1. Ɔdi wɛ unwalu ɛyɛɛyɛyi nɛ ācɛ ō gba Ujehofa ɛ̄gbā gē má a?

IPU oduudu ɛcɛ, ayinɛ alɔ alɛwa nōo gē gba Ujehofa ɛ̄gbā yɔ i má unwalu ɛyɛɛyɛyi nōo gē je ɔtu nobi lɛ uwa. Ɛdɔ ācɛ ɛgɔɔma yɔ ipu ujɔ ku uwɔ? Unwalu ku ayinɛ ōhī wɛ kéē yɔ i doōcē nɛɛnɛhi. Ācɛ ōhī lɛ ɔtunobi ohigbu ku ɔcɛ néē yihɔtu ku nu gekwu ɛ. Ācɛ ōhī yɔ i má ɔnɔ ku ipu ɔtu ohigbu ku oklobiya amāŋ ɔcɛ éyi ŋma apɔlɛ ku uwa i gē gba Ujehofa ɛ̄gbā gɛ ŋ. Ó kē lɛ ācɛ ōhī nōo yɔ i jɔɔnɔ, ohigbu amiya nōo ya uwa a. Ɛjɛɛji ayinɛ alɔ nōo yɔ i má ɛdɔ unwalu ɛgɛnyá cɛgbá otabɔ nɛhi. Ɛgɛnyá nɛ alɔ lɔfu ta uwa abɔ a?

2. Ɔdiya nɛ Upɔlu cɛgbá otabɔ ekoohi a?

² Igbalɛwa, oyeeyi ku Upɔlu nōo wɛ ɔcocɛhɔ a kwu ikwū ajaajɛ. (2 Ukɔ́r. 11:23-28) Ó klla lɔtu unwalu ku “ɔkpíye nōo lɔnɔ bɛ̄ɛka ujē’ a. Á jé ŋ, unwalu ku nu nyā kē lɔfu wɛ ōcē. (2 Ukɔ́r. 12:7) Ɔdā ɔhá nɛ Upɔlu lɔtu nu a wɛ kahinii, Udimasi ɔyinɛ nɔnyilɔ éyi nōo gē yuklɔ mla a nyɛɛ gwo ɔ ta ‘ohígbū ka [Udimasi] gbɔɔ ō pi ɔtū aɔdā kú ɛcɛ’ a. (2 Utím. 4:10) Upɔlu wɛ ɔcɛ éyi ku ācɛ néē lɛ anɔ tu uwa ɛyi a. Ó ta ācɛ ɔhá abɔ ŋma ɔtu ekponu. Amáŋ, ó lɛ ekoohi nɛ abɔ hɛ anu abɔyi nu iyē duu.—Uróm 9:1, 2.

3. Anyɛ je otabɔ lɛ Upɔlu a?

³ Upɔlu miyɛ ɔtu ō tu kwu ɔtu mla otabɔ nɛ ó cɛgbá a. Ɛgɛnyá a? Ó lɛ aafu ŋ, Ujehofa bi alelekwu ihɔ ku nu lɛ ɔfu tu Upɔlu iyē. (2 Ukɔ́r. 4:7; Ufíl. 4:13) Ujehofa klla bi ayinɛ ɛyɛɛyɛyi le ta ɔ abɔ. Upɔlu kɛla lɛyikwu ayinɛ ōhī nōo yuklɔ tɔha mla ɔ a kahinii: “É tū um abɔ̄ nɛ̄hi.” (Ukól. 4:11) Iye ku ācɛ ōhī ku uwa nōo hi a wɛ Aristakɔsi, Utayikikɔsi, mla Umaki. É lɔfu tu Upɔlu iyē klla ta ɔ abɔ kóō lɔtu. Uce ō ya nyá ta Ācɛ  O Yɛce Ukraist ɛta nyā abɔ kéē ta Upɔlu abɔ a? Ɛgɛnyá nɛ alɔ gáā yɛce ocabɔ ku uwa, eko duuma nɛ alɔ yɔ i ceyitikwu ku alɔ ta ācɛ ɔhá abɔ klla tu uwa ɔtu kwu ɔtu a?

4. Ɛgɛnyá nɛ Aristakɔsi mafu ka ó wɛ ɛnɛɛnɛ oklobiya ku Upɔlu nōo yɔ kwu ɔ ajaajɛ a?

⁴ Ó lɛ Ɔcɛ O Yɛce Ukraist éyi nōo lé ka Aristakɔsi. Ó ŋma Uteselonika nōo yɔ ipu éwo ku Umasɛdoniya a. Aristakɔsi nyā mafu ka ó wɛ ɛnɛɛnɛ oklobiya ku Upɔlu nōo yɔ kwu ɔ ajaajɛ. Eko aflɛyi nɛ ɔ̄kā ku Aristakɔsi bɛɛcɛ ipu Ubáyíbu a, wɛ eko nɛ Upɔlu gā Ɛfesɔsi ipu iyawu ɔmɛta ku nu a. É lɛ Aristakɔsi kwu eko nɛ ó yɔ i yɛ mla Upɔlu a. (Ācot. 19:29) Eko néē ma ɔ ta kóō nyɔ a, ó kwu ŋma ɛgiyi Upɔlu, o ya ɛɛ kóō gbo oyeeyi ku nu ŋ. Amáŋ ó yɔ kwu Upɔlu. Abɔ ɔya alɛwa gáā le yɛ a, Aristakɔsi yɔ mla Upɔlu ipu éwo ku Ugirisi kpɔ, naana nɛ aolɛla yɔ i dɔka ō ŋmo Upɔlu a. (Ācot. 20:2-4) Odee bɛɛka ihayi 58 Eko Ku Ukraist nɛ Upɔlu wɛ olagba, néē yɔ i bi ɔ gā Urom a, Aristakɔsi yɛce Upɔlu gā iyawu ō ligbo nɛɛnɛhi ɔɔma. Abɔ é yɔ i nyɔ ɔwɛ a, ugbeenyi ku uwa gáā le ca tu eŋkpɔ, uwa ɛplɛɛpa kē lɔtu āhɔ̄ a tɔha. (Ācot. 27:1, 2, 41) Eko néē faajɛ Urom a, ó lɛbɛɛka Aristakɔsi dee yɔ inu agba tɔha mla Upɔlu a. (Ukól. 4:10) Ohigbu ɔɔma a, ó ya alɔ eyijii ō jé ka Upɔlu miyɛ ɔtu ō tu kwu ɔtu ŋma ɛgiyi ɛnɛɛnɛ oklobiya ku nu ɔɔma a ŋ!

5. Oŋma ɛlā nōo yɔ ipu ɔkpá ku Aíita 17:17 a, ɔdi gáā ta alɔ abɔ ku alɔ wɛ ɛnɛɛnɛ oklobiya amāŋ ɔncɛnya nōo yɔ kwu ɔcɛ ajaajɛ a?

⁵ Bɛɛka Aristakɔsi a, alɔ géē wɛ ɛnɛɛnɛ oklobiya amāŋ ɔncɛnya ku ayinɛ alɔ, ɔdaŋ ku alɔ gē yɔ kwu uwa ajaajɛ, eko nɛ āhɔ̄ ku uwa lɔhi mɛmla “eko kú ɛgbá.” (Jé Aíita 17:17.) Ɔdaŋ ku ayinɛ alɔ yɔ i má unwalu, nɛ unwalu ɔɔma kóō mɛ naana, é géē cɛgbá otabɔ ku alɔ kpɔ. Ufrances * wɛ ɔcɛ éyi nɛ adā nu kwū ŋma ōcē ku cancer. Abɔ ɔya ɛta gáā le yɛ a, ōcē ɔɔma piii klla lɛ ɛ́nɛ́ nu ŋmo. Ufrances kahinii: “N gbɛla ku ojama olɔnɔ gē cɛ lɛ alɔ má owe nɛɛnɛhi gboji ajɛ. Naana nōó gboji nɛ ɛ́nɛ́ um mɛmla adā gekwu ɛ ma, n yɔ i jɔɔnɔ kpɔ. Ó kē jɛ um eyī nɛɛnɛhi ɛgɛ nɛ aɔya um nōo yɔ kwu um ajaajɛ a gē bla ka um yɔ i jɔɔnɔ kpɔ a.”

6. Ɔdaŋ ku alɔ wɛ oklobiya amāŋ ɔncɛnya ɔkwɛyi, ɔdi nɛ alɔ géē ya a?

 ⁶ Ɔcɛ nōo wɛ oklobiya amāŋ ɔncɛnya ɔkwɛyi, géē bi eko mla ɔfu ku nu le ta ayinɛ nu nɔnya mla ayinɛ nu nɔnyilɔ abɔ. Ocabɔ mafu, idɔkitɔ da ɔyinɛ alɔ nɔnyilɔ éyi nōo lé ka Upita a, ka ōcē nōo yɔ i junwalu lɛ ɔ a bɔbi nɛhi, ka ó klla gáā gboji ō kwū gɛ ŋ. Ɔnyā nu nōo lé ka Ukathryn a kahinii: “Ɔba mla ɔnyā éyi nōo yɔ ujɔ ku alɔ, bi alɔ gā ɛga nɛ alɔ gáā jé ɛdɔ ōcē nōo yɔ i junwalu lɛ Upita ɔba um a. É lɛ ɔtu ku uwa ya ekponu ka é géē ta alɔ abɔ eko duuma nɛ alɔ cɛgbá nu, o ya ɛɛ ku alɔ lɔtu ipu āhɔ̄ olɔnɔ a tɔha. É ka é gáā habɔ alɔ ta ku alɔ má owe a ofoofu alɔ ŋ. É kē humayi ya ɔɔma lɛ alɔ yiili.” Eko duuma nɛ alɔ yɔ i má unwalu a, ó wɛ ɔdā ō ta ɔtu kwu ɔtu ō lɛ aoklobiya mla ancɛnya ɔkwɛyi, nōo géē ta alɔ abɔ ku alɔ lɔtu!

7-8. Oŋma ɛlā nōo yɔ ipu ɔkpá ku Ācɛ Ukólōsi 4:7-9 a, ɛgɛnyá nɛ Utayikikɔsi mafu ka ó wɛ ɔcɛ néē lɔfu lɛ ɔtuce ɔ gla a?

⁷ Utayikikɔsi nōo wɛ Ɔcɛ O Yɛce Ukraist ŋma Esiya a, mafu lɛ Upɔlu ka ó wɛ ɔcɛ néē lɔfu lɛ ɔtuce ɔ gla. (Ācot. 20:4) Ɛpleeko ku ihayi 55 Eko Ku Ukraist a, Upɔlu lɛ ōmiya ya kéē miyɛ ije ŋma ɛgiyi ayinɛ, o ya ɛɛ kéē je otabɔ lɛ Ācɛ O Yɛce Ukraist nōo yɔ Ujudiya a. Ó kē lɔfu wɛ ka ó da Utayikikɔsi kóō tabɔ yuklɔ ō cɛgbá nɛhi nyā. (2 Ukɔ́r. 8:18-20) Igbihaajɛ néē lɛ Upɔlu ta agbá igbo aflɛyi ipu Uróm a, Utayikikɔsi kwu piya ɔcocɛhɔ ku nu. Ó gē bi ɔkpá mla aɛlā ō ta ɔtu kwu ɔtu nɛ Upɔlu gē ta a, gē lɛ aujɔ ɛyɛɛyɛyi nōo yɔ ipu Esiya a.—Ukól. 4:7-9.

⁸ Utayikikɔsi ya uce nōo mafu ka ó wɛ ɔcɛ nɛ Upɔlu lɔfu lɛ ɔtuce ɔ gla a jaa gā ajaajɛ. (Utáy. 3:12) Ó wɛ ɛjɛɛji Ācɛ O Yɛce Ukraist eko ɔɔma néē lɔfu lɛ ɔtuce uwa bɛɛka Utayikikɔsi a ŋ. Ɛpleeko ku ihayi 65 Eko Ku Ukraist néē lɛ Upɔlu ta agba igbo ɔmpa a, Upɔlu ka ka ayinɛ alɛwa ipu Esiya i dɔka ō piyatɔha mla ɔ ŋ, á jé ŋ ohigbu kē yɔ i yuufi aolɛla. (2 Utím. 1:15) Amáŋ, Upɔlu kē lɔfu lɛ ɔtuce Utayikikɔsi, ó klla lɛ uklɔ ɔhá je lɛ ɔ kpɔ. (2 Utím. 4:12) Ó jɛ Upɔlu eyī nɛhi ō lɛ ɛnɛɛnɛ oklobiya bɛɛka Utayikikɔsi a.

9. Ɛgɛnyá nɛ alɔ lɔfu gbla Utayikikɔsi ya a?

⁹ Alɔ lɔfu gbla Utayikikɔsi ya, ɔdaŋ ku alɔ  wɛ oklobiya amāŋ ɔncɛnya néē lɔfu lɛ ɔtuce alɔ gla. Ocabɔ mafu, alɔ i gē cokonu ō ta ayinɛ alɔ abɔ foofunu ŋ, amáŋ alɔ gē ya ɔdā nɛ alɔ ya gla, o ya ɛɛ ku alɔ ta uwa abɔ. (Umát. 5:37; Ulúk 16:10) Ɔdaŋ ku ācɛ nōo cɛgbá otabɔ jé kpɔcii kē lɔfu lɛ ɔtuce alɔ gla, ó géē ta uwa ɔtu kwu ɔtu nɛhi. Ɔyinɛ alɔ nɔnya éyi mafu ɔdā nōo ya ɛɛ nōó lɛ a. Ó kahinii: “A géē lɛ ɛbɔ ipu ɔtu, ohigbu ku a jé ku ɔcɛ nōo cokonu gā uwɔ a géē wa i ya ɔdā nɛ ó cokonu ō ya gā uwɔ eko a yiili a.”

10. Ɛgɛ nɛ ɔkpá ku Aíita 18:24 ka a, anyɛ lɔfu je otabɔ lɛ ācɛ nōo yɔ i má unwalu amāŋ nɛ abɔ le hɛ uwa iyē a?

¹⁰ Igbalɛwa, ācɛ nōo yɔ i má unwalu amāŋ nɛ abɔ le hɛ uwa iyē a, gē miyɛ ɔtu ō tule, ɔdaŋ ka é lɛ unwalu néē yɔ i má a da oklobiya amāŋ ɔncɛnya uwa néē lɔfu lɛ ɔtuce ɔ gla. (Jé Aíita 18:24.) Ɔtu le biya lɛ ɔyinɛ alɔ éyi néē hi ka Ubijay abɔ é je ɔyi nu taajɛ ŋma ipu ujɔ a. Ubijay kahinii: “N gbɔɔ ō dɔka ɔcɛ nɛ um lɔfu lɛ ɔtuce ɔ gla, o ya ɛɛ ka n da ɔ ɛgɛ nɛ ɔtu yɔ i ya um lɛ a.” Ɔyinɛ alɔ nɔnyilɔ ɔhá néē hi ka Ucarlos a lɛ ɔdā nōó lɔhi ŋ ma ya, ohigbu ɔɔma, ɛnɛɛnɛ ɛga nɛ ó tɛtɛ lɛ ipu ujɔ a le hɛ ɔ abɔ. Ó kahinii: “N cɛgbá ācɛ nɛ um lɔfu lɛ ɔtu ku um ka tɛɛcɛ lɛ uwa lɔɔlɔhi, nɛ um klla gáā yuufi kē géē ŋmo um okonu ŋ.” Ucarlos gáā le má ka anyakwɔcɛ ku ujɔ nōo ta ɔ abɔ kóō yale ipu unwalu ku nu a wɛ ācɛ nɛ ó lɔfu lɛ ɔtuce uwa gla a. Ó klla lɛ ɔtu ō tu kwu ɔtu ohigbu ka ó jé ka anyakwɔcɛ ku ujɔ a i gáā da ācɛ ɔhá ɔdā nɛ ó da uwa a ŋ.

11. Ɛgɛnyá nɛ a lɔfu wɛ oklobiya amāŋ ɔncɛnya néē lɔfu lɛ ɔtuce ɔ gla a?

¹¹ Ɔdaŋ ku a dɔka ō wɛ oklobiya amāŋ ɔncɛnya néē lɔfu lɛ ɔtuce ɔ gla, a cika ō wɛ ɔcɛ ō gbeyi cii. Eko nɛ ɔba ku Uzhanna nyɛɛ gwu ɔ ta a, ó lɛ ɔtu ō tule ŋma lɛ ō da aɔya ku nu nōo kwu ɔ ajaajɛ a, lɛyikwu ɛgɛ nɛ ɔtu gē ya ɔ lɛ a. Uzhanna kahinii: “É lɔtule yɔ i jahɔ gā um. Nanna nɛ um yɔ i ka ɔdā ekponu ce ɔhá ce ɔhá a.” Awɔ abɔyi uwɔ lɔfu wɛ oklobiya amāŋ ɔncɛnya olɔhi gla, ɔdaŋ ku a gē jahɔ tu ācɛ lɔɔlɔhi.

12. Ɔnyɛ wɛ Umaki a, ɛgɛnyá nɛ ó kē mafu ka ó dɔka ō cɛ ācɛ ɔhá ɛhɔ a?

¹² Umaki nōo wɛ Ɔcɛ O Yɛce Ukraist a wɛ ɔcɛ Ujiyu nōo ŋma Ujerusalɛm. Ɔyinɛ ɛpa ku Umaki nōo lé ka Ubanabasi a, wɛ ɔcɛ nɛ ācɛ jé lɔɔlɔhi ka ó wɛ ɔcɛ ō tɔɔna ŋma ɛgiyi éyi gā ɛga ɔhá. (Ukól. 4:10) Ó lɛbɛɛka ka apɔlɛ ku Umaki wɛ ācɛ ō lɛ ije nɛhi a, nanaa a, Umaki i je aɔdā agbenu ta aflɛyi ipu oyeeyi ku nu ŋ. Jaa gbeeko nɛ Umaki kwū a, ó mafu ka ó le tutu ō yuklɔ eko doodu. Ó gē gweeye ō cɛ ācɛ ɔhá ɛhɔ. Ocabɔ mafu, igbalɛwa Umaki gē cɛ ɛhɔ lɛ Upɔlu mɛmla Upita abɔ uwa ɛplɛɛpa yɔ i leyi kwu uklɔ nɛ Ɔwɔico je lɛ uwa kéē ya a. Ó lɔfu yɔ i lá ɔdole lɛ uwa, dɔka ɛga néē géē gbɔga, klla ya aɔdā ɛyɛɛyɛyi ɔhá lɛ uwa. (Ācot. 13:2-5; 1 Upít. 5:13) Upɔlu hi umaki ka ɔcɛ ō “yuklɔ mla [anu] ohígbū ajɔ̄ɔ̄cɛ́ kú Ɔwɔicō á” mla ɔcɛ ō “tu [ɔ] abɔ̄ nɛhi.”—Ukól. 4:10, 11.

13. Ɛgɛnyá nɛ ɔkpá ku 2 Utímōti 4:11 mafu ka ɛjɛɛji uklɔ nɛ Umaki ya a jɛ Upɔlu eyī a?

¹³ Umaki gáā kwu piya ɛnɛɛnɛ oklobiya éyi ku Upɔlu. Ocabɔ mafu, odee nōo lɛbɛɛka ihayi 65 Eko Ku Ukraist, néē lɛ Upɔlu ta agba igbo amoomɛ ipu ajɛ ku Urom a, Upɔlu ta ɔkpá ɔmpa ku nu fu Utimoti. Ipu ɔkpá nɛ ó ta fu ɔ a, Upɔlu da Utimoti kóō wa i ta ɔ Urom. Ó klla da ɔ kóō dɔka Umaki kéē tikpo wa. (2 Utím. 4:11) Ó lɛ aafu ŋ, uklɔ nɛ Umaki ya wa i yɛ a jɛ Upɔlu eyī nɛhi, ɔɔma ya ɛɛ nɛ Upɔlu dɔka ku Umaki kóō yɔ mla ɔ eko ō cɛgbá nɛhi ɔɔma a. Umaki ta Upɔlu abɔ ɔwɛ ɛyɛɛyɛyi, á jé ŋ, ó lɔfu yɔ i nyɔ gáā lá ɔdole mɛmla aɔdā ō bi le ta ɔkpá a lɛ ɔ. Otabɔ mla ɔtu ō tu kwu ɔtu nɛ Upɔlu miyɛ eko amoomɛ ku oyeeyi ku nu nyā gbɔbu ɛɛ kéē ŋmo a, ta ɔ abɔ kóō lɔtu.

14-15. Ɔdi nɛ ɔkpá ku Umátiyu 7:12 nwu alɔ lɛyikwu ɔwɛ ɛyɛɛyɛyi nɛ alɔ géē yɔ i je otabɔ lɛ ācɛ ɔhá a?

 ¹⁴ Jé Umátiyu 7:12. Eko duuma nɛ alɔ yɔ ipu āhɔ̄ olɔnɔ, ācɛ nōo gē wa i ta alɔ abɔ ɔwɛ ɛyɛɛyɛyi a gē jɛ alɔ nɛhi! Uryan, nɛ adā nu kwū a kahinii: “Ɔdaŋ ku alɔ yɔ i má owe, aɔdā alɛwa nɛ alɔ gē ya ɛ̄cī doodu gbɔbu a, géē ya alɔ bɛɛka alɔ i gáā lɔfu ya uwa gla gɛ ŋ. Eko duuma nɛ ɔcɛ lɛ odee ya kóō ta um abɔ, ɔdaŋ nɛ ɔdā ɔɔma kóō lɛ ligii naana, ó gē ta um ɔtule.”

¹⁵ Ɔdaŋ ku alɔ gē jahɔ lɛ ācɛ ɔhá klla gē leyi taajɛ, alɔ géē má ɔwɛ ɛyɛɛyɛyi nɛ alɔ lɔfu ta uwa abɔ gla. Ocabɔ mafu, ɔyinɛ alɔ nɔnya éyi gáā le miya ka anɔɔ géē je otabɔ lɛ Upita mɛmla Ukathryn nɛ alɔ kɛla lɛyikwu uwa gbɔbu a. Ó ka ó géē bēē bi uwa gā inɛci eko duuma néē cika ō nyɔ a. Upita amāŋ Ukathryn i kē lɔfu pɛ umoto gla gɛ ŋ, ohigbu ɛnyā ɔyinɛ alɔ nɔnya nyā lɛ ōmiya ya ku ayinɛ ŋma ipu ujɔ kéē nyɔ i bēē je uwa ɔgbɔɔgba. Ōmiya nyā ta uwa abɔ? Ukathryn kahinii: “O ya alɔ bɛɛka é kwu iyo ogbɛnu nɛhi éyi ŋma alɔ ɔkɔ a.” Bi ɔ ipu ɔtu eko doodu ka ɔdaŋ ku a kóō bi odee ligii le ta ācɛ ɔhá abɔ, ó lɔfu ta uwa ɔtule nɛɛnɛhi.

16. Ɛlā ō cɛgbá nyá nɛ a nwu ŋma ocabɔ mafu ku Umaki lɛyikwu ō je ɔtu ō tu kwu lɛ ācɛ a?

¹⁶ Ɔyikpo ku Ukraist nōo lé ku Umaki nōo lā ɛpleeko ku Ukraist a, wɛ Ɔcɛ O Yɛce Ukraist nōo yuklɔ lɛ Ɔwɔico lɔɔlɔhi. Ó lɛ uklɔ alɛwa nɛ ó ya lɛ Ujehofa nōo cɛgbá nɛhi. Umaki klla wɛ ɔcɛ nōo ta ɛga ku Ubáyíbu nōo lé iye ku nu a. Naana a, Umaki kē lɛ eko taajɛ kóō ta Upɔlu abɔ kpɔ. Upɔlu a klla jé ka ó lɔfu da Umaki kóō ta ɔ abɔ gla. Eko néē ŋmo ɛ́nɛ́ nōo ma umama ku Angela a, Angela ka ku ó jɛ ɔ eyī nɛɛnɛhi ɛgɛ nɛ ācɛ le tutu ō wa gáā ta ɔ ɔtule a. Ó kahinii: “Eko duuma nɛ aoklobiya amāŋ ancɛnya um dɔka ō tabɔ, é gē ya ɔ tɔɔtɛ ka n lɔfu kɛla lɛ uwa. N yɔ i má ka é dɔka ō ta um abɔ, é kē yuufi ō ya ɔ ŋ. Alɔ lɔfu da iyi alɔ ɔka kahinii: ‘Ācɛ jé um ku um wɛ ɔcɛ nōo le tutu eko doodu ō je otabɔ lɛ ayinɛ alɔ ɔwɛ ɛyɛɛyɛyi?’

17. Ɛgɛnyá nōo gbɛla tu ɛlā nōo yɔ ipu ɔkpá ku 2 Ācɛ Ukɔ́rīnti 1:3, 4 a géē lɛ abɔ kwu alɔ ɔtu ku alɔ ta ācɛ ɔtule a?

¹⁷ Ó tɔɔtɛ ō jé ayinɛ alɔ nɔnya mla ayinɛ alɔ nɔnyilɔ nōo cɛgbá otabɔ. Alɔ kóō lɔfu bi aɛlā nɛ ācɛ ɔhá bi le ta alɔ ɔtu kwu ɔtu a le ta  uwa ɔtu kwu ɔtu duu. Unino ɔyinɛ alɔ nɔnya éyi nɛ ɛ́nɛ́ umama ku nu gekwu a kahinii: “Ɔdaŋ ku alɔ cɛ, Ujehofa lɔfu bi alɔ le je ɔtu ō tule lɛ ācɛ ɔhá.” (Jé 2 Ācɛ Ukɔ́rīnti 1:3, 4.) Ufrances nɛ alɔ kɛla lɛyikwu ɔ gbɔbu a kahinii: “Aɛlā nōo yɔ ipu ɔkpá ku 2 Ācɛ Ukɔ́rīnti 1:4 wɛ aɛlā ɔkwɛyi i bi. Alɔ lɔfu bi ɔdā nɛ ācɛ ɔhá bi le ta alɔ ɔtule a, le ta ācɛ ɔhá ɔtule.”

18. (a) Ɔdiya nɛ ācɛ ōhī lɔfu yɔ i yuufi ō ta ācɛ ɔtule a? (b) Ɛgɛnyá nɛ alɔ lɔfu ta ācɛ ɔhá ɔtule ɔwɛ olɔhi fiyɛ a? Lɛ ocabɔ éyi da alɔ.

¹⁸ Alɔ cika ō dɔka ɔwɛ nɛ alɔ géē ta ācɛ ɔhá abɔ, naana nɛ alɔ kóō lɔfu yɔ i yuufi a. Ocabɔ mafu, alɔ lɔfu yɔ i yuufi lɛyikwu ɔdā nɛ alɔ cika ō ka amāŋ ɔdā nɛ alɔ cika ō ya lɛ ɔcɛ nōo cɛgbá ɔtu ō tule a. Ɔnyakwɔcɛ ku ujɔ éyi nōo lé ka Upɔlu a gbɛla lɛyikwu ɛgɛ nɛ ācɛ ceyitikwu kéē ta ɔ ɔtule eko nɛ adā nu gekwu a. Ó kahinii: “N jé ka ō wa gáā kɛla gā um i tɔɔtɛ lɛ uwa ŋ. É kóō jé ɔdā ō ka ŋ. Amáŋ ō ceyitikwu ku uwa mla ɛgɛ nōó ŋmo uwa unwu kéē ta um abɔ klla ta um ɔtule a jɛ um eyī nɛhi.” Ɔyinɛ alɔ nɔnyilɔ Utajon má unwalu duu. Eko nɛ ajɛ ō jiliye klla hɛ wulu nɛhi ya ɔwɛ ɔlɛ uwa a, Utajon kahinii: “Ku ɛlā ɔkwɛyi a, ń blakwu aɔkpá ɛyɛɛyɛyi nɛ ācɛ ta fu um ɛ̄cī alɛwa abɔ amiya ɔɔma ya a ŋ, amáŋ n bla, kē lɛ ɛlá wu um nɛɛnɛhi a, ya ɛɛ néē wa gáā má um ɔdaŋ ku um yɔ lɔhi a.” Ɔdaŋ ku alɔ gē mafu ku alɔ lɛ ɛlá wu ācɛ ɔhá, ó géē ta alɔ abɔ ku alɔ ya lɔhi fiyɛ ɔwɛ ɛgɛ nɛ alɔ gē ta ācɛ ɔtule a.

19. Ɔdiya nɛ a lɛ ɔtu ya ekpo ku a géē wɛ ɔcɛ ō tu ācɛ ɔhá “abɔ̄ nɛ̄hi” a?

¹⁹ Abɔ alɔ yɔ i ba lɛ oŋmɛyi ku ɛcɛ obɔbi nyā a, āhɔ̄ ku ɛcɛ a mla oyeeyi ipu ɛcɛ nyā géē yɔ i bɔbi klla yɔ i lɔnɔ tōōtɔ̄ɔ̄. (2 Utím. 3:13) Alɔ klla géē yɔ i cɛgbá otabɔ, ohigbu ku alɔ i jila iyē ŋ, alɔ klla gē nyileyi ŋma eko teko. Odee nōo ta Upɔlu abɔ kóō lɔtu klla hayi kpaakpa jaa gbeeko nɛ ó gekwu a, wɛ ohigbu ka Ācɛ O Yɛce Ukraist ɔmpa nu ta ɔ abɔ nɛ. Kōōcō, alɔ ceyitikwu yɔ kwu ayinɛ alɔ gā ajaajɛ bɛɛka Aristakɔsi a, alɔ ya ka ācɛ kéē lɔfu lɛ ɔtuce alɔ gla bɛɛka Utayikikɔsi, alɔ klla le tutu ō cɛ ācɛ ɔhá ɛhɔ bɛɛka Umaki a. Ɔdaŋ ku alɔ gē ya lɛ a, alɔ géē lɔfu ta ayinɛ alɔ nɔnya mla ayinɛ alɔ nɔnyilɔ abɔ kéē hayi kpaakpa yɔ i gba Ujehofa ɛ̄gbā.—1 Utes. 3:2, 3.