1, 2. Gịnị mere anyị ji kwesị ịmụ otú anyị ga-esi kasie ndị mmadụ nwụnahụrụ obi? (Lee ihe e sere ná mmalite isiokwu a.)

OTU nwanna nwaanyị aha ya bụ Susi kwuru, sị: “Mgbe nwa anyị nwoke nwụrụ, obi gbawara anyị ruo ihe fọrọ obere ka ọ bụrụ otu afọ.” Nwanna ọzọ kwuru na mgbe nwunye ya nwụrụ na mberede, “ụdị ọrịa ọ kpataara ya enweghị atụ.” Ọ dị mwute na ụdị ihe a na-eme ọtụtụ ndị. O nwere ike ịbụ na ọtụtụ ụmụnna atụghị anya na ndị ha hụrụ n’anya ga-anwụ tupu Amagedọn abịa. Ma ò nweela mgbe mmadụ nwụnahụrụ gị ma ọ bụ na ị ma onye mmadụ nwụnahụrụ, i nwere ike ịna-eche, sị: ‘Olee otú a ga-esi nyere ndị na-eru uju aka ịkara obi?’

² O nwere ike ịbụ na ị nụtụla ebe e kwuru na e mechaa, ọ ga-adị mma. Ma, ọ̀ pụtara na ihe gbawaa mmadụ obi, oge gatụhaala, obi adị ya mma? Otu nwanna nwaanyị di ya nwụrụ sịrị: “Achọpụtala m na ọ ka mma ikwu na ọ bụ ihe mmadụ ji oge ya na-eme ga-enyere ya aka inweta onwe ya.” O yiri ebe mmadụ merụrụ ahụ́. Ị chọọ ka o jiri nwayọọ nwayọọ kwụsị igbu gị mgbu, i kwesịrị ilebara ya anya.  Otú ahụ ka onye ihe gbawara obi kwesịrị ime. Olee ihe ga-enyere onye mmadụ nwụnahụrụ aka ịkara obi?

3, 4. Gịnị mere obi ji kwesị isi anyị ike na Jehova ghọtara na e kwesịrị ịkasi onye mmadụ nwụnahụrụ obi?

³ O doro anya na onye kacha akasi anyị obi bụ Jehova, bụ́ Nna anyị nke eluigwe. (Gụọ 2 Ndị Kọrịnt 1:​3, 4.) Ọ bụkwa ya kacha nwee ọmịiko. Ọ gwara ndị ya, sị: “Ọ bụ mụ onwe m bụ Onye na-akasi unu obi.”​—⁠Aịza. 51:12; Ọma 119:​50, 52, 76.

⁴ E nweekwala ndị nwụnahụrụ Nna anyị nke eluigwe, bụ́ Onye obi ebere. Ụfọdụ n’ime ha bụ Ebreham, Aịzik, Jekọb, Mozis, na Eze Devid. (Ọnụ Ọgụ. 12:​6-8; Mat. 22:​31, 32; Ọrụ 13:22) Baịbụl mesiri anyị obi ike na Jehova na-atụsi anya ike mgbe ọ ga-akpọlite ha n’ọnwụ. (Job 14:​14, 15) Obi ga-adị ha ụtọ, ahụ́ agbasiekwa ha ike. Chetakwa na Ọkpara Chineke hụrụ n’anya nwụrụ ọnwụ ike. Baịbụl kwuru na ‘ihe ya masịrị Chineke karịsịa.’ (Ilu 8:​22, 30) Otú ihe ahụ si gbawaa Chineke obi abụghị ihe e ji ọnụ ekwu.​—⁠Jọn 5:20; 10:⁠17.

5, 6. Olee otú Jehova si akasi anyị obi?

⁵ Obi kwesịrị isi anyị ezigbo ike na Jehova ga-enyere anyị aka. N’ihi ya, anyị kwesịrị ikpe ekpere kọọrọ ya otú obi si gbawaa anyị. Obi ga-adị anyị mma ma anyị cheta na Jehova ghọtara otú ihe si ewute anyị ma na-akasi anyị obi. Ma, olee otú o si eme ya?

⁶ Otu n’ime ụzọ Chineke si enyere anyị aka bụ na ọ na-eji ‘mmụọ nsọ akasi anyị obi.’ (Ọrụ 9:31) Jizọs kwere ndị na-eso ụzọ ya nkwa na Nna anyị nke eluigwe ‘ga-enye ndị na-arịọ ya mmụọ nsọ’ ha na-arịọ ya. (Luk 11:13) Nwanna nwaanyị ahụ aha ya bụ Susi sịrị: “Ọtụtụ mgbe, anyị na-egbu ikpere n’ala, rịọ Jehova ka ọ kasie anyị obi. Mgbe ọ bụla anyị kpere ekpere, udo nke Chineke na-eche obi anyị na echiche anyị nche.”​—⁠Gụọ Ndị Filipaị 4:​6, 7.

7, 8. Gịnị mere obi ji kwesị isi anyị ike na Jizọs ga-akasi anyị obi?

⁷ Mgbe Jizọs bịara n’ụwa, ihe ndị o kwuru na ihe ndị o mere gosiri na otú o si ṅomie Nna ya enweghị atụ. (Jọn 5:19) Ihe mere Chineke ji zite ya n’ụwa bụ ka ọ kasie “ndị e tiwara obi” na “ndị niile na-eru uju” obi. (Aịza. 61:​1, 2; Luk 4:​17-21) N’ihi ya, ihe e ji mara ya bụ ọmịiko. Ọ ghọtara otú ọ dị ndị na-ata ahụhụ, jirikwa obi ya niile chọọ inyere ha aka.​—⁠Hib. 2:⁠17.

⁸ Mgbe Jizọs ka bụ nwata, ọ ga-abụ na ndị enyi ya na ndị ezinụlọ ya nwụnahụrụ ya. O nwere ike ịbụ mgbe Jizọs ka bụ nwa okorobịa ka Josef, bụ́ nna ya n’ụwa, nwụrụ. * Ebe Jizọs bụ onye ihe na-emetụ n’obi, chegodị otú o si siere ya ike n’oge ahụ idi ọnwụ Josef, ya ana-agbalịkwa ịkasi nne ya na ụmụnne ya obi.

9. Mgbe Lazarọs nwụrụ, olee otú Jizọs si gosi na o nwere ọmịiko?

⁹ Mgbe Jizọs na-eje ozi ya, o mere ihe gosiri na ọ ghọtara otú obi dị ndị mmadụ, nweekwara ha ọmịiko. Dị ka ihe atụ, chegodị banyere mgbe ezigbo enyi ya bụ́ Lazarọs nwụrụ. Ọ bụ eziokwu  na Jizọs ma na ya ga-akpọlite Lazarọs n’ọnwụ, uju Meri na Mata na-eru gbawara ya obi. Otú o si wute ya mere ka anya mmiri gbaa ya.​—⁠Jọn 11:​33-36.

10. Gịnị mere obi ji kwesị isi anyị ike na Jizọs na-enwere ndị mmadụ ọmịiko taa?

¹⁰ Olee otú ọmịiko Jizọs nweere ndị mmadụ na otú o si kasie ha obi ga-esi nyere anyị aka taa? Baịbụl mere ka obi sie anyị ike na “Jizọs Kraịst bụ otu onye ahụ ọ bụ ụnyaahụ na taa, ruokwa mgbe ebighị ebi.” (Hib. 13:⁠8) Baịbụl kpọrọ ya “Onye Nnọchiteanya Ukwu nke ndụ.” Ọ ghọtakwara otú iru uju na-adị. N’ihi ya, “o nwere ike ịgbatara ndị a na-ele ule ọsọ enyemaka.” (Ọrụ 3:15; Hib. 2:​10, 18) Ọ bụ ihe mere obi ji kwesị isi anyị ike na uju ndị mmadụ na-eru na-emetụ ya n’obi, na ọ ghọtara otú ọ dị ha nakwa na ọ ga-akasi ha obi ‘n’oge ha chọrọ ka e nyere ha aka.’​—⁠Gụọ Ndị Hibru 4:​15, 16.

11. Olee amaokwu Baịbụl ndị kacha akasi gị obi?

¹¹ Ihe Baịbụl kọrọ gbasara otú o si wute Jizọs mgbe Lazarọs nwụrụ bụ otu n’ime ọtụtụ ihe na-akasi obi a kọrọ n’Okwu Chineke bụ́ Baịbụl. O kwesịghị iju anyị anya “n’ihi na ihe niile e dere n’oge gara aga, e dere ha iji nye anyị ntụziaka, ka anyị wee site ná ntachi obi anyị na nkasi obi sitere n’Akwụkwọ Nsọ nwee olileanya.” (Rom 15:⁠4) Ọ bụrụ na ị na-eru uju, ụdị amaokwu Baịbụl ndị a e depụtara nwere ike ịkasi gị obi:

• “Jehova nọ ndị obi ha tiwara etiwa nso; ọ na-azọpụtakwa ndị e gburu mmụọ ha.”​—⁠Ọma 34:​18, 19.

• “Mgbe m nwere ọtụtụ nchegbu n’ime obi m, nkasi obi gị [Jehova] malitere ime ka ahụ́ ruo mkpụrụ obi m ala.”​—⁠Ọma 94:⁠19.

• “Ka Onyenwe anyị Jizọs Kraịst na Chineke bụ́ Nna anyị, onye hụrụ anyị n’anya ma nye nkasi obi ebighị ebi na ezi olileanya site n’obiọma na-erughịrị mmadụ, kasiekwa unu obi ma mee ka unu guzosie ike.”​—⁠2 Tesa. 2:​16, 17. *

12. Olee otu n’ime ụzọ dị mkpa anyị nwere ike isi kasie ndị ọzọ obi?

¹² Ọgbakọ Ndị Kraịst bụ ihe ọzọ na-akasi Ndị Kraịst na-eru uju obi. (Gụọ 1 Ndị Tesalonaịka 5:11.) Olee otú ị ga-esi mee ka onye “dara mbà” dị ike, kasiekwa ya obi? (Ilu 17:22) Cheta na e nwere “oge ịgbachi nkịtị na oge ikwu okwu.” (Ekli. 3:⁠7) Otu nwanna nwaanyị di ya nwụrụ aha ya bụ Dalene sịrị: “Ndị na-eru uju kwesịrị ikwu ihe ha chere na otú ọ dị ha n’obi. N’ihi ya, ihe kacha mkpa ị ga-emere onye na-eru uju bụ ige ya ntị. Ma anapụla ya okwu n’ọnụ.” Otu nwanna nwaanyị aha ya bụ Junia, bụ́ onye nwanne ya gburu onwe ya, sịrị: “Ọ bụ eziokwu na o nwere ike ịbụ na ị ghọtachaghị otú o si ewute ha, ihe dị mkpa bụ na ị chọrọ ịghọta otú obi dị ha.”

13. Olee ihe anyị kwesịrị icheta gbasara iru uju?

¹³ Chetakwa na otú ndị mmadụ si eru uju na otú obi na-adị ha na-adị iche iche. Mgbe ụfọdụ, ọ bụ naanị onye ihe mere na-ama otú obi si gbawaa ya. O nwekwara ike isiri ya ike ikwucha otú obi dị ya. Baịbụl kwuru, sị: “Obi na-amata na mkpụrụ obi mmadụ nọ ná mwute, onye ọzọ agaghịkwa ekere òkè n’ịṅụrị ọṅụ ya.” (Ilu 14:10) Ọ bụrụgodị na mmadụ ekwuo otú obi dị ya, ọ naghị adịchara ndị ọzọ mfe ịghọta ihe ọ na-agbalị ikwu.

14. Olee otú anyị ga-esi mata ihe na-akasi obi anyị ga-agwa ndị mmadụ nwụnahụrụ?

 ¹⁴ O doro anya na ọ naghị adị mfe ịma ihe ị ga-agwa onye na-eru uju. Ma, Baịbụl kwuru na “ire ndị maara ihe na-agwọ ọrịa.” (Ilu 12:18) Ọtụtụ ndị ahụla ihe na-akasi obi ha ga-agwa ndị ọzọ na broshọ bụ́ Mgbe Onye Ị Hụrụ n’Anya Nwụrụ. * Ma, ọtụtụ mgbe, ihe na-akacha aba uru ị ga-eme bụ ‘iso ndị na-akwa ákwá kwaa ákwá.’ (Rom 12:15) Otu nwanna nwaanyị di ya nwụrụ, aha ya bụ Gaby, sịrị: “Ọ na-abụ, o ju m obi, naanị ihe na-eme ka obi dị m mma bụ ibe ákwá. Ọ bụ ya mere obi ji adịtụ m mma ma ndị enyi m soro m bee ákwá. N’oge ahụ, ọ naghịzi adị m ka ọ̀ bụ naanị m na-eru uju a.”

15. O siere anyị ike ịga kasie onye na-eru uju obi ihu na ihu, olee otú anyị nwere ike isi kasie ya obi? (Kwuokwa ihe dị n’igbe bụ́ “ Okwu Ọma Ndị Ị Ga-eji Kasie Mmadụ Obi.”)

¹⁵ O siere gị ike ịma ihe ị ga-agwa onye na-eru uju ihu na ihu, o nwere ike ịkara gị mfe ide ihe ị chọrọ iji kasie ya obi na kaadị, n’ozi iimel, n’ekwentị, ma ọ bụ n’akwụkwọ ozi. I nwere ike ide ihe otu amaokwu Baịbụl kwuru, àgwà ọma ụfọdụ pụrụ iche onye ahụ nwụrụ anwụ na-akpabu, ma ọ bụ ihe na-eme gị obi ụtọ ị na-echeta gbasara ya. Nwanna nwaanyị ahụ aha ya bụ Junia kwuru, sị: “Nwanna zitere m ozi dị nkenke ma ọ bụ kpọọ m ka mụ na ya nọrịa, ọ na-abara m uru karịa otú m ga-akọwali. Ụdị ihe ahụ na-eme ka m ghọta na a hụrụ m n’anya nakwa na ihe gbasara m na-emetụ ndị ọzọ n’obi.”

16. Olee otú ọzọ bara ezigbo uru anyị ga-esi kasie ndị ọzọ obi?

¹⁶ Echefula uru ekpere gị ga-abara nwanna na-eru uju, ma nke gị na ya  kpekọrọ ma nke i chetara ya n’ekpere. I kpewe ekpere mgbe gị na onye ahụ nọ, o nwere ike isiri gị ike ikwucha otú ọ dị gị n’obi. Ma, i jiri obi gị niile kpee ekpere ahụ, o nwere ike ịkasi ya ezigbo obi, ọ bụrụgodị na anya mmiri juru gị n’anya mgbe ị na-ekpe ya ma ọ bụ na ị na-ekwu ákwá ákwá. Nwanna nwaanyị ahụ aha ya bụ Dalene sịrị: “Mgbe ụfọdụ, ụmụnna nwaanyị bịa ịkasi m obi, m na-ajụ ha ma hà ga-achọ ikpe ekpere. Ha bido ikpe ekpere, ọ na-esitụrụ ha ike. Ma, ihe na-eme mgbe ọ bụla bụ na, ha kpere na-aga, olu ana-esikwu ha ike, ha ejiri obi ha niile kpee ya. Otú okwukwe ha si sie ike, otú ha si hụ m n’anya, na otú ihe gbasara m si emetụ ha n’obi emeela ka okwukwe m sie ike.”

17-19. Gịnị mere anyị ji kwesị ịna-akasi onye na-eru uju obi?

¹⁷ O nweghị otú anyị ga-esi amata ụbọchị ole onye ọ bụla kwesịrị iji ruo uju. Ọtụtụ ndị ikwu na ibe na-abịara onye mmadụ nwụnahụrụ mgbaru ka ha kasie ya obi. Ha na-emechakwa gaa rụwa ọrụ ndị dịịrị ha. Ma a ka kwesịrị ịna-akasi onye na-eru uju obi. N’ihi ya, wepụta onwe gị ịna-akasi ya obi. Ilu 17:17 sịrị: “Ezi enyi nwere ịhụnanya mgbe niile, ọ bụkwa nwanne a mụrụ maka oge nsogbu.” Anyị niile kwesịrị ịna-akasi ndị na-eru uju obi ruo mgbe ha nwetara onwe ha.​—⁠Gụọ 1 Ndị Tesalonaịka 3:⁠7.

¹⁸ Cheta na onye na-eru uju nwere ike ịnọkata bewe ákwá. Ihe nwere ike ịkpata ya bụ ụbọchị ndị ọ na-echetakarị n’afọ, egwú ụfọdụ, foto, ihe ndị ọ na-eme, ísì, ụda, ma ọ bụkwanụ oge ụfọdụ n’afọ. Obi nwere ike ịgbawa onye di ya ma ọ bụ nwunye ya nwụrụ ma o mewe ihe ha abụọ na-emekọbu ọnụ, dị ka ịga mgbakọ ma ọ bụ Ncheta Ọnwụ Jizọs. Otu nwanna kwuru, sị: “Mgbe nwunye m nwụrụ, m tụrụ anya na obi ga-ajọ m ezigbo njọ ma o ruo n’ụbọchị anyị kwesịrị icheta agbamakwụkwọ anyị. Ọ dịghịrị m mfe. Ma, ụfọdụ ụmụnna haziri obere nnọkọ, kpọọ ndị bụ́ ezigbo enyi m ka m ghara ịnọ naanị m.”

¹⁹ Ma, cheta na ọ bụghị naanị n’oge pụrụ iche ka e kwesịrị ịna-akasi ndị na-eru uju obi. Nwanna nwaanyị ahụ aha ya bụ Junia sịrị: “Inyere onye na-eru uju aka na ịnọnyere ya n’ụbọchị na-abụghị ụbọchị pụrụ iche ga-abara ya ezigbo uru. Ụdị oge ahụ dị ezigbo mkpa. Ọ ga-akasikwa onye ahụ obi.” N’eziokwu, anyị agaghị ewepụli uju ndị mmadụ na-eru ma ọ bụkwanụ mee ka ha chefuchaa onye nwụnahụrụ ha. Ma, anyị ga-akasili ha obi ma anyị gbalịsie ike ịna-emere ha ihe ụfọdụ. (1 Jọn 3:18) Nwanna nwaanyị ahụ aha ya bụ Gaby sịrị: “M na-ekele Jehova n’eziokwu maka ndị okenye nyeere m ezigbo aka n’oge ahụ ọ na-adịghịrị m mfe. Ha mere ka ọ dị m ka Jehova ò ku m eku.”

20. Gịnị mere nkwa ndị Jehova kwere ji akasi anyị ezigbo obi?

²⁰ Obi dị anyị ụtọ na Jehova Chineke, bụ́ Onye na-akasi anyị obi, ga-ewepụ iru uju niile ma kasie ndị mmadụ obi ruo mgbe ebighị ebi. Ọ ga-eme ka ‘ndị niile nọ n’ili ncheta nụ olu Jizọs wee pụta.’ (Jọn 5:​28, 29) Chineke kwere nkwa na “ọ ga-eloda ọnwụ ruo mgbe ebighị ebi, Ọkaakaa Onyenwe anyị Jehova ga-ehichapụkwa anya mmiri n’ihu niile.” (Aịza. 25:⁠8) N’oge ahụ, kama ‘iso ndị na-akwa ákwá kwaa ákwá,’ ndị niile bi n’ụwa ‘ga-eso ndị na-aṅụrị ọṅụ ṅụrịa ọṅụ.’​—⁠Rom 12:⁠15.