“Ano ang Kahulugan sang Purpura nga Trayanggulo?”

“SANG nagligad nga pila ka adlaw, nakabaton ako sing isa ka kopya sang Ang Lalantawan halin sa isa sa mga Saksi ni Jehova,” sulat sang isa ka empleyado sang gobierno nga nagatrabaho sa ministry of justice sa Seoul, sa Republika sang Korea. Nagsiling sia: “Sang ginbasa ko ini, natukiban ko ang pila ka impormasyon tuhoy sa paghingabot sa mga Saksi ni Jehova sa idalom sang paggahom sang mga Nazi kag Komunista. Apang, may pamangkot ako. Makita sa retrato sa panghapin ang mga Saksi ni Jehova nga may baliskad nga purpura nga trayanggulo sa nawala nga dughan sang ila uniporme. Ano ang kahulugan sang purpura nga trayanggulo?”

Sang naggahom ang mga Nazi sa Alemanya, ang mga Saksi ni Jehova wala nagsaludo kay Hitler, kag nagpabilin sila nga neutral sa mga isyu sa politika kag militar. Gani, mapintas sila nga ginhingabot sang mga Nazi, kag ang mga 12,000 ka Saksi ginbilanggo sa sulod sang lainlain nga kalawigon sa mga bilangguan kag mga kampo konsentrasyon. Mga 2,000 sa ila ang napatay, nga sa sini ginatos ang ginpamatbatan sing kamatayon.

Ano ang kahulugan sang purpura nga trayanggulo sa ila mga uniporme? “Ang nanuhaytuhay nga mga grupo sang mga bilanggo sa mga kampo [sang Nazi] may pinasahi nga mga palatandaan nga nagapakilala sa ila,” paathag sang libro nga Anatomy of the SS State. “Ang kinaandan nga uniporme sa bilangguan antes sang giyera ginatahian sing isa ka diutay nga trayanggulo nga tela subong palatandaan, nga ang duag depende sa grupo sang isa ka bilanggo: kon nabilanggo bangod sa politika, pula; kon Saksi ni Jehova, purpura; kon anti-sosyal, itom; kon kriminal, berde; kon homoseksuwal, rosa; kon dumuluong, asul. Ang uniporme sang Judiyo nga mga bilanggo, ginabutangan pa sing dalag nga trayanggulo sa ibabaw sang de-kolor nga trayanggulo agod magporma sang hexagonal nga Bituon ni David.”

“Kon tandaan lamang sang mga tawo bisan diin ang leksion sang purpura nga trayanggulo nga dapat kita manindugan sa kon ano ang husto,” sulat ni Propesor John K. Roth sa iya libro nga Holocaust Politics, “makaamlig ini sa aton nga malikawan ang kapahamakan sa palaabuton, kag makatuytoy ini sa aton nga maggawi sing nagakaigo nga takus gid tahuron sang tanan nga tawo.” Ang mga Saksi ni Jehova naghimo sing video sang isa ka premyado nga dokumentaryo nga Jehovah’s Witnesses Stand Firm Against Nazi Assault. Ngaa indi mo pangabayon ang isa sa mga Saksi ni Jehova agod matan-aw mo ini nga video?