1. Ozondaya zeṋe nḓu tu muna mena rokurira orupa rwotjira tja Jehova?

 EṰE tjiri tu nondangi okurira orupa rwotjira tja Jehova momayuva omasenina nomazeu nga. Ehupo mouye mbwi ri ririra ko ezeu tjinene, posi ya Jehova we tu pa ovakambure ovakwetu okutuvatera. (Eps. 133:1) Eye u tu vatera kutja tu kare nondjoroka meṱunḓu. (Ef. 5:33–6:1) Nu u tu pa ounongo mbu matu hepa kutja tu tjinde ozongendo nokukara nondjoroka.

2. Ovikwaye mbi matu hepa okutjita, nu omena raye?

² Nungwari, eṱe matu sokuungura oukukutu kutja tu kayende komurungu okukarera Jehova nouṱakame. Omena raye? Mena rokutja povikando tjiva mape ya atu hihamisiwa i yoviṋa varwe mbi mave hungire nokutjita. Eṱe wina mape ya atu u momuinyo mena rokutjita ozondataiziro zemwe povikando ovingi. Matu sokukayenda komurungu okukarera Jehova (1) indu omukambure omukwetu tja hungire poo tja tjiti otjiṋa tji tje tu hihamisa, (2) indu omundu ngu twa kupasana tja tjiti otjiṋa tji tje tu hihamisa, (3) na indu tji twa u momuinyo mena rozondataiziro zetu oveni. Morupa ndwi, matu katara koviṋa vitatu mbi. Nu wina matu katara kutja matu kerihongera ko tjike kotjihorera atjihe tjOmbeibela.

RIRA OMUṰAKAME INDU OMUKAMBURE OMUKWEṊU TJE KU HIHAMISA

3. Omauzeu yeṋe ovakarere va Jehova ngu ve muna?

³ Omauzeu. Ovakambure ovakwetu tjiva ve novikaṋena mbi he tu tjatere. Varwe mape ya ave tjiti otjiṋa tji tje tu hihamisa poo ave he tu tjindi momuano omuwa. Ovanene vombongo mape ya ave tjiti ozondataiziro. Omauzeu nga mape ya aye tjiti kutja tjiva ve ute okukeyakeya kutja ihi otjira tja Mukuru poo indee. Pendje nokukayenda komurungu okukarera Jehova “otjiṱuve notjiṱuve” pamwe novakambure ovakwao, tjiva mape ya ave isa okuhungira  pamwe na imba mbe ve hihamisa poo ave isa okuyenda kozombongarero zombongo. (Sef. 3:​9, NWT) Hapo ounongo okutjita nao? Ngatu tare kutja matu rihongere ko tjike komundu ngwa tamunwa mOmbeibela ngwa ri nomauzeu otja ingo.

4. Omauzeu yeṋe omuapostele Paulus nga muna?

⁴ Otjihorera tjOmbeibela. Omuapostele Paulus aa tjiwa kutja ovakambure ovakwao kahomonena. Otjotjihorera, ovakambure tjiva moJerusalem aave mu tira. (Oviung. 9:26) Kombunda, tjiva va kahungira oviṋa ovivi ohunga na ye, okutjita kutja varwe ave ha kara nongamburiro mu ye. (2 Kor. 10:10) Paulus wa muna omunene wombongo ama toora omukambo omuvi mbu mape ya wa putarisa varwe. (Gal. 2:​11, 12) Nu Paulus wa hihamisirwe i yepanga re ropopezu Markus. (Oviung. 15:​37, 38) Paulus atja yandjera kutja omauzeu ngo ye tjite kutja a ha vanga okukara pamwe na imba mbe mu hihamisa. Posi ya, eye wa kayenda komurungu okukara noumune ouwa ohunga novakambure ovakwao, nu wa kayenda komurungu okukarera Jehova nouṱakame. Otjikwaye tji tja vatera Paulus okupanḓera po?

5. Ovikwaye mbya vatera Paulus kutja a kare popezu novakambure ovakwao? (Ovakolose 3:​13, 14) (Wina tara kotjiperendero.)

⁵ Paulus wa suverere ovakambure ovakwao. Orusuvero Paulus ndwa ri na ro rwe mu vatera kutja ma yandje ombango kovikaṋena vyawo oviwa, nungwari kavyo mbi ovivi. Orusuvero wina rwa vatera Paulus okuisira varwe, otja eye tje tu raera mOvakolose 3:​13, 14. (Lesa.) Tara komuano Paulus ma isira Markus. Nandarire kutja Markus wa isa Paulus mouyenda wawo outenga otjovahindwa, Paulus kena pa kayenda komurungu okumupindikira. Kombunda, Paulus tja tjanga orutuu kombongo yOvakolose, eye wa tanga Markus otjomuungure wapamwe na ye ngwe mu “tarareka omutima tjinene.” (Kol. 4:​10, 11) Indu tja ri monḓorongo moRoma, wa ningira kutja Markus arire ngwe ya okuyekumuvatera. (2 Tim. 4:11) Oukahu kutja Paulus wa isira ovakambure ovakwao, nu wa kara popezu na wo. Matu rihongere ko tjike okuza ku Paulus?

6-7. Otjikwaye tji matji tu vatere kutja tu kayenda komurungu okuraisa orusuvero kovakambure ovakwetu nandarire kutja ve tjita ozondataiziro? (1 Johanes 4:7)

⁶ Matu rihongo tjike? Jehova u vanga kutja tu kayende komurungu okuraisa orusuvero kovakambure ovakwetu. (Lesa 1 Johanes 4:7.) Indu omukambure omukwetu tje he tu tjindire momuano omuwa, iho katji nokuheya kutja we tu hihamisire owina nu matu yenene okukara nongamburiro kutja u vanga okutjita imbi mbi ri ovisemba. (Omiano 12:18) Mukuru wa  suvera ovakarere ve ovaṱakame, nandarire kehi yozondataiziro nḓu ve tjita. Nandarire kutja tu tjita ozondataiziro, eye u kayenda komurungu okurira epanga retu nu ketu pindikire. (Eps. 103:9) Tjiri eṱe tu nondangi tjinene kutja Jehova u tu isira nu eṱe matu sokuhorera ku ye mokuisira varwe.—Ef. 4:32–5:1.

⁷ Wina zemburuka kutja, otja omaandero tji maye ya popezu, eṱe matu sokukayenda komurungu okutumbuka popezu novakambure ovakwetu. Eṱe matu sokuundjira ko kutja ondatumisire mai ririre ko onyingi. Eṱe mape ya atu hitisiwa monḓorongo mena rongamburiro yetu. Iho tji tja tjitwa, matu hepa ovakambure ovakwetu tjinene. (Omiano 17:17) Tara ku imbi mbya tjitwa komunene wombongo wena Josep, a ngwa tura moSpain. Eye novakambure varwe va ri monḓorongo mena rokuhinokutoorora omunda. Eye wa tja: “Mena rokutja aatu kara pamwe tjinene monḓorongo, iho aatji tjiti kutja tu ute okuungurasana kotjiuru. Eṱe aatu sokutjindasana nokuisirasana. Iho tje tu vatera kutja tu kare pamwe mombwaneno na mondjeverero. Eṱe twa ri pamwe novandu mbaave ha karere Jehova. Oruveze rumwe, hee yenene okuungurisa okuwoko kwandje mena rokutja kwa hihamenwe. Iho tja tjita kutja e ha yenene okuriungurira oviṋa omuini. Nu omukambure omukwetu umwe wa koha ozombanda zandje nokundjivatera momiano vyarwe pekepeke. Ami mba raisirwa orusuvero indu tjee ru hepa tjinene.” Tjiri tu nomapu omawa wokuzengurura omauzeu ngu tu na wo ku novakambure ovakwetu.

RIRA OMUṰAKAME INDU OMUNDU NGU MWA KUPASANA TJE KU HIHAMISA

8. Omauzeu yeṋe ovakupasane ngu ve muna?

⁸ Omauzeu. Otukupo atuhe tu nomauzeu. Ombeibela i tja ovandu mba kupasana “ve muna ouzeu.” (1 Kor. 7:28) Omena raye? Mena rokutja omurumendu nomukazendu aveyevari kahomonena, nu ve novikaṋena mbya panguka, nu ve noviṋa mbi ve vanga na mbi ve ha vanga. Ovakupasane mape ya va za kozombazu pekepeke nu ve kurisiwa momiano pekepeke. Nu kombunda yorukupo mape ya ave utu okumuna ovikaṋena mbi ve hi na aave munu ngunda ave hi ya kupasana. Oviṋa otja imbi mape ya ave tjiti kutja ve kare nomauzeu. Mape ya ave kumininasana mena rouzeu mbu ri morukupo, nandarire kutja aveyevari ve tjita ozondataiziro nu ve sokuzengurura pamwe ouzeu mbwo. Owo nandarire mape ya ave utu okuripura kutja mave sokuhaṋika poo okuteya orukupo. Posi ya hapo okuhaṋika poo okuteya orukupo maku zengurura omauzeu wawo? b Ngatu katare kotjihorera mOmbeibela tjomukazendu ngwa kayenda komurungu okurira omuṱakame ku Jehova, nandarire kutja omurumendu we aa tjiti kutja ehupo re rire ezeu.

9. Abigajil wa ri nouzeu uṋe?

⁹ Otjihorera tjOmbeibela. Abigajil wa kupirwe i Nabal, Ombeibela ngu i tja wa ri omuhinotjikaro notjindandi. (1 Sam. 25:3) Tjiri mape ya ri ouzeu ku Abigajil okuhupa pu nomurumendu otja ingo. Hapo Abigajil atja paha omuano omupupu okupita morukupo rwe? Ii. Eye wa ri noruveze okutjita nao indu David, Ombara ya Israel yomoruyaveze, tja i vanga okuzepa omurumendu we mena rokuhungira David novarumendu mba ri pu na ye omambo omavi. (1 Sam. 25:​9-13) Abigajil atja tupuka, okuyandjera David a zepe Nabal. Posi ya eye kena pa tjita nao. Nungwari, eye wa hungira ku na David kutja a ha zepa Nabal. (1 Sam. 25:​23-27) Omena raye tja tjita nao?

10. Ongwaye Abigajil tja kayenda komurungu okukara morukupo oruzeu?

 ¹⁰ Abigajil wa suverere Jehova nu wa ri nondengero korukupo tjimuna Jehova. Mape ya eye aa tjiwa nawa kutja Mukuru wa tja vi, tja yandja omukazendu ku Adam. (Gen. 2:24) Abigajil aa tjiwa nawa kutja orukupo otjiṋa otjiyapuke ku Jehova. Eye aa vanga okuyorokisa Mukuru, nu iho tje mu hinga kutja ma tjite otjiṋa atjihe tji ma yenene okuyama eṱunḓu re, mu mamu kamburire mo omurumendu we. Eye wa hakahana okutoora omukambo okutjaera David okuzepa Nabal. Eye wina wa ningira ondjesiro kotjiṋa eye tje hi na wa tjita. Tjiri oukahu kutja Jehova wa suverere omukazendu ombanḓe ngwi nu ngu hi na ee ripurire ku ye omuini. Ovakazendu novarumendu mba kupasana mave rihongere tjike kotjihorera tja Abigajil?

11. (a) Jehova u undjira ko ye kovandu mba kupasana? (Ovaefese 5:33) (b) Otjikwaye tji we rihongo komuano Carmen ma ungura oukukutu okuyama orukupo rwe? (Wina tara kotjiperendero.)

¹¹ Matu rihongo tjike? Jehova u vanga kutja omurumendu nomukazendu mba kupasana ve kayende komurungu okukara pamwe nandarire kutja umwe u tjita kutja irire ouzeu okuhupa pamwe nomukwao. Tjiri Jehova u tjaterwa tjinene okumuna ovakupasane amave ungura pamwe oukukutu okuzengurura omauzeu nokuraisasana orusuvero nondengero. (Lesa Ovaefese 5:33.) Tara kotjihorera tja Carmen. Kombunda yozombura ape hamboumwe Carmen tja za nokukupwa, eye wa uta okurihonga pamwe nOvahongonone va Jehova nu kombunda wa papitisiwa. Carmen wa tja: “Omurumendu wandje kaa tjaterwa i yomukambo mbu mba toora. Eye aa ṱeruru na Jehova. Eye ee ndji hungire omambo omavi nokutja me ndjesa.” Nandarire nao, Carmen wa kara nonḓarorure morukupo rwe. Oure wozombura 50, eye wa ungura oukukutu okusuvera nokutenga omurumendu we. Eye wina wa tja: “Otja ozombura tjaaze kayenda, ami mbe rihonga okuzuva nawa omurumendu wandje nokuhungira ku na ye momuano wondengero. Ami mba tjita oviṋa avihe mbi me yenene okuṱakamisa orukupo rwandje, mena rokutja ee tjiwa kutja orukupo oruyapuke ku Jehova. Ami hi na mba rora okuvanga okuisa omurumendu wandje mena rokutja mba suvera Jehova.” c Indu tji pa kara ouzeu morukupo rwoye, ove mo yenene okukara nongamburiro kutja Jehova me ku vatere kutja u panḓere po.

O ISA OKUKARERA JEHOVA INDU TJI WA U MOMUINYO MENA ROZONDATAIZIRO ZOYE

12. Omauzeu yeṋe ngu mape ya atu munu indu tji twa tjiti ouvi ounene?

¹² Omauzeu. Eṱe mape ya atu rihahiza indu tji twa tjiti ouvi ounene. Ombeibela i tja omauvi  wetu ye yenena okutwesa ‘atwa ṱukuṱuka nu atwa nyaika.’ (Eps. 51:17) Omurumendu umwe omukambure wena Robert wa ungura oukukutu oure wozombura ozengi kutja ma yenene okurira omuvatere wombongo. Posi ya, eye wa tjita ouvi ounene nu wa muna kutja kaari omuṱakame ku Jehova. Eye wa tja: “Ami mba muna kutja mba tjiti ouvi ounene, nu omeritjiviro wandje womomutima aaye ndji vere tjinene. Kombunda, ee fula navi tjinene. Ami mba rira nu mba kumba ku Jehova. Ee ripura kutja Mukuru kamaa ka puratena kozongumbiro zandje rukwao mena rokutja mbe mu hihamisa.” Tji twa tjiti ouvi ounene, mape ya atu u momuinyo tjinene nu atu utu okuripura kutja Jehova we tu nakaura nu kape nepu rokumukarera rukwao. (Eps. 38:4) Indu ove tji u noumune mbwo, tara kotjihorera tjOmbeibela tjomundu ngwa kayenda komurungu okukarera Jehova nandarire kutja wa tjita ouvi ounene.

13. Ouvi uṋe ounene Petrus mbwa tjita, nu ozondataiziro zeṋe zarwe nḓa tjita komurungu wanao?

¹³ Otjihorera tjOmbeibela. Ongurova komurungu yaindu Jesus tja ṱa, Petrus wa tjita ozondataiziro ozengi nḓa katjita kutja ma katjite ouvi ounene. Rutenga, Petrus wa raisa outongatima mokurihiva kutja ma rire omuṱakame nandarire kutja ovaapostele imba ovarwe va isa Jesus. (Mar. 14:​27-29) Kombunda, indu tji va ri motjikunino tja Getsemane, Petrus kaa yenene okukara katumba. (Mar. 14:​32, 37-41) Indu otjimbumba tjovandu tji tje ya okukambura Jesus, Petrus wa tupuka ne mwesa. (Mar. 14:50) Korusenina, Petrus wa paṱana okutjiwa Jesus povikando vitatu, nu wina wa yana oruyano rwovizeze. (Mar. 14:​66-71) Petrus wa tjita vi indu tja muna kutja wa tjiti ouvi ounene? Eye wa hihamwa omutima nu wa uta okurira tjinene, ngahino mena rokurimuna ondjo. (Mar. 14:72) Ripura uriri nomuhihamwatima Petrus mbwa ri na wo indu epanga re Jesus tji ra zepewa ozoiri kombunda yanao. Petrus mape ya ee rimunu okuhinonḓengu.

14. Ovikwaye mbya vatera Petrus okukayenda komurungu okukarera Jehova? (Tara kotjiperendero tjokombanda yokambo nga.)

¹⁴ Petrus wa yenena okukayenda komurungu okukarera Jehova mena romapu pekepeke. Eye ke riṱizire ku ye omuini, nungwari wa ya kovahongewa varwe nowo ve mu yanḓiparisa. (Luk. 24:33) Nu wina Jesus tja za nokupendurwa, eye we rimunikisa ku Petrus, mape ya mena rokutja aa vanga okumutunduuza. (Luk. 24:34; 1 Kor. 15:5) Kombunda, pendje nokuvyura Petrus mena rozondataiziro ze, Jesus wa raera epanga re kutja ma pewa omerizirira omanene. (Joh. 21:​15-17) Petrus aa tjiwa kutja wa tjiti ouvi ounene, posi ya wa kayenda komurungu okuungura imbi mbi ri ovisemba. Omena raye? Mena rokutja wa ri nongamburiro kutja Omuhona  we Jesus we mu suverere. Nu ovakambure ovakwao va kayenda komurungu okuvatera Petrus. Matu rihongere ko tjike kotjihorera tja Petrus?

15. Jehova u vanga kutja tu kare nongamburiro yaye? (Epsalme 86:5; Ovaroma 8:​38, 39) (Wina tara kotjiperendero.)

¹⁵ Matu rihongo tjike? Jehova u vanga kutja tu kambura kutja eye we tu suvera nu u ri kamwaha okutuisira. (Lesa Epsalme 86:5; Ovaroma 8:​38, 39.) Indu tji twa tjiti ouvi, tu rimuna ondjo. Nu kanavi okurimuna nao. Nungwari, eṱe katu sokuripura kutja Jehova kee tu suvera rukwao poo kemee tu isire. Posi yokutja, matu sokupaha ombatero yatjimanga. Robert, ngwa tamunwa rukuru wa tja: “Ami mba tjita ouvi mena rokutja ee riyameke komasa wandje omuini okupirukira omarorero.” Eye wa muna kutja ma sokuhungira kovanene vombongo. Eye wa tja: “Indu tji mba hungira kovanene vombongo, owo ve ndji vatera okumuna kutja Jehova we ndji suvera nokutja owo wina ve ndji suvera. Owo ve ndji vatera kutja mbi kambure kutja Jehova kee ndjesa.” Eṱe wina matu yenene okukara nongamburiro kutja Jehova we tu suvera tjinene nu u tu isira indu tji twe ritanaura natu poka komauvi wetu, natu paha ombatero ndji mai heperwa po, natu kondjo kutja atu ha yarukire po ozondataiziro zetu. (1 Joh. 1:​8, 9) Ongamburiro ndjo mai tu vatere kutja atu he rihahiza indu tji twa putara poo tji twa u.

16. Ongwaye tji we rimanene okukayenda komurungu okukarera Jehova?

¹⁶ Jehova u vara ozongondjero zetu zokumukarera momayuva omazeu nomasenina nga. Nombatero ya Jehova, eṱe matu yenene okukayenda komurungu okumukarera nouṱakame indu tji twa u momuinyo mena rozondataiziro zetu poo zovakwetu. Eṱe matu yenene okukayenda komurungu okusuvera ovakambure ovakwetu nokuveisira, nandarire indu tji ve tu hihamisa. Eṱe matu yenene okuraisa orusuvero rwetu ku Mukuru nondengero yetu korukupo mokutjita otjiṋa ngamwa atjihe pu matu yenene okuzengurura omauzeu ngu mape ya atu munu morukupo rwetu. Indu tji twa tjiti ouvi, eṱe matu yenene okupaha ombatero ya Jehova, okuyakura orusuvero rwe nondjesiro ye nokukayenda komurungu okumukarera. Eṱe matu yenene okukara nongamburiro kutja matu munu ozondaya ozengi tji tu hi ‘nokuṱotjirweyo mokutjita ouwa.’—Gal. 6:9.