Mga Pamangkot Gikan sa mga Bumalasa

Ngaa indi pareho ang pagnumero sa tulun-an sang Salmo sa nanuhaytuhay nga mga badbad sang Biblia?

Ang una nga kompleto nga Biblia nga gintunga sa mga kapitulo kag mga bersikulo amo ang Pranses nga badbad nga ginbalhag ni Robert Estienne sang 1553. Apang, mahimo gid nga ang tulun-an sang Salmo madugay na nga natunga antes sini, bangod isa ini ka koleksion sang indibiduwal nga mga salmo, ukon mga ambahanon, nga ginkomposo sang pila ka tawo.

Mahimo gid nga si Jehova ang una nga nagsugo kay David nga tingbon ang isa ka koleksion sang mga salmo agod gamiton sa dayag nga pagsimba. (1 Cronica 15:16-​24) Ginapatihan nga si Esdras, nga isa ka saserdote kag “isa ka lantip nga manugkopya,” amo ang nagtipon sang ulihi sang bug-os nga tulun-an sang Salmo sa karon nga porma sini. (Esdras 7:6) Gani, ang tulun-an sang Salmo ginahuman sang indibiduwal nga mga salmo sang gintipon ini.

Sa isa ka pamulongpulong ni apostol Pablo sa sinagoga sa Antioquia (Pisidia) sa iya una nga paglakbay subong misyonero, nagkutlo sia gikan sa tulun-an sang Salmo kag nagsiling: “Subong sang nasulat sa ikaduha nga salmo: ‘Ikaw ang akon anak, karon nga adlaw mangin Amay mo ako.’” (Binuhatan 13:33) Sa mga Biblia karon, makita gihapon ining mga pulong sa ikaduha nga salmo, bersikulo 7. Apang, indi pareho ang pagnumero sang madamo nga salmo sa nanuhaytuhay nga badbad sang Biblia. Ini bangod ang iban nga badbad napasad sa Hebreong Masoretiko nga teksto, samtang ang iban naman napasad sa Griegong Septuagint, nga amo ang badbad sang Hebreo nga teksto nga natapos sang ikaduha nga siglo B.C.E. Halimbawa, ang Latin Vulgate, nga gikan sa sini ginbadbad ang madamo nga Biblia sang mga Katoliko, nagsunod sang pagnumero sang mga salmo sa Septuagint, samtang ang New World Translation kag ang iban pa nagsunod sa Hebreo nga teksto.

Ano ang espesipiko nga mga kinatuhayan? Ang Hebreo nga teksto may kabug-usan nga 150 ka salmo. Apang, gintingob sang Septuagint ang Salmo 9 kag 10 kag ang Salmo 114 kag 115. Dugang pa, gintunga sini ang Salmo 116 kag 147 sa duha ka salmo. Bisan pa ang bug-os nga kadamuon pareho man gihapon, ang pagnumero sa Septuagint halin sa Salmo 10 tubtob sa Salmo 146 kulang sing isa kon ipaanggid sa Hebreo nga teksto. Gani, ang pamilyar nga Salmo 23 nangin Salmo 22 sa Douay Version, nga nagsunod sa pagnumero sang Latin Vulgate, nga nagsunod man sa Septuagint.

Sa katapusan, ang mga numero sang mga bersikulo sa iban nga salmo mahimo indi man pareho sa nagkalainlain nga badbad. Ngaa? Bangod ang iban nga badbad nagsunod sa “ginahimo sang mga Judiyo nga isipon ang superskripsion subong amo ang una nga bersikulo,” siling sang McClintock and Strong’s Cyclopedia, apang ang iban wala. Sa kamatuoran, kon ang titulo ukon ang superskripsion malaba, masami ini ginahimo nga duha ka bersikulo, sa amo ang kadamuon sang mga bersikulo sang salmo nagadugang man.