Kasaysayan, Indi Uluistorya

“Nausisa ko sing sibu ang tanan nga butang halin sa ginsuguran.”—LUCAS 1:3.

ANO ANG KINALAIN SANG BIBLIA? Ang mga leyenda kag mga uluistorya nagasugid sing indi mapatihan nga mga sugilanon nga wala sing espesipiko nga mga lugar, petsa, kag mga ngalan. Pero, ang Biblia nagalakip sang tuman kadamo nga detalye sa kasaysayan amo nga makasalig ang mga bumalasa nga “ang mga pulong [sini] matuod gid.”—Salmo 119:160, The Psalms for Today, ni R. K. Harrison.

HALIMBAWA: Ang Biblia nagasugid nga “si Nabucodonosor nga hari sang Babilonia . . . [nagdala sa hari sang Juda nga si] Joaquin sa Babilonia.” Sang ulihi, “si Evil-merodac nga hari sang Babilonia, sa tuig nga nagsugud sia sa paghari, nagbayaw sang olo ni Joaquin nga hari sang Juda gikan sa bilanggoan.” Dugang pa, “may dalayon nga inugkabuhi nga ginhatag sa iya [Joaquin] sang hari, sa adlawadlaw isa ka bahin, sa tanan nga mga adlaw sang iya kabuhi.”—2 Hari 24:11, 15; 25:27-30.

ANG NADISKOBRE SANG MGA ARKEOLOGO: Sa mga kagulub-an sang Babilonia sadto, nakutkot sang mga arkeologo ang mga dokumento sang gobierno nga napetsahan sang paggahom ni Nabocodonosor II. Nalista sa sini ang mga rasyon nga ginahatag sa mga priso kag sa iban pa nga ginasakdag sang hari. Nalakip diri si “Yaukin [Joaquin],” nga “hari sang pungsod sang Yahud (Juda),” kag ang iya panimalay. Kamusta naman ang parte sa nagbulos kay Nabocodonosor nga si Evil-merodac? Ang inskripsion sa plorera nga nasapwan malapit sa siudad sang Susa nagasiling: “Ang palasyo ni Amil-Marduk [Evil-merodac], Hari sang Babilonia, nga anak ni Nabocodonosor, Hari sang Babilonia.”

ANO SA BANTA MO? May iban pa bala nga relihioso nga sinulatan sadto nga espesipiko kag sibu gid sa kasaysayan? Ukon pinasahi gid ang Biblia?

[Blurb sa pahina 5]

“Ang mga detalye parte sa kronolohiya kag lokasyon mas sibu kag masaligan sangsa bisan ano nga mga dokumento sadto nga matigayon.”—A SCIENTIFIC INVESTIGATION OF THE OLD TESTAMENT, NI ROBERT D. WILSON

[Retrato sa pahina 5]

Ang dokumento sang Babilonia nga nagsambit kay Hari Joaquin sang Juda

[Picture Credit Line sa pahina 5]

© bpk, Berlin/Vorderasiatisches Museum, SMB/Olaf M. Tessmer/Art Resource, NY