Mga Pamatan-on—Pamatuki ang mga Pag-ipit
Mga Pamatan-on—Pamatuki ang mga Pag-ipit
“Maghambal kamo . . . nga natimplahan sing asin, agod mahibaluan ninyo kon paano kamo dapat magsabat sa kada isa.”—COL. 4:6.
1, 2. Ano ang ginabatyag sang madamo nga pamatan-on kon tuhay sila sa iban, kag ngaa?
“PAG-IPIT sang mga kaupdanan”—mahimo nga wala mo lang ini nabatian kundi naeksperiensiahan mo mismo. Ayhan indi lang isa ka bes nga may nagpilit sa imo nga maghimo sang isa ka butang nga nahibaluan mo nga sala. Ano ang ginbatyag mo? “Kon kaisa daw gusto ko na lang manago,” siling sang 14 anyos nga si Christopher, “ukon ilugon na lang ang akon mga kaeskwela agod indi ako mangin tuhay sa ila.”
2 Nabudlayan ka bala nga pamatukan ang impluwensia sang imo mga kaupdanan? Kon amo, ngaa? Bangod bala luyag mo nga batunon ka nila? Normal lang ina nga balatyagon. Ang matuod, bisan ang mga adulto luyag man nga batunon sila sang ila mga kaupdanan. Bata man ukon tigulang, wala sang bisan sin-o sa aton nga luyag likawan sang iban. Apang, kon manindugan kita sa kon ano ang husto mahimo nga indi ini maluyagan sang iban. Bisan si Jesus nakaeksperiensia sini. Pero, sa gihapon ginhimo ni Jesus kon ano ang husto. Bisan pa ang pila nagsunod sa iya kag nangin mga disipulo niya, ang iban nagtamay sa Anak sang Dios kag “ginkabig [sia] nga wala sing kabilinggan.”—Isa. 53:3, NW.
Ang Pag-ipit nga Ilugon ang Iban —Daw Ano ka Baskog?
3. Ngaa sayop nga ilugon mo ang imo mga kaupdanan?
3 Kon kaisa, mahimo ka masulay nga ilugon ang imo mga kaupdanan agod pahamut-an sila. Sayop gid ina. Ang mga Cristiano indi dapat “mangin mga bata, nga subong ginaanod-anod sang mga balod.” (Efe. 4:14) Ang mga bata mahapos lang maimpluwensiahan sang iban. Apang subong pamatan-on, nagapadulong ka na sa pagkahamtong. Gani, kon nagapati ka nga ang mga talaksan ni Jehova para gid sa imo kaayuhan, sundon mo ini kag ikabuhi. (Deut. 10:12, 13) Kon indi mo ini pagsundon, madulaan ka sing kontrol sa imo kabuhi. Ang matuod, kon magpadala ka sa pag-ipit sang iban, mangin ulipon ka nila nga nagasunodsunod lang sa ila luyag.—Basaha ang 2 Pedro 2:19.
4, 5. (a) Paano si Aaron nagpadala sa pag-ipit, kag ano nga leksion ang matun-an naton sa sini? (b) Paano ka mahimo ipiton sang imo mga kaupdanan?
4 Isa ka bes, ang utod ni Moises nga si Aaron nagpadala sa pag-ipit. Sang gin-ipit sia sang mga Israelinhon nga maghimo sang dios para sa ila, nagpadala sia. Si Aaron indi matalaw. Magkaupod sila ni Moises nga nag-atubang kay Paraon, ang pinakagamhanan nga tawo sa Egipto. Maisog nga ginpahayag ni Aaron ang mensahe sang Dios kay Paraon. Apang sang gin-ipit sia sang iya mga masigka-Israelinhon, nagpadala si Aaron. Mabaskog gid ang pag-ipit sang mga kaupdanan! Mas mahapos pa kay Aaron nga manindugan sa hari sang Egipto sangsa iya mga kaupdanan.—Ex. 7:1, 2; 32:1-4.
5 Ang halimbawa ni Aaron nagapakita nga ang ginaipit indi lamang ang mga pamatan-on, ukon ang mga may huyog sa paghimo sang kalainan. Ang pag-ipit mahimo makaapektar bisan sa mga luyag maghimo sing husto, pati na sa imo. Mahimo ka piliton sang imo mga kaupdanan nga maghimo sing sala paagi sa paggaritgarit sa imo, pagsunlog, ukon pag-insulto. Ano man ini nga sahi sang pag-ipit, mabudlay gid ini atubangon. Pero, mapamatukan mo ini sing madinalag-on paagi sa pagpalambo sing malig-on nga pagtuo sa imo ginapatihan.
“Padayon nga Pamatud-i Kon Ano Kamo”
6, 7. (a) Ngaa importante ang malig-on nga panindugan sa imo mga ginapatihan, kag paano mo ini mapalambo? (b) Ano ang mahimo mo ipamangkot sa imo kaugalingon agod palig-unon ang imo pagtuo?
6 Agod maatubang mo ang pag-ipit, una dapat kumbinsido ka nga husto ang imo mga ginapatihan kag ginasunod nga mga talaksan. (Basaha ang 2 Corinto 13:5.) Ang malig-on nga panindugan makabulig sa imo nga mangin maisog bisan pa mahuluy-on ka. (2 Tim. 1:7, 8) Apang bisan pa ang isa maisog, mabudlayan sia manindugan sa isa ka butang kon indi bug-os ang iya pagpati sa sini. Gani, ngaa indi mo pagpamatud-an sa imo kaugalingon nga ang gintudlo sa imo gikan sa Biblia amo gid ang kamatuoran? Usisaa ang panguna nga mga panudlo. Halimbawa, nagapati ka nga may Dios kag nabatian mo man ang rason sang iban kon ngaa nagatuo sila nga may Dios. Dayon, pamangkuta ang imo kaugalingon, ‘Ano ang nagakumbinsi sa akon nga may Dios?’ Ipamangkot mo ini indi para mangduhaduha ka, kundi agod palig-unon ang imo pagtuo. Pamangkuta man ang imo kaugalingon, ‘Paano ko nahibaluan nga ang Kasulatan gin-inspirar sang Dios?’ (2 Tim. 3:16) ‘Ngaa kumbinsido ako nga ini na ang “katapusan nga mga adlaw”?’ (2 Tim. 3:1-5) ‘Ngaa nagapati ako nga ang mga talaksan ni Jehova para gid sa akon kaayuhan?’—Isa. 48:17, 18.
7 Mahimo magpangalag-ag ka nga ipamangkot ini sa imo kaugalingon, kay nahadlok ka nga indi mo ini masabat. Kaangay lang ina nga nagapangalag-ag ka nga tan-awon ang fuel gauge sang imo salakyan kay nahadlok ka nga mahibaluan nga basi wala na ini sing unod. Apang kinahanglan mo mahibaluan kon wala na sing unod ang tangke agod makapangita ka sing paagi. Sing kaanggid, importante gid nga mahibaluan mo kon sa diin ka nagkulang sang pagtuo agod mapalig-on mo ini.—Binu. 17:11.
8. Ipaathag kon paano mo mapalig-on ang imo panindugan sa sugo sang Dios nga magpalagyo sa pagpakighilawas.
8 Binagbinaga ang isa ka halimbawa. Ang Biblia nagalaygay sa imo nga “malagyo gikan sa pagpakighilawas.” Pamangkuta ang imo kaugalingon, ‘Ngaa maalamon nga sundon ko ina nga laygay?’ Hunahunaa kon ngaa ina nga buhat ginahimo sang imo mga kaupdanan. Pamalandungi man ang mga rason kon ngaa ang tawo nga nagapakighilawas “nagapakasala batok sa iya kaugalingon nga lawas.” (1 Cor. 6:18) Binagbinaga ang mga rason kag pamangkuta ang imo kaugalingon: ‘Ano ang pinakamaayo ko nga himuon? Takus bala ang paghimo sang seksuwal nga imoralidad?’ Hunahunaa ini sing maayo kag pamangkuta ang imo kaugalingon, ‘Ano ang batyagon ko kon magpadala ako sa seksuwal nga imoralidad?’ Sa primero mahimo nga mahamuot sa imo ang imo mga kaupdanan, apang ano ayhan ang batyagon mo kon kaupod mo ang imo mga ginikanan ukon ang mga kauturan sa Kingdom Hall? Ano ang mabatyagan mo kon mangamuyo ka sa Dios? Luyag mo bala nga ibaylo ang imo matinlo nga tindog sa atubangan sang Dios agod mapahamut-an lang ang imo mga klasmeyt?
9, 10. Paano ang malig-on nga panindugan sa imo pagtuo makabulig sa imo nga maatubang ang mga pag-ipit?
9 Kon ikaw isa ka tin-edyer, yara ka na sa tion nga ang imo “ikasarang sa pagpangatarungan” madasig nga nagauswag. (Basaha ang Roma 12:1, 2.) Gamita ini nga tion nga hunahunaon sing serioso kon ngaa importante sa imo ang mangin isa ka Saksi ni Jehova. Ang pagpamalandong sa sini makabulig sa imo nga maglig-on ang imo pagtuo. Pananglit makaatubang ka sang mga pag-ipit, masabat mo ini gilayon nga may kompiansa. Mahimo mabatyagan mo ang ginbatyag sang isa ka utod nga babayi nga nagsiling: “Kon nagapanindugan ako, ginapakilala ko kon sin-o ako. Indi lamang ini ‘isa ka relihion.’ Nakasentro sa sini ang akon hunahuna, mga tulumuron, moralidad, kag bug-os nga kabuhi.”
10 Huo, kinahanglan gid ang panikasog agod makapanindugan ka sa kon ano ang husto. (Luc. 13:24) Ayhan nagahunahuna ka kon bala takus gid ini nga panikasugan. Dumduma ini: Kon makita sang iban nga daw nasubuan ka ukon nahuya sa imo panindugan, dugangan pa gid nila ang pag-ipit sa imo. Apang, kon makita nila sa imo paghambal nga malig-on ka, mahimo nga untatan na nila ang pag-ipit sa imo.—Ipaanggid ang Lucas 4:12, 13.
“Nagahunahuna Anay Antes Magsabat”
11. Ano ang benepisyo kon nahandaan mo ang pag-ipit?
11 Ang isa pa ka importante nga tikang agod mapamatukan mo ang pag-ipit amo ang paghanda. (Basaha ang Hulubaton 15:28. *) Ang paghanda nagakahulugan sing paghunahuna sing abanse sa mahimo matabo. Paagi sa sini malikawan mo ang daku nga problema. Halimbawa, nakita mo sa unhan ang isa ka grupo sang imo mga kaeskwela nga nagapanigarilyo. Posible ayhan nga tanyagan ka nila sang sigarilyo? Samtang ginahunahuna mo ina, ano ang sarang mo himuon? Ang Hulubaton 22:3 nagasiling: “Ang mahalongon nga tawo nakakita sang malaut kag nagapanago sia.” Mahimo mo malikawan ang problema kon mangita ka sang lain nga alagyan. Wala ina nagakahulugan nga nahadlok ka sa ila kundi amo ina ang maalamon nga desisyon.
12. Ano ang maayo mo nga himuon kon makaatubang ka sang pag-ipit?
12 Apang ano abi kon indi mo malikawan ang isa ka sitwasyon? Paano kon pamangkuton ka sang imo kaupdanan, “Wala ka pa ‘ya kaagi nobyo?” Maayo nga sundon mo ang laygay sa Colosas 4:6: “Maghambal kamo pirme nga may pagkamainayuhon, nga natimplahan sing asin, agod mahibaluan ninyo kon paano kamo dapat magsabat sa kada isa.” Subong sang ginapakita sini nga teksto, ang imo sabat nagadepende sa kahimtangan. Indi mo naman siguro kinahanglan nga sermonan sia parte sa Biblia. Mahimo nga ang malip-ot apang malig-on nga sabat bastante na. Halimbawa, ang pamangkot nga kon bala kaagi ka na nobyo, mahimo mo lang sabton, “Wala pa,” ukon, “Personal ko na ina nga desisyon.”
13. Ngaa kinahanglan ang paghantop sa pagsabat sa pagpangyaguta sang imo kaupdanan?
13 Sa masami malip-ot lamang ang sabat ni Jesus kon indi man lang kinahanglan ang malawig nga paathag. Ang matuod, sang ginpamangkot sia ni Herodes, wala si Jesus magsabat. (Luc. 23:8, 9) Gani, kon pamangkuton ka sing wala pulos nga mga pamangkot, mas maayo nga maghipos ka na lang. (Hulu. 26:4; Man. 3:1, 7) Sa pihak nga bahin, mahimo mahantop mo nga sinsero ang isa nga mahibaluan ang imo panindugan—halimbawa tuhoy sa seksuwal nga moralidad—bisan pa sa umpisa ginapakalain ka niya. (1 Ped. 4:4) Kon amo sina, nagakaigo nga ipaathag mo sa iya ang imo panindugan pasad sa Biblia. Indi ka mangalag-ag sa paghimo sini. Dapat nga mangin “handa [ka] pirme nga magpangapin.”—1 Ped. 3:15.
14. Sa pila ka kahimtangan, paano mo ibalik sing mataktikanhon ang pag-ipit?
14 Sa pila ka kahimtangan, mahimo mo ibalik ang pag-ipit. Apang, dapat mo ini himuon sing mataktikanhon. Halimbawa, kon tanyagan ka sang sigarilyo sang imo kaeskwela, mahimo ka magsabat, “Salamat na lang” kag dayon magsiling, “Abi ko nakahibalo ka nga makahalalit sa lawas ang sigarilyo!” Nakita mo bala kon paano ginbalik ang pag-ipit? Sa baylo nga ipaathag mo kon ngaa wala ka nagapanigarilyo, mapilitan ang imo kaeskwela nga hunahunaon kon ngaa nagapanigarilyo sia. *
15. San-o nagakaigo nga biyaan ang mga nagaipit sa imo, kag ngaa?
15 Kamusta kon padayon ka nga ginaipit bisan pa ginapanikasugan mo nga pamatukan ini? Kon amo sina ang kahimtangan, mas maayo nga maghalin ka na lang. Kon magpadugay ka pa, mas daku ang tsansa nga makompromiso ka. Gani, maghalin gilayon. Indi ka magbatyag nga napierde ka. Ang matuod, ikaw ang may kontrol sa sitwasyon. Nalikawan mo nga mangin ulipon sang imo kaupdanan, kag napahalipay mo ang tagipusuon ni Jehova.—Hulu. 27:11.
‘Magplano Para sa Kaayuhan’
16. Paano ang pag-ipit mahimo maghalin sa pila nga nagapangangkon nga Cristiano?
16 Kon kaisa, ang pag-ipit nga maghimo sang sayop mahimo maghalin sa mga pamatan-on nga nagapangangkon nga alagad ni Jehova. Halimbawa, ano abi kon nagkadto ka sa isa ka pagtinipon nga ginhanda sang isa ka pamatan-on kag natukiban mo nga wala kamo sing kaupod nga adulto? Ukon ano abi kon ang isa ka pamatan-on nga nagapangangkon nga Cristiano, magdala sing alkoholiko nga ilimnon sa pagtinipon kag kamo tanan nga yara didto menor de-edad pa? May mga sitwasyon nga mahimo mag-utwas nga dapat mo sundon ang imo nahanas sa Biblia nga konsiensia. Ang isa ka tin-edyer nga Cristiano nagsiling: “Naggua kami sang akon manghod sa sinehan sang nakita namon nga ang ginapasalida puro pamuyayaw, pero ang iban namon nga upod nagpabilin pa. Gindayaw kami sang amon mga ginikanan sa amon ginhimo. Apang ang iban namon nga upod naakig kay daw ginpagua namon nga malain sila.”
17. Kon nagatambong ka sa isa ka pagtinipon, ano ang puede mo himuon agod masunod mo ang mga talaksan sang Dios?
17 Subong sang ginapakita sang eksperiensia, ang pagsunod mo sa imo nahanas sa Biblia nga konsiensia mahimo magbutang sa imo sa mabudlay nga sitwasyon. Apang padayon nga himua kon ano ang nahibaluan mo nga husto. Mangin handa. Kon magkadto ka sa isa ka pagtinipon, magplano kon paano ka makahalin pananglit ang nagakatabo indi suno sa imo ginapaabot. Ginasilingan na sing abanse sang pila ka pamatan-on ang ila mga ginikanan nga kon magtawag sila, sugaton na sila pauli. (Sal. 26:4, 5) Ina nga mga ‘plano para sa kaayuhan.’—Hulu. 21:5, NW.
‘Magkalipay sa Imo Pagkapamatan-on’
18, 19. (a) Ngaa makasalig ka nga luyag ni Jehova nga mangin malipayon ka? (b) Ano ang ginabatyag sang Dios sa mga nagapamatok sa pag-ipit sang ila kaupdanan?
18 Gintuga ka ni Jehova nga may ikasarang sa pag-apresyar sang kabuhi, kag luyag niya nga magmalipayon ka. (Basaha ang Manugwali 11:9.) Dumduma nga ang ginahimo sang imo mga kaupdanan “umalagi [lamang] nga pagpangalipay sa sala.” (Heb. 11:25) Indi amo sina ang luyag sang matuod nga Dios para sa imo. Luyag niya nga magmalipayon ka sing walay katapusan. Gani, kon ginasulay ka nga maghimo sang butang nga malain sa pagtamod sang Dios, dumduma nga ang ginapahimo ni Jehova para gid sa imo kaayuhan.
19 Subong pamatan-on, dapat mo mahangpan nga bisan pa matigayon mo ang kahamuot sang imo mga kaupdanan subong, pagligad sang mga tinuig ang kalabanan sa ila indi na gani makadumdom sang imo ngalan. Sa pihak nga bahin, kon pamatukan mo ang ila pag-ipit, dumdumon ini ni Jehova, kag indi ka gid niya malimtan pati na ang imo katutom. ‘Buksan niya sa imo ang mga talambuan sang langit kag iula sa imo ang pagpakamaayo sa bagay nga wala na sing masudlan.’ (Mal. 3:10) Dugang pa, maalwan sia nga nagahatag sang iya balaan nga espiritu agod palig-unon ka kon nagabatyag ka sing kaluya. Huo, si Jehova makabulig sa imo nga pamatukan ang pag-ipit sang imo mga kaupdanan!
[Mga Nota]
^ par. 11 Hulubaton 15:28, [NW]: “Ang matarong nga tawo nagahunahuna anay antes magsabat, apang ang malauton nga tawo nagapataka sa paghambal sing malain nga mga butang.”
^ par. 14 Tan-awa ang tsart nga natig-uluhan “Peer-Pressure Planner” sa libro nga Questions Young People Ask—Answers That Work, Tomo 2, pahina 132 kag 133.
Madumduman Mo Bala?
• Daw ano ka baskog ang pag-ipit sang kaupdanan?
• Ngaa importante ang malig-on nga panindugan sa pagpamatok sa pag-ipit?
• Paano ka mangin handa sa pag-atubang sang pag-ipit?
• Paano mo nahibaluan nga ginapabaloran ni Jehova ang imo katutom?
[Mga Pamangkot sa Pagtinuon]
[Retrato sa pahina 8]
Ngaa nagpasugot si Aaron nga maghimo sang bulawan nga tinday nga baka?
[Retrato sa pahina 10]
Mangin handa—hunahunaa sing abanse kon ano ang imo isiling
