Ang Katahom sang mga Tinuga ni Jehova

“Ang mga Suba Magpalakpak sang Ila mga Kamot”

TAN-AWA ang isa ka mapa sang duta, kag sa kalabanan nga mga duog, makita mo ang nagalikoliko nga mga linya nga nagasubay sa malapad nga kadutaan. Ining nagalikoliko nga mga linya nagatabok sa mga patag, mga desyerto, kag mga kahilamnan. Nagalikoliko ini sa mga nalupyakan, mga pil-as, kag mga kagulangan. (Habacuc 3:9) Ining mga linya sa mapa amo ang mga suba, ang kaugatan sang kabuhi sang aton planeta. Ining mga suba nagapamatuod sa kaalam kag gahom sang Manunuga sang duta nga si Jehova. Samtang ginatan-aw naton ini, mabatyagan man naton ang ginbatyag sang salmista nga nag-amba: “Ang mga suba magpalakpak sang ila mga kamot; mag-amba sing tingob sa kalipay ang mga kabukiran sa atubangan ni Jehova.”​—Salmo 98:8, 9, NW. *

Ang mga suba bahin gid sang maragtas sang tawo. Ang Biblia nagasambit sing apat ka dalagku nga mga suba nga nagasanga gikan sa suba nga nagailig halin sa Eden. (Genesis 2:​10-​14) Ang isa sa pinakauna nga mga sibilisasyon nagsugod sa mauyahon nga mga nalupyakan sang mga suba sang Tigris kag Eufrates sa Natung-an nga Sidlangan. Nangin posible ang dalagku nga sibilisasyon bangod sang Hwang River sa China, sang Ganges kag sang Indus sa nabagatnan nga Asia, kag sang Nilo sa Egipto.

Indi katingalahan, nian, nga ang tawo nahayanghag pirme sa kakusog, kabuganaan, kag katahom sang mga suba. Ang Nilo sa Egipto nagalaba sing mga 6,670 kilometros. Ang ginkilala nga pinakadaku nga suba amo ang Amazon sa Bagatnan nga Amerika. Samtang may tumalagsahon nga kadakuon ang iban nga mga suba, ang iban naman tuman katahom, subong sang magamay apang masulog nga Suba Tone sa Japan.

Ngaa ang suba nagailig? Bangod ini sa grabidad. Ginabutong sang grabidad ang tubig gikan sa ibabaw paubos. Kon kaisa ang resulta amo ang nagahuganas nga mga busay. Nagalaragway sining puersa kag katahom, ang Biblia nagasiling: “Ang mga suba nagbaskog, O Jehova, ang mga suba nagbaskog sang ila daganas; ang mga suba padayon nga nagapabaskog sang ila daguhob.”—Salmo 93:3, NW.

“Sin-o bala ang nagapadala sing masulog nga ulan?” Pamangkot ni Jehova sa diosnon nga tawo nga si Job. (Job 38:25, Contemporary English Version) Huo, diin nagahalin ang tanan nga tubig? Ang sabat nagadalahig sing isa ka masibod nga sistema nga ginatawag siklo sang tubig. Ang tubig sa duta tayuyon nga nagasirkular bangod sang enerhiya gikan sa adlaw kag sang grabidad. Pagkatapos mag-usbong ang tubig, nagapaibabaw ini sa kahawaan. Sa ulihi, nagabugnaw ini kag nagahulas kag nangin mga panganod. Sa ulihi, ining alisngaw nagabalik sa duta subong niebe ukon ulan. Ang kadamuan sang mga tubig yara sa kadagatan, mga linaw, mga suba, mga bukid sang yelo, mga polar icecap, kag sa idalom sang duta.

Tuhoy sa sining talalupangdon nga siklo, ang Biblia nagasiling: “Ang tanan nga suba nagailig pakadto  sa dagat, apang ang dagat wala mapuno; sa duog diin ang mga suba nagakadto, didto nagabalik sila.” (Manugwali 1:7) Si Jehova lamang, ang Dios nga may walay latid nga kaalam kag mahigugmaon nga pag-ulikid, ang sarang makapahulag sining siklo. Kag ano ang ginasugid sa aton sining malantipon nga desinyo sa kon ano nga sahi sang persona ang Dios? Sia isa ka Dios nga may daku nga kaalam kag mahigugmaon nga pag-ulikid.—Salmo 104:13-15, 24, 25; Hulubaton 3:19, 20.

Walay sapayan sang ila kadakuon kag kadamuon, diutay lamang nga tab-ang nga tubig sa bug-os nga kalibutan ang yara sa mga suba. Apang, importante ini sa kabuhi. “Kon wala sing tubig nga magamit kag makontrol sa pila ka kasangkaron, imposible nga matigayon ang pinakasimple kag pinakamasibod nga mga kinahanglanon sang mga tawo,” siling sang libro nga Water. “Ang pagkilala sang tawo sa sina nga katunayan nangin daku gid nga butang sa maragtas sang sibilisasyon.”

Sa sulod sang linibo ka tuig, ang mga suba nagpaumpaw sa kauhaw sang tawo kag naghatag sing tubig para sa iya mga hardin. Ang mauyahon nga duta sa luyo sang madamo nga suba maayo sa mga pananom. Talupangda kon paano ini ginpabutyag sa isa ka pagpakamaayo sa mga alagad ni Jehova: “Daw ano katahom sang imo mga layanglayang, O Jacob, sang imo mga kayangkayang, O Israel! Subong sang mga nalupyakan nahumlad sila, subong sang mga katamnan sa luyo sang suba, subong sang mga linaloes nga gintanom sang GINUO, subong sang mga sedro sa luyo sang mga tubig.” (Numeros 24:5, 6) Ang mga suba nagabulig man agod mabuhi ang kasapatan subong sang mga bibi kag chakal nga makita mo diri. Sa pagkamatuod, samtang ginatun-an naton sing dugang pa ang tuhoy sa mga suba, dugang pa nga mapahulag kita nga pasalamatan si Jehova.

[Nota]

[Kahon/Retrato sa pahina 8]

Ang Iguaçú Falls, sa nautlan sang Argentina kag Brazil, amo ang pinakamalapad sa tanan nga mga busay. Kapin sa tatlo ka kilometro ang kalaparon sini. Nahamtang sa tropiko kag birhen nga kagulangan, may yara ini mga 300 ka magagmay nga mga busay. Mga 10,000 metros kubikos nga tubig ang ginabuhos sa sini kada segundo kon tingulan.

[Retrato sa pahina 9]

Suba Tone, Japan