Talalupangdon nga mga Punto Gikan sa Tulun-an Uno sang mga Salmo
Ang Pulong ni Jehova Buhi
Talalupangdon nga mga Punto Gikan sa Tulun-an Uno sang mga Salmo
ANO ang nagakabagay nga ngalan para sa tulun-an sang Biblia nga halos puros pagdayaw sa aton Manunuga nga si Jehova nga Dios? Wala na sing mas nagakabagay pa nga ngalan sangsa mga Salmo, ukon mga Pagdayaw. Ining pinakamalawig nga tulun-an sang Biblia nagaunod sing mga ambahanon nga matahom nga ginkomposo kag nagasaysay sang matahom nga mga kinaiya kag gamhanan nga mga binuhatan sang Dios kag nagaasoy sang madamo nga tagna. Madamo sang mga ambahanon nagalaragway sang balatyagon sang mga manunulat sini sang yara sila sa kasisit-an. Nagalawig ini sing mga isa ka libo ka tuig—halin sa mga adlaw ni manalagna Moises tubtob sa mga panahon pagkatapos sang pagkatapok. Ang mga manunulat amo sanday Moises, Hari David, kag iban pa. Si Esdras nga saserdote ang nag-areglar sang tulun-an sa karon nga porma sini.
Kutob pa sang dumaan nga mga tion, ang tulun-an sang Salmo ginbahin sa lima ka koleksion, ukon seksion, sang mga ambahanon: (1) Salmo 1-41, (2) Salmo 42-72, (3) Salmo 73-89, (4) Salmo 90-106, kag (5) Salmo 107-150. Binagbinagon sining artikulo ang una nga koleksion. Magluwas sa tatlo ka salmo, ang tanan nga salmo sa sining seksion ginsulat ni Hari David sang dumaan nga Israel. Wala mahibaluan kon sin-o ang nagsulat sang Salmo 1, 10, kag 33.
“ANG AKON DIOS AMO ANG AKON IGANG”
Pagkatapos nga nagsiling ang nahauna nga salmo nga malipayon ang tawo nga ang iya kalipay yara sa kasuguan ni Jehova, ang ikaduha espesipiko nga nagpamulong tuhoy sa Ginharian. a Ang kalabanan sini nga grupo sang mga salmo mga pagpangabay sa Dios. Halimbawa, ang Salmo 3-5, 7, 12, 13, kag 17 mga pangabay para sa kaluwasan gikan sa mga kaaway. Ginapadaku naman sang Salmo 8 ang pagkadaku ni Jehova kon ipaanggid sa pagkakubos sang tawo.
Nagalaragway kay Jehova subong Manug-amlig sang iya katawhan, si David nag-amba: “Ang akon Dios amo ang akon igang. Sa iya magadangop ako.” (Salmo 18:2) Gindayaw si Jehova subong Manunuga kag Manughatag sing Kasuguan sa Salmo 19, subong Manluluwas sa Salmo 20, kag subong Manluluwas sang iya hinaplas nga Hari sa Salmo 21. Ginalaragway sia sa Salmo 23 subong Daku nga Manugbantay, samtang sa ika-24 nga Salmo, ginalarawan naman sia subong isa ka mahimayaon nga Hari.
Sabat sa mga Pamangkot sa Kasulatan:
2:1, 2—Anong “walay pulos nga butang” ang padayon nga ginakumod sang mga pungsod? Ang “walay pulos nga butang” amo ang dalayon nga pagkabalaka sang tawhanon nga mga gobierno nga mahuptan ang ila awtoridad. Wala ini sing pulos kay ang ila tulumuron pat-od gid nga mapaslawan. Kon magtindog ang mga pungsod “batok kay Jehova kag sa iya hinaplas,” makalaum gid bala sila nga magamadinalag-on?
2:7—Ano ang “mando ni Jehova”? Ini amo ang katipan para sa isa ka Ginharian, nga ginhimo ni Jehova upod sa iya hinigugma nga Anak nga si Jesucristo.—Lucas 22:28, 29.
2:12—Paano sang mga gumalahom sang mga pungsod ‘halukan ang anak nga lalaki’? Sa panahon sang Biblia, ang paghalok isa ka pagpakita sing pag-abyanay kag katutom. Isa ini ka paagi sang pag-abiabi sa mga bisita. Ang mga hari sang duta ginsugo nga halukan ang Anak—nga ang buot silingon amo nga abiabihon sia subong Mesianikong Hari.
3:superskripsion—Ano ang katuyuan sang superskripsion sa pila ka salmo? Kon kaisa ang superskripsion nagasugid sa aton kon sin-o ang manunulat kag/ukon nagahatag sing impormasyon nahanungod sa mga kahimtangan sang ginsulat ang salmo, subong sang mabasa sa Salmo 3. Nagapaathag man ini sang katuyuan ukon kapuslanan sang isa ka partikular nga ambahanon (Salmo 4 kag 5) kag nagahatag man sing mga instruksion sa musika (Salmo 6).
3:2—Ano ang “Sela”? Ini nga termino masami nga ginahunahuna nga nagakahulugan sing makadali nga pagdulog para sa hipos nga pagpamalandong, ini man sa pag-amba nga wala sing tulunggon ukon sa pag-amba nga may tulunggon. Ang pagdulog ginagamit sa pagpadaku sang ideya ukon emosyon sang isa ka salmo. Kon nagabasa sang mga Salmo sa publiko, indi na kinahanglan nga basahon pa ang tinaga nga “Sela.”
11:3—Ano nga mga pundasyon ang pagalaglagon? Ini amo mismo ang mga pundasyon sa diin napasad ang tawhanon nga katilingban—kasuguan, mando, kag hustisya. Kon nagasumpakilay ini, mangin magamo ang katilingban kag wala sing hustisya. Sa sini nga kahimtangan, “ang matarong” dapat magsalig sing bug-os sa Dios.—Salmo 11:4-7.
21:3—Ano ang kahulugan sang “purongpurong nga bulawan nga bus-og”? Wala ginahinambitan kon bala ang purongpurong literal ukon simbuliko bangod sang madamo nga kadalag-an ni David. Apang, ini nga bersikulo matagnaon nga nagapatuhoy sa purongpurong sang pagkahari nga nabaton ni Jesus gikan kay Jehova sang 1914. Ang katunayan nga ang purongpurong human sa bulawan nagapahangop nga ang iya paggahom pinakamataas sing kalidad.
22:1, 2—Ngaa mahimo nagbatyag si David nga ginbayaan sia ni Jehova? Ginaipit gid si David sang iya mga kaaway amo nga ang iya ‘tagipusuon nangin kaangay sang talo nga nagakatunaw sa sulod niya.’ (Salmo 22:14) Nagbatyag sia nga ginbayaan sia ni Jehova. Amo man sini ang ginbatyag ni Jesus sang ginlansang sia. (Mateo 27:46) Ginapakita sang mga pulong ni David ang normal nga reaksion sang isa ka tawo nga yara sa mapiot nga kahimtangan. Apang ginapakita sang iya pangamuyo sa Salmo 22:16-21 nga si David wala nadulaan sing pagtuo sa Dios.
Mga Leksion Para sa Aton:
1:1. Dapat naton likawan ang pagpakig-upod sa mga tawo nga wala nagahigugma kay Jehova.—1 Corinto 15:33.
1:2. Indi naton dapat pagpaligaron ang isa ka adlaw nga indi mabinagbinag ang espirituwal nga mga butang.—Mateo 4:4.
4:4. Kon naugot ukon naakig, maalamon nga punggan naton ang aton dila agod indi kita makahambal sang butang nga hinulsulan naton sa ulihi.—Efeso 4:26.
4:5. Ang aton espirituwal nga mga halad amo ang “mga halad sang pagkamatarong” kon husto ang aton motibo kag nagahisanto ang aton paggawi sa mga ginapatuman ni Jehova.
6:5. May mas maayo pa bala nga rason sangsa paghandum nga magpabilin nga buhi?—Salmo 115:17.
9:12. Ginapangita ni Jehova ang pagpaagay sing dugo agod silutan ang mga nakasala sa dugo, apang ginadumdom niya ang “pagtuaw sang mga nasit-an.”
15:2, 3; 24:3-5. Ang matuod nga mga sumilimba dapat magpamulong sing kamatuoran kag likawan ang pagsaksi sing binutig kag pagpasipala.
15:4. Kon indi man lang supak sa mga prinsipio sang Biblia ang aton ginsaad, dapat tinguhaan gid naton nga tumanon ini, bisan pa mabudlay katama ang pagtuman sini.
15:5. Bilang mga sumilimba ni Jehova, dapat naton likawan ang di-husto nga paggamit sing kuarta.
17:14, 15. Ang “mga tawo sining sistema sang mga butang” nagabakabaka gid sa pagpatin-ad sang ila pagkabuhi, pagsagod sa ila pamilya, kag pagbilin sing palanublion. Ang panguna nga ginakabalak-an ni David amo ang paghimo sing maayo nga ngalan sa Dios agod nga ‘makita ang Iya nawong,’ ukon matigayon ang kahamuot ni Jehova. Sa ‘pagmata’ ni David sa mga saad kag mga pangako ni Jehova, ‘maayawan sia sa pagtan-aw sa Iya dagway,’ ukon malipay sia sa presensia ni Jehova sa iya. Kaangay ni David, indi bala dapat man naton ipahamtang ang aton tagipusuon sa espirituwal nga mga bahandi?
19:1-6. Kon ang tinuga nga indi makahambal ukon makapangatarungan nagahimaya kay Jehova, ano pa ayhan kita nga may ikasarang sa paghunahuna, paghambal, kag pagsimba sa iya?—Bugna 4:11.
19:7-11. Ang mga ginapatuman ni Jehova—daw ano ini ka mapuslanon para sa aton!
19:12, 13. Ang mga kasaypanan kag makahas nga mga buhat, mga sala nga dapat naton likawan.
19:14. Dapat naton hatagan sing igtalupangod indi lamang kon ano ang aton ginahimo kundi kon ano man ang aton ginahambal kag ginahunahuna.
“BANGOD SANG AKON INTEGRIDAD GINPATINDOG MO AKO”
Ginapabutyag ni David sa una nga duha ka salmo sa sining grupo ang tinagipusuon nga handum kag malig-on nga determinasyon nga huptan ang iya integridad! “Nahanungod sa akon, magalakat ako sa akon integridad,” sia nag-amba. (Salmo 26:11) Sa iya pangamuyo para sa kapatawaran sang sala, gin-ako niya: “Sang naghipos ako nangluya ang akon mga tul-an bangod sang akon pag-ugayong sa bilog nga adlaw.” (Salmo 32:3) Sa mga mainunungon kay Jehova, si David nagpasalig: “Ang mga mata ni Jehova nagatulok sa mga matarong, kag ang iya mga igdulungog bukas sa ila pagpangayo sing bulig.”—Salmo 34:15.
Daw ano gid ka mapuslanon ang laygay sang Salmo 37 para sa mga Israelinhon sadto anay kag sa aton man karon, kay nagakabuhi kita sa “katapusan nga mga adlaw” sining sistema sang mga butang! (2 Timoteo 3:1-5) Nagapamulong sing matagnaon nahanungod kay Jesucristo, ang Salmo 40:7, 8 nagasiling: “Yari karon, nagakari ako, sa linukot sang tulun-an nasulat ini nahanungod sa akon. Sa paghimo sang imo kabubut-on, O Dios ko, nagakalipay ako, kag ang imo kasuguan yari sa akon nasulod nga mga bahin.” Ang katapusan nga salmo sa koleksion amo ang nahanungod sa pagpangabay ni David nga buligan sia ni Jehova sa mga tinuig nga yara sia sa mapiot nga kahimtangan pagkatapos nga nakasala sia upod kay Batseba. Sia nag-amba: “Kon nahanungod sa akon, bangod sang akon integridad ginpatindog mo ako.”—Salmo 41:12.
Sabat sa mga Pamangkot sa Kasulatan:
26:6—Paano kita, kaangay ni David, nagalibot sing malaragwayon sa halaran ni Jehova? Ang halaran nagasimbulo sang kabubut-on ni Jehova nga batunon ang halad gawad ni Jesucristo sa pagtubos sa katawhan. (Hebreo 8:5; 10:5-10) Nagalibot kita sa altar ni Jehova paagi sa pagpakita sing pagtuo sa sina nga halad.
29:3-9—Ano ang ginalaragway sang pagpaanggid sang tingog ni Jehova sa isa ka makahalawhaw nga daguob? Sa simple nga hambal: Ang makahalawhaw nga gahom ni Jehova!
31:23—Paano ginabalusan sing lubos ang isa ka matinaastaason nga tawo? Ang balos nga ginapatuhuyan diri amo ang silot. Ang matarong nga tawo nagabaton sang iya balos tungod sa di-hungod niya nga kasaypanan sa porma sang disiplina gikan kay Jehova. Sanglit ang isa ka matinaastaason nga tawo wala nagabiya sang iya sayop nga dalanon, lubos sia nga ginapadyaan sing mabug-at nga silot.—Hulubaton 11:31; 1 Pedro 4:18.
33:6; footnote—Ano “ang espiritu,” ukon “ginhawa,” sang baba ni Jehova? Ini nga espiritu amo ang aktibo nga kusog, ukon balaan nga espiritu, sang Dios, nga iya gingamit sa pagtuga sing pisikal nga langit. (Genesis 1:1, 2) Ginatawag ini nga espiritu sang iya baba bangod, kaangay sang isa ka gamhanan nga ginhawa, sarang ini mapadala sa paghimo sang mga butang sa malayo nga duog.
35:19—Ano ang kahulugan sang pangabay ni David nga indi pagtugutan nga pangilayan sia sang mga nagadumot sa iya? Ang pagpangilay nagapahangop nga ang mga kaaway ni David nagakalipay sa kadalag-an sang ila malain nga buko batok sa iya. Ginpangabay ni David nga kuntani indi ini mahanabo.
Mga Leksion Para sa Aton:
26:4. Maalamon nga likawan naton ang pagpakig-upod sa sadtong nagahinago sang ila matuod nga pagkatawo sa mga chat room sang Internet, sa mga nagpakunokuno nga aton mga abyan apang may malain nga tuyo sa aton sa eskwelahan man ukon sa aton ulubrahan, sa mga apostata nga nagapakunokuno nga sinsero, kag sa mga nagakabuhi sing doble-kara.
26:7, 12; 35:18; 40:9. Dapat naton dayawon si Jehova sing dayag sa Cristianong mga pagtililipon.
26:8; 27:4. Nanamian bala kita sa pagtambong sa Cristianong mga miting?
26:11. Walay sapayan nga nagpabutyag si David sang iya determinasyon nga huptan ang iya integridad, nangabay man sia nga tubson sia. Huo, mahuptan naton ang aton integridad bisan pa nga indi kita himpit.
29:10; footnote. Ang pagpungko ni Jehova sa “anaw,” ukon “langitnon nga kalalawran,” nagapakita nga kontrolado gid niya ang iya gahom.
30:5. Ang panguna nga kinaiya ni Jehova gugma—indi kaakig.
32:9. Indi luyag ni Jehova nga mangin kaangay kita sang mula ukon asno nga nagatuman bangod ginabusalan ukon ginaputik. Sa baylo, luyag niya nga tumanon naton sia bangod nahangpan naton ang iya kabubut-on.
33:17-19. Wala sang himo-tawo nga sistema, bisan daw ano pa ini ka gamhanan, ang makahatag sing kaluwasan. Dapat magsalig kita kay Jehova kag sa kahimusan sang iya Ginharian.
34:10. Daw ano nga pagpasalig ini sa mga tawo nga nagauna sang intereses sang Ginharian sa ila kabuhi!
39:1, 2. Kon ang malauton mangayo sing impormasyon agod halitan ang aton mga masigkatumuluo, maalamon nga ‘busalan naton ang aton baba’ kag maghipos.
40:1, 2. Ang paglaum kay Jehova magabulig sa aton nga madaug ang kapung-aw kag makatakas “gikan sa nagahagong nga buho, gikan sa laputyak nga lunang.”
40:5, 12. Bisan pa daw ano kadamo sang kasisit-an ukon sang aton kasaypanan, malandas naton ini kon indi naton pagkalimtan ang katunayan nga ang aton mga pagpakamaayo ‘mas madamo sangsa sarang naton masugid.’
“Pakamaayuhon si Jehova”
Daw ano ka makalulugpay kag makapalig-on ang 41 ka salmo sa una nga koleksion! Nagaatubang man kita sing mga pagtilaw ukon ginatublag sang aton konsiensia, makakuha kita sing kusog kag pagpalig-on gikan sa sining bahin sang gamhanan nga Pulong sang Dios. (Hebreo 4:12) Ining salmo nagaunod sing impormasyon nga nagahatag sing masaligan nga panuytoy sa pagkabuhi. Sulitsulit kita nga ginapasalig nga walay sapayan sang mga kabudlayan nga aton ginaatubang, si Jehova indi gid magbiya sa aton.
Ang una nga koleksion sang mga salmo nagahinakop sa mga pulong: “Pakamaayuhon si Jehova nga Dios sang Israel kutob sa walay latid nga tion tubtob sa walay latid nga tion. Kabay pa kag Kabay pa.” (Salmo 41:13) Pagkatapos mabinagbinag ini, wala bala kita napahulag nga pakamaayuhon, ukon dayawon, si Jehova?
[Nota]
[Blurb sa pahina 19]
Kon ang mga tinuga nga indi makahambal ukon makapangatarungan nagahimaya kay Jehova, daw ano pa kita!
[Retrato sa pahina 17]
Ang kalabanan sang nahaunang 41 ka salmo ginsulat ni David
[Retrato sa pahina 18]
Nahibaluan mo bala kon ano nga salmo ang nagalaragway kay Jehova subong Daku nga Manugbantay?
[Retrato sa pahina 20]
Indi pagpaligara ang isa ka adlaw nga wala ginabinagbinag ang espirituwal nga mga butang
[Credit Line sang retrato sa pahina 17]
Stars: Courtesy United States Naval Observatory
[Credit Line sang retrato sa pahina 19]
Stars, pages 18 and 19: Courtesy United States Naval Observatory
[Credit Line sang retrato sa pahina 20]
Stars: Courtesy United States Naval Observatory
