Skip to content

Skip to table of contents

IKPƐYI ƐLĀ Ō KLƆCƐ ƆMƐ 43

Gba Ujehofa Foofunu Ɛ̄gbā

Gba Ujehofa Foofunu Ɛ̄gbā

“Aá híī gbā ɔwɔ ɔhá dúúmā ɛ̄gbā gwū um tá ŋ́, ohígbū ka ami nōo wɛ Óndú ā gē yɔ́bɔ̄nyā.”—OYƐB. 34:14.

IJÉ ƆMƐ 51 Alɔ Kwu Iyi Alɔ I Gwɛɛyɛ Lɛ Ujehofa Ɛ!

ƆDĀ NƐ ALƆ GÁĀ NWU A *

1. Ɔdiya nɛ alɔ cika ō gba Ujehofa foofunu ɛ̄gbā a?

UJEHOFA foofunu nɛ alɔ cika ō gba ɛ̄gbā a, ohigbu ku anu ya alɔ klla je oyeeyi lɛ alɔ á. (Mafú 4:11) Amáŋ, ó lɛ odee nɛ alɔ cika ō lɛ ɛlá kwu ɔ. Naana nɛ alɔ yihɔtu ku Ujehofa klla gē lɛ ojilima ce ɔ a, aɔdā ɔhá lɔfu ya ku alɔ hii yihɔtu Ujehofa klla gba ɔ ɛ̄gbā ɛgɛ nɛ alɔ cika ō gba ɔ ɛ̄gbā a gɛ ŋ. Ó géē lɔhi ku alɔ jé ɔwɛ nɛ ɛnyā lɔfu ya gla a. Amáŋ, ó géē lɔhi ku alɔ gbɔɔ mla ō jé ɔdā nōo wɛ ɛyi ɛ̄gbā ō gba Ujehofa foofunu a.

2. Oŋma ɛlā nōo yɔ ipu ɔkpá ku Oōyɛbɛ̄ɛcɛ 34:14 a, ɔdaŋ ku alɔ gē gba Ujehofa foofunu ɛ̄gbā, ɔdi nɛ alɔ cika ō ya a?

2 Ipu Ubáyíbu, ō lɛ iyi ɔcɛ taajɛ lɛ Ɔwɔico mafu ku ɔcɛ yihɔtu ku Ɔwɔico nɛɛnɛhi. Eko duu nɛ alɔ kwu oyeeyi ku alɔ u taajɛ lɛ Ujehofa duudu, ayika anu foofunu nɛ alɔ gáā gba ɛ̄gbā a. Alɔ i gáā cɛ lɛ ɔcɛ amāŋ ɔdā duuma kóō miyɛ ɛga nɛ Ujehofa lɛ ipu ɔtu ku alɔ a ŋ.—Oōyɛbɛ̄ɛcɛ 34:14.

3. Ɔdi wɛ aɔdā okpɔcii nōo ya nɛ alɔ yihɔtu ku Ujehofa a?

3 Ó lɛ aɔdā okpɔcii ɛyɛɛyɛyi nōo ya nɛ alɔ yihɔtu ku Ujehofa. Ɔdā nōo kē ya wɛ ohigbu aɛlā ɔkwɛyi nɛ alɔ nwu lɛyikwu ɔ a nɛ. Auce ō ya olɔhi ku nu he alɔ ɔtu i bi. Alɔ jé aɔdā nɛ ó dɔka mla aɔdā nɛ ó dɔka ŋ, alɔ kē i má uwa ɛgɛ nɛ anu a gē má uwa lɛ a duu. Alɔ jé ɔdā nɛ ó bi ɔtu lɛyikwu alɔ a, alɔ kē le tutu ō yuklɔ tɔha mla ɔ. Alɔ kē gweeye nɛhi ku ɛga nɛ alɔ lɛ ō wɛ oklobiya amāŋ ɔncɛnya nu a. (Aíjē 25:14) Ɛjɛɛji aɔdā nɛ alɔ gē nwu lɛyikwu Ujehofa a gē pi alɔ bla ɔ.—Ujɛ́m. 4:8.

4. (a) Ɔdi nɛ Ebilii gē ya o ya ɛɛ ku ihɔtu ku alɔ lɛ Ujehofa kóō hii lɔfu ŋ ma? (b) Ɔdi nɛ alɔ géē kɛla lɛyikwu ɔ ipu ikpɛyi ɛlā nyā a?

4 Ɛcɛ obɔbi nyā yɔ ipu abɔ ku Ebilii. Ó gē bi aɔdā nōo he ācɛ ɔtu a le ja alɔ ma, o ya ɛɛ kéē kwu piya ɔdā nōo cɛgbá fiyɛ duu ipu oyeeyi ku alɔ. (Āfi. 2:1-3; 1 Ujɔ́n. 5:19) Ebilii dɔka ō ya ku alɔ yihɔtu aɔdā ɔhá, o ya ɛɛ ku alɔ hii yihɔtu Ujehofa foofunu ŋ. Alɔ géē kɛla lɛyikwu ɔwɛ ɛpa nɛ Ebilii lɔfu ya ɛnyā gla. Aflɛyi ku nu wɛ ka ó gē ceyitikwu ya ku alɔ yihɔtu ku ije. Ɔwɛ ɔmpa, ó gē ceyitikwu ya ku alɔ bi aɔdā nɛ Ujehofa i dɔka ŋ ma le jɔɔnyɛ iyi alɔ.

A HII YIHƆTU KU IJE Ŋ

5. Ɔdiya nɛ alɔ cika ō leyi kwɛɛcɛ, o ya ɛɛ ku alɔ hii gbɔɔ ō yihɔtu ije ŋ ma?

5 Ō lé ɔdole nu ipu, ō bēē lɛ ɛnɛɛnɛ uwe wiiye, mla ō lā ɔlɛ nōo heyifuu, wɛ ɔdā nōo he ɛjɛɛji ācɛ ɔtu. Naana, alɔ cika ō lɛ ɛlá kwu ɔ o ya ɛɛ ku alɔ hii gbɔɔ ō yihɔtu ku ije ŋ. Ācɛ alɛwa nōo lā ipu ɛcɛ nyā a wɛ ācɛ nōo gē “yá unwū ije.” É klla gē ya unwu aɔdā nɛ ije lá gla. (2 Utím 3:2) Ujisɔsi jé ka ɛnyā lɔfu wɛ ojama lɛ ayikpo ku nu, kéē gbɔɔ ō lɛ ɛdɔ ihɔtu ɛgɛnyā duu. Ujisɔsi kahinii: “Ɔ̄cɛ dúúmā í lɔfú cɛ̄ ɔkpani ɛpa ɛhɔ̄ mla ɔtū ékpónú igbo ékpónú gla ŋ. Ohígbū koó géē wɔ́tú éyi, ɔhá ā kē í he ɔ́ ɔtū. Ámāŋ ó géē lɛ ɔtū tū éyi cɛ́ɛ́ ó kē leyī gwō ɔhá bónū. Aá gáā cɛ̄ Ɔwɔicō ɛhɔ̄, ká aá klla yɔ̄ ī lɛ ije ō dɔ̄ɔkā bla anú igbo ékpónú ɔ́ɔmā glá ŋ́.” (Umát. 6:24) Ɔdaŋ ku alɔ gē gba Ujehofa ɛ̄gbā klla gē bi ɛyinɛhi ku eko ku alɔ le dɔka aɔdā agbenu ku ɛcɛ nyā, alɔ géē lɛbɛɛka ɔcɛ nōo gē ceyitikwu kóō cɛ ɔkpani ɛpa ɛhɔ a. Ó géē ya alɔ i gáā gba Ujehofa ɛ̄gbā mla ɛjɛɛji ɔtu ku alɔ gla ŋ.

Ɛgɛ nɛ ācɛ Ulawodesiya gē má iyi uwa . . . mla ɛgɛ nɛ Ujehofa mla Ujisɔsi gē má uwa a (Má ogwotu ɔmɛ 6)

6. Ɔdi wɛ ɛlā nɛ alɔ nwu ŋma ɛlā nɛ Ujisɔsi ka lɛ ayinɛ nōo yɔ ujɔ ku Ulawodesiya a?

6 Ācɛ O Yɛce Ukraist nōo yɔ ipu ujɔ ku Ulawodesiya a gē gwo kahinii: “N le gbagbénú, ó kē le lɔhi ga um ɛɛ́. Aɔ́dā nēe ce um ɛgbá ā, n ké lɛ uwá kpó lɛ ɛɛ́.” Amáŋ ɛgiyi Ujehofa mla Ujisɔsi, é “táncā, tēyīnyinyi, gbɛhá, peyī klla tóohɛ́ɛwa.” Ó wɛ agbenu néē lɛ a ya nɛ Ujisɔsi pi uwa ahɔ̄ a nóó. Ujisɔsi pi uwa ahɔ̄ ohigbu ku ihɔtu ku ije néē lɛ a yɔ i je ɛma ku uwa mla Ujehofa biya. (Mafú 3:14-17) Ɔdaŋ ku alɔ má ku alɔ gbɔɔ ō yihɔtu ku ije ɛ, ayika alɔ cika ō ya odee lɛyikwu ɔ fiya a. (1 Utím. 6:7, 8) Ɔdaŋ ku alɔ i ya ɔdā duuma lɛyikwu ɔ ŋ, alɔ géē gbɔɔ ō yihɔtu ku aɔdā ɔhá. Ɛnyā kē i ya, alɔ i gáā gba Ujehofa ɛ̄gbā mla ɛjɛɛji ɔtu ku alɔ gɛ ŋ. Ujehofa i kē i miyɛ ɛdɔ ɛ̄gbā ɛgɔɔma ŋ. Ó ‘dɔka ku alɔ gba aɔwɔ ɔhá ɛ̄gbā ŋ.’ (Obla. 4:24) Ɛgɛnyá nɛ ije lɔfu je piya ɔdā nōo cɛgbá lɛ alɔ fiyɛ ɔfu a?

7-9. Ɛlā nyá nɛ a nwu ŋma ocabɔ ku ɔnyakwɔcɛ ku ujɔ éyi nōo le ka Udefidi a?

7 Leyi yɛ ocabɔ ku ɔnyakwɔcɛ ku ujɔ éyi nōo le ka Udefidi a. Ó lā ipu éwo ku United State. Ó ka anuɔ wɛ ɛdɔ ɔcɛ nōo gē dɔka ō yuklɔ mla ɛjɛɛji ɔtu ku nu. Ɛga nɛ ó gē yuklɔ a, é gáā lɛ uklɔ olɔhi ɔhá je lɛ ɔ, klla lɛ ije tu ɔ lɛ ɔ. Ɛjɛɛji ācɛ ipu éwo ɔɔma jé ɔ ka anu jé uklɔ ɔɔma lɔɔlɔhi fiyɛ a. Udefidi kahinii: “Eko ɔɔma n gbɛla ka Ujehofa yɔ i hɔha ce um á.” Amáŋ, ɔhā a ŋma ɛgiyi Ujehofa nɛɛ?

8 Ɛmɛɛma, Udefidi gbɔɔ ō mā ku uklɔ ku nu yɔ i je ɛma nɛ ó lɛ mla Ujehofa a biya. Ó kahinii: “Eko duuma nɛ um yɔ ipu ōjila amāŋ nɛ um gē yuklɔ ku ɔna ō ta, n gē gbɛla lɛyikwu unwalu ɛgiyi uklɔ ku um. N yɔ i ya ije nɛhi ɛga nɛ um gē yuklɔ a, amáŋ ń lɛ eeye ŋ, ami mla ɔnyā um klla gbɔɔ ō lɛ unwalu.”

9 Udefidi gáā le má ka anuɔ cika ō lɛ abɔ bi ɔdā nōo ce ɔ ɛgbá ɔkwɔɔkwɛyi a. Ó kahinii: “N lɛ ɔtu ku um ya ekponu ō lɛ āhɔ̄ ku um a piyabɔ.” Udefidi dɔka ō lɛ ōmiya ku uklɔ ku nu tuya. Ohigbu ɛnyā, ó le da ɔkpani ku nu lɛyikwu ɔdā nɛ ó yɔ i miya ō ya a. Ɔdi wɛ oŋmɛyi ku nu a? Ɔkpani a lɛ Udefidi nu ŋma uklɔ! Ɔdi nɛ Udefidi ya a? “Ɛ̄cī nōo gboce ɔ a, n kwu iye ku um lɛ anyakwɔcɛ ku ujɔ, ka um dɔka ō wɛ ipu ācɛ nōo gē tɔɔna ŋma eko ta eko a.” Udefidi mla ɔnyā nu gbɔɔ ō yuklɔ ku ajɛ ō nya, o ya ɛɛ kéē ta iyi uwa abɔ ya ɛgbá ku iyi uwa. Ó yɔ yɛɛ a, ó kwu piya ɔcɛ ō gbɔbu ɔna ō ta eko doodu. Igbihaajɛ, ɔnyā nu gáā kwu piya ɔcɛ ō gbɔbu ɔna ō ta duu. Udefidi mla ɔnyā nu yuklɔ nɛ ācɛ alɛwa gē leyi gwo ɔ bonu a. Amáŋ, ɛdɔ uklɔ néē gē ya a i wɛ ɔdā nōo cɛgbá fiyɛ duu ipu oyeeyi ku uwa ŋ. Naana néē lɛ ije nwune bɛɛka otɛtɛ gɛ ŋ ma, é lɛ ije nōo jɛ ō ya ɛgbá ku uwa lɛ uwa. É dɔka ō lɛ Ujehofa ta aflɛyi ipu oyeeyi ku uwa, é kē le má ɔkwɔɔkwɛyi ku Ujehofa gē leyikwu ɔcɛ duuma nōo lɛ Ajɔɔcɛ ku nu ta aflɛyi.—Umát 6:31-33.

10. Ɛgɛnyá nɛ alɔ lɔfu leyi kwɛɛcɛ gɛɛ a?

10 Ɔdaŋ ku alɔ lɛ aɔdā agbenu nwune, amāŋ nɛ alɔ i kóō lɛ nwune ŋ, alɔ cika ō leyi kwɛɛcɛ gɛɛ. Ɛgɛnyá a? A hii yihɔtu ku ije ŋ. A hii cɛ lɛ uklɔ nɛ a gē ya a kóō cɛgbá gā uwɔ fiyɛ ɛ̄gbā ō gba Ujehofa ŋ. Ɔdi gáā ta uwɔ abɔ jé ɔdaŋ ku ɛnyā wɛ unwalu ku uwɔ a? Má aɔka nɛ a cika ō da iyi uwɔ a: ‘N gē gbɛla lɛyikwu uklɔ ku um eko duuma nɛ um yɔ ōjila amāŋ nɛ um gē yuklɔ ku ɔna ō ta a? N gē junwalu lɛ iyi um nɛhi ɔdaŋ ku um géē lɛ ije nwune ɛcɔbu gla a? Ije mla aɔdā agbenu gē bi unwalu wa ɔtahɛ ku ami mla ɔnyā um? Ɔdaŋ ku um lɛ uklɔ má nōo géē je ɛga gā um ku um gba Ujehofa ɛ̄gbā lɔɔlɔhi, naana nɛ ācɛ ɔhá lɔfu leyi gwo ɔ bonu a, n géē ya ɛdɔ uklɔ ɛgɔɔma a?’ (1 Utím. 6:9-12) Eko duuma nɛ a yɔ i da iyi uwɔ aɔka nyā, bla ku Ujehofa yihɔtu ku uwɔ. Ó cokonu lɛ ɛjɛɛji ācɛ nōo gē gba ɔ ɛ̄gbā a kahinii: “Ń gáā leyī gwū aá bónū ŋ́, ń kē gáā cīgbīhi kwu aá gbóógbóō ŋ́.” Ɔɔma ya ɛɛ nɛ Upɔlu ta ɔkpá kahinii: “Aá lɛ iyī aá tū cíí ŋmá ihɔtū kú ije ō yá.”—Uhíb. 13:5, 6.

LEYI KWƐƐCƐ LƐYIKWU AƆDĀ NƐ A GĒ BI LE JƆƆNYƐ IYI UWƆ

11. Ɔdi lɔfu ya ɔcɛ ŋma aɔdā nɛ ó gē dɔka ō jɔɔnyɛ nu a?

11 Ujehofa dɔka ku alɔ jɔɔnyɛ oyeeyi, ɔnyɛ ō je kē wɛ ipu aɔdā nōo gē cɛ lɛ alɔ jɔɔnyɛ oyeeyi a. Ubáyíbu kahinii: “Ɔdā ɔhá dúúmā í yɔ̄ nōo lɔhi lɛ ɔ̄cɛ fíyɛ́ o yɔ̄ ī lé, klla í gwá, yɔ̄ í jɔ́ɔnyɛ kú ɔdā nɛ ó yúklɔ́ nū ā ŋ́.” (Ɔ̄cok. 2:24) Amáŋ, ɔdā alɛwa nɛ ācɛ gē dɔka ō jɔɔnyɛ ku uwa ipu ɛcɛ ku alɔ babanya a i lɔhi lɛ alɔ ŋ. Ó gē cɛ lɛ ācɛ kéē gbɔɔ ō yihɔtu aɔdā nɛ Ujehofa i dɔka ŋ.

Ɔnyɛ gē ya aɔdā nɛ a gē bi le jɔɔnyɛ iyi uwɔ a? (Má ogwotu ɔmɛ 11-14) *

12. Ŋma ɔdā nōo yɔ 1 Ācɛ Ukɔ́rīnti 10:21, 22 a, ɔdiya nɛ alɔ cika ō leyi kwɛɛcɛ eko duuma nɛ alɔ dɔka ō je aɔdā nɛ alɔ géē jɔɔnyɛ uwa a?

12 Ujehofa foofunu nɛ alɔ dɔka ō gba ɛ̄gbā a, ohigbu ɛnyā, alɔ i gáā “lé ɔdole ihɔ” klla nyɔ i ‘lé ɛbɛ néē le gwɛɛya lɛ ɛcí’ gla ŋ (Jé 1 Ācɛ Ukɔ́rīnti 10:21, 22.) Ɔdole ō lé tɔha mla ɔcɛ mafu ku awɔ mla ɔcɛ ɔɔma lɛ ɛma olɔhi. Ɔdaŋ ku alɔ gē jɔɔnyɛ ɔdā nōo lɛ icɛbɔ, aja ō gbo, amāŋ uce ō ya ku unwu ku ɔkpiye duuma, ɔɔma wɛ ku alɔ yɔ i lé ɔdole ku ɔcɛ nōo wɛ olɛla ku Ujehofa. Ɛnyā kē géē biya ɛma ku alɔ mla Ujehofa.

13-14. Oŋma ɛlā nōo yɔ ipu ɔkpá ku Ujɛ́mīsi 1:14, 15 a, ɔdiya nɛ alɔ cika ō lɛ ɛlá kwu ɛgɛ nɛ alɔ gē jɔɔnyɛ iyi alɔ a? Kōōcō lɛ ocabɔ éyi da alɔ.

13 Ɛgɛnyá nōo jɔɔnyɛ iyi ɔcɛ gbla ɔdole nɛ ɔcɛ gē lé a? Ɔdaŋ ku alɔ dɔka ō lé ɔdole, alɔ gē miya ɛ̄nɛ̄ alɔ dɔka ō je wu okonu á. Amáŋ ɔdaŋ ku alɔ kwu ɔdole a u mlɛ bɛ? Alɔ i gáā lɔfu je amāŋ miya ɛgɛ nɛ alɔ géē dɔka ku ɔdole a kóō yuklɔ ipu iyē ku alɔ gɛ ŋ. Ɔdole olɔhi lɔfu ya ku alɔ lɔfu iyē, amáŋ ɔdole obɔbi lɔfu ya ku alɔ doōcē. Alɔ i gáā má ɛgɛ nɛ ó gē lɛ abɔ kwu alɔ iyē boobu gla ŋ, amáŋ igbihaajɛ, alɔ géē gbɔɔ ō má ɔ.

14 Ɔwɛ ekponu ɔɔma, alɔ lɔfu je ɔdā nɛ alɔ géē dɔka ō le ta ipu ɔtu ku alɔ. Amáŋ, ɔdā nɛ alɔ gē je ō bi le jɔɔnyɛ iyi alɔ a lɔfu lɛ abɔ kwu ɛgɛ nɛ alɔ gē gbɛla lɛ a. Ō jɔɔnyɛ iyi alɔ ɔwɛ olɔhi wɛ ɔdā nōo lɔhi lɛ alɔ, amáŋ ō jɔɔnyɛ iyi alɔ ɔwɛ obɔbi lɔfu je alɔ ta ipu unwalu gla. (Jé Ujɛ́mīsi 1:14, 15.) Alɔ i gáā má unwalu nōo gē bɛɛcɛ ŋma ō jɔɔnyɛ iyi ɔcɛ ɔwɛ obɔbi a boobu gla ŋ, amáŋ igbihaajɛ, alɔ géē gbɔɔ ō má ɔ. Ɔɔma ya ɛɛ nɛ Ubáyíbu pi alɔ ahɔ̄ kahinii: “Aá híī plla iyī aá ŋ́. É gē yá Ɔwɔicō ɛbɛ́ ŋ́, ohígbū ka ɔdā nɛ̄ ɔ̄cɛ nyi ā, ɔdā ɔ́ɔmā nɛ̄ ó gē ce á. Ɔ́dāŋ keé nyi īkpɔ̄dā kú unwū kú ɔdā kú ɛcɛ, é géē cē ɔdɛ̄hɔ̄ kú ikwū, ɔ́dāŋ keé nyi ipú ɛhɔ̄ kú alelékwū kú Ɔwɔicō, é géē cē ɔdɛ̄hɔ̄ kú oyēeyī opiyóó ŋmá ɛgiyí alelékwū.” (Ugal. 6:7, 8) Ó cɛgbá nɛɛnɛhi ku ɛjɛɛji alɔ kóō ta ɔnyɛ ō je duuma nōo lɛ ō ya mla aɔdā nɛ Ujehofa i dɔka ŋ ma!—Aíjē 97:10.

15. Ɛhi nyá nɛ Ujehofa je lɛ alɔ ku alɔ jɔɔnyɛ nu a?

15 Ācɛ ō gba Ujehofa ɛ̄gbā alɛwa gē jɔɔnya ō má JW Broadcasting®, nōo wɛ TV ku alɔ a. Ɔyinɛ alɔ nɔnya Umarilyn kahinii: “JW Broadcasting ta um abɔ ka n lɛ eeye fiyɛ. N lɔfu má ɛjɛɛji ufilm mla aijé nōo ba abɔɔ a, ohigbu ka ɛjɛɛji uwa lɔhi gā um ō má. Eko duuma nɛ ɔtu gbɔɔ ō ya um ka n yɔ foofu um amāŋ nɛ abɔ le hɛ um iyē, n gē gā abɔɔ nyɔ i dɔka ɛlā ō ka tɛɛcɛ éyi nɛ um géē má, amāŋ ōmiya ku ɛ̄gbā ō gba ku ɔcɔɔci duuma nōo géē ta um ɔtu kwu ɔtu. Ohigbu ɛnyā, n tubla Ujehofa mla ɔwa ku nu ajaajɛ fiyɛ. JW Broadcasting lɛ oyeeyi ku um piyabɔ duudu ɛ.” A yɔ i lɛ itene ŋma ɛhi nyā nōo ŋma ɛgiyi Ujehofa a? Ipu ɔya doodu, JW Broadcasting gē lɛ ōmiya ɛpɛpɛ. Ó klla lɛ aɔkɛla ō gwotu, auvidio mla aijé nōo gē ta ɔcɛ ɔtu kwu ɔtu nɛ a lɔfu má klla jahɔ tu uwa eko duuma nōo he uwɔ ɔtu.

16. Ɔdiya nɛ alɔ cika ō lɛ ɛlá kwu aluka ku eko nɛ alɔ gē bi le jɔɔnyɛ iyi alɔ a?

16 Alɔ cika ō lɛ ɛlá kwu ɛdɔ ɔdā nɛ alɔ gē je ō bi le jɔɔnyɛ iyi alɔ a. Alɔ klla cika ō lɛ ɛlá kwu aluka ku eko nɛ alɔ gē bi le jɔɔnyɛ iyi alɔ duu. Ɔdaŋ ku alɔ i lɛ ɛlá kwu ɔ ŋ, eko nɛ alɔ lɔfu bi le jɔɔnyɛ iyi alɔ a géē nwune fiyɛ eko nɛ alɔ gē bi le yuklɔ lɛ Ujehofa a. Ó gē tɔɔtɛ lɛ ācɛ alɛwa kéē kwu iyi uwa bi lɛyikwu eko néē gē bi le jɔɔnyɛ iyi uwa ŋ. Abigail ɔyinɛ alɔ nɔnya éyi nōo wɛ ihayi igwo ahata kahinii: “Ɔdaŋ ku um lɛ ɔdā alɛwa ya ipu ɛ̄ci, ō má TV gē ta um abɔ ku ɔtu ku um kóō gbo. Amáŋ ɔdaŋ ku um leyi kwɛɛcɛ ŋ, n géē bi eko alɛwa lɛ má TV.” Usamuwɛlu ɔyinɛ alɔ nɔnyilɔ éyi nōo wɛ ɛdrɔ a kahinii: “Ekoohi, n gē má uvidio alɛwa nōo le kpii kpii a ipu intanɛt. N gē gbɔɔ ō mla ō má éyi, gbɔbu ɛɛ ku um kē jé a, n bi odee bɛɛka awa ɛta amāŋ ɛnɛ a yɔ i má uwa ɛ.”

17. Ɛgɛnyá nɛ a géē ya, ku a lɛ eko nɛ a gē bi le jɔɔnyɛ iyi uwɔ a tu waajɛ a?

17 Ɛgɛnyá nɛ a géē ya, ku a lɛ eko nɛ a gē bi le jɔɔnyɛ iyi uwɔ a tu waajɛ a? Ɔdā aflɛyi nɛ a cika ō ya a wɛ ō jé aluka ku eko nɛ a gē bi le ya ɔ a. Ó géē lɔhi ku a ta awa nɛ a gē bi le jɔɔnyɛ iyi uwɔ a ipu alaadi éyi taajɛ. Lɛ awa nɛ a gē bi le má u TV mla ɛ̄nɛ̄ a gē bi le má aodee ipu intanɛt, mɛmla ɛ̄nɛ̄ a gē bi le hija ipu ɔdā ō le gwo uwaya ku uwɔ a ta taajɛ ipu ukalɛnda. Ɔdaŋ ku a gáā le má ka eko nɛ a yɔ i bi a le nwune gaaga, lɛ ōmiya ku ɔdā nɛ a gē ya ɛ̄cī doodu a tutu. Le miya ō ya ɔdā nōo cɛgbá fiyɛ duu a aflɛyi, cɛɛ a lɛ eko taajɛ nɛ a géē bi le jɔɔnyɛ iyi uwɔ. Oŋma ɔɔma, gbɔɔkɔ lɛ Ujehofa kóō ta uwɔ abɔ ku a lɔfu ya ɔdā nɛ a miya taajɛ a. Ɔwɛ ɔɔma, a géē lɛ eko mla ɔfu nɛ a cɛgbá ō bi le ya oklɔcɛ ku abɔyi uwɔ, ɛ̄gbā ō gba ku apɔlɛ, ō gā ōjila ku ujɔ, mɛmla ō gba Ujehofa ɛ̄gbā, oŋma lɛ ō yuklɔ ku ɔna ō ta a. Ɔdaŋ ku a gē ya lɛ a, eko nɛ a gē bi le jɔɔnyɛ iyi uwɔ a géē lɔɔnyɛ tu uwɔ fiyɛ, ohigbu ku a lɛ Ujehofa ta aflɛyi.

BĒĒ GBA UJEHOFA FOOFUNU Ɛ̄GBĀ GƆBU

18-19. Ɛgɛnyá nɛ alɔ géē mafu ku alɔ yɔ i gba Ujehofa foofunu ɛ̄gbā a?

18 Abɔ Upita lɛ ɛlā ka kwɛyi lɛyikwu oŋmɛyi ku ɛcɛ ku Ebilii nyā mla ɛcɛ ɛpɛpɛ nōo yɔ i wa a, ó gɔbu kahinii: “Ohígbū ɛ́gɔ́ɔmā, ācɛ o he um ɔtū, abɔ̄ nɛ̄ alɔ bá gē gbēyī ɛ̄cī ɔ́ɔmā ā, aá cēyītīkwū ká aá [hii] yɔ̄ i yá ɔdā obɔ̄bí dúúmā ipú eyī nū eko nɛ̄ Ɔwɔicō í wā ā ŋ́, aá bá ɛbɔ́ mla anú.” (2 Upít. 3:14) Alɔ géē mafu ku alɔ gē gba Ujehofa foofunu ɛ̄gbā, ɔdaŋ ku alɔ gē lɛyitaajɛ lɛ ukɔ́ ɔɔma klla gē ceyitikwu lā oyeeyi ku alɔ ɛgɛ nɛ Ujehofa dɔka a.

19 Ebilii mla ɛcɛ obɔbi ku nu nyā géē yɔ i ceyitikwu kéē ya ku alɔ lɛ aɔdā ɔhá ta aflɛyi ipu oyeeyi ku alɔ ikɔkɔ ō lɛ Ujehofa ta aflɛyi. (Ulúk. 4:13) Amáŋ, alɔ i gáā cɛ ku ɔcɛ duuma amāŋ ɔdā duuma kóō miyɛ ɛga ku Ujehofa ipu ɔtu ku alɔ ŋ. Alɔ lɛ ɔtu ku alɔ ya ekpo ō gba Ujehofa foofunu ɛ̄gbā, ohigbu ka ɔdā nɛ anu foofunu cika ō lɛ a yɔ abɔɔ a!

IJÉ ƆMƐ 30 My Father, My God and Friend

^ par. 5 Ó gē je eeye lɛ alɔ ō gba Ujehofa ɛ̄gbā. Amáŋ, anu foofunu nɛ alɔ gē gba ɛ̄gbā a? Aɔdā nɛ alɔ gē miya ō ya a gáā ma ɔ fu a. Ó lɛ a, o ya ɛɛ ku alɔ jé ɔdaŋ ku Ujehofa foofunu nɛ alɔ gē gba ɛ̄gbā a, alɔ géē kɛla lɛyikwu ɔdā nɛ alɔ gē miya ō ya lɛyikwu ɔdā ɛpa, ije amāŋ aɔdā agbenu, mɛmla aɔdā nɛ alɔ gē jɔɔnyɛ uwa a.

^ par. 54 ƆDĀ NŌO YƆ I YA IPU IFOTO A: Ɔdaŋ ku alɔ i gáā dɔka ō lé ɔdole duuma néē he ipu ɛga ō he ɔdole nōo lɛ cɔkpɔɔ klla blinyi ŋ ma, ɔdiya nɛ alɔ géē dɔka ō jɔɔnyɛ iyi alɔ mla aɔdā ō má nōo lɛ ō ya mla ɔcɛ ō ŋmo, imabɔ ō ya, mla aja ō gbo a?