Gugma sang Dios Makita sa Gugma sang Iloy
Gugma sang Dios Makita sa Gugma sang Iloy
“Magakalipat bala ang babayi sa iya bata nga nagasoso, nga indi sia magkalooy sa anak sang iya tiyan? Bisan ini sila malipat, apang ako indi malipat sa imo.”—ISAIAS 49:15.
GINAKUGOS sang iloy ang iya bag-ong bun-ag nga lapsag. Isa ini ka danyag sang pagpalangga kag gugma. “Sang una ko nga ginkugos ang akon bata,” siling ni Pam, “nabatyagan ko gid ang daku nga gugma kag responsibilidad sa iya.”
Ginapakita sang mga pagpanalawsaw nga may daku nga epekto sa pagdaku sang lapsag ang gugma sang iya iloy. Ang isa ka balasahon nga ginbalhag sang World Health Organization Programme on Mental Health nagsiling: “Ginapakita sa mga pagtuon nga ang mga lapsag nga gin-abandona kag nabulag sa ila mga iloy nangin indi malipayon kag pirme napung-awan, kag kon kaisa indi mapahamtang.” Ginsambit man sini nga balasahon ang isa ka pagtuon nga nagapakita nga mas mataas ang IQ sang mga bata nga ginapalangga halin sang gamay pa sila sangsa mga ginpatumbayaan.
Tuhoy sa importansia sang pagpalangga sang iloy, ang propesor sa psychiatry sa UCLA School of Medicine sa Estados Unidos nga si Alan Schore nagsiling: “Ang una nga relasyon sang bata, nga amo ang iya relasyon sa iya iloy, amo ang basihan, kag permanente nga magadihon sa iya balatyagon sa ulihi.”
Sing makapasubo, ang pagluya sing buot, balatian, kag iban pa mahimo mangin kabangdanan agod biyaan sang iloy ang iya lapsag ukon ang “iya bata nga nagasoso.” (Isaias 49:15) Apang talagsa lang ina nagakatabo. Sa katunayan, may ikasarang na nga daan ang mga iloy sa pagpalangga sa ila mga bata. Nadiskobrehan sang mga manugpanalawsaw nga sa tion sang pagbun-ag, nagataas ang hormone sang iloy nga ginatawag nga oxytocin, nga amo ang rason nga masarangan sang iloy ang pagbun-ag kag makapatubas sing gatas sa ulihi. Ang mga lalaki kag mga babayi nagapatubas sini nga hormone, kag ginapatihan nga amo ini ang rason kon ngaa ginapalangga sang iloy ang iya bata.
Sa Diin Naghalin ang Gugma?
Ang mga nagasakdag sa ebolusyon nagatudlo nga ang di-makagod nga gugma, kaangay sang paghigugma sang iloy sa lapsag, natabuan lamang kag napreserbar samtang amat-amat nga nangin tawo ang isa ka espesyi, bangod may kaayuhan ini sa mga magapakita sini. Halimbawa, ang isa ka balasahon sa Internet nga Mothering Magazine nagsiling: “Ang una nga bahin sang aton utok, napanubli naton gikan sa aton katigulangan nga mga reptilya, kag sang ulihi may nagtuhaw nga bahin sang aton utok nga ginatawag nga limbic system nga amo ang kabangdanan kon ngaa may balatyagon kita. Amo ini nga bahin sang utok ang rason sang suod nga kaangtanan sang mga iloy kag sang mga lapsag.”
Ibutang ta nga suno sa mga pagtuon, ang limbic system may papel sa aton balatyagon. Apang, rasonable bala nga ang gugma sang iloy sa iya lapsag produkto lamang sang natabuan nga pagtubo sang utok sang reptilya?
Binagbinaga ini nga paathag. Nagsiling ang Biblia nga gintuga sang Dios ang mga tawo suno sa iya dagway, buot silingon, may ikasarang sila sa pagpakita sang mga kinaiya sang Dios. (Genesis 1:27) Ang nagapanguna nga kinaiya sang Dios amo ang gugma. “Sia nga wala nagahigugma wala makakilala sa Dios,” sulat ni apostol Juan. Ngaa? “Bangod ang Dios gugma.” (1 Juan 4:8) Matalupangdan naton nga wala lamang nagsiling ini nga bersikulo nga may gugma ang Dios. Sa baylo, nagsiling ini nga ang Dios gugma. Sia amo ang Ginhalinan sang gugma.
Ginlaragway sang Biblia ang gugma sa sini nga paagi: “Ang gugma mapinasensiahon kag mainayuhon. Ang gugma indi maimon, wala ini nagapabugal, wala nagapahambog, wala nagagawi sing di-nagakaigo, wala nagapangita sang kaugalingon nga kaayuhan, indi ini maakigon. Wala ini nagaisip sang kahalitan. Wala ini nagakasadya sa pagkadimatarong, kundi nagakasadya sa kamatuoran. Ginaagwanta sini ang tanan nga butang, ginapatihan ang tanan nga butang, ginalauman ang tanan nga butang, ginabatas ang tanan nga butang. Ang gugma wala gid nagauntat.” (1 Corinto 13:4-8) Rasonable bala patihan nga ining labing dalayawon nga mga kinaiya natabuan lamang?
Ano ang Epekto Sini sa Imo?
Samtang ginabasa mo kon paano ginlaragway ang gugma, ginahandum mo man bala nga may magpakita sa imo sini nga sahi sang gugma? Natural lamang nga handumon mo ina. Ngaa? Bangod “kita mga kaliwat sang Dios.” (Binuhatan 17:29) Gindesinyo kita sa pagbaton kag pagpabutyag sina nga sahi sang gugma. Kag mapat-od naton nga ginahigugma gid kita sang Dios. (Juan 3:16; 1 Pedro 5:6, 7) Ang teksto sa panugod sini nga artikulo nagasiling nga ang gugma sang Dios sa aton mas nagapadayon sangsa gugma sang iloy sa iya lapsag.
Apang mahimo ka mamangkot: ‘Kon maalam, gamhanan, kag mahigugmaon ang Dios, ngaa wala niya gindula ang pag-antos? Ngaa ginatugutan niya nga mapatay ang mga bata, magpadayon ang pagpamigos, kag maguba ang duta bangod sang indi maayo nga pagdumala kag pagkamaiyaiyahon?’ Kinahanglan nga masabat ini nga mga pamangkot.
Wala sapayan sa ginasiling sang mga agnostiko, masapwan naton ang makaalayaw nga sabat sa sini nga mga pamangkot. Minilyon ka tawo sa ginatos ka pungsod ang nakasapo sang sabat paagi sa ila pagtuon sing Biblia upod sa mga Saksi ni Jehova. Ang manugbalhag sini nga magasin nagaagda sa imo nga magtuon man upod sa mga Saksi ni Jehova. Samtang nagadugang ang imo ihibalo tuhoy sa Dios paagi sa pagtuon sa iya Pulong kag sa iya mga tinuga, mahantop mo nga indi sia malayo sa aton, kag mahimo naton sia makilala. Sa amo, makumbinsi ka gid nga “indi sia malayo sa tagsa sa aton.”—Binuhatan 17:27.
[Blurb sa pahina 8]
Ang gugma sang Dios sa aton mas nagapadayon sangsa gugma sang iloy sa iya lapsag