1. Ongwaye tji matu yenene okusasaneka Satan komuyeve?

 OMUYEVE u kara nondando imwe yokukambura otjipuka poo yokutjizepa. Eye mape ya a ungurisa ozombate pekepeke, tjimuna inḓa nḓa tamunwa i umwe wa imba mba huhumiṋa Job momuhingo woposyo. (Job 18:8-10) Omomuano uṋe omuyeve me kondja okukambura otjipuka nombate ye? Eye u tarera otjipuka, okupaha okutjiwa kutja tji yenda pi, ovikwaye mbi tja suvera okutjita nokutja ma yenene vi okutjikambura ngunda atji hi ya tjiza. Satan u ri tjimuna omuyeve ngwo, eye u tu tarera. Eye u tjiwa omukambo auhe mbu matu toora noviṋa mbi tu nana ombango. Okuzambo u twapo ombate na zeri kutja i tu kambure ngunda atu hi ya tjiza. Posi yokutja, Ombeibela i tu raera kutja indu tji twa wire mombate ndjo matu yenene okuzamo. Oyo wina i tu honga omuano mbu matu sokuritjevera kutja atu ha kamburwa i yozombate nḓo.

2. Ozombate zeṋe mbari nḓe ungurisiwa i Satan nondoṋeno?

² Ozombate mbari Satan nḓe ungurisa tjinene, omutongatima nomunenetima. b Oure wozombura ozengi, Satan wa ungurisa ovikaṋena vivari mbyo nondoṋeno. Eye u ri tjimuna omupate wouzera ngu kondja omihingo pekepeke okupata ouzera. (Eps. 91:3) Posi yokutja eṱe katu nokuhepa okukamburwa i Satan. Omena raye? Mena rokutja Jehova we tu raisira omiano Satan mbye ungurisa.—2 Kor. 2:11.

3. Omena raye ovihorera vyovandu mba ri nomutongatima nomunenetima tji vya tjangwa mOmbeibela?

³ Omuano umwe Jehova me tu rakiza ohunga noumba mbu yetwa i yomutongatima nomunenetima, omokurihongera kovihorera mbi ri mOmbeibela. Matu kerihonga omuano Satan ma yenena okupukisa tjiva mba karera Jehova oure woruveze orure.  Hapo iho matji hee kutja kamaatu yenene okuyepa omutongatima nomunenetima? Kako katjiperi. Jehova wa yandjera kutja ovihorera mbi vi tjangwe mOmbeibela otjomuano ‘wokuturonga.’ (1 Kor. 10:11) Eye u tjiwa kutja matu yenene okurihongera kovihorera mbyo nokuyepa ozombate za Satan.

4. Omutongatima u yeta tjike?

⁴ Satan u vanga kutja tu rire overitongamise. Eye u tjiwa kutja tji twa rire overitongamise matu kara tjimuna ye, natu pandjara omuinyo waaruhe. (Omiano 16:18) Kunao, omuapostele Paulus wa rakiza kutja omundu “e he risurisa mokuritongamisa kutja Satan e he mu wisire mombanguriro ya Ndjambi.” (1 Tim. 3:6, 7) Ihi matji yenene okutjitwa ku auhe wetu, nandarire kutja oweṱe ovape mouatjiri poo twa karera Jehova oure wozombura ozengi.

5. Otja kOmuzuvarise 7:16, 20, omundu mape ya a raisa vi omutongatima?

⁵ Ovandu overitongamise ve ripurira kuwo oveni. Satan u vanga kutja tu ripurire kweṱe oveni pendje nokuripurira ku Jehova, nu tjinenenene tji tu ri mouzeu. Otjotjihorera, hapo ove wa rora okukumininwa? Poo wa rora okutjindwa navi? Satan u vanga kutja u yandje ondjo ku Jehova poo kovakambure ovakweṋu. Eye wina u vanga kutja u zengurure ouzeu momuano woye omuini, pendje nokukongorera omirari Jehova mbye kupa mEmbo re.—Lesa Omuzuvarise 7:16, 20.

6. Mo rihongo ye okuza kotjihorera tjomukazendu omukambure moNetherlands?

⁶ Tara kotjihorera tjomukazendu omukambure moNetherlands, ngwaa pindikisiwa i yozondataiziro za varwe. Eye kaa vanga okukara pu novandu mbo rukwao. Eye wa tja: “Ami hee yenene okuveisira, nu mba raera omurumendu wandje kutja tu tjindire kombongo yarwe.” Eye kombunda wa tarera oprograma yo-JW Broadcasting^® ya Marta yombura ndji 2016. Oprograma ndjo ya yandja ondunge ohunga nomuano mu matu yenene okutjinda oungundipare wa varwe. Omukazendu omukambure ngo wa tja: “Ami mba muna kutja mbi sokurisusuparisa nokukonḓonona  ozondataiziro zandje omuini, pendje nokukondja okutanaura ongaro yovakambure ovakwetu mombongo. Oprograma ndjo ye ndji vatera okumuna kutja Jehova ongu nousemba wokuturaera imbi mbi matu sokutjita.” Hapo matu raerwa tjike mba? Indu tji u ri kehi youzeu ṱaṱera ku Jehova. Ningira kutja me ku vatere okuvara varwe momuano eye me ve vara. Tate woye womeyuru u muna ozondataiziro zawo, nungwari u nonḓero yokuveisira. Eye u vanga kutja u tjite nao wina.—1 Joh. 4:20.

7. Otjikwaye tji tja tjitwa kOmbara Usija?

⁷ Omutongatima wa tjita kutja Ombara Usija ya Juda a ha yakura omaronga, nokutjita otjiṋa tje ha ri nousemba na tjo. Usija wa tjita oviṋa ovingi oviwa. Eye wa taara ovita ovingi, wa tunga ovihuro ovingi nu wa suverere otutumbo novikunwa, “nu Ndjambi we mu sera ondaya.” (2 Ekuruh. 26:3-7, 10) Ombeibela i tja: “Nungwari ombara Usija tja rira omunamasa, we ritongamisa na ha kara nouṱakame mu Muhona.” Jehova wa rakiza kutja ovapristeri aveyerike omba ri nousemba wokutwimisira ovyomoro omuwa mondjuwo ondjapuke ya Muhona. Posi yokutja Ombara Usija wa twimisa ovyomoro omuwa mondjuwo ondjapuke ya Muhona nokuhinousemba. Jehova wa pindika na vere omurumendu omuritongamise ngwi nomutjise wongana. Usija wa kara nomutjise wongana mbwi oure womuinyo we.—2 Ekuruh. 26:16-21.

8. Etjangwa 1 Ovakorinte 4:6, 7, mari tu vatere vi kutja atu he ritongamisa?

⁸ Hapo mape ya atu ritongamisa natu tataiza tjimuna Usija? Tara kotjihorera tja José. Eye wa ri omurumendu omunangetjefa nu aa karere otjomunene wombongo. Eye aa yandja omahungi pomaworonganeno worukondwa nowotukondwa, novatarere votukondwa aave pura ondunge ku ye. Eye wa tja: “Ami ee ṱaṱere kondjiviro ndji mba ri na yo, nungwari hee ṱaṱere ku Jehova. Ee munu kutja hi nokuhepa Jehova, kunao hee puratene komaronga nomarakiza we.” José wa katjita ouvi ounene na kondwa kombongo. Nu kombunda yozombura kaaṋi, eye wa rira omuhongonone wa Jehova rukwao. Eye nai u tja: “Jehova we ndji honga kutja otjiṋa otjinanḓengu kakukara nomerizirira kaaṋi, nungwari okutjita imbi mbi ma undjire ko kweṱe.” Ngatu zemburuke kutja oviyandjewa avihe mbi tu na vyo, nomerizirira aehe ngu tu muna mombongo vi za ku Jehova.  (Lesa 1 Ovakorinte 4:6, 7.) Tji matu ritongamisa Jehova kamaa yenene okutuungurisa.

9. Omunenetima wa tjita kutja Satan na Eva ve tjite ye?

⁹ Indu tji matu ripura ohunga nomunenetima potuingi tu rizemburuka na Satan Omudiaboli. Satan mape ya wa ri nomerizirira omengi, otja ngwa ri umwe wovaengeli va Jehova. Posi yokutja aa vanga ovingi. Eye aa vanga omerikotameneno ngaaye sokuyandjewa ku Jehova erike. Satan u vanga kutja tu kare tjimuna ye. Kunao, u kondja kutja atu ha kowa mu imbi mbi tu na vyo. Otjikando otjitenga tja kondja okutjita nao ya ri indu tja hungira kuna Eva. Jehova wa yandjera Eva nomurumendu we okurya “komiti avihe vyotjikunino,” pendje na komuti umwe uriri. (Gen. 2:16) Posi yokutja, Satan wa wovisa Eva nu eye wa muna kutja ma sokurya komuti mbwo. Eye kaari nohange na imbi mbya ri na vyo, nu aa vanga ovingi. Korusenina, Eva wa katuka nu wa kaṱa.—Gen. 3:6, 19.

10. Okukara nomunenetima kwa ṱuna vi kOmbara David?

¹⁰ Omunenetima wa tjita kutja Ombara David ma zembe oviṋa Jehova mbye mu pa, tjimuna outumbe, ouvara noutoṋi kombanda yovanavita na ye. David wa tja oviṋa Jehova mbye mu tjitira vya ri ovingi tjinene nu kaa ‘yenene okuvara.’ (Eps. 40:5) Posi yokutja oruveze rumwe, David wa zemba imbi Jehova mbye mu pa nu aa vanga ovingi. Nandarire kutja David wa ri novakazendu ovengi, eye wa yandjera omutima we okunanukirwa i yomukazendu womurumendu warwe. Omukazendu ngwi wa ri Batseba, nu omurumendu we wa ri Urija Omuheti. David wa tjita orukatuko puna Batseba neye wa rira otjingundi. David wa tjita otjiṋa otjivi kombanda yanao, mokutjita kutja Urija ma zepewe. (2 Sam. 11:2-15) Hapo David ee ripura kutja Jehova ke nokumuna otjiṋa ho? Nandarire kutja David wa karera Jehova oure woruveze orure, wa kara nomunenetima mbwe mu yetera omihihamo omingi. Kombunda David wa yakura ondjo ye nu we ritanaura. Eye tjiri wa ri nondangi kutja Jehova we mu isira.—2 Sam. 12:7-13.

11. Otja kOvaefese 5:3, 4, otjikeṋa tji matji tu vatere okunakaura omunenetima?

¹¹ Otjihorera tja David matji tu hongo ye? Matji tu hongo kutja matu yenene okunakaura omunenetima, indu tji twa kara nondangi  koviṋa avihe Jehova mbye tu pa. (Lesa Ovaefese 5:3, 4.) Eṱe twa sokukowa mu imbi mbi tu na vyo. Ovahongwa vOmbeibela ovape mave sokutunduuzwa okuripura notjiṋa tjimwe otjiwa Jehova tje ve tjitira nokutja ndangi ku tjo. Indu omundu tja tjiti nao eyuva arihe oure wotjivike, komaandero wotjivike ho eye tjandje wa kumbu ohunga noviṋa hambombari pekepeke. (1 Tes. 5:18) Hapo ove u tjita nao? Indu tji we ripurire ko oukoto koviṋa avihe Jehova mbye ku tjitira, maku ku vatere okukara nondangi. Indu tji u nondangi u kowa mu imbi mbi u na vyo, nu tji wa kowa mu imbi mbi u na vyo ko kara nomunenetima.

12. Omunenetima wa tjita kutja Judas Iskariot ma tjite ye?

¹² Omunenetima wa tjita kutja Judas Iskariot ma tjite otjiṋa otjivi mokuhorora Jesus. Posi yokutja, pomautiro eye kaari omundu omuvi. (Luk. 6:13, 16) Jesus we mu toorora okurira omuapostele we. Eye wa ri nomerizirira nondjaṱu yovimariva, tji matji raisa kutja Jesus wa ri nongamburiro mu ye. Jesus novaapostele aave ungurisa ovimariva mbyo okuyenenisa otjiungura tjawo tjokuzuvarisa. Ovyo vya ri tjimuna ovimariva mbi yandjwa koviungura vyouye auhe ndino. Kombunda, Judas wa uta okuvaka, nandarire kutja aa zuu omarakiza wa Jesus ohunga nomunenetima. (Mar. 7:22, 23; Luk. 11:39; 12:15) Judas kaa yandja ombango komarakiza ngo.

13. Oruṋe Judas tja uta okuraisa kutja u nomunenetima?

¹³ Judas wa uta okuraisa omunenetima potjitjitwa tjimwe tji tja tjitwa ousupi ngunda Jesus e hi ya ṱa. Jesus novahongewa ve, puna Maria na Marta va ri ovayenda mondjuwo ya Simon ngwa ri nomutjise wongana. Ngunda amave ri Maria wa sekama na tirire omaze womoro omuwa kotjiuru tja Jesus nga kosa ovimariva ovingi. Judas novahongewa imbo varwe va pindikire tjinene. Mape ya ovahongewa imbo varwe aave munu kutja ovimariva mbyo mavi sokuungurisiwa motjiungura tjokuzuvarisa. Posi yokutja, Judas wa pindikire mena rotjiṋa tjarwe. Eye “wa ri erunga” nu aa vanga okuvaka ovimariva okuza mondjaṱu maamu ṱizirwa ovimariva. Kombunda, omunenetima wa tjita kutja Judas ma horore Jesus mena rovimariva.—Joh. 12:2-6; Mat. 26:6-16; Luk. 22:3-6.

14. Omomuano uṋe ovakupasane mu va ṱakamisa eronga ndi ri mu Lukas 16:13?

¹⁴ Jesus wa zemburukisa ovahongewa ve kutja: “Otji mu hi nakusora okukarera Ndjambi novimariva tjimwe.” (Lesa Lukas 16:13.) Omambo ngo ngamba ouatjiri. Otjotjihorera, tara komuano ovakupasane moRomania mu va ṱakamisa omambo wa Jesus ngo. Owo va perwe oviungura vyoruveze orusupi mehi etumbe. Owo va tja: “Eṱe twa ri nondjo yombaanga onyingi ndjaatu sokusuta, nu rutenga aatu munu kutja oviungura mbyo twa pewa i Jehova.” Posi yokutja, indjo ya rombate. Andakuzu va yakura oviungura mbyo katja ve kara noruveze ndwa yenene okukarera Jehova. Tji va za nokulesa orupa ndwi “Maintain Loyalty With a Unified Heart” mokambo kOruhungu 15 ku Auguste 2008, va toora omukambo. Owo va tja: “Ndoovazu okumuna ovimariva ovingi okumaku tjiti kutja tu kaungure mehi rarwe, iho atja tji raisa kutja Jehova kamunanḓengu mehupo retu. Eṱe aatu tjiwa nawa kutja oupanga wetu kuna Jehova mau kara moumba.” Kunao owo kave yakurire oviungura mbyo. Okuzambo pa tjitwa tjike? Omurumendu wa muna oviungura mehi re mbyaavi sutu otjimariva tji matji yenene kovihepwa vyawo. Omukazendu wa tja: “Eke ra Jehova kasupi okuvatera.” Ovakupasane mba ve nondjoroka kutja va toorora okukarera Jehova pendje novimariva.

15. Ongwaye tji tu nongamburiro kutja matu yenene okupoka kozombate za Satan?

¹⁵ Matu sokutjita vi indu tji twa munu kutja tu nomutongatima poo omunenetima? Matu yenene okupoka ku vyo. Paulus wa tja imba mba paterwa “mongwehe ya Satan” mave yenene okuzamo. (2 Tim. 2:26) David wa puratena komaronga wa Natan, kunao wa isa okukara nomunenetima nu wa ṱuna oupanga we kuna Jehova. Atu zembi kutja Jehova u nomasa pu Satan. Indu tji twa yakura ombatero ya Jehova, matu yenene okupita mongwehe poo mombate aihe Satan ndja twapo.

16. Ovikeṋa mbi mavi tu vatere okunakaura ozombate za Satan?

¹⁶ Otjingaperi kutja tji tu hi nokuvanga okupaterwa mongwehe ya Satan, eṱe matu sokunakaura omutongatima nomunenetima. Matu yenene okutjita nao nombatero ya Mukuru uriri. Posi yokutja, katu sokukara nongamburiro onyingi mweṱe oveni nokumuna kutja kamaatu yenene okukara nomutongatima poo omunenetima. Nandarire imba mba karera Jehova oure woruveze orure va kakara nomutongatima poo omunenetima. Kunao, kumba ku Jehova eyuva arihe kutja me ku vatere okukonḓonona omeripura novitjitwa vyoye. (Eps. 139:23, 24) Kondja pu mo yenene kutja o ha kara nomutongatima poo omunenetima.

17. Maku katjitwa tjike komunavita Satan moruyaveze rwopopezu?

¹⁷ Oure wozombura ozengi Satan u kondja okupatera ovandu mongwehe otja omuyeve. Posi yokutja moruyaveze rwopopezu eye ma pandekwa nu korusenina ma kanyonwa. (Omavan. 20:1-3, 10) Eṱe tu undja eyuva ndo, nu ngunda ari hi ye ya ritjevera kozombate za Satan. Kondja nomasa kutja o ha kara nomutongatima poo omunenetima. Rimanena ‘okupirukira Satan, neye ma tupuka a zu po pove.’—Jak. 4:7.