Tun-i kag Itudlo ang Cristianong Moralidad

“Apang, ikaw bala nga nagatudlo sa iban, wala nagatudlo sa imo kaugalingon?”​—⁠ROMA 2:21.

1, 2. Ano ang imo mga rason sa pagtuon sa Biblia?

MADAMO ka sing rason sa pagtuon sa Pulong sang Dios. Mahimo luyag mo mahibaluan ang mga katunayan sa sini​—⁠tuhoy sa mga tawo, hitabo, lugar, kag iban pa nga mga butang. Luyag mo mahibaluan ang matuod nga mga doktrina, nga kabaliskaran sang sayop nga mga doktrina sang relihion, subong sang Trinidad ukon kalayuhon nga impierno. (Juan 8:32) Luyag mo man makilala sing maayo pa si Jehova agod labi mo sia nga mailog kag makalakat sing matadlong sa atubangan niya.​—⁠1 Hari 15:​4, 5.

² Ang isa pa ka importante nga rason nga dapat tun-an ang Pulong sang Dios amo ang pagsangkap sa imo kaugalingon sa pagtudlo sa iban​—⁠sa imo mga hinigugma, kakilala, kag bisan ang indi mo pa kilala. Dapat ini himuon gid sang matuod nga mga Cristiano. Ginsilingan ni Jesus ang iya mga disipulo: “Busa lakat kamo kag maghimo sing mga disipulo sa mga tawo sa tanan nga kapungsuran, . . . nagatudlo sa ila nga tumanon ang tanan nga butang nga ginsugo ko sa inyo.”​—⁠Mateo 28:​19, 20.

3, 4. Ngaa dungganon para sa imo nga magpanudlo subong sang ginsugo ni Jesus?

³ Ang pagtuon sing Biblia upod ang handum nga tudluan ang iban dungganon kag mahimo mangin tuburan sang dayon  nga kaayawan. Ang pagtudlo madugay na nga dungganon nga propesyon. Ang Encarta Encyclopedia nagasiling: “Sa tunga sang mga Judiyo, ginkabig sang madamo nga hamtong ang mga manunudlo subong mga giya padulong sa kaluwasan kag ginapalig-on ang mga kabataan nga padunggan ang ila mga manunudlo sing kapin pa gani sa ila mga ginikanan.” Ilabi na nga dungganon para sa mga Cristiano nga tudluan ang ila kaugalingon paagi sa pagtuon sing Biblia kag dayon tudluan ang iban.

⁴ “Mas madamo nga tawo ang nagatudlo sangsa bisan ano pa nga propesyon. Mga 48 milyones ka lalaki kag babayi sa bug-os nga kalibutan ang mga manunudlo.” (The World Book Encyclopedia) Ang isa ka sekular nga manunudlo may salabton sa pagtudlo sa mga pamatan-on kag makaimpluwensia sia sa ila sa tinuig nga magaabot. Ang epekto labi pa nga magadugay kon tumanon mo ang sugo ni Jesus nga tudluan ang iban; magaapektar ini sang ila dayon nga palaabuton. Ginpadaku ini ni apostol Pablo sang ginpalig-on niya si Timoteo: “Hatagi sing dalayon nga igtalupangod ang imo kaugalingon kag ang imo panudlo. Magpadayon ka sa sining mga butang, kay sa paghimo sini maluwas mo ang imo kaugalingon kag ang mga nagapamati sa imo.” (1 Timoteo 4:16) Huo, ang imo pagpanudlo nagadalahig sang kaluwasan.

5. Ngaa ang Cristianong pagpanudlo amo ang pinakamataas nga sahi?

⁵ Ang pagtudlo sa imo kaugalingon kag sa iban awtorisado kag ginsugo sang Labing Mataas, ang Soberano sa bug-os nga uniberso. Ini mismo nagahimo sa sining patag sang pagpanudlo nga mas mataas sangsa bisan ano nga sekular nga panudlo, pagtudlo man ini sa mga asignatura sa elementarya, kalantip sa pagtrabaho, ukon espesyal nga patag sa medisina. Ang Cristianong pagpanudlo nagapahangop nga ang estudyante personal nga nagatuon sa pag-ilog sa Anak sang Dios, si Cristo Jesus, kag sa pagtudlo sa iban nga himuon man ini.​—⁠Juan 15:10.

Ngaa Tudluan ang Imo Kaugalingon?

6, 7. (a) Ngaa dapat naton anay tudluan ang aton kaugalingon? (b) Sa anong paagi nga ang mga Judiyo sang unang siglo napaslawan subong mga manunudlo?

⁶ Ngaa ginasiling nga dapat naton anay tudluan ang aton kaugalingon? Bueno, indi kita makatudlo sing nagakaigo sa iban kon wala anay naton ginatudluan ang aton kaugalingon. Ginpadaku ni Pablo ining katunayan sa isa ka nagapahunahuna nga kasulatan nga may kahulugan sa mga Judiyo sadto apang nagahatag sing importante nga mensahe para sa mga Cristiano karon. Si Pablo namangkot: “Apang, ikaw bala nga nagatudlo sa iban, wala nagatudlo sa imo kaugalingon? Ikaw, nga nagabantala nga ‘Dili magpangawat,’ nagapangawat ka bala? Ikaw nga nagasiling nga ‘Dili magpanghilahi,’ nagapanghilahi ka bala? Ikaw nga nagakangil-ad sa mga idolo, nagapangawat ka bala sa mga templo? Ikaw nga nagapabugal sa kasuguan,  ginapakahuy-an mo bala ang Dios paagi sa imo paglapas sa Kasuguan?”​—⁠Roma 2:21-23.

⁷ Paagi sa pagpamangkot, ginsambit ni Pablo ang duha ka sala nga direkta nga ginpatuhuyan sang Napulo ka Sugo: Dili magpangawat, kag dili magpanghilahi. (Exodo 20:​14, 15) Ang pila ka Judiyo sang panahon ni Pablo nagpabugal nga may Kasuguan sila sang Dios. ‘Gintudluan sila paagi sa baba gikan sa Kasuguan kag nagapati nga sila mga manugtuytoy sang mga bulag kag kapawa para sa mga yara sa kadudulman, mga manunudlo sang mga bata.’ (Roma 2:17-20) Apang, ang iban mga salimpapaw bangod nagapangawat ukon nagapanghilahi sila sing tago. Nagapakahuya ini sa Kasuguan kag sa Awtor sini sa langit. Makita mo nga indi gid sila kalipikado sa pagtudlo sa iban; wala gani nila ginatudluan ang ila kaugalingon.

8. Paano ang pila ka Judiyo sang panahon ni Pablo ‘nagpangawat sa mga templo’?

⁸ Ginsambit ni Pablo ang pagpangawat sa mga templo. Literal nga ginhimo bala ini sang mga Judiyo? Ano ang ginahunahuna ni Pablo? Sing tampad, bangod sang limitado nga impormasyon sa sining kasulatan, indi naton mapat-od kon paano ‘ginkawatan [sang pila ka Judiyo] ang mga templo.’ Antes sini, ang manugrekord sa siudad sang Efeso nagsiling nga ang mga kaupod ni Pablo indi ‘mga kawatan sa templo,’ nga nagapakita nga ginahunahuna sang pila ka tawo nga ang mga Judiyo masumbong sa sini. (Binuhatan 19:29-37) Ginagamit bala nila sing personal ukon ginanegosyohan ang malahalon nga mga butang nga naghalin sa pagano nga mga templo nga ginkawat sang mga mananakop ukon relihioso nga mga panatiko? Suno sa Kasuguan sang Dios, ang bulawan kag pilak nga mga idolo dapat laglagon, indi pagkuhaon agod gamiton. (Deuteronomio 7:25)⁠ * Gani mahimo nga ginatumod ni Pablo ang mga Judiyo nga nagsikway sa sugo sang Dios kag naggamit ukon nanginpulos sa mga butang nga naghalin sa pagano nga mga templo.

9. Anong sayop nga mga buhat may kaangtanan sa templo sa Jerusalem nga mahimo katumbas sang pagpangawat sa templo?

⁹ Sa pihak nga bahin, ginsugid ni Josephus ang isa ka iskandalo sa Roma, nga gintuga sang apat ka Judiyo, nga ang lider isa ka manunudlo sang Kasuguan. Ginkumbinsi sining apat ang isa ka Romanong babayi, isa ka Judiyo nga proselita, nga ihatag sa ila ang bulawan kag iban pa nga malahalon nga mga butang subong amot sa templo sa Jerusalem. Sang nakuha nila ini sa iya, gingamit nila ang manggad para sa ila kaugalingon​—⁠sa kahulugan nga ginkawatan nila ang templo.⁠ * Daw ginakawatan sang iban ang templo sang Dios paagi sa paghalad nila sing depektuso nga mga halad kag naghimo sing makagod nga pagnegosyo sa templo, nga naghimo sa templo nga mangin “lungib sang mga makawat.”​—⁠Mateo 21:​12, 13; Malaquias 1:​12-​14; 3:​8, 9.

Itudlo ang Cristianong Moralidad

10. Anong kahulugan sang pinamulong ni Pablo nga ginrekord sa Roma 2:21-23 ang indi naton dapat kalimtan?

¹⁰ Ano man ang mga buhat sang unang siglo nga nagadalahig sang pagpangawat, pagpakighilahi, kag pagpangawat sa mga templo nga ginapatuhuyan ni Pablo, indi naton pagkalimtan ang kahulugan sang iya komento. Sia namangkot: “Apang, ikaw bala nga nagatudlo sa iban, wala nagatudlo sa imo kaugalingon?” Talalupangdon nga ang mga halimbawa nga ginpautwas ni Pablo may yara kaangtanan sa moralidad. Wala diri ginsentro sang apostol ang iya igtalupangod sa doktrina ukon maragtas sang Biblia. Ang pagtudlo sa kaugalingon kag sa iban nga ginpatuhuyan ni Pablo may yara kaangtanan sa Cristianong moralidad.

11. Ngaa dapat mo hatagan sing igtalupangod ang Cristianong moralidad samtang ginatun-an mo ang Pulong sang Dios?

¹¹ Ang pag-aplikar naton sing leksion sa Roma 2:21-23 nagakahulugan sang pagtuon sing Cristianong moralidad gikan sa Pulong sang Dios, pagpanghikot suno sa aton natun-an, kag nian pagtudlo sa iban sa paghimo man sini. Busa, samtang ginatun-an mo ang Biblia, mangin alisto sa ginapakita nga mga talaksan ni Jehova, diin ang matuod nga Cristianong moralidad naggikan. Pamalandungi ang mga laygay kag mga leksion nga masapwan mo sa Biblia. Nian maisog nga iaplikar  ang imo natun-an. Kag ang paghimo sini nagakinahanglan sing kaisog kag determinasyon. Mahapos para sa di-himpit nga mga tawo nga mangita sing mga balibad, nga mangatarungan kon ngaa gintugot sang kahimtangan ukon kinahanglan pa gani nga sikwayon ang Cristianong moralidad sa isa ka partikular nga hitabo. Ayhan ang mga Judiyo nga ginsambit ni Pablo eksperiensiado sa sining tuso nga pangatarungan nga gintuyo sa pagbalibad ukon pagpatalang sa iban. Apang, ginapakita sang pinamulong ni Pablo nga ang Cristianong moralidad indi dapat pakadiutayon ukon sikwayon suno sa luyag sang isa.

12. Paano ang maayo ukon di-maayo nga paggawi nagaapektar kay Jehova nga Dios, kag ngaa mabuligon nga dumdumon ini?

¹² Ginpadaku sang apostol ang panguna nga rason sa pagtuon kag nian sa pag-aplikar sing moralidad nga masapwan mo sa Biblia. Ang sayop nga paggawi sang mga Judiyo may epekto kay Jehova: “Ikaw nga nagapabugal sa kasuguan, ginapakahuy-an mo bala ang Dios paagi sa imo paglapas sa Kasuguan? Kay ‘ang ngalan sang Dios ginapasipalahan bangod sa inyo sa tunga sang mga pungsod.’ ” (Roma 2:​23, 24) Matuod man ini karon nga kon ginasikway naton ang Cristianong moralidad, ginapakahuy-an naton ang Ginhalinan sini. Sa pihak nga bahin, kon ginasunod naton ang mga talaksan sang Dios, maayo ang epekto sini sa iya, kag nagapadungog sa iya. (Isaias 52:⁠5; Ezequiel 36:20) Ang paghibalo mo sini makapalig-on sang imo pamat-od kon nagaatubang ikaw sa mga pagsulay ukon mga kahimtangan diin ang pagsikway sa Cristianong moralidad daw amo ang pinakamahapos ukon labing kombeniente nga himuon. Dugang pa, ang pinamulong ni Pablo nagatudlo sa aton sing iban pa nga butang. Magluwas nga ang imo paggawi may epekto sa Dios, samtang ginatudluan mo ang iban, buligi sila nga mahangpan nga ang pag-aplikar nila sang mga talaksan sa moral nga ila natun-an magaapektar kay Jehova. Ang Cristianong moralidad wala lamang nagahatag sing pagkakontento kag nagaamlig sa panglawas sang isa. Nagaapektar man ini sa Isa nga naghatag kag nagapalig-on sini nga moralidad.​—⁠Salmo 74:10; Santiago 3:⁠17.

13. (a) Paano kita ginabuligan sang Biblia tuhoy sa moralidad? (b) Ihatag ang kahulugan sang laygay sa 1 Tesalonica 4:3-7.

¹³ Ang moralidad nagaapektar man sa iban nga mga tawo. Makita mo ini sa mga halimbawa sa Pulong sang Dios nga nagailustrar sang balor sang pag-aplikar sa moral nga mga talaksan sang Dios kag sang mga resulta sang pagsikway sini. (Genesis 39:​1-9, 21; Josue 7:​1-​25) Masapwan mo man ining maathag nga laygay sa moralidad subong: “Amo ini ang kabubut-on sang Dios, ang pagpakabalaan sa inyo, agod nga maglihi kamo sa pagpakighilawas; agod nga ang tagsa sa inyo makahibalo kon paano panag-iyahan ang iya kaugalingon nga suludlan sa pagkabalaan kag sa kadungganan, indi sa mahamkunon nga seksuwal nga kailigbon subong man sang yara sa mga pungsod nga wala makakilala sa Dios; agod nga wala sing sin-o man nga maglab-ot tubtob sa punto sang paghalit kag pagpasilabot sa mga kinamatarong sang iya utod sa sini nga butang, . . . kay gintawag kita sang Dios, indi tungod sa pagkadimatinlo, kundi may kaangtanan sa pagpakabalaan.”​—⁠1 Tesalonica 4:3-7.

14. Ano ang mahimo mo ipamangkot sa imo kaugalingon tuhoy sa laygay sa 1 Tesalonica 4:3-7?

¹⁴ Makita sang halos tanan gikan sa sini nga kasulatan nga ang seksuwal nga imoralidad nagalapas sang Cristianong moralidad. Apang, matigayon mo ang madalom pa nga paghangop sa sini. Ang iban nga mga teksto nagahatag sing mga paagi para sa maid-id nga pagtuon kag pagpamalandong, nga nagaresulta sa paghantop sini. Halimbawa, mahimo mo pamalandungan ang buot silingon ni Pablo sang nagsiling sia nga ang pagpakighilawas magadul-ong sa isa “tubtob sa punto sang paghalit kag pagpasilabot sa mga kinamatarong sang iya utod sa sini nga butang.” Ano nga mga kinamatarong ang nalakip, kag paano ang maayo nga paghangop sa sini magapahulag pa sa imo nga huptan ang Cristianong moralidad? Paano ang resulta sini nga pagpanalawsaw dugang pa nga magsangkap sa imo sa pagtudlo sa iban kag sa pagbulig sa ila nga padunggan ang Dios?

Magtuon Agod Makatudlo

15. Anong mga galamiton ang magamit mo sa pagtudlo sa imo kaugalingon paagi sa personal nga pagtuon?

¹⁵ Ang mga Saksi ni Jehova may galamiton sa pagtuon sa mga pamangkot ukon hulusayon nga nagautwas samtang nagatuon sila agod tudluan ang ila kaugalingon ukon ang iban. Ang isa ka galamiton nga matigayon sa madamo nga lenguahe amo ang Watch Tower Publications Index. Kon matigayon mo ini, magamit mo ini sa pagpangita  sing impormasyon sa pasad-sa-Biblia nga mga publikasyon sang mga Saksi ni Jehova. Sarang mo mapangita ini paagi sa topiko ukon sa listahan sang bersikulo sang Biblia. Ang isa pa ka galamiton nga matigayon sang mga Saksi ni Jehova sa madamo nga lenguahe amo ang Watchtower Library. Ining program sa kompyuter sa CD-ROM may madamo nga koleksion sang mga publikasyon sa elektroniko nga porma. Ang program sini nagabulig sa isa nga mapanalawsaw ang mga topiko kag mga paathag sa mga kasulatan. Kon matigayon mo ang isa ukon duha sining galamiton, gamita ini sing regular samtang ginatun-an mo ang Pulong sang Dios agod makatudlo sa iban.

16, 17. (a) Diin ka makakita sing mga komento nga nagapaathag sa mga kinamatarong nga ginsambit sa 1 Tesalonica 4:6? (b) Sa anong paagi nga ginahilabtan sang makihilawason ang mga kinamatarong sang iban?

¹⁶ Binagbinagon naton ang halimbawa nga ginsambit kaina, ang 1 Tesalonica 4:3-7. Ang pamangkot nag-utwas tuhoy sa kinamatarong. Kay sin-o kinamatarong? Kag paano ining mga kinamatarong mahilabtan? Paagi sa mga galamiton sa pagtuon nga ginsambit, ayhan masapwan mo ang pila ka komento nga nagapaathag sa sining mga bersikulo, kag sa mga kinamatarong nga ginsambit ni Pablo. Mabasa mo ini nga mga komento sa Insight on the Scriptures, Tomo 1, pahina 863-4; True Peace and Security​​—⁠How Can You Find It?, pahina 145; Ang Lalantawan, Nobiembre 15, 1989, pahina 31.

¹⁷ Sa pagtuon sini, masapwan mo nga ginapakita sining mga publikasyon nga matuod gid ang pinamulong ni Pablo. Ang makihilawason nakasala sa Dios kag nagapadayag sang iya kaugalingon sa mga balatian. (1 Corinto 6:​18, 19; Hebreo 13:4) Ang lalaki nga nagapakighilawas nagapasilabot sa madamo nga kinamatarong sang babayi nga ginhimuan niya sing sala. Gindingot niya sa babayi ang matinlo nga moralidad kag matinlo nga konsiensia. Kon ang babayi di-minyo, ginahilabtan niya ang kinamatarong sang babayi sa pagminyo nga ulay kag ang kinamatarong sang iya palaabuton nga bana nga nagapaabot nga ulay sia. Ginasakit niya ang balatyagon sang mga ginikanan sang babayi kag sang iya bana kon minyo sia. Ginguba sang imoral nga lalaki ang kinamatarong sang iya pamilya nga matigayon ang matinlo sa moral nga reputasyon. Kon katapo sia sang isa ka Cristianong kongregasyon, ginpakahuy-an niya ini, kag ginhalitan ang reputasyon sini.​—⁠1 Corinto 5:1.

18. Paano ka makabenepisyo gikan sa pagtuon sa Biblia tuhoy sa Cristianong moralidad?

¹⁸ Indi bala ini nga mga komento tuhoy sa mga kinamatarong nagabulig sa imo nga mahangpan ang madalom nga kahulugan sini nga bersikulo? Ini nga sahi sang pagtuon may daku gid nga kapuslanan. Samtang ginahimo mo ini, ginatudluan mo ang imo kaugalingon. Ang imo paghangop sa pagkamaminatud-on kag sa daku nga epekto sang mensahe sang Dios nagadugang. Ginapabakod mo ang imo determinasyon nga huptan ang Cristianong moralidad ano man nga pagsulay ang mahimo mag-utwas. Kag hunahunaa kon mangin ano pa ikaw ka epektibo nga manunudlo! Halimbawa, samtang ginatudluan mo ang iban sing kamatuoran sa Biblia, mapaathag mo ang kahulugan sang 1 Tesalonica 4:3-7, nga nagadugang sang ila paghangop kag apresasyon sa Cristianong moralidad. Sa amo, ang imo pagtuon makabulig sa imo kag sa madamo pa nga mapadunggan ang Dios. Kag isa lamang ka halimbawa ang ginsambit naton gikan sa sulat ni Pablo sa mga taga-Tesalonica. Madamo pa ang aspekto sang Cristianong moralidad, kag subong man, madamo pa nga halimbawa kag laygay sa Biblia ang sarang mo matun-an, maaplikar, kag matudlo.

19. Ngaa importante nga huptan mo ang Cristianong moralidad?

¹⁹ Indi gid maduhaduhaan ang kaalam sang paghimo sini. Ang Santiago 3:17 nagasiling nga “ang kaalam nga gikan sa hitaas,” gikan kay Jehova nga Dios, “una sa tanan putli.” Maathag nga ginapahangop sini ang pagsunod sa moral nga mga talaksan sang Dios. Sa katunayan, ginapatuman ni Jehova nga ang mga nagatiglawas sa iya sa pagpanudlo sing Biblia mga maayo nga mga halimbawa  “sa kaputli.” (1 Timoteo 4:12) Ginapamatud-an ini sang pagkabuhi sang mga disipulo sang una subong nanday Pablo kag Timoteo; naglikaw sila sa imoralidad. Nagsulat pa gani si Pablo: “Ang pagkamakihilawason kag ang tanan nga sahi sang kahigkuan ukon paghamkon dili gid paghingadlan sa tunga ninyo, subong nga nagakaigo sa mga tawo nga balaan; ni ang makahuluya nga paggawi ni ang binuang nga hinambal ni ang malaw-ay nga linahog.”​—⁠Efeso 5:​3, 4.

20, 21. Ngaa nagaugyon ka sa ginsulat ni apostol Juan nga narekord sa 1 Juan 5:3?

²⁰ Bisan pa ang moral nga mga talaksan nga ginpresentar sa Pulong sang Dios maathag kag espesipiko, indi ini kabug-atan. Nakita ini sadto ni Juan, ang pinakalawig nga nagkabuhi nga apostol. Pasad sa iya naobserbahan sa sulod sang mga dekada sang pagkabuhi, nahibaluan niya nga ang Cristianong moralidad indi makahalalit. Sa kabaliskaran, napamatud-an ini nga maayo, mapuslanon, kag isa ka pagpakamaayo. Ginpadaku ini ni Juan, nga nagsulat: “Amo ini ang gugma sang Dios: nga tumanon naton ang iya mga sugo. Kag ang iya mga sugo wala nagapabug-at sa aton.”​—⁠1 Juan 5:​3, New English Translation.

²¹ Apang, talupangda nga wala ginpakita ni Juan nga ang pagtuman sa Dios paagi sa Cristianong moralidad amo ang labing maayo nga dalanon bangod lamang nga nagaluwas ini sa aton gikan sa mga problema, gikan sa malain nga resulta sang paglapas sini. Ginpabutyag niya sing nagakaigo ang husto nga pagtamod sa mga butang paagi sa pagbaton una nga isa ini ka pagpakita sang aton gugma kay Jehova nga Dios, isa ka hamili nga kahigayunan sa pagpakita sang aton gugma sa iya. Sa pagkamatuod, ang pagtudlo sa kaugalingon ukon sa iban nga higugmaon ang Dios nagakinahanglan nga batunon naton kag iaplikar ang iya mataas nga mga talaksan. Huo, nagakahulugan ini sang pagtudlo sa aton kaugalingon kag sa iban sing Cristianong moralidad.

[Mga nota]

Madumduman Mo Bala?

• Ngaa dapat kita magtuon agod tudluan ang aton kaugalingon antes tudluan ang iban?

• Paano ang aton paggawi nagaapektar kay Jehova?

• Kay sin-o mga kinamatarong ang mahimo nga ginahilabtan sang makihilawason?

• Ano ang imo determinasyon tuhoy sa Cristianong moralidad?

[Mga Pamangkot sa Pagtinuon]

[Retrato sa pahina 22]

“Ang iya mga sugo wala nagapabug-at sa aton”