Ang Pulong Bala “Dios” Ukon “isa ka dios”?
AMO ini nga pamangkot ang dapat binagbinagon sang mga manugbadbad sang Biblia kon badbaron nila ang una nga bersikulo sang Ebanghelyo ni Juan. Sa Bag-ong Kalibutan nga Badbad, ang bersikulo nagasiling: “Sa ginsuguran amo ang Pulong, kag ang Pulong kaupod sang Dios, kag ang Pulong isa ka dios.” (Juan 1:1) Ang pila ka badbad naghimo sang katapusan nga bahin sang bersikulo nga nagapahangop nga ang Pulong “balaan,” ukon kaanggid sa sini. (A New Translation of the Bible, ni James Moffatt; The New English Bible) Apang madamo nga badbad sang Biblia ang nagabadbad sang ulihi nga bahin sang Juan 1:1 nga: “Kag ang Pulong Dios.”—The Holy Bible—New International Version; The Jerusalem Bible.
Maathag nga ginapakita sang gramatika sang Griego kag sang konteksto nga husto ang pagbadbad sang Bag-ong Kalibutan nga Badbad kag “ang Pulong” indi dapat amo ang “Dios” nga ginpatuhuyan sa nahauna nga bahin sang bersikulo. Apang bangod ang Griego nga lenguahe sang unang siglo wala sing indefinite article (“a” ukon “an”), indi malikawan nga baisan ini. Amo kon ngaa nga makawiwili gid ang isa ka badbad sa Biblia sa lenguahe nga ginahambal sang nahauna nga mga siglo sang aton Kumon nga Dag-on.
Ang lenguahe amo ang Sahidic nga dialekto sang Coptic. Ang lenguahe sang Coptic ginahambal sa Egipto sang mga siglo pagkatapos sang ministeryo ni Jesus sa duta, kag ang dialekto nga Sahidic amo ang nahauna nga ginsulat. Suno sa nahauna nga mga badbad sang Biblia sa Coptic, ang The Anchor Bible Dictionary nagsiling: “Bangod ang [Septuagint] kag ang [Cristianong Griegong Kasulatan] ginbadbad sa Coptic sang nagligad nga 1,800 ka tuig, ang bersion sang Coptic napasad sa (Griego nga mga manuskrito) nga mas daan sangsa iban pa nga manuskrito.”
May duha ka rason kon ngaa makawiwili gid ang manuskrito nga Sahidic Coptic. Una, subong sang nasambit na, ginapakita sini kon ano ang paghangop sang mga Cristiano sadto sa mga panudlo sang Biblia kapin sa 1,700 ka tuig na ang nagligad, ang tion nga nangin opisyal nga doktrina ang Trinidad. Ikaduha, ang gramatika sang Coptic halos pareho sa gramatika sang Ingles sa isa ka importante nga bahin. Ang nahauna nga mga badbad sang Cristianong Griegong Kasulatan amo ang sa Syriac, Latin, kag Coptic. Ang Syriac kag Latin, kaangay sang Griego sadto, wala sing indefinite article. Apang ang Coptic may yara. Dugang pa, si iskolar Thomas O. Lambdin, sa iya libro nga Introduction to Sahidic Coptic, nagsiling: “Ang paggamit sang definite kag indefinite nga mga article sa Coptic, pareho gid sa paggamit sang mga article sang Ingles.”
Gani ang badbad sang Coptic nagahatag sa aton sing makawiwili nga pamatuod sa kon ano ang paghangop sadto sang Juan 1:1. Ano ang aton masapwan? Ang badbad sang Sahidic Coptic naggamit sang indefinite article upod sa tinaga nga “dios” sa naulihi nga bahin sang Juan 1:1. Amo nga kon badbaron sa moderno nga Ingles, mabasa sing amo sini: “Kag ang Pulong isa ka dios.” Maathag nga nahibaluan sadtong mga manugbadbad nga ang ginsiling ni Juan sa Juan 1:1 wala nagakahulugan nga si Jesus amo ang Labing Gamhanan nga Dios. Ang Pulong isa ka dios, indi ang Labing Gamhanan nga Dios.