang Dios? (b) Kon ipaanggid si Jesus kag si Herodes Agripa I, ano ang matun-an naton kon sin-o ang ginapili ni Jehova nga mangin lider?

²⁰ Bisan pa gindayaw si Jesus sang iya mga tagpalamati bangod sang iya “matahom nga mga pulong,” ginhatag niya ang kadungganan sa iya Manunudlo, si Jehova. (Luc. 4:22) Sang padunggan kuntani sang isa ka manggaranon si Jesus paagi sa pagtawag sa iya nga “Maayo nga Manunudlo,” maugdang nga nagsiling si Jesus: “Ngaa ginatawag mo ako nga maayo? Wala sing isa nga maayo, kundi ang Dios lamang.” (Mar. 10:17, 18) Tuhay gid sia kay Herodes Agripa I nga nangin hari, ukon lider, sang Judea pagligad sang mga walo ka tuig! Sa isa ka pagtilipon sang mga lider, nagsuksok si Herodes sing “harianon nga bayo.” Gindayaw sia sang katawhan kag nagsinggit sila: “Tingog ina sang isa ka dios, kag indi iya sang tawo!” Nanamian gid si Herodes sa pagdayaw sa iya. Ano dayon ang natabo? “Ginsilutan sia gilayon sang anghel ni Jehova kag nagmasakit sia, bangod wala niya ginhatag ang himaya sa Dios, kag gin-ulod sia kag napatay.” (Binu. 12:21-23) Wala gid sa mga nakakita sadto ang makasiling nga ginpili ni Jehova si Herodes bilang lider. Sa pihak nga bahin, ginpamatud-an ni Jesus nga gintangdo sia sang Dios, kag pirme niya ginapadunggan si Jehova bilang ang Supremo nga Lider sang Iya katawhan.

21. Ano ang binagbinagon naton sa masunod nga artikulo?

²¹ Indi lang pila ka tuig ang paggahom ni Jesus. “Ginhatag sa akon ang bug-os nga awtoridad sa langit kag sa duta,” siling niya pagkatapos sang iya pagkabanhaw. “Kag dumduma ninyo nga kaupod ninyo ako sa tanan nga tion tubtob sa hingapusan sang sistema sang mga butang.” (Mat. 28:18-20) Pero paano pangunahan ni Jesus ang katawhan sang Dios sa duta bisan pa isa na sia ka indi makita nga espiritu sa langit? Sin-o ang gamiton ni Jehova nga magpanguna sa iya katawhan kag pagatuytuyan sang Cristo? Kag paano makilala sang mga Cristiano ang mga representante sang Dios? Binagbinagon sang masunod nga artikulo ini nga mga pamangkot.