Talalupangdon nga mga Punto Gikan sa Tulun-an sang Isaias—I
Ang Pulong ni Jehova Buhi
Talalupangdon nga mga Punto Gikan sa Tulun-an sang Isaias—I
“SIN-O ang ipadala ko, kag sin-o ang magakadto para sa amon?” Amo ini ang imbitasyon ni Jehova nga Dios, nga sa sini si Isaias nga anak ni Amoz, nagsabat: “Yari ako! Ipadala ako.” (Isaias 1:1; 6:8) Pagkatapos sadto, nabaton niya ang asaynment subong isa ka manalagna. Ang mga hilikuton ni Isaias sa pagpanagna narekord sa tulun-an sang Biblia nga ginhingalan sa iya.
Ang tulun-an sang Isaias ginsulat mismo sang manalagna, nga nagatuptop sing 46 ka tuig, halin sang mga 778 B.C.E. tubtob sang pila ka tion pagkatapos sang 732 B.C.E. Bisan pa ang tulun-an nagaunod sing mga pahayag batok sa Juda, Israel, kag sa palibot nga mga pungsod, indi paghukom ang panguna nga tema sini. Sa baylo, ini amo ang ‘pagluwas ni Jehova nga Dios.’ (Isaias 25:9) Sa katunayan, ang ngalan mismo nga Isaias nagakahulugan sing “Pagluwas ni Jehova.” Binagbinagon sini nga artikulo ang talalupangdon nga mga punto halin sa Isaias 1:1–35:10.
“ANG NAGKALABILIN LAMANG ANG MAGABALIK”
Ang Biblia wala nagasiling kon bala ang matagnaon nga mensahe nga ginrekord sa nahauna nga lima ka kapitulo sang tulun-an sang Isaias ginpahayag antes ukon pagkatapos gintangdo si Isaias subong isa ka manalagna. (Isaias 6:6-9) Apang, ang maathag amo nga ang Juda kag Jerusalem nagamasakit sa espirituwal “kutob sa dapadapa sang tiil kag bisan tubtob sa ulo.” (Isaias 1:6) Ang idolatriya lapnag. Ang mga lider garok. Ang mga babayi matinaastaason. Ang mga tawo wala nagaalagad sa matuod nga Dios sing kalahamut-an. Si Isaias ginsugo nga maglakat kag magpamulong “sa liwat kag liwat” sa mga wala nakahangop ukon sa mga indi maluyag sing ihibalo.
Ang Juda buot nga sakupon sang nagtingob nga puersa sang Israel kag Siria. Paagi sa paggamit kay Isaias kag sa iya mga anak “kasubong sang mga tanda kag kasubong sang mga milagro,” nagapasalig si Jehova sa Juda nga ang pag-alyansa sang Israel kag Siria indi magamadinalag-on. (Isaias 8:18) Apang, ang walay katapusan nga paghidait matigayon lamang paagi sa paggahom sang “Prinsipe sang Paghidait.” (Isaias 9:6, 7) Hukman man ni Jehova ang Asiria, ang pungsod nga gingamit niya subong “bilugon sang [iya] kaakig.” Ang Juda bihagon sa ulihi, apang “ang nagkalabilin lamang ang magabalik.” (Isaias 10:5, 21, 22) Magaluntad lamang ang matuod nga katarungan sa idalom sang paggahom sang malaragwayon nga “isa ka diutay nga sanga gikan sa tuod ni Jesse.”—Isaias 11:1.
Sabat sa mga Pamangkot sa Kasulatan:
1:8, 9—Paano ang anak nga babayi sang Sion “nabilin subong sang payagpayag sa ulubasan, subong sang payag nga balantayan sa talamnan sang pipino”? Nagakahulugan ini nga sang ginsakop sang Asiria ang Jerusalem, daw wala gid ini sing inugpangapin kon tan-awon, daw subong ini sang isa lamang ka payagpayag sa ulubasan ukon sang isa ka mahapos himuson nga payag sa talamnan sang pipino. Apang ginbuligan sia ni Jehova kag busa wala sia gintugutan nga mangin kaangay sang Sodoma kag Gomorra.
1:18—Ano ang buot silingon sang mga pinamulong: “Kari kamo karon kag husayon naton ang mga butang sa ulot naton”? Indi ini imbitasyon agod maghambalanay kag maghisugtanay. Sa baylo, ang bersikulo nagapatuhoy sa pagpakighusay nga sa sini ginahatagan sing kahigayunan sang matarong nga Hukom, si Jehova, ang Israel nga bag-uhon kag tinluan ang iya kaugalingon.
6:8a—Ngaa ginagamit diri ang mga pronombre nga “ko” kag “amon”? Ang pronombre nga “ko” nagapatuhoy kay Jehova nga Dios. Ang pangmadamo nga pronombre nga “amon” nagakahulugan nga si Jehova may yara kaupod. Siempre pa, ini amo ang iya “bugtong nga Anak.”—Juan 1:14; 3:16.
6:11—Ano ang buot silingon ni Isaias sang namangkot sia: “Tubtob san-o, O Jehova?” Wala nagapamangkot si Isaias kon tubtob san-o niya ipahayag ang mensahe ni Jehova sa wala nagapamati nga mga tawo. Sa baylo, luyag niya mahibaluan kon tubtob san-o padayon nga pakahuy-an sang nagamasakit sa espirituwal nga katawhan ang ngalan sang Dios.
7:3, 4—Ngaa ginluwas ni Jehova ang malaut nga si Hari Ahaz? Nagbuko ang mga hari sang Siria kag Israel nga pahalinon sa trono si Hari Ahaz sang Juda kag ital-us sa iya ang isa ka ido-ido nga hari, ang anak ni Tabeel—isa nga indi kaliwat ni David. Ining yawan-on nga padugi magaupang sa pagpanghikot sang katipan kay David para sa Ginharian. Ginluwas ni Jehova si Ahaz agod tipigan ang linya nga halinan sang ginsaad nga “Prinsipe sang Paghidait.”—Isaias 9:6.
7:8—Paano ‘gindugmok’ ang Efraim sa sulod sang 65 ka tuig? Ang pagpatapok sang katawhan gikan sa napulo ka tribo nga ginharian kag ang pagpapuyo liwat sang mga dumuluong sa pungsod nagsugod “sa mga adlaw ni Peka nga hari sang Israel,” wala madugay pagkatapos ginpahayag ni Isaias ini nga tagna. (2 Hari 15:29) Nagpadayon ini tubtob sa mga adlaw ni Hari Esar-hadon sang Asiria, ang anak kag salili ni Senaquerib. (2 Hari 17:6; Esdras 4:1, 2; Isaias 37:37, 38) Ining pagsaylo sang Asiria sa mga tawo pakadto kag halin sa Samaria nagatugot sa paglipas sang 65 ka tuig nga ginsambit sa Isaias 7:8.
11:1, 10—Paano si Jesucristo mangin ang “diutay nga sanga gikan sa tuod ni Jesse” subong man “ang gamot ni Jesse”? (Roma 15:12) Si Jesus “gikan sa tuod ni Jesse” sa tawhanon nga kaliwat. Kaliwat sia ni Jesse paagi sa anak ni Jesse nga si David. (Mateo 1:1-6; Lucas 3:23-32) Apang, ang pagbaton ni Jesus sing kagamhanan subong hari nagabag-o sang iya kaangtanan sa iya mga katigulangan. Bangod may gahom kag awtoridad sia nga hatagan ang matinumanon nga katawhan sing kabuhi nga walay katapusan sa duta, si Jesus nangin ang ila “Dayon nga Amay.” (Isaias 9:6) Gani, sia man “ang gamot” sang iya mga katigulangan, lakip na si Jesse.
Mga Leksion Para sa Aton:
1:3. Mas maayo pa ang toro ukon ang asno sangsa aton kon indi naton pagtumanon ang ginapatuman sang Manunuga sa aton. Sa pihak nga bahin, ang pagpasalamat sa tanan nga ginhimo ni Jehova para sa aton magapugong sa aton sa paggawi nga daw wala sing paghangop kag sa pagbiya sa iya.
1:11-13. Ang salimpapaw nga relihioso nga mga seremonya kag pormalistiko nga mga pangadi nagapaakig kay Jehova. Ang aton mga buhat kag mga pangamuyo dapat nga may husto nga motibo sang tagipusuon.
1:25-27; 2:2; 4:2, 3. Ang pag-ulipon kag paghapay sa Juda natapos sang nagbalik sa Jerusalem ang mahinulsulon nga nagkalabilin kag ginpasag-uli nila ang matuod nga pagsimba. Si Jehova maluluy-on sa mahinulsulon nga mga makasasala.
2:2-4. Ang aton makugi nga pagpakigbahin sa hilikuton nga pagbantala sing Ginharian kag paghimo sing disipulo nagabulig sa mga indibiduwal gikan sa madamo nga kapungsuran nga makatuon sang dalanon sang paghidait kag makapanikasog nga makighidait sa isa kag isa.
4:4. Dulaon, ukon hugasan, ni Jehova ang moral nga kahigkuan kag kasal-anan sa dugo.
5:11-13. Ang indi pagpugong kag indi paghaganhagan sa pagpili sing kalingawan kaangay sang indi pagpanghikot nahisanto sa ihibalo.—Roma 13:13.
5:21-23. Dapat likawan sang Cristianong mga gulang, ukon mga manugtatap, nga mangin “maalam sa ila kaugalingon nga mga mata.” Dapat man sila maghaganhagan sa ‘pag-inom sing alak’ kag indi dapat magpakita sing paboritismo.
11:3a. Ang halimbawa kag mga panudlo ni Jesus nagapakita nga may yara kalipay sa pagkahadlok kay Jehova.
“SI JEHOVA MAGAPAKITA SING KALUOY KAY JACOB”
Ang mga kapitulo 13 tubtob 23 mga pahayag batok sa mga pungsod. Apang, “si Jehova magapakita sing kaluoy kay Jacob” paagi sa pagtugot nga makapauli ang tanan nga tribo sang Israel. (Isaias 14:1) Ang mensahe sang paghapay sa Juda sa mga kapitulo 24 tubtob 27 ginaupdan sang saad sang pagpasag-uli. Ginpabutyag ni Jehova ang iya kaakig sa “mga palahubog sang Efraim [Israel]” bangod sang pagpakig-alyansa sa Siria kag sa “saserdote kag manalagna” sang Juda bangod sang pagpanikasog nga makig-alyansa sa Asiria. (Isaias 28:1, 7) Ginpahayag ang kailo kay “Ariel [Jerusalem]” bangod sang “paghanda sa pagdulhog sa Egipto” para maamligan. (Isaias 29:1, footnote sa New World Translation of the Holy Scriptures—With References; 30:1, 2) Walay sapayan sini, gintagna ang pagluwas sa mga indibiduwal nga nagatuo kay Jehova.
Kaangay sang ‘may bungay-bungay nga bataon nga leon nga nagangurob sa ibabaw sang iya tinukob,’ bantayan ni Jehova ang “Bukid Sion.” (Isaias 31:4) Yara man ang saad: “Yari karon! Ang isa ka hari magahari sa pagkamatarong.” (Isaias 32:1) Samtang ang paandam sang Asiria sa Juda ginatunaan sang paghibi sing mapait bisan sang “mga mensahero mismo sang paghidait,” si Jehova nagsaad nga ang iya katawhan ayuhon, ‘patawaron sa ila sala.’ (Isaias 33:7, 22-24) “Si Jehova may kaalipungot batok sa tanan nga pungsod, kag kasingkal batok sa ila bug-os nga kasuldadusan.” (Isaias 34:2) Ang Juda indi magapabilin nga nahapay. “Ang kamingawan kag ang duta nga kigas magakasadya, kag ang desyerto nga kapatagan magakalipay kag magapamulak subong sang safron.”—Isaias 35:1.
Sabat sa mga Pamangkot sa Kasulatan:
13:17—Sa ano nga paagi ginkabig sang mga Medianhon ang pilak nga walay pulos kag wala sila nahamuot sa bulawan? Mas ginapabaloran sang mga Medianhon kag mga Persianhon ang himaya nga resulta sang pagpangdaug sangsa mga inati sa inaway. Matuod ini sa bahin ni Ciro, kay ginhatag niya sa nagbalik nga mga tinapok ang bulawan kag pilak nga mga kagamitan nga gin-ati ni Nabocodonosor gikan sa templo ni Jehova.
14:1, 2—Paano ang katawhan ni Jehova mangin “mga manugbihag sang mga nagbihag sa ila, kag sakupon nila ang mga nagpugos sa ila sa pagtrabaho”? Natuman ini sa bahin sang mga indibiduwal subong ni Daniel, nga may mataas nga katungdanan sa Babilonia sa idalom sang mga Medianhon kag mga Persianhon; ni Ester, nga nangin reyna sang Persia; kag ni Mardoqueo, nga gintangdo subong primer ministro sa Emperyo sang Persia.
20:2-5—Naglakat gid bala si Isaias nga hubo sa tatlo ka tuig? Ayhan gin-uba ni Isaias ang iya lamang kunop kag naglakat nga ‘halos wala sing panapot.’—1 Samuel 19, 24, footnote sa New World Translation of the Holy Scriptures—With References.
21:1—Ano ang rehiyon nga gintawag nga “kahanayakan sang dagat”? Bisan pa ang Babilonia wala nahamtang malapit sa bisan ano nga dagat, amo sini ang tawag sa iya. Ini bangod ginabaha ini tuig-tuig, nga nagaresulta sa daw “dagat” nga katunggan, bangod sang nagaawas nga tubig sang mga suba sang Eufrates kag Tigris.
24:13-16—Paano ang mga Judiyo nangin “sa tunga sang mga katawhan, subong sang pagpalaspas sa kahoy nga olibo, subong sang pagpanaghaw kon tapos na ang pagpamupo sing ubas”? Subong nga ang iban nga bunga nagakabilin sa kahoy ukon puno sang ubas pagkatapos sang ani, diutay lamang ang makalampuwas sa paglaglag sa Jerusalem kag sa Juda. Bisan diin man itapok ang mga nakalampuwas, ayhan sa “puod sang kapawa [Babilonia sa Sidlangan]” ukon sa “kapuluan sang dagat [sa Mediteraneo],” himayaon nila si Jehova.
24:21—Sin-o ang “kasuldadusan sang kahitaasan” kag ang “mga hari sa duta”? Ang “kasuldadusan sang kahitaasan” nagapatuhoy sa malaut nga mga puersa nga espiritu. Kon amo, ang “mga hari sa duta” amo ang mga manuggahom sa duta, nga sa ila ang mga demonyo may makusog nga impluwensia.—1 Juan 5:19.
25:7—Ano ang “tabon nga nagatabon sa tanan nga katawhan, kag ang hinabol nga ginhabol sa tanan nga pungsod”? Ini nga pagpaanggid nagapatalupangod sa duha ka daku nga mga kaaway sang katawhan—ang sala kag ang kamatayon.
Mga Leksion Para sa Aton:
13:20-22; 14:22, 23; 21:1-9. Ang matagnaon nga pulong ni Jehova pirme nagakatuman, kaangay sang natabo sa Babilonia.
17:7, 8. Bisan pa ang kadamuan sa Israel wala namati, ang pila ka indibiduwal nagtuo kay Jehova. Sing kaanggid, ang pila sa Cristiandad nagapamati sa mensahe sang Ginharian.
28:1-6. Ang Israel pukanon sang Asiria, apang pat-uron sang Dios nga makalampuwas ang matutom nga mga indibiduwal. Ang mga paghukom ni Jehova may lakip nga paglaum para sa mga matarong.
28:23-29. Ginapasibu ni Jehova ang sinsero nga mga indibiduwal nahisanto sa ila espesipiko nga mga kinahanglanon kag mga kahimtangan.
30:15. Ang pagluwas ni Jehova nagakinahanglan nga magpakita kita sing pagtuo paagi sa “pagpahuway,” ukon pag-untat, sa pagpanikasog nga matigayon ang kaluwasan paagi sa tawhanon nga mga padugi. Paagi sa ‘pagpabilin nga malinong,’ ukon indi pagkahadlok, ginapakita naton ang pagsalig sa ikasarang ni Jehova sa pag-amlig sa aton.
30:20, 21. ‘Nakita’ naton si Jehova kag ‘nabatian’ ang iya tingog sa pagluwas paagi sa pagpamati sa ginasiling niya paagi sa iya inspirado nga Pulong, ang Biblia, kag paagi sa “matutom kag mainandamon nga ulipon.”—Mateo 24:45.
Ang Tagna ni Isaias Nagapabakod Sang Aton Pagsalig sa Pulong Sang Dios
Daw ano gid ang aton pasalamat tungod sa mensahe sang Dios sa tulun-an sang Isaias! Ang mga tagna nga natuman na nagapabakod sang aton pagsalig nga ‘ang pulong nga nagagua sa baba ni Jehova indi magabalik sa iya nga wala sing mga resulta.’—Isaias 55:11.
Ano naman ang Mesianiko nga mga tagna, subong sang mabasa sa Isaias 9:7 kag 11:1-5, 10? Wala bala ini nagapabakod sang aton pagtuo sa kahimusan ni Jehova para sa aton kaluwasan? Ang tulun-an nagaunod man sing mga tagna nga ang dalagku nga mga katumanan sini nagakahanabo sa aton adlaw ukon mahanabo pa. (Isaias 2:2-4; 11:6-9; 25:6-8; 32:1, 2) Sa pagkamatuod, ang tulun-an sang Isaias nagahatag sing dugang nga pamatuod nga “ang pulong sang Dios buhi”!—Hebreo 4:12.
[Retrato sa pahina 8]
Si Isaias kag ang iya mga anak “kasubong sang mga tanda kag kasubong sang mga milagro sa Israel”
[Retrato sa pahina 8, 9]
Ang Jerusalem mangin “subong sang payagpayag sa ulubasan”
[Retrato sa pahina 10]
Paano ginabuligan ang mga tawo gikan sa mga pungsod sa ‘pagsalsal sang ila mga espada nga mga punta sang arado’?
