Սամուէլին, Թերեսային եւ Մակտալինին ըսածները ցոյց կու տան, որ մարդիկ շատ մը պատճառներու համար կ’աղօթեն, ոմանք ուրիշներէ աւելի պատշաճ մղումներով։ Ոմանք սրտանց կ’աղօթեն, իսկ ուրիշներ՝ առանց զգացումի։ Հարիւր միլիոնաւորներ պէտքը կը զգան աղօթելու, թերեւս որպէսզի դպրոցը քննութեան մէջ յաջողին, իրենց նախընտրած մարզախումբը յաղթէ, իրենց ընտանեկան կեանքին մէջ Աստուծոյ առաջնորդութիւնը ունենան կամ ուրիշ շատ մը պատճառներու համար։ Մէջտեղ եկած է թէ նոյնիսկ անոնք որոնք որեւէ կրօնքի չեն հետեւիր, կանոնաւորաբար կ’աղօթեն։

Կ’աղօթե՞ս։ Եթէ այո, ինչի՞ մասին։ Աղօթելու սովորութիւն ունենաս կամ ոչ, թերեւս հարցնես. «Աղօթելը իսկապէս օգուտ մը ունի՞։ Լսող մը կա՞յ»։ Գրող մը ըսաւ, որ աղօթքը պարզապէս «դարմանումի մէկ ձեւ է. . . ճիշդ ինչպէս որ սիրունիկ ձուկիդ հետ խօսիլը դարմանում է»։ Կարգ մը բժշկական հեղինակութիւններ նոյնանման կարծիք մը ունին եւ աղօթքը «փոխընտրական բժշկութիւն» կը կոչեն։ Աղօթողներուն ըրածը միմիայն անիմաստ վարժութի՞ւն մըն է, կամ շատ–շատ՝ դարմանում ստանա՞լ է։

Ասոր հակառակը, ըստ Աստուածաշունչին՝ աղօթքը դարմանումի ձեւէ մը աւելին է։ Ատիկա կը նշէ թէ անձ մը իսկապէս մտիկ կ’ընէ այն աղօթքները, որոնք ճիշդ կերպով եւ պատշաճ բաներու համար կ’ըսուին։ Ասիկա ճի՞շդ է։ Փաստերը նկատի առնենք։