1. Ɔdi nɛ ɔkpá ku Ɔ̄cokóītá 3:1, 7 nwu alɔ a?

ĀCƐ ōhī ku alɔ gē dɔka ō kɛla i bi. Ācɛ ɔhā kē i dɔka ō kla cii. Ɛgɛ nɛ Ubáyíbu néē je ikpɛyi ɛlā nyā ŋma a mafu a, ó lɛ eko nɛ ɔcɛ cika ō kɛla mla eko nɛ ɔcɛ cika lɛ okonu kla cii. (Jé Ɔ̄cokóītá 3:1, 7.) Naana a, ó lɔfu he alɔ ɔtu, ɔdaŋ ka ayinɛ alɔ ōhī gē kɛla fiyɛ ɛgɛ néē gē ka a. Ó klla lɔfu he alɔ ɔtu, ɔdaŋ ku ācɛ ōhī ku uwa i gē kɛla nwune ŋ.

2. Ɔnyɛ lɛ íkwu ō da uwɔ eko mla ɛgɛ nɛ a cika ō kɛla a?

² Ɛlā ō ka wɛ ɛhi ŋma ɛgiyi Ujehofa. (Oyɛb. 4:10, 11; Mafú 4:11) Ɔwɔico mafu lɛ alɔ ipu Ubáyíbu ɛgɛ nɛ alɔ géē bi ɛhi nyā le yuklɔ ɔwɛ okpaakpa a. Ipu ikpɛyi ɛlā nyā, alɔ géē má ocabɔ mafu ku Ubáyíbu ōhī, nōo géē ta alɔ abɔ jé eko nɛ alɔ cika ō kɛla mla eko nɛ alɔ cika ō lɛ okonu kla cii. Alɔ klla géē má ɔdā nɛ Ujehofa gbɛla lɛyikwu ɛdɔ ɛlā nɛ alɔ gē ka lɛ ācɛ ɔhá a. Aflɛyi, alɔ kɛla lɛyikwu eko nɛ alɔ cika ō kɛla a.

3. Oŋma ɛlā nōo yɔ ipu ɔkpá ku Ācɛ Uróm 10:14 a, eko nyá nɛ alɔ cika ō kɛla a?

³ Alɔ cika ō le tutu ō kɛla lɛyikwu Ujehofa mla Ajɔɔcɛ ku nu eko doodu. (Umát. 24:14; Jé Ācɛ Uróm 10:14.) Ɔdaŋ ku alɔ gē ya lɛ a, alɔ yɔ i gbla Ujisɔsi ya. Ɔdā okpɔcii éyi nōo ya nɛ Ujisɔsi wa ipu ɛcɛ nyā a, wɛ ō gáā da ācɛ ɔkwɛyi lɛyikwu Adā nu nɛ. (Ujɔ́n. 18:37) Amáŋ alɔ cika ō bla ku ɛgɛ nɛ alɔ gē kɛla a cɛgbá nɛhi. Ó lɛ a, eko duuma nɛ alɔ yɔ i da ācɛ ɔhá lɛyikwu Ujehofa, alɔ cika ō “bī ɔkɔ ogbonɛnɛ mɛ́mla ojīlīmā” le ya ɔ. Alɔ klla cika ō mafu ku alɔ lɛ ɛlá wu ɔdā nɛ ācɛ ɔhá gbɛla klla kpɔtuce a. (1 Upít. 3:15, 16) Ɛnyā géē ta alɔ abɔ ku alɔ hii kɛla lɛ ācɛ anca ŋ. Ikɔkɔ ɔɔma a, alɔ géē yɔ i nwu ɛlā, klla ya ku ɛlā a kóō lɛ abɔ kwu ācɛ ɔtu, ɔdaŋ ka ó tɔɔtɛ.

4. Ɛgɛ nɛ ɔkpá ku Aíita 9:9 ka a, ɔwɛ nyá nɛ alɔ lɔfu bi ɛlā ō ka ku alɔ le ta ācɛ ɔhá abɔ a?

 ⁴ Anyakwɔcɛ ku ujɔ cika ō kɛla, ɔdaŋ ka é má ka ó cɛgbá kéē tu ɔyinɛ alɔ nɔnyilɔ amāŋ ɔyinɛ alɔ nɔnya duuma ukɔ́. Amáŋ, é cika ō jé eko olɔhi ō kɛla lɛ ɔyinɛ a, o ya ɛɛ ku uweyi kóō hii kwu ɔ ŋ. Ekoohi, ó géē lɔhi fiyɛ, ɔdaŋ ka é gbeyi jaa gbeeko nɛ ācɛ ɔhá i yɔ ŋ. Anyakwɔcɛ ku ujɔ gē ceyitikwu kɛla, ɔwɛ nōo gē mafu ka é lɛ ɛlá wu ɔcɛ nōo yɔ i jahɔ tu uwa a. Naana a, é gē mafu aukɔ́ ku Ubáyíbu lɛ ācɛ ɔhá, nōo géē ta uwa abɔ kéē ya ɛlā ɔwɛ ijeeyi. (Jé Aíita 9:9.) Ɔdiya nōó cɛgbá ku alɔ lɛ ɔtu ō kɛla eko nōó cɛgbá ku alɔ kɛla a? Leyi má ocabɔ ɛyɛɛyɛyi ɛpa nyā ka a: Ipu ocabɔ aflɛyi a, adā éyi cɛgbá ō na ɔyi nu ta ɔwɛ, ipu ocabɔ ɔhá a, ɔnyā éyi cika ō gáā da ɔcɛ néē fu ka ó wɛ ɔcɛ́ a ku ó lɛ ɔdobɔbi éyi miya ɛ.

5. Eko nyá nɛ Ɛlayi cika ō kɛla, amáŋ nɛ ó ka ŋ ma?

⁵ Ɛlayi nōo wɛ Otrɛyi Ku Acogwɛɛya a lɛ ayi nɔnyilɔ ɛpa. Ó kē yihɔtu uwa nɛɛnɛhi. Amáŋ ayi nu ɛpa nyā i gē lɛ ojilima duuma ce Ujehofa ŋ. Ayi nu nyā kē lɛ uklɔ ō cɛgbá nɛhi néē gē ya. É wɛ acogwɛɛya ipu aklɔkpiihɔ ku Ondu a. Amáŋ, é bi íkwu ku uwa le yuklɔ ɔwɛ obɔbi. É gē lɛ ojilima ce ɛya nɛ ācɛ gē wa i gwo lɛ Ujehofa a fluflu ŋ, é kóō i cikpo acɛnya eyī caa. (1 Usám. 2:12-17, 22) Ɛgɛ nɛ íne ku Umosisi mafu a, é cika ō lɛ ayi nɔnyilɔ ku Ɛlayi ŋmo, ohigbu aɔdā néē ya a. Amáŋ Ɛlayi bi ɔkɔ ogbonɛnɛ anca le pi uwa ahɔ̄ klla ma uwa ta kéē yɔ i yuklɔ gɔbu ipu aklɔkpiihɔ a. (Obla. 21:18-21) Ɔdi nɛ Ujehofa gbɛla kwu ɔdā nɛ Ɛlayi ya lɛyikwu ɛlā nyā a? Ujehofa da Ɛlayi kahinii: ‘Ɛ́lāyi, ɔdíyá nāa le ojīlīma ce ayí uwɔ fíyɛ́ um a?’ Oŋma ɔɔma a, Ujehofa gáā le miya ku anɔɔ géē kpo acɛnyilɔ ɛpa ɔɔma nōo obɔbi nɛhi a ŋmo.—1 Usám. 2:29, 34.

6. Ɔdi nɛ alɔ nwu ŋma ɛgiyi Ɛlayi a?

⁶ Alɔ nwu ɛlā ō cɛgbá nɛhi ŋma ɛgiyi Ɛlayi. Ɔdaŋ ku alɔ gáā le jé ku oklobiya, ɔncɛnya amāŋ ɔcɛ ɔlɛ alɔ éyi lɛ íne ku Ujehofa biya, alɔ cika ō kɛla lɛ ɔ piii. Alɔ tu ɔ ɛlā kwu ɔdā nɛ aukɔ́ ku Ujehofa ka a. Alɔ klla cika ō le má ka ó lɛ otabɔ nɛ ó cɛgbá a miyɛ ŋma ɛgiyi ācɛ nɛ Ujehofa je uklɔ ɔɔma lɛ uwa a. (Ujɛ́m. 5:14) Alɔ i gáā dɔka ō lɛbɛɛka Ɛlayi gboogboo ŋ, ŋma lɛ ō lɛ ojilima ce oklobiya, ɔncɛnya amāŋ ɔcɛ ɔlɛ alɔ duuma fiyɛ Ujehofa ŋ. Alɔ cɛgbá ɔtu ō lɛ, ɔdaŋ ku alɔ dɔka ō na ɔcɛ ta ɔwɛ, amáŋ ɔdaŋ ku alɔ ceyitikwu ya ɔ, ó lɔfu gwa ikpo olɔhi gla. Má ɛyɛɛyɛyi nōo yɔ ipu ocabɔ ku Ɛlayi mɛmla aku ɔnyā ku Isrɛlu éyi nōo lé ku Abigɛlu a.

7. Ɔdiya nɛ Abigɛlu nyɔ i kɛla lɛ Udefidi a?

 ⁷ Abigɛlu wɛ ɔnyā ku Unabal. Unabal lɛ agbenu klla lɛ ajɛ ɛga alɛwa. Eko nɛ Udefidi mla acocɛhɔ ku nu yɔ i kwu ŋma ɛgiyi Usɔlu a, é kla ɛgiyi acogbaala ku Unabal eko kpii. É klla gbo aala ku Unabal ŋma ɛgiyi auwi. Otabɔ nyā néē je lɛ Unabal a jɛ ɔ eyī nɛɛ? Ehee. Eko nɛ Udefidi da Unabal kóō lɛ ɔdole ligii mla eŋkpɔ je lɛ anu mla acocɛhɔ ku nu a, Unabal kwu cɔnu nɛhi klla gbɔɔ ō dɛgba yɔ i ca uwa ɛca. (1 Usám. 25:5-8, 10-12, 14) Ohigbu ɔɔma a, Udefidi gáā le miya ō gáā ŋmo ɛjɛɛji acɛnyilɔ ku ɔlɛ Unabal. (1 Usám. 25:13, 22) Ɔdi gáā lɔfu ci ɛdɔ amiya nyā ŋma ō ya a? Abigɛlu gáā le má ku eko ɔɔma wɛ eko okpaakpa ō kɛla. Ohigbu ɔɔma a, ó lɛ ɔtu lɛ nyɔ i kɛla lɛ Udefidi, naana nɛ ācɛ nōo wɛ ācɛ ula nyā yɔ i cɔnu nɛhi, nɛ ɛmiyɛ yɔ i ŋmo uwa, néē klla le tutu ō gáā kpo ɛfú a.

8. Ɔdi nɛ alɔ nwu ŋma ocabɔ ku Abigɛlu a?

⁸ Eko nɛ Abigɛlu gáā ta Udefidi a, ó kɛla lɛ ɔ ɔwɛ nōo mafu ka ó wɛ ɔcɛ ō lɛ ɔtu, nōo klla géē ya ku Udefidi kóō ya ɔdā nɛ ó ka a. Naana nɛ unwalu a i ŋma ɛgiyi Abigɛlu ŋ ma, ó gbɔɔkɔ lɛ Udefidi kóō hii cɔnu ŋ kpɔ. Ó da Udefidi ka anu ɔ jé ka Udefidi wɛ ɔcɛ olɔhi, ka ó kē i ya ɔdā nōo okpaakpa a. Abigɛlu klla gbolo ce Ujehofa kóō ta ɔ abɔ. (1 Usám. 25:24, 26, 28, 33, 34) Bɛɛka Abigɛlu a, ɔdaŋ ku alɔ má ka ɔcɛ éyi yɔ i ya odee nōo lɔfu ya kóō nyileyi bɔbi bɔbi, alɔ cika ō lɛ ɔtu lɛ nyɔ i kɛla lɛ ɔcɛ ɔɔma. (Aíjē 141:5) Alɔ cika ō lɛ ojilima ce ɔcɛ ɔɔma, amáŋ, alɔ kóō lɛ ɔtu da ɔ ɛlā a peee ɛgɛ nōó lɛ a. Ɔdaŋ ku alɔ gē bi ihɔtu le tu ācɛ ɔhá ukɔ́, eko duuma nōó cɛgbá, ó géē mafu ku alɔ wɛ oklobiya amāŋ ɔncɛnya ɔkwɛyi.—Aíit. 27:17.

9-10. Ɔdi nɛ anyakwɔcɛ ku ujɔ cika ō bi ɔtu eko duuma néē yɔ i tu ācɛ ɔhá ukɔ́ a?

⁹ Ó cɛgbá nɛhi ku anyakwɔcɛ ku ujɔ kéē lɛ ɔtu kɛla lɛ ācɛ nōo yɔ ipu ujɔ nōo biye íne a.  (Ugal. 6:1) Anyakwɔcɛ ku ujɔ cika ō tu iyi uwa waajɛ klla bi ɔ ɔtu, ka uwa abɔyi uwa wɛ ācɛ nōó jila iyē ŋ, ka é lɔfu cɛgbá ō na ta ɔwɛ ɛ̄cī éyi duu. Amáŋ, é gē cɛ lɛ ɔɔma kóō ci uwa ŋma ō ya ācɛ nōo cɛgbá itala a itala ŋ, amāŋ ō pi ācɛ nōo cɛgbá ahɔ̄ ō pi a ahɔ̄ ŋ. (2 Utím. 4:2; Utáy. 1:9) Eko duuma néē gē tu ɔcɛ ukɔ́, é gē ceyitikwu bi ɛhi ku ɛlā ō ka ku uwa le nwu ɔcɛ ɔɔma ɛlā ɔwɛ ijeeyi, klla gē ya ɔ ɛmɛɛma. É yihɔtu ayinɛ uwa nōo yɔ ipu ujɔ a nɛhi, ɔɔma kē i lɛ abɔ kwu uwa ɔtu kéē ta uwa abɔ á. (Aíit. 13:24) Amáŋ ɔdā nōo cɛgbá lɛ uwa fiyɛ a, wɛ ō lɛ ojilima ce Ujehofa, ŋma lɛ ō yɔ i ya kéē lɛ aukɔ́ ku nu tu klla yɔ i gbo ujɔ a ŋma ɛgiyi unwalu duuma.—Ācot. 20:28.

¹⁰ Alɔ humayi kɛla lɛyikwu eko okpaakpa nɛ alɔ cika ō kɛla a ɛ. Amaŋ, ó lɛ ekoohi nōó géē lɔhi fiyɛ ɔdaŋ ku alɔ lɛ okonu kla cii. Unwalu nyá nɛ alɔ lɔfu má eko ɛgɔɔma a?

11. Aciije nyá nɛ Ujɛmisi bi le yuklɔ a, ɛgɛnyá nōó kē tɛɛma kwu ɛlā ō ka a?

¹¹ Ō lɛ ɛlá kwu ɛgɛ nɛ alɔ gē kɛla i gē tɔɔtɛ nóó. Ujɛmisi ɔcɛ éyi nōo wɛ ipu ācɛ ō ta Ubáyíbu a, bi aciije okpaakpa le mafu ɛgɛ nōó lɔnɔ lɛ a. Ó kahinii: “Ɔ́dāŋ́ ka ɔ̄cɛ dúúmā í nyíleyi eko nɛ̄ ó ī kɛlā ŋ́, ɔ̄cɛ ɔ́ɔmā le jōjīla, ó kē klla í lɔfú í kwú odúúdú iyē kú nū tū glá.” (Ujɛ́m. 3:2, 3) É gē lɛ anjami wu ɔnya okonu. Ɔdaŋ ka ɔcɛ ō cɔnya a gē pi ɔŋgba ku anjami a, ó géē lɔfu piya ɔnya a eyī gā ɛga duu nɛ ó dɔka, klla ya kóō mahayi eko duuma nōo he ɔ ɔtu a. Ɔdaŋ ku ɔcɛ ō cɔnya a i lɛ ɛlá kwu ɔ kóō bi ɔŋgba a lɔɔlɔhi ŋ, ɔnya a lɔfu habɔ klla ya iyi nu mla ɔcɛ nōo ce ɔ a agbe. Ɔwɛ ekponu ɔɔma a, ɔdaŋ ku alɔ i gē lɛ ɛlá kwu ɛgɛ nɛ alɔ gē kɛla ŋ, ó lɔfu bi alɔ gā ipu unwalu alɛwa. Alɔ kɛla lɛyikwu ekoohi nōó géē cɛgbá ku alɔ “pi ɔŋgba  ku anjami nōo kwu okonu ku alɔ,” klla lɛ okonu kla cii a.

12. Eko nyá nɛ alɔ cika ō “pi ɔŋgba ku anjami nōo kwu okonu ku alɔ,” klla lɛ okonu kla cii a?

¹² Ɔdi nɛ a cika ō ya, ɔdaŋ ku a jé ka ɔyinɛ alɔ éyi jé ɛlā nɛ ó cika ō ka lɛ ɔcɛ duuma ŋ ma? Ocabɔ mafu, ɔdaŋ ku a má ɔyinɛ alɔ éyi nōo lā ipu éwo néē lɛ uklɔ ku alɔ ci, ɔtu gē ya uwɔ ō da ɔ ɔka lɛyikwu ɛgɛ néē gē yuklɔ ku alɔ abɔɔ? Ó lɛ aafu ŋ, ó wɛ ku a yɔ i da ɔ ɔka, o ya ɛɛ ku a gáā ya uwa ɔdobɔbi duuma nóó. Alɔ yihɔtu ayinɛ alɔ nɛ, alɔ klla lɛ ɛlá wu ɔdā duuma nōo yɔ i ya uwa a. Alɔ klla cika ō da Ujehofa ipu ɔkɔ ō gba lɛyikwu ɔdā nɛ alɔ dɔka kóō ya lɛ uwa piii a. Amáŋ, eko ɛgɛnyā nɛ alɔ cika ō “pi ɔŋgba ku anjami nōo kwu okonu ku alɔ,” klla lɛ okonu kla cii a. Ɔdaŋ ku alɔ kwu ɔcɛ abɔfu kóō da alɔ ɛlā nɛ ó cika ō ka lɛ ɔcɛ ɔhá ŋ, ó géē mafu ku alɔ i yihɔtu ɔyinɛ ɔɔma mla ayinɛ ɔhá, nōo kpɔtuce ɔ ka ó géē lɛ ɛlā ɔɔma tayinu ŋ. Ó teyi peee ka oduuma ku alɔ i gáā dɔka ō bi unwalu ɔhá gáā ce ɛ̄nɛ̄ ayinɛ alɔ yɔ i má ipu aéwo néē je uklɔ ku alɔ ci a ŋ. Ɔwɛ ekponu ɔɔma a, ayinɛ alɔ nōo lā ajɛ ɛgɔɔma i kóō gáā dɔka ō da ācɛ ɔhá, lɛyikwu ɛgɛ nɛ ayinɛ a gē yuklɔ ku ɔna ō ta ku uwa amāŋ ōjila ku ujɔ ŋ.

13. Oŋma ɛlā nōo yɔ ipu ɔkpá ku Aíita 11:13 a, ɔdi nɛ anyakwɔcɛ ku ujɔ cika ō ya a, ɔdiya ɛɛ néē kē cika ō ya lɛ a?

¹³ Ó cɛgbá nɛɛnɛhi ku anyakwɔcɛ ku ujɔ kéē yuklɔ mla ukɔ́ nōo yɔ ipu ɔkpá ku Aíita 11:13 a. (Jé.) É géē ya ɛnyā, ɔdaŋ ka é gē kwu iyi bi ŋma ō kɛla ō tayinu lɛ ācɛ nōó cika ō jé ɔdā duuma lɛyikwu ɔ ŋ. Ō ya ɛnyā i gē tɔɔtɛ fluflu ŋ, ofiyɛ duu lɛ anyakwɔcɛ ku ujɔ nōo lɛ ɔnyā a. Ɛma ku ɔba mla ɔnyā gē lɔfu, ɔdaŋ ka é gē kɔka tɔha eko doodu, klla gē da iyi uwa ɔdā ō tayinu, lɛyikwu ɛlā nōo yɔ ipu ɔtu ku uwa, ɛgɛ nɛ ɔtu gē ya uwa lɛ, mɛmla aɔdā nōo gē junwalu lɛ uwa ɔtu a. Naana a, ɔnyakwɔcɛ ku ujɔ jé ka ó cika ō da ɔnyā nu aɛlā ō tayinu lɛyikwu ācɛ ɔhá nōo yɔ ipu ujɔ a ŋ. Ɔdaŋ ka ó le ya lɛ a, ayinɛ a i gáā lɛ ɔtuce ɔ gɛ ŋ, ó klla géē biya iyē olɔhi ku nu. Ācɛ nōo lɛ íkwu ipu ujɔ, i cika ō wɛ ācɛ ō pla ācɛ amāŋ ācɛ ō “kɛ̄mgbɛ̄ ŋ́.” (1 Utím. 3:8.) Ɔɔma le ka é gáā pla ācɛ ɔhá, amāŋ dɔka awanda ō ya ŋ. Ɔdaŋ ku ɔnyakwɔcɛ ku ujɔ yihɔtu ɔnyā nu, ó gáā da ɔ aɛlā nōó cika ō jé a ŋ.

14. Ɛgɛnyá nɛ ɔnyā ku ɔnyakwɔcɛ ku ujɔ, lɔfu ta ɔ abɔ kóō hii biya iyē olɔhi ku nu ŋ ma?

¹⁴ Ɔnyā lɔfu ta ɔba nu abɔ kóō hii biya iyē olɔhi ku nu ŋ, ɔdaŋ ka ó gē kwu ɔ abɔfu kóō da ɔ aɛlā ō tayinu nɛ anu nōo wɛ ɔnyā a i cika ō jé a ŋ. Ɔdaŋ ku ɔnyā duuma gē ya lɛ a, ó wɛ ka ó yɔ i ta ɔba nu abɔ foofunu ŋ, amáŋ ó yɔ i lɛ ojilima ce ācɛ nōo da ɔba nu aɛlā ō tayinu ɔɔma a. Ofiyɛ duu a, ó gē ya ku Ujehofa kóō gweeye, ohigbu ka ó yɔ i tabɔ ku ɛbɔ mla opiyatɔha kóō yɔ ipu ujɔ a.—Uróm 14:19.

15. Ɛgɛnyá nɛ ɔtu ya Ujehofa lɛyikwu aoklobiya ɛta ku Ujobu a, ɔdiya nɛ ɔtu kē ya ɔ lɛ a?

¹⁵ Alɔ lɔfu nwu ɛlā alɛwa ŋma ɔkpá ku Ujobu lɛyikwu eko mla ɛgɛ nɛ alɔ cika ō kɛla a. Eko nɛ Ujobu má unwalu ɛyɛɛyɛyi nōo kwiiye nɛɛnɛhi a, aoklobiya ɛnɛ ku nu wa kéē gáā ta ɔ ɔtule, klla tu ɔ ukɔ́. Gboji gboji nɛ Ujobu yɔ i má unwalu nyā a, acɛnyilɔ nōo ba nyā ma ō ta ɔ ohi. Iye ku ācɛ ɛta ku uwa wɛ Ɛlifaasi, Ubildaadi, mɛmla Usofa. Oŋma ɛlā néē gáā ka igbihaajɛ a, ó teyi peee ka é bi eko ɔɔma yɔ i gbɛla ɔwɛ néē géē ta Ujobu abɔ a nóó. Ikɔkɔ ɔɔma a, é yɔ i gbɛla lɛyikwu ɛgɛ néē géē mafu ku Ujobu lɛ ɔdobɔbi éyi ya ɛ. É kɛla ōhī nōo kpaakpa, amáŋ ɛyinɛhi ku ɔdā néē ka lɛyikwu Ujobu mla Ujehofa a i wɛ ɛlā ɔkwɛyi ŋ. É ŋmo  Ujobu ɛpɔbi ka ó wɛ ɔcɛ ō bɔbiipu. (Ujób. 32:1-3) Ɔdi nɛ Ujehofa ya lɛyikwu ɛlā nyā a? Ó le cɔnu nɛhi mla acɛnyilɔ ɛta nyā. Ó hi uwa kéē wɛ aolila, klla da uwa kéē gáā da Ujobu kóō gbɔɔkɔ lɛyikwu uwa.—Ujób. 42:7-9.

16. Ɔdi nɛ alɔ lɔfu nwu ŋma ocabɔ obɔbi ku Ɛlifaasi, Ubildaadi, mɛmla Usofa a?

¹⁶ Alɔ nwu ɛlā alɛwa ŋma ocabɔ obɔbi ku Ɛlifaasi, Ubildaadi, mla Usofa. Aflɛyi, alɔ i cika ō ŋmo ayinɛ alɔ ɛpɔbi ŋ. (Umát. 7:1-5) Ikɔkɔ ɔɔma a, alɔ cika ō jahɔ ta uwa lɔɔlɔhi gbɔbu ɛɛ ku alɔ kɛla. Eko ɔɔma foofunu nɛ alɔ gáā jé ɛdɔ ɔdā néē yɔ i lɔtu nu a. (1 Upít. 3:8) Ɔmpa, eko nɛ alɔ gē kɛla, alɔ cika ō kɛla ō gbonɛnɛ, mla ɛlā nōo le kpaakpa. (Āfi. 4:25) Ɔmɛta, Ujehofa gē lɛ ɛlá wu ɛlā nɛ ɔnyɔɔnyɛ ku alɔ gē ka lɛ iyi alɔ a.

17. Ɔdi nɛ alɔ nwu ŋma ocabɔ ku Ɛlihu a?

¹⁷ Ɔcɛ ɔmɛnɛ nōo gáā má Ujobu a wɛ Ɛlihu, ɔmaapu ku Ebraham. Ó yɔ i jahɔ abɔ Ujobu mla acɛnyilɔ ɛta a yɔ i kɛla a. Ó teyi peee ka ó jahɔ lɔɔlɔhi tu ɛlā nɛ ācɛ ɔhá a yɔ i ka a, ohigbu ka ó tu Ujobu ukɔ́ okpaakpa, mla ɔwɛ ogbonɛnɛ, ɛgɛ nɛ ó géē ta Ujobu abɔ kóō lɛ ɛlá ō gbo ku nu piyabɔ a. (Ujób. 33:1, 6, 17) Ɔdā nōo cɛgbá lɛ Ɛlihu fiyɛ duu a wɛ ō je owofu lɛ Ujehofa, ó wɛ iyi nu amāŋ ɔcɛ ɔhá duuma ŋ. (Ujób. 32:21, 22; 37:23, 24) Oŋma ocabɔ ku Ɛlihu a, alɔ nwu ka ó lɛ eko nɛ alɔ cika ō lɛ okonu kla cii mla eko nɛ alɔ cika ō yɔ i jahɔ. (Ujɛ́m. 1:19) Alɔ klla nwu ku eko duuma nɛ alɔ yɔ i tu ɔcɛ ukɔ́, ɔdā nōo cika ō cɛgbá lɛ alɔ fiyɛ duu a, wɛ ō je owofu lɛ Ujehofa nɛ, ó wɛ iyi alɔ ŋ.

18. Ɛgɛnyá nɛ alɔ géē mafu ku ɛhi ku ɛlā ō ka jɛ alɔ eyī a?

¹⁸ Alɔ géē mafu ku ɛhi ku ɛlā ō ka jɛ alɔ eyī, ɔdaŋ ku alɔ gē yɛce aukɔ́ ku Ubáyíbu lɛyikwu eko mla ɛgɛ nɛ alɔ cika ō kɛla a. Usolomɔn nōo wɛ ɔcɛ ō jijeeyi nɛhi a ta ɔkpá kahinii: “Ɛlā nɛ̄ ɔ̄cɛ le ka lɔhi, lɛbɛ̄ɛka ɔdā ō yá héyīfuú kú ugóolu (oje ɔdɔ) nōo wu ipú oje nɛ̄hɛ́ ā.” (Aíit. 25:11) Ɔdaŋ ku alɔ gē jahɔ tu ɛlā nɛ ācɛ ɔhá gē ka, nɛ alɔ klla gē gbɛla lɔɔlɔhi gbɔbu ɛɛ ku alɔ kɛla, ɛlā ō ka ku alɔ géē lɛbɛɛka ɔdā ō heyifuu ku ugoolu ɔɔma a. Ó géē cɛgbá klla lɔhi. Ohigbu ɛnyā a, ɔdaŋ ku alɔ kóō kɛla ligii amāŋ nwune, ɛlā ō ka ku alɔ géē lɔfu tu ācɛ ɔhá iyē. Ó klla géē cɛ lɛ Ujehofa gweeye. (Aíit. 23:15; Āfi. 4:29) Ɛnyā wɛ ɔwɛ olɔhi fiyɛ duu nɛ alɔ lɔfu mafu ku ɛhi ku ɛlā ō ka nōo ŋma ɛgiyi Ɔwɔico a, jɛ alɔ eyī nɛhi a!