1-3. (a) Ovikwaye mbi mavi sokurira epu rimwe ku kwa zikamena omahongero wetu? (b) Ongwaye ombendukiro tji i ri onanḓengu? (Tara kotjiperendero pomautiro worupa ndwi.)

INDU omundu tje ku pura kutja, ‘Omahongero wongamburiro yoye ya zikamena ku ye?’ Mo mu ziri vi? Otjingaperi kutja mo tja u kambura kutja Jehova ongu ri Omuute, nu wina ongu ri Omuyandje wOmuinyo. Nu mape ya mo mu raere kutja u kambura mu Jesus Kristus, kutja wa ṱira eṱe otjotjisuta tjonguturiro. Na wina mo kara nondjoroka okumuraera kutja maku kakara oparadisa kombanda yehi, ovakarere va Mukuru mu mave kahupa nga aruhe. Ove mape ya omuraere kutja ombendukiro ootjiṋa tjimwe tji u zera okukamuna tjiri.

² Tjiri tu nomapu omasemba wokuvara ombendukiro otjepu rimwe ku kwa zikamena omahongero wetu, nandarire kutja tu nomaundjiro wokutuurunga ozombamisiro ozonene nokukahupa kombanda yehi nga aruhe. Omuapostele Paulus wa raisa kutja ongwaye ombendukiro tji i ri onanḓengu tjinene kongamburiro yetu, indu tja tja: “Nu tji pe hi nombendukiro yovaṱi, indino mape hee kutja Kristus wina ka pendurirwe movakoke.” Andakuzu Kristus ka pendurirwe,  eye katja rira Ombara ndji mai tu hongorere, nu wina omahongero wokutja Kristus u honapara maye rire omungandjo. (Lesa 1 Ovakorinte 15:12-19.) Posi yokutja, eṱe tu tjiwa nawa kutja Jesus wa pendurwa. Nu mena rongamburiro ndji, eṱe twa panguka kOvasaduke, mbaave pataṋa kutja ovakoke mave kapendurwa. Nandarire kutja tjiva ve tu pirukira, ongamburiro yetu mu Mukuru yokutja ma pendura ovaṱi i kara nomasa.—Mar. 12:18; Oviung. 4:2, 3; 17:32; 23:6-8.

³ Paulus wa tjanga ohunga ‘novirihongwa ovitenga vyokuzuvarisa Kristus,’ na kamburire mo ‘omahongero . . . wombendukiro yovaṱi.’ (Hebr. 6:1, 2) Paulus wa hungira kutja eye wina u nongamburiro mombendukiro. (Oviung. 24:10, 15, 24, 25) Nandarire kutja ombendukiro ovirihongwa ovitenga mbi twe rihonga mEmbo ra Mukuru, eṱe ngunda matu sokukayenda komurungu okukonḓonona nawa ohunga nombendukiro. (Hebr. 5:12) Omena ratjike?

4. Omapuriro yeṋe ngu mape ya atu pura ohunga nombendukiro?

⁴ Ovandu ovengi tji mave rihongo Ombeibela ve lesa ohunga nozombendukiro nḓa tjitwa rukuru, tjimuna oya Lasarus. Wina ve rihonga kutja Abraham, Job, na Daniel va ri nongamburiro yokutja moruyaveze, ovaṱi mave kapendurwa nave hupu rukwao. Posi yokutja, mo ziri vi indu omundu tje ku ningire kutja mu raisira okuza mOmbeibela, kutja ongwaye tji u nongamburiro momakwizikiro wombendukiro nga tjitwa ozombura ozengi nḓa kapita? Nu hapo Ombeibela tjiri i twapo kutja oruṋe ombendukiro tji mai tjitwa? Omaziriro komapuriro nga maye kurisa ongamburiro yetu.

5. Omakwizikiro yeṋe wombendukiro ngu matu katara ko rutenga?

⁵ Mape ya a rire oupupu kweṱe okuripura nomundu ngu ma pendurwa tjimanga kombunda yonḓiro ye. (Joh. 11:11; Oviung. 20:9, 10) Nu hapo mape ya atu kara nongamburiro momakwizikiro wokutja omundu ngo ma kapendurwa moruyaveze, nandarire kutja pa kapita ozombura ozengi? Hapo mape ya oṱakama momakwizikiro nga tjitwa rukuru nga, nandarire kutja omakwizikiro nga ya ri ohunga nomundu ngwa ṱu nambano nai poo ohunga nomundu ngwa ṱa rukuru? Ove wa raisa ongamburiro momakwizikiro wombendukiro nga tjitwa ozombura ozengi komurungu woruveze, nu nga yenenisiwa. Omakwizikiro yeṋe ngo? Nu omakwizikiro ngo maye ku pe omaundjiro watjike ohunga nombendukiro yoruyaveze?

6. Jesus wa ri norupa vi momayenenisiro wEpsalme 118?

⁶ Ngatu tare kombendukiro ndja kwizikwa ozombura ozengi komurungu wanao. Epsalme 118, ngahino nda tjangwa i David, ri hungira omambo nga: “Tu yama, Muhona, arikana! . . . Nga serwe ondaya ingwi ngu me ya mena ra Muhona!” Ovandu va hungira omaprofetero nga ohunga na Messias, indu Jesus tja ri mondjira okuyenda koJerusalem momayuva 9 womueze wOvajuda Nisan, ousupi komurungu wonḓiro ye. (Eps. 118:25, 26; Mat. 21:7-9) Nu hapo Epsalme 118, ra hungirira vi kombendukiro ndji mai katjitwa kombunda yozombura ozengi moruyaveze? Wina tara koviṋa vyarwe epsalme mbi ra hungira. Oro ra tja: “Indi ewe nda imbirahiwa i ovatunge, onda karira ewe enanḓengu pu aehe.”—Eps. 118:22.

7. Ovajuda va tondere Jesus pu pe ṱa pi?

⁷ “Ovatunge,” mbe ri ovahonge vOvajuda, va tondere Messias. Owo kave puratenene ku ye, nu wina kavena pu va yakura kutja eye ongu ri Kristus. Otjingi tjawo ve mu tondere nga tjaave vanga kutja Pilatus me mu zepe. (Luk. 23:18-23) Otjiperi, kutja owo wina va ri norupa monḓiro ya Jesus.

8. Jesus wa rira vi “ewe enanḓengu pu aehe”?

⁸ Ndovazu Jesus wa tonderwe na zepewa, hapo peya vi ma rire “ewe enanḓengu pu aehe”?  Ihi atjatji tjitwa indu Jesus tja pendurwa uriri. Jesus wa raisa oukahu tja serekarera ehungi ohunga nomuini wotjikunino ngwa hinda ovakarere ve kovayazeme votjikunino mbaave mu ungurire. Ovayazeme votjikunino mba, va tjinda ovaungure mba hinda ku wo momuano omuvi, tjimuna Ovaisrael tji va tjinda ovaprofete Mukuru mba hinda ku wo navi. Nu otja kehungi, korusenina omuini wotjikunino wa hinda omuzandu we ngu ma sokurumata eṱa. Nu hapo va yakura omuzandu ngwi? Kako. Ovayazeme votjikunino va zepa omuzandu ngwi. Jesus tja za nokuserekarera ehungi ndi, wa tamuna omaprofetero nge ri mEpsalme 118:22. (Luk. 20:9-17) Omuapostele Petrus wina wa hungira omambo nga indu tjaa hungire kuna ‘ovanane vOvajuda novanene nozonongo zOmatwako tji va wongarere moJerusalem.’ Neye wa hungira ohunga na “Jesus Kristus wa Nasaret, ingwi eṋe ngu mwa papera [‘komuti,’ NW], nu ngwa pendurwa i Ndjambi movakoke.” Okuzambo Petrus wa tja: “Indi ewe nda imbirahiwa i eṋe ovatunge, onda karira ewe enanḓengu pu aehe.”—Oviung. 3:15; 4:5-11; 1 Petr. 2:5-7.

9. Ovitjitwa viṋe vyapeke mbya tjangwa mEpsalme 118:22?

⁹ Oukahu kutja, omaprofetero nge ri mEpsalme 118:22 ya hungira ohunga nombendukiro ndji mai kakara po ozombura ozengi moruyaveze. Messias ma tondwa nu ma zepewa, posi yokutja ma pendurwa rukwao okurira ewe enanḓengu pu aehe. Indu Jesus tja pendurwa, eye erike ongwa pewa ena “nda yandjewa kovandu kombanda yehi arihe Ndjambi me vanga kutja a rire mu twa kuturwa.”—Oviung. 4:12; Ef. 1:20.

10. (a) Epsalme 16:10 ra hunganeka ohunga natjike? (b) Ongwaye tji tu nongamburiro kutja Epsalme 16:10 kari hungire ohunga na David?

¹⁰ Nambano ngatu kakonḓonone etjangwa rarwe ndi hungira ohunga nombendukiro. Ombendukiro ndji, ya yenenisiwa kombunda yozombura ozengi. MEpsalme 16 nda tjangwa i David, ri tja: “Ove u ndji yama konḓiro, nu komoo yandjere omuingona woye kutja a punde motjovakoke.” (Eps. 16:10) David kaa hee kutja, eye omuini kamaa roro okukoka poo okuyenda kotjovakoke. Embo ra Mukuru ri kahurura nawa kutja David wa kurupa na koka na “pakwa moJerusalem.” (1 Ozomb. 2:1, 10) Nu hapo etjangwa rEpsalme 16:10 ri hungira ohunga na uṋe?

11. Petrus wa kahurura ruṋe Epsalme 16:10?

¹¹ Petrus wa kahurura kutja Epsalme 16:10 ri hungira ohunga na uṋe, kombunda yozombura ozengi indu David tja tjanga omambo ngo. Ovivike oviṱiṱi kombunda yonḓiro ya Jesus, Petrus wa hungira kOvajuda novandu mba ri mbo ohunga nEpsalme 16:10. (Lesa Oviungura 2:29-32.) Eye we ve raera kutja David wa koka na pakwa. Ovandu mbaave puratene ku Petrus aave tjiwa rukuru otjiṋa hi. Nu indu Petrus tja hungira kutja David, “wa muna imbi Ndjambi mbi maa katjita moruyaveze ndu maru ya, notja hungira ombendukiro” ya Messias ngu meya, kape nomundu ngwe mu pataṋisa.

12. Epsalme 16:10 ra yenenisiwa vi, nu ihi tji tu honga tjike ohunga nombendukiro?

¹² Petrus wa kahurura nawa epu re, indu tja hungira omambo ngaa tjangwa mEpsalme 110:1. (Lesa Oviungura 2:33-36.) Omambo Petrus nga hungira okuza mOmatjangwa ya vatera otjimbumba tjovandu okutjiwa kutja Jesus, “oMuhona nu Kristus.” Ovandu va muna kutja Epsalme 16:10, ra yenenisiwa indu Jesus tja pendurwa. Kombunda, omuapostele Paulus wa hungira ohunga notjiṋa hi wina, indu tjaa hungire ku nOvajuda moAntiokie mehi ra Pisidie. Tjiri otjiṋa hi tje ve ṱuna tjinene, ngandu tjaave vanga okuzuva ovingi. (Lesa Oviungura 13:32-37, 42.) Otjo wina tji sokukurisa ongamburiro yetu yokutja omaprofetero wOmbeibela ngo ohunga nombendukiro ya yenenisiwa, nandarire kutja ya katjitwa ozombura ozengi okuza indu tji ya hunganekwa.

13. Ovandu mape ya ave pura omapuriro yeṋe ohunga nombendukiro?

¹³ Otjiṋa otjitunduuze okutjiwa kutja ombendukiro mai karako nandarire kutja pa kapita ozombura ozengi kombunda yomakwizikiro. Mape ya tjiva ave pura kutja, ‘Hapo okutja me sokuundja oruveze orure amee kamuna ovasuverwa vandje? Hapo ombendukiro ndji mbi undja, mai tjitwa ruṋe?’ Posi yokutja, Jesus wa raera ovaapostele ve kutja pe noviṋa tjiva mbi ve hina okutjiwa nu kamaave yenene okutjiwa. Eye we ve raera kutja, ‘otuveze nomayuva Tate wa zikamisa mouvara we omuini.’ (Oviung. 1:6, 7; Joh. 16:12) Nungwari, ihi katjina okuheya kutja katu nondjivisiro aihe, ohunga nombendukiro kutja mai kara ko ruṋe.

14. Ombendukiro ya Jesus ya panguka vi ku inḓa ozarwe nḓa tjitwa komurungu we?

¹⁴ Ombendukiro imwe onanḓengu tjinene ndja tjangwa mOmbeibela, oya Jesus. Andakuzu Jesus kanaa wa pendurwa, katja pe kara umwe wetu ngu ma kara nomaundjiro wokukamuna ovasuverwa ve rukwao. Imba mba pendurwa komurungu wa Jesus, tjimuna imba mba pendurwa i Elia na Elisa, kanaa va hupa nga aruhe. Owo va koka rukwao, nave yaruka koruuma. Posi yokutja, Jesus “wa pendurwa movakoke, nokutja Eye kamaa ṱu rukwao; nonḓiro kai tji nouvara rukwao kombanda Ye.” Meyuru eye u hupa “aruhe nga ko nga aruhe.”—Rom. 6:9; Omavan. 1:5, 18; Kol. 1:18; 1 Petr. 3:18.

15. Ongwaye Jesus tje isanewa kutja “omutengatenga”?

¹⁵ Ombendukiro ya Jesus yokuyenda keyuru otjomundu wombepo, ondja ri ondenga nonanḓengu pu azehe. (Oviung. 26:23) Nungwari, kaye erike ngwa kwizikirwa kutja ma pendurwa okuyenda keyuru. Jesus wa kwizikira ovaapostele ve ovaṱakame kutja mave kahonapara puna ye meyuru. (Luk. 22:28-30) Kokutja ve mune ondjambi ndji, owo rutenga mave sokuṱa. Kombunda yonḓiro yawo, owo mave pendurwa tjimuna Jesus norutu rwombepo. Paulus wa tjanga kutja “Kristus, tjiri, wa pendurwa movakoke, nu ihi ku eṱe otjo ouatjiri wokutja imba mba ṱa, wina mave pendurwa movakoke.” Neye wa weza kutja mape kara varwe mbu mave kahupa meyuru, na tja: “Auhe ma pendurwa movakoke mongongorasaneno: Kristus Eye omutengatenga; tjazumba moruveze ndwi Kristus ndu ma kotoka a rire mba ova Kristus.”—1 Kor. 15:20, 23.

16. Oumune uṋe mbu tu na wo ohunga nokutja oruṋe ombendukiro ya imba mbu mave i keyuru tji mai tjitwa?

¹⁶ Omambo wa Paulus nga, ye tupa oumune wokutja ombendukiro ya imba mbu mave i keyuru, mai tjitwa ruṋe. Oyo ya tjitwa okuza ‘moruveze ndwi Kristus ndwa kotoka.’ Ovahongonone va Jehova vena omapu omakahu okuza mOmbeibela nge raisa kutja okuza kombura  ndji 1914, eṱe otji twa uta okuhupa ‘moruveze rwomakotokero wa Kristus.’ Nu oro ngamba ru kayenda komurungu nu ouye ourunde mbwi u ri popezu nokuyandekwa.

17, 18. Mape tjitwa tjike kovatwirisiwa mbe ri kombanda yehi oruveze ndwi Kristus tji ma kotoka?

¹⁷ Ombeibela wina i kahurura ovingi ohunga nombendukiro yomeyuru, noyo i tja: “Matu vanga kutja mu tjiwe ouatjiri otja ku imba mba ṱa . . . Eṱe tu kambura kutja Jesus wa ṱa, nokutja wina wa penduka. Notji tu kambura kutja Ndjambi ma kotora ku Ye omuini puna Jesus imba mba ṱa . . . Eṱe mba mbu matu kara nomuinyo nga keyuva ndi Muhona ndi me ya, katu nokutengera po imba mba ṱa. Ondavaerero yomarakiza wa Ndjambi tji ya pose, . . . imba mba ṱa mu Kristus mave tenge po okupenduka; tjazumba eṱe mba mbu matu vazewa nomuinyo moruveze ndwo matu toorwa pamwe na wo movikamba okukahakaena na Muhona, notji matu kakara aruhe puna Muhona.”—1 Tes. 4:13-17.

¹⁸ Ombendukiro ondenga ya tjitwa kombunda yoruveze ndwi Kristus tja rira ombara. Ovatwirisiwa tjiva mbu mave vazewa nomuinyo momayuva wozombamisiro ozonene mave “toorwa pamwe movikamba.” (Mat. 24:31) Ihi matji hee tjike? Matji hee kutja imba mbu mave “toorwa” kave “nakuṱa,” momuano wokurara ozomboṱu ozonḓeu. Nungwari owo mave tjitukisiwa “pohiva osenina tjimanga mombapaiziro yeho.”—1 Kor. 15:51, 52.

19. Ombendukiro iṋe “yomuinyo omuwa” ndji mai kakara ko?

¹⁹ Ndino, otjingi tjovakarere va Mukuru ovaṱakame kavatwirisiwa, nu kavatoororwa kutja ve kanane puna Kristus meyuru. Posi yokutja owo vena omaundjiro ‘wEyuva ra Muhona’ ndu me yekuisapo ouye ourunde mbwi. Nungwari kape nomundu ngu ma yenene okutjiwa nawa kutja oruṋe omaandero tji maye ya, posi yokutja oviraisiro vi raisa kutja tjiri ye ri popezu. (1 Tes. 5:1-3) Ouye oupe tji we ya, maku kara ombendukiro yarwe. Oruveze ndo, ovandu mave pendurwa okuhupa kombanda yehi, nu mave kara nomaundjiro wokurira ozohomonena nokuhina okukoka rukwao. Tjiri indjo mai rire “ombendukiro yomuinyo omuwa,” kaina ku kara tjimuna indjo ndja tjitwa rukuru indu “ovakazendu tji va kotorerwa ovaṱi vawo” nu kombunda owo ave koka rukwao.—Hebr. 11:35.

20. Ongwaye tji tu nongamburiro yokutja ombendukiro yokombanda ehi mai kara mongongorasaneno?

²⁰ Ohunga nombendukiro yomeyuru, Ombeibela i tja “auhe ma pendurwa movakoke mongongorasaneno.” (1 Kor. 15:23) Kunao tu nongamburiro yokutja ombendukiro yokombanda yehi wina mai kara mongongorasaneno. Tjiva mape ya ave pura kutja, “Hapo imba mba ṱu nai, mape ya ave pendurwa pomautiro wOzombura Eyovi zOmananeno wa Kristus, nu ave yakurwa i ovasuverwa vawo mbu mave ve tjiwa? Hapo ovarumendu ovaṱakame woruveze orukuru mbaa ri ovanane, mape ya ave kotoka kombanda yehi okuvatera nomananeno wovandu mouye oupe? Tjike na imba mbe hina aave karere Jehova? Oruṋe nu opi pu mave pendurwa? Mape ya atu kara nomapuriro omengi. Nu hapo ohepero okuripurira ku wo nai? Hapo kanawa tji twa undju natu tara kutja mape katjitwa tjike? Tjiri tu nongamburiro yokutja mai karira ondjoroka onene okukamuna omuano Jehova mu ma ṱunu oviṋa.

21. U nomaundjiro waye ohunga nombendukiro?

²¹ Ngunda amatu undju, matu sokukurisa ongamburiro yetu mu Jehova. Eye we tu kwizikira okupitira mu Jesus kokutja ovandu mba ṱa ve ri mourizemburuka we nu mekevependura. (Joh. 5:28, 29; 11:23) Okuweza kepu rokutja Jehova ma pendura ovaṱi, Jesus wa tja Abraham, Isak na Jakob “avehe ku Ye ve nomuinyo.” (Luk. 20:37, 38) Ngunda atu nomaundjiro nga, tu nomapu omawa wokuhungira tjimuna omuapostele Paulus ngwa tja: “Ami mbi nomaundjiro tjingewo nga mu Ndjambi . . . wokutja ovandu mave penduka movakoke.”—Oviung. 24:15.