SANG Abril 2006, mabasa sa pamantalaan sa bilog nga kalibutan ang makapakibot nga sugilanon parte sa bag-o nadiskobrehan nga sinulatan sadto nga may tig-ulo “Gospel of Judas.” Ginpagua ini sang isa ka grupo sang mga iskolar. Ini nga mga artikulo nagapatuhoy sa pangangkon sang mga iskolar nga ini nga sinulatan magapabag-o sang pagtamod naton kay Judas, ang disipulo nga nagtraidor kay Jesus. Suno sa sini, si Judas kuno isa ka baganihan, ang apostol nga mas nakakilala kay Jesus, kag ang nagtuman sa pangabay niya nga itugyan sia para patyon.

Masaligan bala ini? Kon huo, may ginapakita bala ini nga pila ka tinago nga impormasyon parte kanday Judas Iscariote, Jesucristo, ukon sa mga Cristiano sadto? May epekto bala ini sa aton paghangop sa Cristianismo?

Indi mapat-od kon paano nadiskobrehan ang “Gospel of Judas.” Sa baylo nga natukiban kag ginbaton sang mga arkeologo, hinali lang ini nagtuhaw sa balaligyaan sang mga antik sang hingapusan nga bahin sang katuigan 1970 ukon maaga nga bahin sang katuigan 1980. Mahimo nadiskobrehan ini sa Egipto sang 1978 sa isa ka ginpabay-an nga lulubngan, nga posible sa sulod sang kueba. Isa ini sa apat ka separado nga mga sinulatan nga yara sa codex (isa ka sahi sang dumaan nga libro) nga ginsulat sa Coptic (isa ka lenguahe nga naghalin sa dumaan nga Egipto).

Ang codex napreserbar sing ginatos ka tuig sa mamala nga klima sang Egipto. Pero sang ginkuha ini didto, madasig ini nga naguba. Ginpakita ini sing makadali sa pila ka iskolar sang 1983; pero bangod mahal katama ang bili sini, wala ini mabakal. Naguba pa gid ini kay ginpabay-an sa sulod sang madamo nga tinuig. Sang 2000, ginbakal ini sang isa ka manugbaligya sang mga antik nga taga-Switzerland. Sang ulihi gintugyan niya ini sa isa ka internasyonal nga grupo sang mga eksperto, nga nagapanghikot sa idalom sang pagsakdag sang Maecenas Foundation for Ancient Art kag sang National Geographic Society. Sila ang naghimo sang komplikado nga pagkay-o sang codex, nga ang pila sini nagkalagisi na. Hibaluon man nila kon  daw ano na ini kadugay kag i-translate kag ipaathag ang kaundan sini.

Sa paghibalo sang petsa nga nagagamit sang carbon-14, nadiskobrehan nila nga mahimo ginsulat ini sang ikatlo ukon ikap-at nga siglo C.E. Pero, ginbulubanta sang mga iskolar nga ang Coptic nga sinulatan sang “Gospel of Judas” gin-translate halin sa orihinal nga Griego sang mas temprano pa. San-o ining orihinal nga tion kag ano ang kahimtangan sang ginsulat ining “Gospel of Judas”?

Una nga ginsambit ang parte sa “Gospel of Judas” sa mga sinulatan ni Irenaeus, isa ka nagapangangkon nga Cristianong manunulat sang ulihi nga bahin sang ikaduha nga siglo C.E. Sa sinulatan nga gintawag Against Heresies, nagsulat si Irenaeus parte sa isa sang madamo nga grupo nga ginapamatukan niya ang mga panudlo: “Nagasiling sila nga ang traidor nga si Judas nakahibalo gid sini nga mga butang, kag sia lamang ang nakahibalo sang kamatuoran, ang nagtuman sang misteryo sang pagtraidor. Paagi sa iya ang tanan nga butang, sa duta kag sa langit, nangin komplikado. Naghimo sila sining indi matuod nga kasaysayan, nga gintig-uluhan nila nga Gospel of Judas.”

Gintinguhaan gid ni Irenaeus nga balion ang lainlain nga panudlo sang Gnostic nga mga Cristiano, nga nagapangangkon nga may pinasahi sila nga ihibalo. Ang Gnosticism amo ang kabilugan nga termino nga nagasakop sang madamo nga grupo, nga ang tagsatagsa may kaugalingon nga paghangop kag interpretasyon sa ila ginapatihan nga kamatuoran. Ginapalapnag sang mga Gnostic ang ila mga panudlo paagi sa ila mga sinulatan, nga naglapnag sang ikaduha nga siglo C.E.

Ining mga sinulatan sang Gnostic masami nga nagapangangkon nga ang bantog nga mga apostoles ni Jesus wala nakahangop sang iya mensahe kag nga may sekreto nga panudlo si Jesus nga pila lang ang nakahangop. * Ang pila sa sini nga mga Gnostic nagapati nga ang kalibutan isa ka prisuhan. Gani, ang “manunuga nga dios” sang Hebreo nga Kasulatan mas kubos nga dios kon ipaanggid sa iban pa nga mas gamhanan nga mga dios nga ila ginapatihan. Nagapati sila nga ang isa nga may pinasahi nga “ihibalo” dapat makahangop nga ang isa dapat magpalagyo sa iya pisikal nga lawas.

Ang “Gospel of Judas” nabase sa sini nga pagpati. Ang introduksion sini nagasiling: “Amo ini ang sekreto nga ginsugid ni Jesus kay Judas Iscariote, sa sulod sang walo ka adlaw, nga natapos tatlo ka adlaw antes niya ginsaulog ang Paskua.”

Amo bala ini nga codex ang ginpatuhuyan ni Irenaeus sa iya sinulatan, nga kuno ginatos na ka tuig nga nadula? Si Marvin Meyer, isa ka miembro sang una nga grupo nga nag-analisar kag nag-translate sini nga codex, nagsiling nga ang “malip-ot nga paglaragway [ni Irenaeus] nagsibu sa Coptic nga sinulatan nga ginatawag nga Gospel of Judas.”

Suno sa “Gospel of Judas,” ginhikayan ni Jesus ang iya mga disipulo kay kulang sila sing ihibalo. Pero sa 12 ka apostoles, si Judas lang ang nakaintiende sa matuod nga pagkatawo ni Jesus. Gani, sa iya lang ginsugid ni Jesus “ang mga misteryo sang ginharian.”

Ang una nga pagkay-o sang grupo sang mga iskolar sa sinulatan naimpluwensiahan gid sang paglaragway ni Irenaeus sa gospel. Sa ila translation, paborito ni Jesus si Judas kay sia lang ang nakahangop sang mga misteryo kag “makasulod” sa “ginharian.” Ang napatalang nga mga apostoles magapili sang tal-us kay Judas, pero mangin “ika-trese nga espiritu” si Judas nga “magalabaw sa tanan [iban pa nga disipulo]” bangod ginbuligan niya si Jesus nga makapalagyo sa iya pisikal nga lawas.

 Ang bantog nga mga manunulat, pareho nanday Bart Ehrman kag Elaine Pagels, nga kilala man nga mga iskolar sang dumaan nga Cristianismo kag Gnosticism, nagbalhag dayon sang ila mga pagpangusisa kag komentaryo parte sa “Gospel of Judas” nga halos nagailog gid sa ginhimo nga pagpasag-uli sang orihinal nga grupo. Pero wala magdugay, ang iban nga iskolar, pareho nanday April DeConick kag Birger Pearson, nagpabutyag sang ila kabalaka. Nagsiling sila nga tungod gusto sang National Geographic Society nga sila ang makauna sa pagpagua sa media, gindalidali nila ang pagbalhag sang dumaan nga sinulatan. Dugang pa, wala nila ginsunod ang normal nga pamaagi sa pag-analisar kag pag-usisa sang sinulatan.

Nagapanghikot sing independiente, naghinakop sanday DeConick kag Pearson nga ang pila ka panguna nga bahin sang nagkalagisi nga codex sayop nga gin-translate sang una nga mga iskolar. Suno sa pagkay-o ni DeConick sang sinulatan, gintawag ni Jesus si Judas nga “Ika-trese nga Demonyo,” indi “ika-trese nga espiritu.” * Ginsilingan man ni Jesus si Judas nga sigurado nga indi sia makasulod sa “ginharian.” Sa baylo nga ‘labawan’ ang iban nga disipulo, silutan si Judas sa pagpapatay kay Jesus. Sa pagtamod ni DeConick, ang “Gospel of Judas” isa ka dumaan nga Gnostic nga sinulatan nga nagainsulto sa mga apostoles. Ang konklusion nanday DeConick kag Pearson amo nga sa “Gospel of Judas,” si Judas indi baganihan.

Ginatamod man nila si Judas sa sini nga sinulatan bilang baganihan ukon demonyo, wala sang mga iskolar nga nag-usisa sini nga sinulatan ang nagpangangkon nga may sibu ini nga impormasyon sa kasaysayan. Si Bart Ehrman nagpaathag: “Ini nga Gospel wala ginsulat ni Judas, ukon sang isa nga nagapangangkon nga sia si Judas. . . . Ini nga Gospel wala ginsulat sang tion ni Judas sang isa nga nakakilala mismo sa iya . . . Gani, indi ini libro nga makahatag sa aton sang dugang nga impormasyon parte sa natabo sa kabuhi ni Jesus.”

Ang “Gospel of Judas” isa ka Gnostic nga sinulatan nga orihinal nga ginsulat sa Griego sang ikaduha nga siglo C.E. Ginadebatihan gihapon sang mga iskolar kon bala ining bag-o nadiskobre nga “Gospel of Judas” amo ang ginpatuhuyan ni Irenaeus sa iya sinulatan ukon indi. Pero ang “Gospel of Judas” maathag nga nagapamatuod nga may tion nga ang butig nga mga Cristiano nagpasulod sang ila kaugalingon nga panudlo nga nangin kabangdanan sang pagbinahinbahin. Sa baylo nga pamatud-an nga sala ang Biblia, ang “Gospel of Judas” nagapamatuod mismo sang paandam sang mga apostoles, pareho sa ginsulat ni Pablo sa Binuhatan 20:29, 30: “Nahibaluan ko nga kon makahalin na ako . . . gikan sa inyo mismo may mga tawo nga magalutaw kag magahambal sang tiko nga mga butang agod ipahilayo ang mga disipulo kag pasundon sa ila.”