Daku Gid nga Pagkinahanglan sing Paglipay!

“Yari karon! ang mga luha sang mga ginapigos, apang wala sila sing manuglugpay; kag sa bahin sang ila mga manugpigos may gahom, amo nga wala sila sing manuglugpay.”​—⁠MANUGWALI 4:⁠1.

LUYAG mo bala nga malugpayan? Handum mo gid bala nga masilakan sing kaumpawan sa madulom nga gal-um sang pagkawalay paglaum? Luyag mo gid bala nga pakanayon sang diutay nga kalugpayan ang kabuhi nga puno sing mapait nga pag-antos kag malaw-ay nga mga eksperiensia?

Sa lainlain nga tion, kita tanan nagakinahanglan gid sing paglipay kag pagpalig-on. Ini bangod madamo gid nga butang sa kabuhi ang nagahatag sing kasubo. Kita tanan dapat amligan, palanggaon, hakson. Ang pila sa aton tigulang na kag wala kita malipay sa sini. Ang iban nalugaw-an sing daku nga ang kabuhi indi nangin subong sa ila ginlauman. Ang iban naman natublag sang report halin sa laboratoryo diin ginausisa ang mga balatian.

Dugang pa, pila lamang ang magasuay nga ang mga hitabo sa aton panahon nangin kabangdanan sang daku nga pagkinahanglan sing paglipay kag paglaum. Sang nagligad lamang nga siglo, kapin sa isa ka gatos ka milyon ka tawo ang napatay sa inaway.⁠ * Halos tanan sa ila nagbiya sing isa ka nalisdan nga pamilya​—⁠mga iloy kag mga amay, mga utod nga babayi kag lalaki, mga balo kag mga ilo​—⁠nga nagakinahanglan gid sing lugpay. Sa karon, kapin sa isa ka bilyon ka tawo ang imol gid katama. Katunga sang populasyon sang kalibutan ang indi makapabulong sing tayuyon kag makatigayon sing kinahanglanon nga mga bulong. Sa mga kalye sang mahigko dalagku nga mga siudad nagaliholiho ang minilyon ka ginpatumbayaan nga kabataan, madamo sa ila ang nagadroga kag nagabuhat sing prostitusyon. Minilyon ka refugee ang nagaluluya sa makasiligni nga mga kampo.

Apang, ang mga kadamuon​—⁠magpakibot man ini​—⁠wala nagapakita sang indibiduwal nga kasakit kag pag-antos nga naeksperiensiahan sang pila sa ila personal nga kabuhi. Binagbinaga, halimbawa, si Svetlana, isa ka dalagita gikan sa Balkan nga mga  estado nga nabun-ag nga tama gid ka imol.⁠ * “Agod makakuwarta,” siling niya, “ginsugo ako sang akon mga ginikanan nga magpakilimos ukon magpangawat. Naglain gid ang pagkabuhi sang amon pamilya tubtob sa punto nga nangin biktima ako sang incesto. Nakakita ako sing trabaho subong serbidora, kag nagsiling ang akon iloy, nga amo ang nagabaton sang akon suweldo, nga kon madula ko ang akon trabaho, patyon niya ang iya kaugalingon. Bangod sini tanan, nangin pampam ako. Trese anyos lang ako sadto. Sang ulihi, nagmabdos ako kag ginpahulog ini. Sa edad nga 15 anyos, daw 30-anyos na ako kon tulukon.”

Si Laimonis, isa ka soltero gikan sa Latvia, nagsugid tuhoy sa pagkinahanglan sang paglipay kag tuhoy sa masubo nga mga handumanan nga ginbangdan sang iya kapung-aw. Sa edad nga 29, naaksidente sia sa salakyan kag naparalisado halin sa hawak pa ubos. Nadulaan gid sia sing paglaum kag nangin alkoholiko. Lima ka tuig sang ulihi nangin inutil sia​—⁠isa ka paralisado nga alkoholiko nga wala sing buwas-damlag. Diin sia makakuha sing paglipay?

Ukon binagbinaga si Angie. Makatlo naoperahan sa utok ang iya bana nga sang primero ginbangdan sang iya pagkaparalisado sa isa ka bahin sang lawas. Nian, lima ka tuig pagkatapos sang katapusan nga operasyon, naaksidente sia sing grabe, isa nga mahimo kuntani nakapatay sa iya. Sang nagsulod sa emergency room ang iya asawa kag nakita ang iya bana nga nagahigda didto nga wala sing pangalibutan bangod sang malubha gid nga samad sa ulo, nahibaluan niya nga isa ka trahedya ang mahanabo. Ang palaabuton nila sang iya pamilya mangin mabudlay. Paano sia makasapo sing pagsakdag kag pagpalig-on?

Para kay Pat, daw normal lamang ang isa ka adlaw sang tigtulugnaw sang pila ka tuig nga nagligad. Apang, ang masunod nga tatlo ka adlaw indi na niya madumduman. Ginsugiran sia sang ulihi sang iya bana nga pagkatapos sang grabe nga pagsakit sang iya dughan, gin-atake sia sa tagipusuon. Nagdasig kag nagadulogdulog ang pitik sang iya tagipusuon, kag nian nagdulog ini sa pagpitik. Nagdulog sia sa pagginhawa. “Halos patay na ako,” siling ni Pat. Apang nakalampuwas sia sa bisan paano. Sa malawig niya nga pagtener sa ospital, nagsiling sia: “Hinadlukan ako sa madamo nga mga pagtilaw, ilabi na sang ginpakurog kag ginpauntat sini ang akon tagipusuon, subong sang una nga natabo sa sini.” Ano ayhan ang makahatag sa iya sing kinahanglanon nga paglugpay kag kaumpawan sa sining mabudlay nga tion?

Napatay ang 19-anyos nga anak nga lalaki nanday Joe kag Rebecca sa isa ka aksidente sa salakyan. “Wala pa gid kami sing naatubang nga subong sadto kasakit,” siling nila. “Bisan pa nga, sang nagligad, nakigsimpatiya kami sa iban sang mapatyan sila, wala pa namon mabatyagan ang daku nga kasakit sa tagipusuon nga ginabatyag namon karon.” Ano ayhan ang makapahaganhagan sa sining “daku nga kasakit sa tagipusuon”​—⁠ang daku nga kalisod bangod sang pagkapatay sang isa nga imo gid ginahigugma?

Ining tanan nga indibiduwal, kag minilyon pa nga iban, nakasapo gid sing labaw kaayo nga tuburan sang paglipay kag lugpay. Agod makita kon paano man ikaw makabenepisyo gikan sa sina nga tuburan, palihug padayuna ang pagbasa.

[Mga nota]

[Picture Credit Lines sa pahina 3]

UNITED NATIONS/PHOTO BY J. K. ISAAC

UN PHOTO 146150 BY O. MONSEN