Nanugid ang imo bata nga lalaki sa imo nga ginadaugdaug sia sa eskwelahan. Ano ang himuon mo? Piliton mo bala ang eskwelahan nga disiplinahon ang nagdaugdaug sa imo bata? Tudluan mo bala ang imo bata nga magbato? Antes ka magdesisyon, pamensari anay sing maayo ang pila ka kamatuoran parte sa pagpangdaugdaug. a

•  Ano ang dapat ko mabal-an parte sa pagpangdaugdaug?

•  Paano ako makabulig?

 Ano ang pagpangdaugdaug? Ang pagpangdaugdaug amo ang sigesige kag hungod nga pagpaantos sa pisikal ukon emosyonal. Gani, indi buot silingon nga kon ginainsulto ka ukon ginaaway, ginadaugdaug ka na.

 Kon ngaa importante: Ginatawag sang iban nga pagpangdaugdaug ang bisan ano nga makaulugot nga ginahimo sa ila, bisan pa gamay lang ini. Pero kon padakuon mo ang gamay nga mga isyu, basi mapabatyag mo sa imo bata nga indi niya masarangan solbaron ang mga indi pag-intiendihanay—ang ikasarang nga kinahanglan niya subong kag sa ulihi pagdaku niya.

 Prinsipio sa Biblia: “Indi ka mangakig dayon.”—Manugwali 7:9.

 Ang punto: Bisan matuod nga may pila ka sitwasyon nga kinahanglan mo magpasilabot, may mga sitwasyon man nga mahatagan mo ang imo bata sing oportunidad nga masolbar niya ang problema kag indi pag-intiendihanay.—Colosas 3:13.

 Pero ano abi kon sigesige kag hungod nga ginadaugdaug ang imo bata?

•   Mapinasensiahon nga pamatii ang imo bata. Hibalua kon (1) ano ang natabo kag (2) ngaa ginadaugdaug sia. Indi anay maghinakop kon wala mo pa mahibaluan ang tanan nga impormasyon. Pamangkuta ang imo kaugalingon, ‘Nahibaluan ko gid bala ang tanan nga detalye?’ Para mahibaluan mo, basi kinahanglan mo istoryahon ang maestro ukon maestra sang imo bata ukon ang mga ginikanan sang bata nga nagapangdaugdaug.

   Prinsipio sa Biblia: “Kon ang isa nagasabat antes niya mabatian ang kamatuoran, kabuangan ini kag kahuy-anan sa iya.”—Hulubaton 18:13.

•   Kon ginadaugdaug ang imo bata, ipaintiende sa iya nga ang iya reaksion mahimo magpaayo ukon magpalala sa sitwasyon. Halimbawa, ang Biblia nagasiling: “Ang malulo nga sabat nagapatahaw sang kaakig, apang ang matigdas nga pulong nagapaibwal sang kaakig.” (Hulubaton 15:1) Gani ang pagbalos magapalala lang sang sitwasyon, kag magagrabe pa gid ang pagpangdaugdaug imbes nga mauntat ini.

   Prinsipio sa Biblia: “Indi magbalos sang kahalitan sa kahalitan ukon sang insulto sa insulto.”—1 Pedro 3:9.

•   Ipaathag sa imo bata nga ang indi pagbalos wala nagapakita nga maluya sia. Kundi nagapakita ini nga malig-on sia, kay wala sia nagpasugot nga impluwensiahan sia sang nagadaugdaug sa iya. Buot silingon, nadaug niya ang nagapangdaugdaug indi paagi sa pagbalos.

   Importante man ini kon ang imo bata gina-cyberbully. Kon mag-entra ka sa inaway nila sa internet, daw ginapasugtan mo ang nagapangdaugdaug nga sigehon ang iya ginahimo, kag posible hambalon sang iban nga nagapangdaugdaug man ang imo bata! Gani kon kaisa, mas maayo pa nga indi ka magbalos, kay paagi sini, mahimo untatan na sang nagapangdaugdaug ang iya ginahimo.

   Prinsipio sa Biblia: “Kon wala sing gatong, mapatay ang kalayo.”—Hulubaton 26:20.

•   May mga sitwasyon man nga mahimo malikawan sang imo bata ang mga nagapangdaugdaug sa iya kag ang lugar nga pirme sia ginadaugdaug. Halimbawa, kon nahibaluan niya kon diin posible ara ang bata ukon grupo nga nagapangdaugdaug sa iya, puede sia mag-agi sa iban nga alagyan.

   Prinsipio sa Biblia: “Makita sang tawo nga maalamon ang katalagman kag nagapanago sia, apang ang kulang sing kinaalam nagadiretso lang kag nagaantos sang malain nga resulta.”—Hulubaton 22:3.

 TILAWI INI: Buligi ang imo bata nga mabinagbinag ang bentaha kag disbentaha sang puede niya himuon. Halimbawa:

•  Ano ayhan ang matabo kon indi niya pagsapakon ang nagadaugdaug sa iya?

•  Ano abi kon serioso niya nga hambalon ang nagapangdaugdaug nga untatan na ang ginahimo sa iya?

•  Ano abi kon ireport niya sa ila eskwelahan ang pagpangdaugdaug sa iya?

•  Untatan ayhan ang ginahimo sa iya kon ayuhan niya ukon lahugan ang nagapangdaugdaug sa iya?

 Indi pareho ang pagpangdaugdaug, sa personal man ukon paagi sa internet. Gani buligi ang imo bata nga mahibaluan ang epektibo nga solusyon. Pasaliga sia nga handa ka magbulig sa iya.

 Prinsipio sa Biblia: “Ang matuod nga abyan nagahigugma sa tanan nga tion, kag isa ka utod nga masaligan sa tion sang kalisdanan.”—Hulubaton 17:17.