Mga Abyan sang Dios sa “Mainabyanon nga Kapuluan”

Sang 1932 isa ka sakayan ang nagdala sing hamili gid nga mga binhi sa Tonga. Ginhatagan sang kapitan sang sakayan sing pulyeto nga “Where Are the Dead?” si Charles Vete. Nakumbinsi si Charles nga nakita niya ang kamatuoran. Sang ulihi, gin-aprobahan sang ulong-talatapan sang mga Saksi ni Jehova ang pangabay ni Charles nga badbaron ang pulyeto sa iya tumandok nga hambal. Sang mahuman ini, 1,000 ka naimprinta nga pulyeto ang nabaton ni Charles kag ginpanagtag niya ini. Amo sini kon paano nagsugod nga ibantala ang mga binhi sang kamatuoran tuhoy sa Ginharian ni Jehova sa ginharian sang Tonga.

SA MAPA sang Bagatnan nga Pasipiko, makita mo ang Tonga sa nakatundan nga bahin diin nagatabo ang international dateline sa Tropic of Capricorn. Ang pinakadaku nga pulo sini, ang Tongatapu, nahamtang mga 2,000 kilometros sa aminhan-sidlangan nga bahin sang Auckland, New Zealand. Ang Tonga may yara 171 ka pulo, kag 45 sini ang ginaistaran. Gintawag ni James Cook, ang bantog nga Britaniko nga manuglagulad sang ika-18 nga siglo, ining naligwin nga kapuluan nga Friendly Islands.

Ang Tonga may populasyon nga mga 106,000 kag tatlo ka grupo sang mga pulo​​—⁠ang dalagku nga mga grupo amo ang Tongatapu, Ha’apai, kag Vava’u. Sa lima ka kongregasyon sang mga Saksi ni Jehova sa sini nga lugar, ang tatlo makita sa pinakamadamo sing populasyon nga Tongatapu nga grupo, ang isa yara sa Ha’apai, kag ang isa pa, sa Vava’u. Agod mabuligan ang mga tawo nga mangin mga abyan sang Dios, ang mga Saksi ni Jehova may yara isa ka puluy-an sang mga misyonero kag isa ka opisina para sa pagbadbad malapit sa Nuku’alofa, ang kapital.​—⁠Isaias 41:8.

Kutob sang katuigan 1930, si Charles Vete nakilal-an subong isa sa mga Saksi ni Jehova, bisan pa nga sang 1964 na lang sia nabawtismuhan. Ginbuylugan sia sang iban pa sa pagpanaksi, kag sang 1966, gintukod ang isa ka Kingdom Hall para sa 30 ka tawo. Sang 1970, gintukod ang isa ka kongregasyon nga ginatapuan sang 20 ka manugbantala sang Ginharian sa Nuku’alofa.

Sugod sadto, ang katumanan sang pinamulong ni manalagna Isaias maathag nga makita sa kapuluan  sang Tonga: “Maghatag sila sing himaya kay Jehova, kag sa kapuluan magpahayag sila sang iya kadayawan.” (Isaias 42:12) Ang hilikuton sang Ginharian padayon nga nag-uswag, kag madamo ang nabuligan nga makatigayon sing kaangtanan kay Jehova. Sa distrito nga kombension sa Nuku’alofa sang 2003, 407 ang pinakamadamo nga nagtambong kag 5 ang nabawtismuhan. Ang Memoryal sang 2004 gintambungan sang 621 ka tawo kag ginapakita sini ang mga posibilidad sa pag-uswag.

Pagkabuhi sing Simple

Apang, kinahanglan gihapon ang mga manugbantala sang Ginharian malayo sa kapital. Halimbawa, ang 8,500 ka tawo nga nagapuyo sa 16 ka napuy-an nga mga pulo sang Ha’apai nga grupo, nagakinahanglan nga makabati sing dugang pa tuhoy sa kamatuoran sang Biblia. Ang Ha’apai may mga kapuluan nga manubo, madamo sing palma kag may malaba, puti-sing-balas nga mga baybay. Ang dagat tuman katin-aw, nga sa masami lampas pa sa kadalumon nga 30 metros. Isa gid ka tumalagsahon nga eksperiensia ang maglangoy sa mga korales kag ginapalibutan sang kapin sa isa ka gatos ka sahi sang maduagon nga mga isda sa tropiko. Ang mga minuro magamay lamang. Ang mga kabalayan, bisan simple lamang, sarang makabato sa mga bagyo.

Ang kahoy sang kolo kag paho nagahatag sing handong kag pagkaon. Ang daku nga bahin sang adlaw-adlaw nga pagkabuhi ginahinguyang sa pagpanguha kag paghanda sing pagkaon. Magluwas sa karne sang baboy, ang mga tagapulo nagapanginpulos man sa bugana nga pagkaon sa dagat. Ang pamilya nagapananom sing mga kararuton kag mga utan. Ang sitrus nga mga kahoy nagapanubo lang sa wayang; ang mga kalubihan kag kasagingan madamo gid. Ang ihibalo tuhoy sa bulong nga mga tanomtanom, mga dahondahon, panit sang kahoy, kag mga gamot ginapaalinton sa lainlain nga mga kaliwatan.

Sa pagkamatuod, ang pinakamaayo nga kinaiya sang Ha’apai amo ang mainabyanon nga mga pumuluyo sini, nga bagay gid sa malinong nga palibot. Simple lamang diri ang pangabuhi. Ang kalabanan nga mga kababayin-an sampaton sa paglala sing alat kag banig, kag paghabol sing tela gikan sa panit sang kahoy. Samtang nagatrabaho, ang mga kababayin-an sa Tonga nagapungko, nagaistoryahanay, nagaamba, kag nagakinadlaw sa idalom sang mahandong nga kahoy, sa masami upod ang mga kabataan kag mga lapsag nga nagahampang ukon nagatulog sa tupad. Kag ang mga kababayin-an amo sa masami ang nagapanginhas kon hunas kag nagapanguha sing iban pa nga mahimo makaon sa baybay, kag subong man sang nagaragumo nga hilamon sa dagat (lato) nga manamit ensaladahon.

Ginahinguyang sang kalabanan nga mga kalalakin-an ang ila tion sa pagpananom, pagpangisda, pagtigib, paghimo-bangka, kag pagpuna sing pukot. Ang mga kalalakin-an, kababayin-an, kag kabataan nagagamit sing magamay kag may atop nga bangka sa pangisda kon magduaw sila sa mga kaparyentehan, magpabulong, kag magbolante sing mga patubas sa iban nga mga pulo.

Ang Maayong Balita Nakalab-ot sa Maligwin nga mga Duog

Ang duha ka misyonero kag duha ka payunir nag-abot sa sining simple lamang apang matahom nga duog antes sang Memoryal sang 2002. Ini nga mga pulo ginduaw na anay sa tion kag tion, kag ang mga taga-Ha’apai nakabaton na sing mga literatura nga ginbalhag sang mga Saksi ni Jehova, kag nagtuon pa gani sa Biblia upod sa mga Saksi.

Ang apat ka nagduaw nga mga manunudlo sang Biblia may tatlo ka tulumuron: magpahamtang sing mga literatura sa Biblia, magsugod sing mga pagtuon sa Biblia sa puluy-an, kag agdahon ang  mga interesado sa pagsaulog sing Panihapon sang Ginuo. Ang tatlo ka tulumuron nahimo. Kasiaman kag pito ka tawo ang nagtambong sa Memoryal sang kamatayon ni Jesus. Ang iban sa ila nagsakay sa bangka walay sapayan sang mabunok nga ulan kag mabaskog nga hangin. Bangod sang malain nga tiempo, madamo ang nagpaligad sing gab-i sa lugar nga ginhiwatan sang Memoryal kag nagpauli pagkadason nga adlaw.

Ang humalambal sa Memoryal kinahanglan gid nga magpanikasog. “Mabudlay gid ang maghatag sing duha ka diskurso sa Memoryal sa dumuluong nga hambal sa isa lang ka gab-i,” hinumdom sang humalambal nga misyonero. “Hunahunaa lamang kon daw ano gid ang akon kahangawa. Nakabulig gid ang pangamuyo! Nadumduman ko ang mga tinaga kag mga dinalan nga haluson ko natun-an.”

Subong resulta sang pagpalambo sang mga ebanghelisador sa nagaluntad na nga interes sa mga pulo sa Ha’apai, duha ka mag-asawa gikan sa sini nga duog ang nabawtismuhan. Sa isa ka kaso, ang bana sang isa sa ila nangin interesado sa mga literatura sang mga Saksi samtang nagahanas sia nga mangin ministro sang isa ka relihion sa ila lugar.

Bisan pa nga imol, ining mag-asawa nagahatag sing daku nga donasyon kon ginalawag ang ila ngalan sa simbahan sa tuigan nga pagpangolekta sing pundo. Ginpangabay sang nagduaw nga Saksi ang bana nga buksan ang iya Biblia kag basahon ang 1 Timoteo 5:8. Si apostol Pablo nagsulat: “Kon ang bisan sin-o wala nagaaman para sa ila nga yara sa iya, kag ilabi na para sa mga katapo sang iya panimalay, napanghiwala na niya ang pagtuo kag malain pa sa tawo nga wala sing pagtuo.” Natandog gid sini nga prinsipio sang Biblia ang tagipusuon sang bana. Narealisar niya nga bangod sang daku nga ginapangayo sang simbahan, napabay-an niya ang panguna nga mga kinahanglanon sang iya pamilya. Sang masunod nga tuigan nga pagpangolekta sing pundo, wala niya ginkalimtan ang 1 Timoteo 5:8 bisan pa nga may kuarta sia sa iya bulsa. Sang ginlawag ang iya ngalan, maisugon nga ginpahibalo niya ang pari nga mas pasulabihon niya ang mga kinahanglanon sang iya pamilya. Subong resulta, ang mag-asawa ginpakanubo sa publiko kag ginpakamalaut sang mga gulang sang simbahan.

Sang matapos ang pagtuon sa Biblia upod sa mga Saksi ni Jehova, ang mag-asawa nangin mga manugbantala sing maayong balita. Ang bana nagsiling: “Ginbag-o ako sang kamatuoran sang Biblia. Indi na ako mapintas kag abusado sa akon pamilya. Wala na ako nagapahubog. Nakita sang mga tagaminuro ang akon pagbag-o bangod sang kamatuoran. Nagalaum ako nga higugmaon man nila ang kamatuoran kaangay ko.”

Gingamit ang Quest sa Pagpangita

Pila ka bulan pagkatapos sang Memoryal sang 2002, isa pa ka sakayan ang nagdala sing hamili nga kargamento sa naligwin nga bahin sang Ha’apai. Naglayag halin sa New Zealand pakadto sa kapuluan sang Tonga ang 18 metros nga yate nga Quest. Sakay sa sini sanday Gary kag Hetty, upod ang ila anak nga babayi nga si Katie. Sa duha ka biyahe, gin-updan sang siam ka taga-Tonga nga mga kauturan ang duha ka misyonero. Ang lokal nga mga Saksi sampaton sa pagpanakayon, kon kaisa nagaagi sa wala pa mahimui sing mapa nga mga kabatuhan kag pasil. Indi ini pagpanakayon agod magpaliwaliwa. Nagpanakayon sila agod itudlo ang kamatuoran sang Biblia. Sa ila pagkadto sa 14 ka pulo, malapad nga bahin sang kadagatan ang nalakbay nila. Ang maayong balita sang Ginharian wala pa gid mabantala sa pila sini nga mga pulo.

Ano ang reaksion sang mga tawo? Sa masami, ang mga tagapulo mausisaon, mainabyanon, kag maamumahon sa nagapanakayon nga mga manugbantala. Sa tion nga mahangpan sang mga tagapulo ang katuyuan sang pagduaw, hanuot gid sila nga nagapasalamat.  Nakita gid sang nagduaw nga mga Saksi nga ginatahod sang mga tagapulo ang Pulong sang Dios kag mahunahunaon sila sa ila espirituwal nga mga kinahanglanon.​—⁠Mateo 5:3.

Madamo nga beses nga ang mga bisita nagalingkod sa idalom sang tropikal nga mga tanom nga ginapalibutan sang mga tawo nga nagapamangkot tuhoy sa Kasulatan. Kon magsirom na, ang mga paghambalanay sa Biblia ginapadayon sa mga puluy-an. Ang mga tawo sa isa ka pulo hanuot nga nagpangabay sa manuglakat nga mga Saksi: “Indi kamo maglakat! Sin-o na ang magasabat sang amon mga pamangkot kon maghalin kamo?” Ang isa ka Saksi nagsiling: “Mabudlay gid bayaan ang madamo nga tulad-karnero nga mga tawo nga nagutom sa kamatuoran. Madamo nga mga binhi sang kamatuoran ang gintanom.” Sang magdungka ang Quest sa isa ka pulo, nakita sang mga Saksi nga ang tanan nagaloto. Ang asawa sang opisyal sang banwa bag-o lang mapatay. Personal niya nga ginpasalamatan ang mga kauturan tungod sa makalulugpay nga mensahe halin sa Biblia.

Ang iban nga mga pulo mabudlay kadtuan. Si Hetty nagpaathag: “Ang isa ka pulo wala sing kombeniente nga dulungkaan, apang may mataas nga mga pangpang nga mga isa ka metro ukon kapin ang kataason gikan sa dagat. Mahimo lamang kami makapalapit sa sini sakay sa amon gamay nga goma nga sakayan. Una anay, ginahaboy namon kag ginapasalo ang amon mga bag sa mga tawo sa pangpang. Pagkatapos, kon ginasalya sang balod ang sakayan sa bibi sang pangpang, nagalukso kami antes ini magpaubos liwat upod sa balod sang dagat.”

Apang, indi tanan maisog nga mga sakayanon. Pagkatapos sang duha ka semana nga paglayag, ang kapitan nagsulat tuhoy sa biyahe pauli sa daku nga pulo sang Tongatapu: “Magalakbay kami sing 18 ka oras. Indi kami makalakbay sing diretso bangod ang iban ginadagat. Nalipay kami sa pagpauli apang nasubuan man kami bangod mabayaan namon ang madamo gid nga karon pa lang makabati sang mensahe sang Ginharian. Ginatugyan namon sila sa pag-atipan ni Jehova, sa bulig sang iya balaan nga espiritu kag mga anghel agod mag-uswag sila sa espirituwal.”

Mga Pulo nga May Masanag nga Palaabuton

Mga halos anom ka bulan na nga nakahalin ang Quest, ang duha ka espesyal payunir nga mga ebanghelisador, nga sanday Stephen kag Malaki, ginpadala agod magbantala sa grupo nga mga pulo sa Ha’apai. Ginbuylugan nila didto ang kasan-o lang nabawtismuhan nga duha ka mag-asawa sa pagtudlo sa Biblia. Mapagsik ang mga paghambalanay sa mga doktrina, kag gingamit gid sang mga manugbantala ang Biblia.

Sang Disiembre 1, 2003, isa ka kongregasyon ang gintukod sa Haʹapai, ang ikalima sa Tonga. Lakip sa nagatambong ang madamo nga mga bata. Natun-an nila nga magpamati sing maayo. Mahipos sila nga nagapungko kag nagapakigbahin sa pagkomento. Ang manugtatap sang sirkito nagkomento nga “ang ila ihibalo sa Ang Akon Libro sang mga Sugilanon sa Biblia nagapakita nga ginahimo sing maukod sang mga ginikanan ang ila responsibilidad nga ipatudok sa ila mga anak ang kamatuoran sang Biblia.” Maathag gid nga madamo pa sa ulihi ang mahimo nga mangin mga abyan ni Jehova sa sining kapuluan.

Sang nagligad nga kapin sa 70 ka tuig, sang ginbadbad ni Charles Vete ang pulyeto nga Where Are the Dead? sa iya tumandok nga hambal, ang Tongan, wala gid sia maghunahuna kon tubtob diin magapanggamot ang binhi sang Ginharian sa tagipusuon sang iya mga kasimanwa. Halin sa sining diutay nga panugod, padayon nga ginapakamaayo ni Jehova ang nagasangkad nga pagbantala sing maayong balita sa sining naligwin nga bahin sang aton kalibutan. Sa karon, masiling gid nga ang Tonga isa sa naligwin nga kapuluan sang dagat nga nagapamati kay Jehova. (Salmo 97:⁠1; Isaias 51:5) Ang “Mainabyanon nga Kapuluan” ginapuy-an na karon sang madamo nga mga abyan ni Jehova.

[Retrato sa pahina 8]

Si Charles Vete, 1983

[Retrato sa pahina 9]

Paghabol sing tela halin sa panit sang kahoy

[Retrato sa pahina 10]

Ang “Quest” gingamit sa pagpalapnag sing maayong balita sa Tonga

[Retrato sa pahina 11]

Grupo sang mga manugbadbad, Nukuʹalofa

[Credit Lines sang retrato sa pahina 9]

Making tapa cloth: © Jack Fields/CORBIS; background of pages 8 and 9, and fishing: © Fred J. Eckert