KI KOTE MÈVÈY SA A SOTI?
Fason balèn yo rele balèn Kivye a plonje
Balèn Kivye a kapab plonje rive 2 992 mèt pwofondè, kote presyon an kapab rive anviwon 30 300 kilopaskal. Li kapab rete anba dlo pandan anpil tan tou. Gen youn yo t ap suiv ki te pase 3 èdtan ak 42 minit anba dlo anvan l te retounen vin sou dlo a pou l respire. Ki jan mamifè sa yo, ki respire grasa oksijèn ki gen nan lè a, rive reziste anba gwo presyon ki genyen anba dlo ak yon tikras oksijèn pandan tout tan sa a?
Menm jan ak lòt mamifè ki viv nan lanmè, kòf lestomak balèn Kivye a ka ratresi epi fè poumon l vin plat. Gen moun k ap fè rechèch ki wè mamifè ki viv nan lanmè yo sèvi ak mwens oksijèn lè kè yo bat pi dousman e lè tout san nan kò yo al nan sèvo yo, kè yo ak mis yo.
Mete sou sa, gen yon pwoteyin ki rele myoglobin ki pèmèt mamifè ki viv nan lanmè yo sere oksijèn nan mis yo. Lè mamifè sa yo ap plonje nan fon lanmè, myoglobin nan lage kantite oksijèn bèt la bezwen nan moman an. Gen pi plis myoglobin nan mis mamifè ki viv nan lanmè yo pase nan mis moun ak mis bèt ki viv sou tè.
Sepandan, men ki konklizyon yon moun k ap fè rechèch fè sou balèn Kivye yo: “Moun pa ka konprann ki jan yo kapab plonje fon konsa. Dapre sa nou konprann sou fason kò bèt fonksyone, balèn Kivye yo plonje pi fon e yo rete pi lontan anba dlo pase sa nou ta ka atann.” Syantifik yo espere y ap rive pi byen konprann fason balèn Kivye yo plonje, sa k ap ede doktè yo amelyore tretman moun ki gen pwoblèm kote lè pa antre anndan poumon yo.
Ki sa w panse? Èske kapasite balèn Kivye a genyen pou l plonje byen fon e pou l rete anpil tan anba dlo a egziste grasa evolisyon? Oswa se fè yo te fè l avè l?