1. Otja 1 Ovatesalonika 5:11, eṱe atuhe tu norupa moviungura viṋe?

 HAPO ombongo yeṋu ya rora okutunga poo okuṱuna Etuwo rOmerikotameneno? Tji pe ri nao, ove mape ya mo zemburuka ombongarero ondenga ndji mwa ri na yo metuwo ndo. Ove mape ya wa ri nondangi tjinene ku Jehova nu mape ya wa ri nondjoroka tjinene nga tjoo vanga okurira. Nu ngahino ya ri ouzeu kove okuimbura eimburiro rokuuta ombongarero. Omatuwo wetu womerikotameneno nga tungwa nawa ye eta ohiviro ku Jehova. Posi yokutja eṱe tu eta ohiviro onene ku ye indu tji tu norupa motjiungura tjarwe tjokutunga. Ihi katjiungura tjokutunga omatuwo uriri, nungwari otjiungura tjokutunga poo okuyanḓiparisa imba mbe ya kotuveze twomerikotameneno two. Omuapostele Paulus ee ripurire komuano wokutungasana mbwi indu tja tjanga omambo nge ri 1 Ovatesalonika 5:11, ndi ri etjangwa ku kwa zikamene orupa ndwi.—Lesa.

2. Matu kahungirira ku ye morupa ndwi?

² Omuapostele Paulus otjihorera otjiwa tjomundu ngwaa tjiwa okuyanḓiparisa ovakambure ovakwao. Eye wa ri notjari na wo. Morupa ndwi matu katara kutja eye wa vatera vi ovakambure ovakwao (1) okutjinda omarorero, (2) okukarasana nohange, nu (3) okuyanḓiparisa ongamburiro yawo mu Jehova. Ngatu tare kutja matu yenene vi okuhorera ku ye kokutja tu yanḓiparise ovakambure ovakwetu ndino.—1 Kor. 11:1.

3. Paulus wa ri noumune uṋe ouwa?

³ Paulus wa suverere ovakambure ovakwao tjinene. Eye omuini wa munine omauzeu omengi. Ku nao, aa yenene okuraisa otjari kovakambure ovakwao indu tjaave munu omarorero. Otjikando  tjimwe Paulus kari novimariva, nu aa sokupaha oviungura kutja me rihupise nokuhupisa imba mba ri pu na ye. (Oviung. 20:34) Eye wa ri omuungure wozotenda. Indu tja vaza moKorinte, eye rutenga aa ungura pu novakwao mbaave ungura ozotenda, ooAkuila na Priskila. Posi yokutja “mEsabata arihe” eye aa kazuvarisa kOvajuda nOvagrike. Nu okuzambo indu Silas na Timoteus tji ve ya, “Paulus wa panḓera pokuzuvarisa embo raNdjambi.” (Oviung. 18:2-5) Paulus ke na pa zemba kutja otjiungura otjinanḓengu tjinene mehupo re otjokukarera Jehova. Mena rokutja Paulus wa ri otjihorera otjiwa tjomundu ngwaa ungura oukukutu motjiungura tjokuzuvarisa nokurihupisa omuini, eye wa yenena okuyanḓiparisa ovakambure ovakwao. Eye we ve zemburukisa kutja ave yandjere omauzeu mehupo nozongondjero zokuparura omaṱunḓu wawo okutjita kutja ave ha yandja ombango ku “imbi mbi ri oviwaviwa.” Oviṋa oviwaviwa mbi, oviṋa avihe mbi mavi tjama nomerikotameneno wetu ku Jehova.—Fil. 1:10.

4. Paulus na Timoteus va vatera vi ovakambure ovakwao okutjinda omapirukiro ngaave munu?

⁴ Tjimanga ombongo yOvatesalonika tji ya za nokuzikwa, ovakambure ovape mbo va munine omapirukiro omanene. Indu otjimbumba tjovapirukire ovanautwe tjaatji ha yenene okumuna Paulus na Silas, otjo tja kambura ‘ovakambure tjiva okuveeta kovanane votjihuro.’ Ovapirukire mbo va tja: “Owo avehe ve teya omazikamisiro wombara.” (Oviung. 17:6, 7) Ripura uriri kutja Ovakriste ovape mbo va ri nemuma pu pe ṱa pi indu tji va muna kutja ovarumendu votjihuro ve ve tanaukire. Owo atjave yaruka ombunda motjiungura tjawo ku Jehova, posi yokutja Paulus kaa vanga kutja pe kare nao. Nandarire kutja eye na Silas aave sokupita motjihuro ho, owo va kondja kutja ovakambure mombongo ombe ndji ve mune ombatero ndjaave hepa. Paulus wa zemburukisa Ovatesalonika omambo nga: “Twa hinda Timoteus ku eṋe . . . , okuyekumuzeuparisa mongamburiro yeṋu nokumupandiparisa, kutja ape ha ningi umwe weṋu ngu ma mumaparisiwa momatatumisiro nga.” (1 Tes. 3:2, 3) Timoteus mape ya wa rora okumuna omapirukiro motjihuro Listra maa kara, neye wa muna omuano Paulus ma yanḓiparisa ovakambure motjihuro ho. Mena rokutja Timoteus wa muna omuano Jehova ma vatera ovakambure mbo, eye aa yenene okuyanḓiparisa ovakambure ovape mba kutja owo wina mave munu ombatero otjingeyo.—Oviung. 14:8, 19-22; Hebr. 12:2.

5. Bryant wa muna vi ouwa mombatero okuza komunene wombongo?

⁵ Omomuano uṋe Paulus ma yanḓiparisa ovakambure ovakwao? Paulus na Barnabas tji va kotoka koListra, Ikonium na Antiokie, “mombongo aihe peke owo va toorora mo ovatarere.” (Oviung. 14:21-23) Otjingaperi kutja ovanene vombongo mbo va huhumiṋa ozombongo tjimuna ovanene vombongo tji ve tjita ndino. Omurumendu omukambure wena Bryant wa tja: “Ami tji mba ri nozombura 15, tate we twesa nu mama wa kondwa kombongo. Ami mba wire momuinyo nu ee rimunu ourike.” Ovikwaye mbya vatera Bryant okutuurunga omauzeu nga? Eye wa tja: “Omunene wombongo wena Tony, wa hungira ku na ami pozombongarero zombongo na potuveze twarwe. Eye we ndji raera ohunga na imba mba ri nondjoroka nandarire ngunda ave nomauzeu omengi. Eye we ndji lesera etjangwa rEpsalme 27:10 nu aa hungire tjinene ohunga na Hiskija, ngwa ri omukambure omuṱakame nandarire kutja ihe kari otjihorera otjiwa.” Ombatero Bryant ndja muna ya ṱuna vi ku ye? Bryant wa tja: “Mena rombatero ya Tony, ami mba uta otjiungura otjiwa tjokukarera Jehova oruveze aruhe.” Vanene vombongo, yandjeye ombango ku imba mbu mave hepa “embo rouwa” poo omayanḓiparisiro, tjimuna Bryant.—Omiano 12:25.

6. Paulus wa ungurisa vi omahungi waimba mba yanḓiparisiwa i Jehova okutunduuza ovakambure ovakwao?

 ⁶ Paulus wa zemburukisa ovakambure ovakwao kutja ‘otjimbumba otjinene tjovahongonone’ tja tuurunga omauzeu omengi mena romasa Jehova nge ve pa. (Hebr. 12:1) Paulus aa tjiwa nawa kutja omahungi waimba mba tuurunga omauzeu omengi pekepeke morukapitaveze, maye yenene okuyanḓiparisa ovakambure mbo. Nu maye ve vatere okuyandja ombango “kotjihuro tjaNdjambi omunamuinyo.” (Hebr. 12:22) Ndino wina pe ri nao. Otjiperi kutja otjingi tjetu twa muna omayanḓiparisiro indu tji twa lesa ohunga nomuano Jehova ma vatera Gideon, Barak, David, Samuel, novengi varwe. (Hebr. 11:32-35) Ndino wina tji matu lese ovihorera oviwa vyovakwetu moruveze ndwi, tu yanḓiparisiwa momuano otjingewo. Pomberoo yetu ohongora, aruhe tu muna otutuu okuza kovakambure ovakwetu mba muna omayanḓiparisiro, indu tji va za nokulesa omahungi wovakarere va Jehova ovaṱakame voruveze rwetu ndwi.

7. Mo rihongere ko ye okuza keronga ra Paulus ndi ri mOvaroma 14:19-21?

⁷ Eṱe tu yanḓiparisa ovakambure ovakwetu indu tji matu hungire nokutjita oviṋa mbi eta ohange mombongo. Eṱe katu yandjere okuhaṋewa i youmune mbwa panguka. Eṱe tu kondja okuyakura oumune wovakwetu indu tji u hi nokuteya omirari vyOmbeibela. Tara kotjihorera hi: Mombongo ya Roma mwa ri Ovakriste mba ri Ovajuda na imba mbe ha ri Ovajuda. Indu Omatwako wa Moses tji ya isapewa, ovandu aave yenene okurya ovikurya avihe mbya tjaererwe kehi yomatwako ngo. (Mar. 7:19) Okuza koruveze ndwo, Ovakriste tjiva wOvajuda aave ri ovikurya ngamwa avihe. Posi yokutja Ovakriste varwe wOvajuda kaave munu kutja onawa okurya ovikurya mbyo. Ombongo ya haṋika mena rotjiṋa hi. Paulus wa hungirira kounanḓengu wokuṱiza ohange mombongo na tja: “Okokuwa omundu tje hi na okurya onyama poo tje hi na okunwa omavinu poo tje hi na okutjita otjiṋa ngamwa tji matji putarisa omukwao.” (Lesa Ovaroma 14:19-21.) Paulus wa vatera ovakambure ovakwao okumuna omuano oviposa otja imbyo mu vi ṱuna kovandu na kombongo aihe. Eye wina wa ri nonḓero okutanaura ongaro ye kutja a ha putarisa varwe. (1 Kor. 9:19-22) Eṱe wina matu yenene okuyanḓiparisa varwe nokuṱiza ohange indu tji tu hi nokukongorera ozonḓero zetu oveni.

8. Paulus wa tjita vi indu tji pa sekama ombata ndja tja i tjita kutja ape ha kara ohange mombongo?

⁸ Paulus wa raisa otjihorera otjiwa mokutjita kutja ape ha kara ohaṋi indu tjiva tji va ri noumune mbwa panguka ohunga nomapu omananḓengu. Otjotjihorera, tjiva mba ri mombongo meserewondo etenga, aave vanga kutja imba mbe ha ri Ovajuda nu mba rira Ovakriste ve sukarisiwe, kutja ngahino aave ha nyekererwa i yOvajuda varwe. (Gal 6:12) Paulus kaai kumwe noumune mbwo, posi ya eye ka ṋiṋikizire oumune we ku varwe. Nungwari we risusuparisa na twara ombata ndjo kovaapostele novatarere vombongo koJerusalem. (Oviung. 15:1, 2) Ku nao, omukambo mbwa toora mbwo wa vatera ombongo yOvakriste ndjo kutja i kare nohange nondjoroka.—Oviung. 15:30, 31.

9. Omomuano uṋe mu matu yenene okuhorera ku Paulus?

⁹ Indu tji pa sekama ombata onene, eṱe tu kondja kutja pe kare ohange indu tji matu paha ombatero okuza ku imba mba zikwa i Jehova okutjevera ombongo. Potuingi tu muna omuhunga mbwa zikamena kOmbeibela momambo wetu poo momirari mbi tu pewa i yotjira tja Jehova. Indu tji twa kongorere omirari mbyo natu ha kakatere koumune wetu, matu tjiti kutja pe kare ohange mombongo.

10. Ovikeṋa vyarwe Paulus mbyaa tjiti kutja pe kare ohange mombongo?

 ¹⁰ Paulus kaa yandja ombango kovikaṋena ovivi vyovakambure ovakwao. Nungwari aa yandja ombango ku imbi oviwa kutja pe kare ohange mombongo. Otjotjihorera, komaandero worutuu rwe kombongo ya Roma, Paulus wa tamuna ovandu ovengi komana nu potuingi aa hungire otjiṋa otjiwa ohunga na wo. Eṱe matu yenene okuhorera ku Paulus mokutamuna ovikaṋena oviwa ohunga novakambure ovakwetu. Indu tji twa tjiti nao, matu tjiti kutja tu tumbuke popezu novakambure ovakwetu nokukurisa orusuvero mombongo.

11. Omomuano uṋe mu matu yenene okutjita kutja pe kare ohange indu tji pa kara ozombata pokati ketu?

¹¹ Povikando tjiva, nandarire Ovakriste mbe noupanga ouwa ku na Jehova ve yenena okupitasana oumune. Iho tja tjitwa ku Paulus nepanga re ropopezu Barnabas. Ovarumendu vevari mba, va pitasana oumune ohunga nokutja ve sokutwaerera Markus mouyenda wawo poo indee. Pa kara “ozombata ozonene tjinene” pokati kawo nu arire tji va haṋika. (Oviung. 15:37-39) Posi yokutja Paulus, Barnabas na Markus va hangana, nu iho tja raisa kutja aave vara ohange nombwaneno yombongo pondondo yokombanda. Paulus kombunda wa kahungira oviṋa oviwa ohunga na Barnabas na Markus. (1 Kor. 9:6; Kol. 4:10) Eṱe wina matu hepa okuzengurura ouzeu mbu tu na wo ku na ovakambure ovakwetu mombongo, nokukayenda komurungu okuyandja ombango kovikaṋena vyawo oviwa. Nu momuano mbwo tu tjita kutja pe kare ohange nombwaneno.—Ef. 4:3.

12. Omauzeu yeṋe tjiva ovakambure ovakwetu ngu ve muna?

¹² Eṱe tu yanḓiparisa ovakambure ovakwetu indu tji matu kurisa ongamburiro yawo mu Jehova. Tjiva ve nyekererwa i youṋepo weṱunḓu rawo mbu he ri Ovahongonone va Jehova, poo i yovandu mbu ve ungura pamwe, poo mbu ve hita pamwe oskole. Tjiva ve kondja nomitjise omizeu poo ve kondja okuzemba omuano mu va hihamisiwa i varwe. Nu varwe Ovakriste mba papitisiwa oure wozombura ozengi, nu mba undja omaandero wouye mbwi orure. Oviṋa avihe mbi, mape ya avi roro ongamburiro yOvakriste ndino. Ouṋepo wombongo yOvakriste veserewondo etenga wa ri nouzeu otjingewo. Hapo Paulus wa tjita vi okuyanḓiparisa ovakambure ovakwao?

13. Omomuano uṋe Paulus ma vatera imba mbaave nyekererwa mena rongamburiro yawo?

¹³ Paulus aa ungurisa Omatjangwa okukurisa ongamburiro yovakambure ovakwao. Otjotjihorera, Ovajuda mba ri Ovakriste mape ya kaave tjiwa kutja ngave tje vi, indu ouṋepo womaṱunḓu wawo mbe ha ri Ovakriste tjaave vara ombazu yOvajuda kombanda yOukriste. Otjingaperi kutja orutuu rwa Paulus kombongo yOvaheberi rwa yanḓiparisa Ovakriste mbo. (Hebr. 1:5, 6; 2:2, 3; 9:24, 25) Oviṋa mbya hungira aavi yenene okuvevatera kutja ngave tje vi kovevepirukire. Ndino matu yenene okuvatera ovakambure ovakwetu okuungurisa omambo wetu nga zikamena kOmbeibela kutja ve yenene okukahurura ongamburiro yawo. Nu indu omitanda vyetu tji vi nyekererwa mena rokukambura kutja oviṋa vya memwa, eṱe matu yenene okuvevatera okumuna ondjivisiro moumbo mbwi Was life created? na The Origin of Life—Five Questions Worth Asking, okuraisa kutja ongwaye tji ve kambura kutja oviṋa vya memwa.

14. Ovikwaye Paulus mbyaa tjiti nandarire kutja aa ungura tjinene motjiungura tjokuzuvarisa nokuhonga?

¹⁴ Paulus wa tunduuza ovakambure ovakwao okuraisa orusuvero okupitira “moviungura oviwa.” (Hebr. 10:24) Eye wa vatera ovakambure ovakwao momambo na movitjitwa vye. Otjotjihorera, indu ovakambure ovakwao moJudea tji va ri nondjara, Paulus we ve etera  oviṋa tjiva mbyaave hepa. (Oviung. 11:27-30) Nu wina nandarire kutja Paulus aa ungura tjinene motjiungura tjokuzuvarisa nokuhonga, eye aruhe aa paha omiano vyokuvatera imba mbe nouhepe. (Gal. 2:10) Mokutjita nao, eye ee kurisa ongamburiro yovakambure ovakwao, yokutja Jehova me ve pe mbi mave hepa. Ndino indu tji matu ungurisa oruveze, omasa, nondjiviro yetu okuvatera ovakambure ovakwetu tji va wirwa i youmba, eṱe wina tu kurisa ongamburiro yawo. Eṱe wina matu yenene okutjita nao, indu aruhe tji matu yandja otjimariva okuvatera oviungura vyouye auhe. Momuano mbwi na momiano vyarwe, eṱe tu vatera ovakambure ovakwetu okukara nongamburiro kutja Jehova kamaa roro okuvenakaura.

15-16. Omomuano uṋe mu matu sokutjinda imba mba wa mongamburiro?

¹⁵ Paulus wa kayenda komurungu okuvatera imba mba ngundiparere mongamburiro. Eye we ve raisira otjari nu wa hungira ku na wo momuano omuwa nu worusuvero. (Hebr. 6:9; 10:39) Otjotjihorera, morutuu rwe kombongo yOvaheberi, eye aa ungurisa embo ndi “eṱe” ndaari raisa kutja eye wina aa hepa okuṱakamisa omaronga nge ve pa. (Hebr. 2:1, 3) Eṱe wina tu kayenda komurungu okuvatera imba mba ngundipara mongamburiro tjimuna Paulus. Ku nao, eṱe tu ve yanḓiparisa tji matu ve raisire kutja tu rikendera wo. Tji matu tjiti nao eṱe tu ve raisira kutja twe ve suvera. Indu tji matu hungire momuano omuwa, omambo wetu ye yenena okuyanḓiparisa nokutunduuza imba mbu mave puratene ku eṱe.

¹⁶ Paulus wa zemburukisa ovakambure ovakwao kutja Jehova keya zemba oviungura vyawo oviwa. (Hebr. 10:32-34) Eṱe matu yenene okutjita otjiṋa otjingetjo indu tji matu vatere omukambure omukwetu ngwa wa mongamburiro. Eṱe matu yenene okumuningira kutja me tu raere kutja we ya vi mouatjiri poo okumutunduuza kutja  me ripure nomuano Jehova me mu vatera morukapitaveze. Eṱe matu yenene okuungurisa oruveze ndwi okumuvatera okumuna kutja Jehova keya zemba orusuvero ndwa raisa ku ye, nokutja eye moruyaveze kemee mwesa ko. (Hebr. 6:10; 13:5, 6) Omahungi otja inga mape ya aye tunduuza ovambure ovakwetu okukayenda komurungu motjiungura tja Jehova.

17. Indu tji matu vatere varwe, tu yenda ama tu rihongo tjike?

¹⁷ Tjimuna omutunge tje yenda ama rire omutunge omuwa otja oruveze tji maru kayenda, eṱe wina matu yenene okurira ovayanḓiparise ovawa. Eṱe matu yenene okuvatera varwe kutja ve hare omasa okutuurunga omauzeu, indu tji twe ve raere ovihorera vyaimba mba tuurunga omauzeu morukapitaveze. Eṱe matu yenene okukurisa ohange, indu tji matu tamuna oviṋa oviwa mbi tu muna mu varwe, nokutjita kutja pe kare ohange indu tji pe notjiṋa tji matji vanga okuiteya poo tji pe nozombata. Wina matu yenene okukayenda komurungu okutunga ongamburiro yovakambure ovakwetu indu tji matu haṋasana ouatjiri wOmbeibela ku na wo, indu tji matu ve vatere noviṋa mbi mave hepa na indu tji matu vatere imba mba wa mongamburiro.

18. Ove we rimanene okutjita tjike?

¹⁸ Imba mbe tunga omatuwo womerikotameneno ve kara nondjoroka. Eṱe tu kara nondjoroka indu tji matu vatere okukurisa ongamburiro yovakambure ovakwetu mombongo. Ouwa mbu za motjiungura tji tu ungura mape ya au karerere nga aruhe, nu kau ri tjimuna ozondjuwo nḓe kurupa. Ku nao, eṱe ngatu rimanene ‘okupandiparisasana nokuvaterasana.’—1 Tes. 5:11.