Ang Integridad Nagatuytoy sa mga Matadlong

“ANG tawo, nga natawo sa babayi, malip-ot sing kabuhi kag puno sing kagamo,” siling sang Biblia. (Job 14:⁠1) Daw kinaandan na nga eksperiensia sang katawhan ang kasakit kag pag-antos. Kay man, bisan ang kabuhi sa adlaw-adlaw mahimo nga puno sing kabalaka kag kagamo! Ano ang magatuytoy sa aton sing madinalag-on sa mabudlay nga mga kahimtangan kag magabulig sa aton nga mahuptan ang matarong nga tindog sa Dios?

Binagbinaga ang halimbawa sang manggaranon nga tawo nga si Job, nga nagkabuhi sang nagligad nga mga 3,500 ka tuig sa duog nga Arabia karon. Grabe gid nga kalamidad ang ginhatag ni Satanas sa sining mahinadlukon sa Dios nga tawo! Nadula ang tanan niya nga kasapatan kag napatay ang iya hinigugma nga mga anak. Wala magdugay pagkatapos sini, ginsakit ni Satanas si Job sing tama gid nga mga hubag halin sa ulo tubtob sa tiil. (Job, kapitulo 1, 2) Wala gid mahangpan ni Job kon ngaa nagakahanabo sa iya ining mga kalamidad. Apang, “wala makasala si Job sa iya mga bibig.” (Job 2:10) “Tubtob mapatay ako indi ko pag-isikway gikan sa akon ang akon integridad!” siling niya. (Job 27:⁠5) Huo, ang integridad ni Job nagtuytoy sa iya sa tion nga gintilawan sia.

Ang integridad nagakahulugan sing moral nga kabakod ukon pagkabug-os kag nagalakip sang pagkawalay kasawayan sa panulok sang Dios. Apang, wala ini nagakahulugan sing kahimpitan sa hambal kag buhat sang di-himpit nga mga tawo, nga mahimo indi makasunod sing bug-os gid sa mga talaksan sang Dios. Sa baylo, ang tawhanon nga integridad nagapahangop sang pagkabug-os ukon pagkakompleto sang tinagipusuon nga debosyon kay Jehova kag sa iya kabubut-on kag katuyuan. Ining diosnon nga debosyon nagaubay, ukon nagatuytoy, sa mga matadlong sa idalom sang tanan nga kahimtangan kag sa tanan nga tion. Ang nahauna nga bahin sang ika-11 nga kapitulo sang tulun-an nga Hulubaton sa Biblia nagapakita kon paano ang aton integridad makatuytoy sa aton sa lainlain nga bahin sang kabuhi kag nagapasalig sa aton nga pakamaayuhon kita bangod sini. Gani, upod ang daku nga interes, binagbinagon naton ang nasulat sa sini.

Ang Integridad Nagadul-ong sa Pagkabunayag sa Negosyo

Nagapadaku sang prinsipio sang pagkabunayag kag nagagamit sang mabinalaybayon nga mga tinaga sa baylo sang legal nga mga termino, si Hari Solomon sang Israel sang una nagsiling: “Ang madaya nga pares sang timbangan kalangil-aran kay Jehova, apang ang eksakto nga bato nga pangtimbang kalahamut-an sa iya.” (Hulubaton 11:⁠1) Amo ini ang nahauna sa apat ka beses sa tulun-an sang Hulubaton nga ang mga timbangan kag pangtimbang gingamit sa pagpahangop nga luyag ni Jehova nga ang iya mga sumilimba mangin  bunayag sa ila mga transaksion sa negosyo.​—⁠Hulubaton 16:11; 20:​10, 23.

Ang pagtin-ad sang mga nagagamit sing madaya nga pares sang timbangan​—⁠ukon sing pagkadibunayag⁠​—⁠​mahimo nga makagalanyat. Apang luyag gid bala naton isikway ang mga talaksan sang Dios tuhoy sa maayo kag malain paagi sa di-bunayag nga mga buhat sa negosyo? Indi kon natuytuyan kita sang integridad. Ginalikawan naton ang pagkadibunayag bangod ang eksakto nga bato nga pangtimbang, isa ka husto nga pangtimbang nga nagapakita sing pagkabunayag, nagapahalipay kay Jehova.

“Ang Kaalam Yara sa mga Maugdang”

Si Hari Solomon nagpadayon: “Nag-abot bala ang pagkamatinaastaason? Nian magaabot ang kahuluy-an; apang ang kaalam yara sa mga maugdang.” (Hulubaton 11:⁠2) Ang pagkamatinaastaason​—⁠ginapakita man ini subong bugal, pagkadimatinumanon, ukon kahisa⁠​—⁠​nagaresulta sa kahuluy-an. Sa pihak nga bahin, ang mapainubuson nga pagkilala sa aton mga limitasyon amo ang dalanon sang kaalam. Daw ano kaayo ang pag-ilustrar sang mga halimbawa sa Kasulatan sa kamatuoran sini nga hulubaton!

Ginpangunahan sang isa ka mahisaon nga Levinhon, nga si Kora, ang rebelyuso nga guban batok sa awtoridad sang gintangdo ni Jehova nga mga alagad nga sanday Moises kag Aaron. Ano ang resulta sinang matinaastaason nga buhat? “Ang duta nagbuka sang iya baba kag naglamon” sang iban nga mga rebelde, samtang ang iban naman, pati na si Kora, ginlamon sang kalayo. (Numeros 16:​1-3, 16-35; 26:10; Deuteronomio 11:⁠6) Daw ano gid nga kahuluy-an! Binagbinaga man si Uza, nga matinaastaason nga nag-untay sang iya kamot kag ginpunggan ang kaban sang katipan nga mahulog. Ginpatay sia sa gilayon. (2 Samuel 6:​3-8) Importante gid nga likawan naton ang pagkamatinaastaason!

Ang mapainubuson kag maugdang nga tawo wala nagakahuy-an bisan pa makasala sia. Si Job, bisan pa huwaran sa madamong paagi, indi himpit. Ang mga pagtilaw sa iya nagpakita nga nagsayop gid sia sa pila niya ka panghunahuna. Sa pagpangapin sa iya kaugalingon batok sa mga nagsumbong sa iya, daw nangin di-balanse si Job. Daw ginpahangop pa gani niya nga matarong pa sia sa Dios. (Job 35:​2, 3) Paano gintadlong ni Jehova ang panghunahuna ni Job?

Ginpatalupangod ang duta, dagat, puno sing bituon nga kalangitan, pila ka sapat, kag iban pa nga katingalahan sang pagpanuga, gintudluan ni Jehova si Job tuhoy sa pagkakubos sang tawo kon ipaanggid sa kadakuon sang Dios. (Job, kapitulo 38-41) Wala ginsambit ni Jehova kon ngaa nagaantos si Job. Indi na ini kinahanglan. Mapainubuson si Job. Mapainubuson niya nga ginkilala ang daku nga kinatuhayan nila sang Dios, sang iya pagkadihimpit kag mga kaluyahon sa pagkamatarong kag gahom ni Jehova. “Ginabawi ko ang akon ginhambal,” siling niya, “kag nagahinulsol ako sa yab-ok kag abo.” (Job 42:⁠6) Bangod sang iya integridad, gilayon nga ginbaton ni Job ang pagtadlong. Kamusta kita? Ginatuytuyan sang integridad, ginabaton bala naton gilayon ang pagsabdong ukon pagtadlong kon kinahanglanon?

Maugdang kag mapainubuson man si Moises. Sang nahago na sia sa pag-atipan sa mga problema sang iban, naghatag sing praktikal nga solusyon ang iya ugangan nga si Jetro: Ihatag ang iban nga responsabilidad sa kalipikado nga mga lalaki. Ginabaton ang iya mga limitasyon, maalamon nga ginbaton ni Moises ang panugda. (Exodo 18:17-26; Numeros 12:⁠3) Ang maugdang nga tawo wala nagapangalag-ag sa pagtugyan sang awtoridad sa iban, kag wala man sia nahadlok nga basi  madulaan sia sing awtoridad kon itugyan niya ang nagakaigo nga mga responsabilidad sa kalipikado nga mga lalaki. (Numeros 11:​16, 17, 26-29) Sa baylo, luyag niya nga buligan sila nga mag-uswag sa espirituwal. (1 Timoteo 4:15) Indi bala nga matuod man ina sa aton?

‘Ang Dalanon sang Isa nga Walay Kasawayan Matadlong’

Bangod nahibaluan niya nga ang integridad indi sa tanan nga tion nagaamlig sa mga matadlong gikan sa katalagman ukon kalamidad, si Solomon nagsiling: “Ang integridad sang mga matadlong amo ang nagatuytoy sa ila, apang ang pagkabalingag sang mga maluib magaati sa ila.” (Hulubaton 11:⁠3) Ginatuytuyan gid sang integridad ang mga matadlong nga himuon kon ano ang husto sa mata sang Dios, bisan sa mabudlay nga mga kahimtangan, kag nagahatag ini sing mga benepisyo sa ulihi. Wala gintalikdan ni Job ang iya integridad, kag “ginpakamaayo [ni Jehova] ang katapusan ni Job labi pa sangsa iya pamuno.” (Job 42:12) Ang mga maluib mahimo magbatyag nga nagabenepisyo sila bisan pa makahalit ini sa iban kag mahimo pa gani nga daw nagauswag sila sa makadali. Apang sa ulihi ang ila kaugalingon nga pangdaya magalaglag sa ila.

“Ang hamili nga mga butang wala sing kapuslanan sa adlaw sang kasingkal,” siling sang maalam nga hari, “apang ang pagkamatarong nagaluwas sa kamatayon.” (Hulubaton 11:⁠4) Binuang gid nga magpangabudlay sing lakas para sa materyal nga daug apang nagapatumbaya sa personal nga pagtuon, pangamuyo, pagtambong sa mga miting, kag ministeryo sa latagon​—⁠ang mga hilikuton nga nagapadalom sang aton gugma sa Dios kag nagapabakod sang aton debosyon sa iya! Wala sing manggad nga makaluwas sa aton sa nagapakari nga dakung kapipit-an. (Mateo 24:21) Ang pagkamatarong lamang sang matadlong amo ang makaluwas. (Bugna 7:​9, 14) Busa, maalamon nga sundon naton ang pakitluoy ni Sofonias: “Sa wala pa mag-abot sa inyo ang adlaw sang kaakig ni Jehova, pangitaa ninyo si Jehova, kamo tanan nga mga mahagop sang duta, nga nagahimo sang Iya hudisyal nga desisyon. Pangitaa ang pagkamatarong, pangitaa ang pagkahagop.” (Sofonias 2:​2, 3) Sa karon, himuon naton nga tulumuron nga ‘padunggan si Jehova paagi sa aton bilidhon nga mga butang.’​—⁠Hulubaton 3:9.

Ginapadaku pa ang kabilihanan sang paghimo sing pagkamatarong, ginpaanggid ni Solomon ang madangatan sang walay kasawayan sa madangatan sang malauton nga nagasiling: “Ang pagkamatarong sang walay kasawayan magatadlong sang iya dalanon, apang ang malauton mapukan sa iya kaugalingon nga kalautan. Ang pagkamatarong sang mga matadlong magaluwas sa ila, apang ang mga maluib madakpan sa ila paghingamo. Kon ang malaut nga tawo mapatay, ang iya paglaum nagakadula; kag ang pagpaabot pasad sa gahom nadula. Ang matarong ginaluwas sa kalisdanan, kag ang malauton nagatal-us sa iya.” (Hulubaton 11:​5-8) Ang walay kasawayan wala nagakapukan sa iya mga dalanon ukon nagakasiod sa iya mga pagpakig-angot. Matadlong ang iya dalanon. Sa katapusan, ginaluwas ang mga matadlong sa kalisdanan. Daw gamhanan tulukon ang mga malauton, apang wala sing magaluwas sa ila.

“Ang Banwa Nagakalipay”

Ang integridad sang mga matadlong kag ang kalautan sang mga malauton may epekto man sa iban nga mga tawo. “Paagi sa iya baba ang isa ka apostata nagalaglag sa iya isigkatawo,” siling sang hari sang Israel, “apang paagi sa ihibalo ang matarong luwason.” (Hulubaton 11:⁠9) Sin-o ang magapanghiwala nga ang pasipala, makahalalit nga kutsokutso, dinupak nga hambalanon, kag walay pulos nga sugilanon makahalit sa iban? Ang panghambal sang matarong, sa pihak nga bahin, putli, ginhunahuna sing maayo, kag mapatugsilingon. Paagi sa ihibalo ginaluwas sia bangod ang iya integridad nagahatag sa iya sang kinahanglanon nga ebidensia nga nagabinutig ang mga nagasumbong sa iya.

“Bangod sang pagkaayo sang mga matarong ang banwa nagakalipay,” padayon sang hari, “apang kon ang mga malauton madula may paghinugyaw.” (Hulubaton 11:10) Ang mga matarong masunson  nga ginahigugma sang iban, kag ginapahalipay nila ang ila mga isigkatawo. Wala gid sing naluyag sa “mga malauton.” Kon mapatay ang mga malauton, wala sila sa masami ginalalawan sang mga tawo. Wala gid sing kasubo kon ‘utdon ni Jehova ang mga malauton gikan sa duta kag gabuton ang mga maluib gikan sa sini.’ (Hulubaton 2:​21, 22) Sa baylo, may kalipay bangod wala na sila. Apang kamusta kita? Maayo nga binagbinagon naton kon bala ang aton paggawi nagapahalipay sa iban.

“Ang Banwa Ginapakataas”

Padayon nga ginapaanggid ang epekto sa komunidad sang mga matadlong kag sang mga malauton, si Solomon nagsiling: “Bangod sang pagpakamaayo sa mga matadlong ang banwa ginapakataas, apang bangod sang baba sang mga malauton nagakaguba ini.”​—⁠Hulubaton 11:11.

Ang mga pumuluyo sang banwa nga nagasunod sang matadlong nga dalanon nagapauswag sang paghidait kag kaayuhan kag nagapabakod sa iban sa komunidad. Busa, ang banwa ginapakataas​—⁠nagatin-ad ini. Ang mga nagahambal sing mapasipalahon, masakit, kag sayop nga mga butang nagatuga sing kagamo, kasubo, kag pagbinahinbahin. Amo sini ilabi na kon sila maimpluwensia nga mga indibiduwal. Ini nga banwa may kagamo, kagarukan, kag pagkalusod sa moral kag ayhan sa ekonomiya.

Ang prinsipio sa Hulubaton 11:11 naaplikar man sa katawhan ni Jehova samtang nagapakig-upod sila sa isa kag isa sa ila tulad-banwa nga mga kongregasyon. Ang kongregasyon nga naimpluwensiahan sang espirituwal nga mga tawo​—⁠mga matadlong nga ginatuytuyan sang ila integridad⁠​—⁠​isa ka grupo sang malipayon, aktibo, kag mabinuligon nga mga tawo, nga nagapadungog sa Dios. Ginapakamaayo ni Jehova ini nga kongregasyon, kag nagauswag ini sa espirituwal. Kon kaisa, ang pila nga mahimo mangin di-kontento kag di-naayawan, nga nagamulay kag nagahambal sing masakit kon paano ginahimo ang mga butang, kaangay sang “makahililo nga gamot” nga mahimo maglapta kag maghilo sa iban nga wala anay maapektuhan. (Hebreo 12:15) Masami nga luyag sini nga mga tawo ang dugang nga awtoridad kag kabantugan. Ginadabukan nila ang mga huringhuring nga may inhustisya kuno, etniko nga pinasulabi, ukon kaanggid sini, sa kongregasyon ukon sa bahin sang mga gulang. Sa pagkamatuod, ang ila baba makatuga sing pagbinahinbahin sa kongregasyon. Indi bala kita dapat maglikaw sa pagpamati sa ila hambalanon kag magtinguha nga mangin espirituwal nga mga tawo nga nagapauswag sang paghidait kag paghiusa sa kongregasyon?

Sa pagpadayon, si Solomon nagsiling: “Ang isa nga nawad-an sing kinaalam nagatamay sang iya isigkatawo, apang ang tawo nga mahinantupon amo ang isa nga nagahipos. Ang isa nga nagalakatlakat subong malibakon nagapahayag sang likom nga hambal, apang ang isa nga matutom sa espiritu nagalikom sang butang.”​—⁠Hulubaton 11:​12, 13.

Daku gid nga halit ang matuga sang isa nga wala sing paghantop, ukon “nawad-an sing kinaalam”! Nagapataka lang sia sa paghambal tubtob nga makalibak kag makapasipala na sia. Dapat maabtik ang gintangdo nga mga gulang nga pauntaton ining di-maayo nga impluwensia. Indi kaangay sang “isa nga nawad-an sing kinaalam,” nahibaluan sang mahinantupon nga tawo kon san-o maghipos. Sa baylo nga isugid ang likom, ginatago niya ini. Bangod nakahibalo nga ang wala ginapunggan nga dila makahalit gid, ang mahinantupon nga tawo “matutom sa espiritu.” Mainunungon sia sa iya mga masigkatumuluo kag wala niya ginabuyagyag ang kompidensiyal nga mga butang nga mahimo magbutang sa ila sa katalagman. Isa gid ka pagpakamaayo sa kongregasyon ining mga nagahupot sing integridad!

Agod buligan kita nga maglakat sa dalanon sang mga walay kasawayan, nagahatag si Jehova sing bugana espirituwal nga pagkaon nga ginahanda sa panuytoy sang “matutom kag  mainandamon nga ulipon.” (Mateo 24:45) Nagabaton man kita sing daku nga bulig paagi sa Cristianong mga gulang sa aton tulad-banwa nga mga kongregasyon. (Efeso 4:11-13) Mapinasalamaton gid kita sa sini, kay “kon wala sing malantipon nga panuytoy, ang katawhan nagakapukan; apang may kaluwasan sa kadam-an sang manuglaygay.” (Hulubaton 11:14) Ano man ang matabo, mangin determinado gid kita sa ‘paglakat sa aton integridad.’​—⁠Salmo 26:1.

[Blurb sa pahina 26]

Binuang gid nga magpangabudlay sing lakas para sa materyal nga daug apang nagapatumbaya sa teokratikong mga hilikuton!

[Mga retrato sa pahina 24]

Gintuytuyan si Job sang iya integridad, kag ginpakamaayo sia ni Jehova

[Retrato sa pahina 25]

Napatay si Uza bangod sang iya pagkamatinaastaason