“Hanasa ang Imo Kaugalingon”

CITIUS, altius, fortius​—mas madasig, mas mataas, mas makusog! Amo ini ang ginatinguhaan sang mga atleta sa dumaan nga Gresya kag Roma. Sa sulod sang mga siglo, sa Olympia, Delphi, kag Nemea kag sa Isthmus sang Corinto, dalagku nga mga hampang ang ginhiwat nga may “bendisyon” sang mga dios kag linibo ang mga tumalan-aw. Ang kahigayunan sa pagpaindis-indis sa sini nga mga hampang amo ang resulta sang tinuig nga pagpangabudlay sing lakas. Ang kadalag-an magahatag sing himaya sa mga dumalaug kag sa ila siudad.

Sa sini nga kultura, indi makapakibot nga ginpaanggid sang mga manunulat sang Cristianong Griegong Kasulatan ang espirituwal nga palumba sang mga Cristiano sa mga sambuwa sang mga atleta. Sanday apostol Pedro kag Pablo lantip nga naggamit sing mga ilustrasyon nga ginbase sa mga hampang agod itudlo ang dalagku nga mga punto. Sa aton adlaw man, amo gihapon nga mainit nga Cristianong palumba ang nagapadayon. Ang unang-siglo nga mga Cristiano dapat mag-atubang sa Judiyong sistema sang mga butang; kita karon dapat “makigsumpong” sa bug-os kalibutan nga sistema nga malapit na malaglag. (1 Timoteo 2:⁠5; 3:​1-5) Mahimo masapwan sang iban nga ang ila indibiduwal nga “palumba sang pagtuo” walay untat kag makakalapoy. (1 Timoteo 6:​12, The New English Bible) Makabulig gid nga usisaon naton ang mga pagpaanggid sa ulot sang mga sambuwa sang mga atleta kag sang Cristianong palumba nga ginasambit sa Biblia.

Isa ka Maayo Gid nga Manughanas

Ang kadalag-an sang isa ka atleta nasandig sing daku sa manughanas. Tuhoy sa dumaan nga mga hampang, ang Archaeologia Graeca nagasiling: “Ang mga humalampang obligado sa pagpanumpa nga naghinguyang sila sing napulo ka bulan sa paghanda.” Kinahanglan man sang mga Cristiano ang lakas nga paghanas. Ginlaygayan ni Pablo si Timoteo, isa ka Cristianong gulang: “Hanasa ang imo kaugalingon nga ginahimo ang diosnon nga debosyon nga imo tulumuron.” (1 Timoteo 4:⁠7) Sin-o ang manughanas sa isa ka Cristianong “atleta”? Walay liwan kundi si Jehova nga Dios mismo! Si apostol Pedro nagsulat: “Ang Dios sang bug-os nga di-bagay nga kaayo . . . amo mismo ang magatapos sang inyo paghanas, palig-unon niya kamo, pabakuron niya kamo.”​—1 Pedro 5:⁠10.

Ang ekspresyon nga “magatapos sang inyo paghanas” naghalin sa isa ka Griegong berbo nga suno sa Theological Lexicon of the New Testament, nagakahulugan nga “himuon ang isa ka butang [ukon persona] nga magbagay sa katuyuan sini, ihanda kag ibagay ini sa kon paano ini ginagamit.” Subong man, ang Greek-English Lexicon nanday Liddell kag Scott nagakomento nga ini nga berbo sarang mapaathag subong “paghanda, paghanas, ukon pag-aman sing bug-os.” Sa anong paagi ‘ginahanda, ginahanas, ukon ginaamanan kita sing bug-os’ ni Jehova para sa mabudlay nga Cristianong palumba? Agod mahangpan ini nga paanggid, binagbinagon naton ang pila ka metodo nga ginagamit sang mga manughanas.

Ang libro nga The Olympic Games in Ancient Greece nagasiling: “Ang mga nagahanas sa mga pamatan-on naggamit sing duha ka sadsaran nga metodo, ang isa sini gintuyo agod palig-unon ang estudyante nga himuon ang iya bug-os nga masarangan sa pisikal agod matigayon ang labing maayo nga mga resulta, kag ikaduha agod pauswagon ang iya teknik kag estilo.”

Sing kaanggid, ginapalig-on kag ginapabakod kita ni Jehova agod mahimo naton ang aton bug-os nga masarangan kag mapauswag ang aton mga kalantip sa pag-alagad sa iya. Ginapapagsik kita sang aton Dios paagi sa Biblia, sa iya dutan-on nga organisasyon, kag sa hamtong nga mga masigka-Cristiano. Kon kaisa ginahanas niya kita paagi sa disiplina. (Hebreo 12:⁠6) Sa iban naman nga mga tion mahimo tugutan niya nga mag-abot sa aton ang nanuhaytuhay nga mga pagtilaw kag mga kabudlayan agod mapalambo naton ang pagbatas. (Santiago 1:​2-4) Kag ginahatagan niya kita sing kusog nga kinahanglan naton. Si manalagna Isaias nagsiling: “Ang mga nagalaum kay Jehova maulian sing kusog. Magatimbuok sila nga may mga  pakpak subong sang mga agila. Magadalagan sila kag indi magluya; magalakat sila kag indi paglapyuon.”​—Isaias 40:⁠31.

Labaw sa tanan, bugana nga ginahatagan kita sang Dios sang iya balaan nga espiritu, nga nagapalig-on sa aton nga magpadayon sa paghatag sa iya sing kalahamut-an nga pag-alagad. (Lucas 11:13) Sa madamo nga kaso, ang mga alagad sang Dios nagbatas sing malawig kag mabudlay nga mga pagtilaw bangod sa pagtuo. Ang mga nakaagi sini ordinaryo nga mga lalaki kag mga babayi kaangay naton. Apang nakabatas sila bangod sang ila bug-os nga pagsalig sa Dios. Sa pagkamatuod, ‘ang gahom nga labaw sa kinaandan iya sang Dios kag indi gikan sa aton kaugalingon.’​​—⁠2 Corinto 4:⁠7.

Isa ka Mahinuklugon nga Manughanas

Ang isa sa mga buluhaton sang isa ka dumaan nga manughanas amo ang “pagdesisyon kon ano nga sahi kag pila ka ehersisyo ang kinahanglanon sang indibiduwal nga atleta kag kon ano nga partikular nga hampang,” siling sang isa ka iskolar. Samtang ginahanas kita sang Dios, ginabinagbinag niya ang aton indibiduwal nga mga kahimtangan, mga ikasarang, personalidad, kag mga limitasyon. Sa masami sa tion nga ginahanas kita ni Jehova, nagapangamuyo kita sa iya, subong sang ginhimo ni Job: “Dumduma, palihug, nga ginhimo mo ako gikan sa daga.” (Job 10:⁠9) Paano nagasabat ang aton mahinuklugon nga manughanas? Si David nagsulat tuhoy kay Jehova: “Sia gid nakahibalo sang aton pagkahuman, nagadumdom nga kita yab-ok.”​—Salmo 103:14.

Mahimo nga may balatian ka nga nagalimite sang imo mahimo sa ministeryo, ukon mahimo nga ginalandas mo ang imo pagpakanubo sa imo kaugalingon. Ayhan may malain ka nga batasan nga ginatinguhaan mo nga bag-uhon, ukon ayhan ginabatyag mo nga daw indi mo masarangan ang pag-ipit gikan sa imo mga kasilingan, sa ulubrahan, ukon sa eskwelahan. Bisan ano man ang imo mga kahimtangan, indi gid pagkalimti nga nahangpan ni Jehova ang imo mga problema labaw kay bisan sin-o—pati ikaw! Subong isa ka mainulikdon nga manughanas, yara sia pirme agod buligan ka kon magpalapit ka sa iya.​—Santiago 4:⁠8.

“Sarang mapatuhay [sang dumaan nga mga manughanas] ang kalapyo ukon kaluya nga resulta indi sang mga ehersisyo kundi sang iban, sikolohiko nga mga kabangdanan, malain nga buot, depresyon kag iban pa. . . . Ang kinamatarong sang  [mga manughanas] tuman kadaku nga ginasundan pa gani nila ang pribado nga kabuhi sang mga atleta kag nagapasilabot sila kon kinahanglanon ini sa banta nila.”

Ginakapoy ka bala kon kaisa ukon nagaluya bangod sang walay untat nga mga pag-ipit kag mga pagsulay sining kalibutan? Subong manughanas mo, interesado gid si Jehova sa imo. (1 Pedro 5:⁠7) Madali niya mamutikan ang bisan ano nga tanda sang imo espirituwal nga pagluya ukon kalapyo. Bisan pa ginabinagbinag ni Jehova ang aton kahilwayan sa pagdesisyon kag personal nga pagpili, nagaaman sia sing nagakaigo nga bulig kag pagtadlong kon kinahanglanon bangod sang iya kabalaka sa aton dayon nga kaayuhan. (Isaias 30:⁠21) Paano? Paagi sa Biblia kag sa pasad-sa-Biblia nga mga publikasyon, sa espirituwal nga mga gulang sa kongregasyon, kag sa aton mahigugmaon nga paghiliutod.

‘Pagpugong sa Kaugalingon sa Tanan nga Butang’

Sa pagkamatuod, indi lamang ang maayo nga manughanas ang kinahanglanon agod magmadinalag-on ang isa. Daku ang nasandig sa atleta mismo kag sa iya pagtuman sa estrikto nga paghanas. Ang pagsulundan tuman ka estrikto, kay ang paghanas naglakip sing estrikto nga paglikaw sa ginadumilian nga mga butang kag pagdieta. Si Horace, isa ka mamalaybay sang una nga siglo B.⁠C.⁠E., nagsiling nga ang manugpaindis-indis nga mga humalampang “naglikaw sa mga babayi kag alak” agod “malab-ot ang ginahimulatan gid nga tulumuron.” Kag suno sa iskolar sa Biblia nga si F. C. Cook, ang mga pumalasakop sa mga hampang dapat “magpugong sa kaugalingon [kag] magdieta . . . sa sulod sang napulo ka bulan.”

Gingamit ni Pablo ini nga paanggid sang nagsulat sia sa mga Cristiano sa Corinto, isa ka siudad nga pamilyar gid sa Isthmian Games nga malapit sa sini: “Ang tagsa ka tawo nga nagapakigbahin sa isa ka paindis-indis nagapugong sang kaugalingon sa tanan nga butang.” (1 Corinto 9:⁠25) Ang matuod nga mga Cristiano nagalikaw sa materyalistiko, imoral, kag di-matinlo nga mga estilo sang pagkabuhi sang kalibutan. (Efeso 5:​3-5; 1 Juan 2:​15-​17) Ang di-diosnon kag di-makasulatanhon nga mga kinaiya dapat man ubahon kag buslan sing tulad-Cristo nga mga kinaiya.​​—⁠Colosas 3:​9, 10, 12.

Paano ini mahimo? Una, talupangda ang sabat ni Pablo paagi sa isa ka sibu gid nga ilustrasyon: “Ginasakit ko ang akon lawas kag ginahimo ini nga ulipon, agod nga, sa tapos ako makabantala sa iban, ako mismo indi pagsikwayon.”—1 Corinto 9:⁠27.

Daw ano ka sibu gid ang punto nga ginsambit diri ni Pablo! Wala niya ginarekomendar ang paghalit sa kaugalingon. Sa baylo, ginbaton niya nga ang iya kaugalingon mismo wala nagahilisanto. Kon kaisa, ginhimo niya ang mga butang nga indi niya luyag himuon kag wala niya paghimua ang mga butang nga luyag niya himuon. Apang nakig-away sia agod nga indi gid pagtugutan ang iya mga kaluyahon nga mangibabaw sa iya. ‘Ginsakit niya ang iya lawas,’ sa amo nadaug niya ang iya undanon nga mga kailigbon kag mga batasan.​​—⁠Roma 7:​21-​25.

Dapat amo man sini ang himuon sang tanan nga Cristiano. Ginsugid ni Pablo ang mga pagbag-o nga ginhimo sang pila sa Corinto nga nagpatuyang anay sa pagpakighilawas, idolatriya, homoseksuwalidad, pagpangawat, kag iban pa. Paano sila nagbag-o? Ginbuligan sila sang gahom sang Pulong sang Dios kag sang balaan nga espiritu upod ang ila determinasyon nga magpauyon sa sini. “Apang ginhugasan na kamo sing matinlo,” siling ni Pablo, “apang ginpakabalaan na kamo, apang ginpahayag na kamo nga matarong sa ngalan sang aton Ginuong Jesucristo kag sa espiritu sang aton Dios.” (1 Corinto 6:​9-​11) Kaanggid man sini ang ginsulat ni Pedro tuhoy sa mga nagbiya sa sining malain nga mga bisyo. Subong mga Cristiano, nagbag-o gid sila.​​—⁠1 Pedro 4:​3, 4.

Mga Panikasog nga May Maayo nga Katuyuan

Gin-ilustrar ni Pablo ang iya determinasyon kag maathag nga katuyuan sa paglab-ot sa iya espirituwal  nga mga tulumuron, paagi sa pagsiling: “Ang paagi sang akon pagsumbag indi agod makasumbag sa hangin.” (1 Corinto 9:26) Paano nagasumbag ang isa ka manugpaindis-indis nga boksidor? Ang libro nga The Life of the Greeks and Romans nagasabat: “Indi lamang agresibo nga kusog ang kinahanglan, kundi ang masipat nga mata man sa pagpanilag sa mga kaluyahon sang kontra. Mapuslanon man ang maayo nga mga sumbag nga natun-an sa mga wrestling school, kag ang kaabtik nga mabentahaan ang kontra.”

Ang aton di-himpit nga unod isa sang aton mga kontra. Nakilala na bala naton ang aton personal nga “mga kaluyahon”? Handa bala kita nga tan-awon ang aton kaugalingon subong sang pagtan-aw sa aton sang iban​—ilabi na kon ano ang pagtan-aw sa aton ni Satanas? Nagakinahanglan ini sing bunayag nga pag-usisa sa kaugalingon kag sing determinasyon nga maghimo sing mga pagbag-o. Madali lang madaya ang imo kaugalingon. (Santiago 1:22) Mahapos lamang pakamatarungon ang isa ka di-maalamon nga buhat! (1 Samuel 15:​13-​15, 20, 21) Kasubong ini sang ‘pagsumbag sa hangin.’

Sa sining katapusan nga mga adlaw, ang mga nagahandum nga mapahamut-an si Jehova kag makatigayon sing kabuhi indi mahimo magpangalag-ag sa pagpili sa ulot sang husto kag sang sayop, sa ulot sang kongregasyon sang Dios kag sang malaut nga kalibutan. Dapat nila likawan ang pagbag-obag-o, ‘indi makapamat-od, indi malig-on sa tanan nila nga dalanon.’ (Santiago 1:⁠8) Indi nila dapat pag-uyangan ang ila mga panikasog sa indi mabungahon nga mga paghimud-os. Kon sundon sang isa ka tawo ining diretso kag isa sing direksion nga dalanon, mangin malipayon sia kag ang iya ‘pag-uswag mangin dayag sa tanan nga tawo.’​—1 Timoteo 4:⁠15.

Huo, nagapadayon gihapon ang Cristianong palumba. Mahigugmaon nga ginaaman ni Jehova​—ang aton Dungganon nga Manughanas⁠—ang instruksion kag bulig nga kinahanglanon naton agod makabatas kita kag magmadinalag-on sa ulihi. (Isaias 48:17) Kaangay sang mga atleta sang una, dapat naton palambuon ang disiplina sa kaugalingon, ang pagpugong sa kaugalingon, kag ang isa sing direksion nga panghunahuna sa aton pagpakig-away para sa pagtuo. Ang aton maayo sing katuyuan nga mga panikasog pagapadyaan sing bugana.​​—⁠Hebreo 11:⁠6.

[Kahon sa pahina 31]

‘Haplasi Sia Sing Lana’

Ang isa ka bahin sang paghanas sa mga atleta sa dumaan nga Gresya ginhimo sang manughaplas. Ang iya obra amo ang paghaplas sing lana sa lawas sang mga lalaki antes sila mag-ehersisyo. Ang mga manughanas “nakatalupangod nga ang maayo nga pagmasahe sa kaunuran antes sugdan ang paghanas may mapuslanon nga mga epekto, kag nga ang mahalungon kag haganhagan lamang nga pagmasahe nakabulig agod ang isa ka atleta makarelaks kag makapanumbalik sa normal nga pagkabuhi pagkatapos sang isa ka malawig nga paghanas,” siling sang The Olympic Games in Ancient Greece.

Subong nga ang paghaplas sing literal nga lana sa lawas sang isa ka tawo makapaumpaw, makapaayo sang pamatyag, kag makabulong, ang pag-aplikar sang Pulong sang Dios sa isa ka kapoy nga Cristianong “atleta” makatadlong, makapaumpaw, kag makapaayo sa iya. Sa amo, sa idalom sang pagtuytoy ni Jehova, ang mga gulang sa kongregasyon ginalaygayan nga mangamuyo para sa sini nga tawo, kag sa malaragwayon nga paagi ‘ginahaplasan sia sing lana sa ngalan ni Jehova,’ isa ka kinahanglanon nga tikang agod makapasag-uli sia sa espirituwal.​​—⁠Santiago 5:​13-​15; Salmo 141:⁠5.

[Retrato sa pahina 31]

Pagkatapos maghalad, ang mga atleta nagapanumpa nga naghanas sila sa sulod sang napulo ka bulan

[Credit Line]

Musée du Louvre, Paris

[Picture Credit Line sa pahina 29]

Copyright British Museum