1. Ịyẹ olegu nya awụlẹ ọ-chị ọnụ à tị́ ka họ ẹ-ẹga nya angịnyị myị́?

ODEHE alẹ, olegu nya awụlẹ ọ-chị ọnụ à kaa gu angịnyị gbịla nyọka họ ẹla la ọ-ka kụ irya nya abwọlẹ ká ẹla ọọwa ka gu angịkịla ka lẹ. Ọ-chụ pwokwita, ọngọ kaa da ọhị ọhẹ ka tịtọ nyọka kịlahị gụ angịkịla lẹ, ọ ka họ ẹla ọlẹ kọ ka kpa ọjụjụ wẹ angịkịla myị́. Ọngọhẹ nya angịlẹ kị kaa chị awụlẹ ọnụ nya ayịlọ ọkọkọ ka tọchị-tọchị họ ọngọhẹ nya ala ebwo ọkịla ang chajị kị ka kụrụ myị́. Ọnyị ọla ube-ụpwụ ọlẹ kọ tịtọ nyọka ka ube-ụpwụ ọgbẹgbịlẹ ọ-la ihi yẹẹyẹẹ ka yoyi nya ọmayẹ chajị kị ka yoo ka ụwa myị́. Lala Angịnyị nya ịKịrayịsị, ahị jẹ́ nyori abwẹla ọlịịwẹ tịpyọ; ọ ri ụpa nya “ang ịlẹ ká imyi nya ugbinyịrọ kaa kpa ọngịnyị ehe kaka họ.” (Gal. 5:19-21) Ma ọ chịkpẹẹ ká anchẹ nya iJihova ịhyẹ ka gu awụlẹ ọ-chị ọnụ reeji ẹ-ẹpwụ nya ọjịra-jịra la ọ-jẹ́jẹ ka? Ịtọ ẹla ọwẹ baba yẹẹyẹẹ chajị olegu nya awụlẹ ọ-chị ọnu ka bịrị ọ-yẹ jula awụlẹ nya aanịna nyahị myị́.

2. Ẹlịyẹ ahị tị́ wẹẹ ka kụ ẹhị yẹ ẹ-ẹpwụ nya ang ọjẹ́jẹ ọlẹ?

² Ẹ-ẹpwụ nya ang ọjẹ́jẹ ọlẹ, ahị ka ya ẹla u-uhye nya abwẹla ịtịpyọ ịlẹ kị ka du kahị ka gu awụlẹ ọ-chị ọnụ reeji ẹ-ẹpwarịrị nya aanahị myị́. Ahị ka myị́myị́-ị̀ kụ ẹhị yẹ ọgụ-ẹpẹtẹ nya alẹng bala anyang ị-la ọmyịmyị ịlụka onyogo ịlẹ kị ya iwe da ha olegu nya awụlẹ ọ-chị ọnụ ka. Nyọka dọmwụ, ahị kụ ẹhị yẹ abwọlẹ kahị ka jẹ́-ẹ wụla irya nya ịlọhị yẹ wẹẹ.

3. Ịtọ ẹla iyina ahị tị́ ka tọ ịlọhị?

³ Bwu ụka ka ụka, ọ kaa há nya ahị ọ-ka wụla irya ọlẹpwụ nyahị yẹ. Ahị ka tọ ịlọhị wo myị́: ‘M̀ kaa kụ ẹhị yẹ abwọlẹ kam  há kaka ba bwula ọ-chụ ịlọm kaka pwoku angịkịla? Irya nyọka yẹ ịlọm lala ọngọlẹ kọ há gụ angịkịla wuu lee ọ-há gụ ọọnahị ọlẹng lee ọnyang ọhẹ kpangga à kaa gum gbịla nyọka họ ụkụrwọ ẹ-ẹpwụ nya ọjịra-jịra lẹ? Lee m̀ tị́ wẹẹ họ ụkụrwọ la ọngịrị nyam wuu ha iJihova ịnyị?’ Ịyẹ tị́ du kahị ka tọ ịlọhị ịtọ ẹla ịwẹ? Wo ẹla ọlẹ ká Omyi Ẹla nya Ohe ya lẹẹ.

4. Ịyẹ tị́ du kahị ka hwabwọ la ọ-chụ ịlọhị pwoku angịkịla jaabwọ ká ụpwụ nya Ala ịGaletiya 6:3, 4 ya?

⁴ ỊBayịbụụ byihi nyori ahị nyị chụ ịlọhị kaka pwoku angịkịla ka. (Wa Ala ịGaletiya 6:3, 4.) Ịyẹ tị́ du? Ang odudu ọhẹ ri, kori kahị me irya nyori ahị há gụ aanahị, ahị ka dọmwụ nyọka hi ọbọọchẹ myị́. Ang odudu ọkịla tị ri, kori kahị yẹ aanahị lala angịlẹ kị jẹ́-ẹ họ ang há gụụhị kpoye, ọkịlẹtụ ka kpụhị enyi myị́. Ọ́ há nyọka kụ irya ụ-ụgbẹyị ọhẹ-lọhẹ lẹpwụ nya ịwẹ ka. (Rom. 12:3) Ọọnahị ọnyang ọhẹ ká ẹnyị nyamwụ ri Katerina, * kọ kụ Greece yẹkẹẹ: “M̀ kaa chụ ịlọm kaka pwoku angịkịla ịlẹ kị há ụhị gụm, kị jẹ́-ẹ kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ gụm, bala ọ-jẹ́ jaabwọ kị kaa la aligu gụm. Ọọwa dudu kọ lam lala o-ri am nyị́ kpụ ịngịhyẹ kaka.” Ahị ka kpịtịya pyii nyori iJihova á gbileehi ba ịlọmwụ chajị nya ụhị, ẹla ọ-jẹ́ ya, lee ehe ọlala nyahị ka, ma chajị nyọlẹ kahị myị ọnụ nyọka la ọháha ẹ-ẹga nyamwụ bala ọ-ka ke ụrụ wo la Ọnyị nyamwụ ịnyị.​—Jọn. 6:44; 1 Kọr. 1:26-31.

5. Ẹlịyẹ a tị́ jẹ́ bwu ẹla ọlẹ kọ họ ta ọọnahị Hyun?

⁵ Ịtọ ẹla ọkịla ọlẹ kahị ka tọ ịlọhị ri, ‘Aanahị jẹ́m lala ọngọ kaa họ okpunyi, lee am bala aanam á tị́ kaa wo la awụlẹ ka ụka myị́ ụka?’ Wo ẹla ọlẹ kọ họ ta ọọnahị ọlẹng ọhẹ ká ẹnyị nyamwụ ri Hyun, bwu South Korea lẹẹ wẹẹ. Ụka ọhẹ, ọ kaa yẹ aanahị ịhyẹ ịlẹ kị ya ụkụrwọ ha ẹ-ẹpwụ nya ọjịra-jịra lala ala-uya nyamwụ. Ọ yẹkẹẹ, “M̀ kaa yẹ abyị nya aanahị ịwẹ lụmẹ, m̀ tị kaa pwa ju ẹla ọlẹ kị ya ụka myị́ ụka ịnyịnyị.” Ịyẹ tị́ ri ocheju nya ọọwa? Ọ yẹkẹẹ: “Abwẹla nyam kpa ebwo ọchịchị wẹ ẹpwụ nya ọjịra-jịra.” Aligu nya Hyun ịhyẹ dọọ ụbwọ nyọka jẹ́ akama ọlẹ kọ la-à wẹ. Hyun nwụhọ ẹ-ẹga ọlẹ kọ baba, ọlẹẹlẹẹ o ri ọngọgbahị nya ọjịra-jịra ọlẹ kọ jẹ́-e họ ang kẹmbẹẹ lẹ. Kori kahị yẹ nyori olegu nya awụlẹ ọ-chị ọnụ ji ẹpwụ nyahị ọkọkọ nya okpunyi ọhọhọ aalẹ, ahị baba nyọka nwụhọ i-ijata.

6. Abwẹla ịtịpyọ iyina ụpwụ nya Ala ịGaletiya 5:26 à tị́ ya nyị kaa ju ọmwụ nya awụlẹ ọ-chị ọnụ?

⁶ Wa Ala ịGaletiya 5:26. Abwẹla ịtịpyọ iyina à tị́ ka ju ọmwụ nya olegu nya awụlẹ ọ-chị ọnụ myị́? Ọhẹ ri ọbọọchẹ ohihi. Ọngịnyị ọlẹ kọ kaa hi ọbọọchẹ kaa hu ịlọmwụ hwaa bala ọ-yẹ ịlọmwụ-ịlọmwụ kem. Abwẹla ọtịpyọ ọkịla ri ijiiji. Ọngọlẹ kọ kaa yẹ ijiiji á kaa mama nya ang ọlẹ ká ọngọkịla la kem ka, ma ọ kaa tịtọ nyọka ye ọlẹ ká ọngọọwa la ịnyịnyị. Ẹlịlẹhị ri, ijiiji ọyẹyẹ ri ọngịnyị ọ-ba ẹtẹ ụma ọhẹ. Ahị tịtọ nyọka cheji ba hi abwẹla ịwẹ hwẹẹ lala ang ibyi!

7. Ọ-chụ pwokwita oyina à tị́ mẹjẹ nyori ọbọọchẹ ohihi bala ijiiji ọyẹyẹ tịpyọ lụmẹ?

⁷ Ọbọọchẹ ohihi bala ijiiji ọyẹyẹ lala ịrị ịlẹ kị ju ka ẹpwụ nya ida ọlẹ ká ụgbọ oluhye kaa kpa hụ. Ụgbọ oluhye kà jẹ́-ẹ wuleji ẹdịyẹ myị́, ma ịrị ịwẹ ka yẹ mịla ẹga ọlẹ ká ida kaa bwu, kpụ injin nyamwụ ka ba la ọ-họ ụkụrwọ, dudu ká ụgbọ oluhye ọwẹ ka keji myị́. Ịnyịnyị-ịnyịnyị, ọngịnyị ka ja gbịgba ha iJihova la ụka ọtata lẹ myị́. Ma kori kọ hi ọbọọchẹ bala ọ-yẹ ijiiji aalẹ, ọ ka keji myị́. (Etu 16:18) Ọ ka hwabwọ la ọ-gbịgba ha iJihova myị́, ọọwa tị ka ri ọ-họ ịlọmwụ jụ ịlọmwụ bala angịkịla ịnyịnyị. Lẹ, ányị ahị tị́ ka bwu chewu ke ịlọhị hi ọbọọchẹ ohihi bala ijiiji ọyẹyẹ?

8. Ányị ahị tị́ ka bwu ma uya ta ọbọọchẹ ohihi?

⁸ Ahị ka jẹ́-ẹ ma uya ta ọbọọchẹ ohihi bwula  ọ-kpa ẹla ọlẹ ká ọlẹrụ ịPọlụ mẹjẹ ala iFilipayị họ ụkụrwọ. O yẹkẹẹ: “Anụ myị kanụ juwa kpa irya nya ang nya ụbwọ nya ịlọnụ-ịlọnụ kem họ ẹla lee o-juwa kpa ọbọọchẹ nya ang ọ-jẹ́ lụmẹ nya ịlọnụ họ ịngịngịhyẹ koo. Ma, ọkọkọ nya ọọwa lẹ, anụ́-ụ juwa kpa ịlọnụ keji kanụ juwa wa angịkịla nyanụ nya angị họ hiigu gụ ịlọnụ mẹ.” (Filip. 2:3) Kori kahị yẹ angịkịla nya angị họ hiigu gụụhị aalẹ, áhị ka chị angịlẹ kị la āhị nya ang ọlẹ kahị la ka lee angị jẹ́-ẹ họ ang ịlẹ kahị jẹ́-ẹ họ ka ọnụ ka. Ọkọkọ nya ọọwa, ahị ka chị ọkẹkẹnị chajị nyaa. Ọ ka lịnyị gụgụụgụ kori kị ja kpa āhị nyaa ọọwa họ ụkụrwọ ha iJihova nyọka ya ogbo họọ. Ịnyịnyị, kori ká aanahị alẹng bala anyang ịlẹ kị la āhị á kpa ẹla ọmẹjẹ nya ịPọlụ ọwẹ họ ụkụrwọ, ị ka jẹ́-ẹ yẹ abwẹla ịnyịịla ịlẹ kahị la. Bwula ọọwa, ahị wuu ka jẹ́-ẹ họ okpunyi, ọ-yẹ jula awụlẹ tị ka ji ẹpwụ nya ọjịra-jịra.

9. Ányị ahị tị́ ka bwu wu ịlọhị kpa la ọ-yẹ ijiiji nya aanahị?

⁹ Ahị ka jẹ́-ẹ wu ịlọhị kpa la ọ-ka yẹ ijiiji nya aanahị kori kahị jẹ́ nyori ang ịhyẹ juwa kahị jẹ́-ẹ họ yẹẹyẹẹ ka. Kori kahị kaa kpa ịlọhị keji, áhị ka maga nyọka mẹjẹ nyori ahị à há gụ ọng myị́ ọng wuu lẹ ka. Ọkọkọ nya ọọwa, ahị ka maga nyọka jẹ́ ang bwu ẹga nya angịlẹ kị jẹ́-ẹ họ gụụhị. Ọ-chụ pwokwita, ọhẹka ọọnahị ọlẹng ọhẹ ọọjịra-jịra jẹ́-ẹ họ ụpa nya ẹla o-ya dodehe bwu ịBayịbụụ ha alụma yẹẹyẹẹ. Ahị ka tọọ wo nya abwọlẹ ko kaa bwu nwụla ẹla oyaya nyamwụ nọ myị́. Kori ká ọọnahị ọnyang ọhẹ á jẹ́-ẹ kpụ ang oriri lụmẹ, ahị ka byoo nyị juhi irya chajị kahị ka jẹ́-ẹ kpụ ang gụ ọọwa ịnyịnyị myị́. Ọ́ tị ri kọ kaa la ọọnahị ọhẹ ọlẹ ko ri onjwo wẹẹ ujwo nyọka la aligu aalẹ, ọ ka tịtọ nya ụbwọ ọdada ka ẹga nya ọngọlẹ kọ kaa chọọ kpẹẹ la ọ-la aligu myị́. Agbẹyị ịwẹ ka dahị ụbwọ nyọka yẹ ijiiji ka, ma ahị ka jẹ́ jaabwọ kahị ka bwu họ ang gụ olene.

10. Akama oyina iGidiyọn à tị́ la?

¹⁰ Kụ irya nya ẹla ọlẹ kọ họ ẹ-ẹpwarịrị nya iGidiyọn, kọ bwu ọnẹẹgba nya ịManasẹ, bala alẹng i-bwu ọnẹẹgba nya Ifurem wẹẹ. IJihova ji ẹkpẹ nya iGidiyọn bala alẹwụ nyamwụ ohu ịta (300) kpụ ị la ọkụrụ-kụrụ ọtụka-ọtụka ọlẹ ịnọ kị ka chị ọgọm ọtụka-ọtụka chajị nya ọọwa  myị́. Alẹng ịlẹ kị bwu Ifurem wẹ ka tọ iGidiyọn nyọka rụ arụ tọọ ọkọkọ nyọka dọọ ọlẹẹkwaa. Ọ lala o-ri nyị ju agbama nyọlẹ ká iGidiyọn á wụraa ụka nya ọgbanyẹ nyọka yẹ julaa dẹwụ ta aluji nya Ohe Oluhye ka. Ị ya irya nyaa nịrọ ọ-ka chewu ke ihi ọlẹ ká angịnyị ka ya ha ọnẹẹgba nyaa gbee kịị deeri nya ẹla ọlẹ kọ baba gụ, kọ ri ihi ọlẹ ká iGidiyọn ya ha ẹnyị nya iJihova bala ọ-chewu ke angịnyị Nyamwụ.​—Ang. 8:1.

11. Ányị iGidiyọn à tị́ byi alẹng i-bwu Ifurem?

¹¹ IGidiyọn kpa ịlọmwụ keji, lẹ o byi alẹng i-bwu Ifurem ịwẹ yẹkẹẹ: “Ang ọlẹ kam họ wẹ-ẹ́ kpụ ọ-chụ pwoku ịnyanụ ka.” Ọọwa lẹ, ọ kpaa ịtịya nya abwọlẹ ká iJihova daa ụbwọ nyọka họ ang ịtụka-ịtụka lẹlẹ. Ụka ká alẹng ịwẹ wọ ẹla ọwẹ lẹ, “agbama nyaa a kpụba lẹlẹ.” (Ang. 8:2, 3) IGidiyọn myị ọnụ nyọka ya ọbọọchẹ nọ ka ọka chajị ká okpunyi ka ji ẹpwụ nya angịnyị nya Ohe Oluhye.

12. Ẹlịyẹ ahị tị́ jẹ́ bwu ẹga nya ala Ifurem bala ẹga nya iGidiyọn?

¹² Ẹlịyẹ ahị tị́ ka jẹ́ bwu ẹpwụ nya oja ọwẹ? Bwụ ẹga nya ala Ifurem ịwẹ, ahị jẹ́ ang nyori áhị ka ya ẹhị rịrị ọ-ka chị ihi ju ịlọhị gụ abwọlẹ kahị ka ya ẹhị rịrị ọ-ka chị ihi ju iJihova ka. Lala alegbeju nya ugbiyegu bala angịgbahị nya ọjịra-jịra, ahị ka jẹ́-ẹ jẹ́ ang bwu ẹga nya iGidiyọn. Kori ká ọngịnyị-ị́ wụ ẹjẹ chajị nya ịngịhyẹ ọlẹ kahị họ, ahị maga kahị jẹ́ ang odudu ká ẹla ọọwa lọọ ịnyị. Ahị ka jẹ́-ẹ da ọngọọwa ọlẹẹkwaa chajị nya ang ọlẹ kọ họ yẹẹyẹẹ myị́ ịnyịnyị. Ahị tị baba nya ịlọhị ọ-kpa keji nyọka jẹ́-ẹ họ ịnyị, ọgụgụụgụ kori ká ọngọọwa á la abyị. Ma ọ-ka la okpunyi bala aanahị baba gụ ọ-ka mẹjẹ nyori ẹla nyahị à há gụ lẹ.

13. Akama oyina ịHana à tị́ la? Ányị ọ tị́ bwu kụrwọọ myị́?

¹³ Kụ irya nya ọ-chụ pwokwita nya iHana ịnyịnyị wẹẹ. Elikana kọ ri ala iLivayị à yoo lẹ, ọ tị há ọrụmwụ yẹẹyẹẹ. Ma Elikana ye ahụ ọkịla ịnyịnyị ko ri ịPẹnịna. Elikana la ọháha ẹ-ẹga nya ịHana gụ ịPẹnịna. “ỊPẹnịna ma anyị. Ma ịHana á ma ọnyị ọhẹ-lọhẹ kpong-kpong ka.” Ọọlajị nya ọọwa, ịPẹnịna “kaa ya ẹla ịgịla-ịgịla chajị kọ ka gu ịHana chọọ-chọọ ọ-ọkịlẹtụ.” Ányị ọ tị la ịHana? Ẹla ọọwa jwọọ yẹẹyẹẹ! Ọ kaa “gu ahị enyi bala ọ-pwa ang oriri.” (1 Sam. 1:2, 6, 7) Ma, ịBayịbụụ á tị ya nyori ịHana nyị maga nyọka họ ịPẹnịna kwiwa ụ-ụgbẹyị ọhẹ-lọhẹ ka. Ọkọkọ nya ọọwa, o ya abwọlẹ ká ẹla ọọwa lọọ je iJihova bala ọ-dahịhile nyori nyị ka da ọwa ụbwọ. Abwẹla ọlẹ ká ịPẹnịna kaa kpa ta ịHana yẹda? ỊBayịbụụ-ụ́ ya ka. Ma ahị tị jẹ́ nyori ịHana yé okpunyi nya ọkịlẹtụ, ọ tị kịnyaa ẹ-ẹpwụ nya okpunyi ọọwa. “Ọ́ tụtụm bwọ ayiiji kịlahị kaka.”​—1 Sam. 1:10, 18.

14. Ẹlịyẹ ahị tị́ jẹ́ bwu ẹga nya ịHana?

¹⁴ Ẹlịyẹ ahị tị́ ka jẹ́ bwu ọgụ-ẹpẹtẹ nya ịHana? Kori ká ọngọhẹ á ja maga nyọka ju ọmwụ nya awụlẹ ọ-chị ọnụ ẹ-ẹga nyang bala ọwa ụ-ụgbẹyị ọhẹ aalẹ, kpịtịya nyori à ka jẹ́-ẹ  họ abwọhẹ ẹ-ẹpwụ nya iwe-ahụrụ ọọwa myị́. Á baba nyọka ya iwe da ị ka gbileng ju ka ẹpwụ nya awụlẹ ọ-chị ọnụ ka. Ọkọkọ nyọka họ ang onyobyi kwiwa nya ang onyobyi lẹ, maga nyọka họ okpunyi bala ọngọọwa. (Rom. 12:17-21) Kori ká ọngọọwa á dọmwụ yẹda ka wẹwẹ, à ka la okpunyi ẹ-ẹpwụ nya ọkịlẹtụ pyịyọọ.

15. Ụgbẹyị ọlanyị Apolosi bala ịPọlụ à tị́ me awụlẹ?

¹⁵ Ohyẹẹkpẹ-ẹkpẹ, kụ ẹhị yẹ ẹla ọlẹ kahị ka jẹ́ bwu ọgụ-ẹpẹtẹ nya ọngọjụgbẹyị Apolosi bala ọlẹrụ ịPọlụ wẹẹ. Alẹng imimiiye ịwẹ jẹ́ ẹla ọ-la Ụpwụ Ịgọgọ yẹẹyẹẹ. Ịwa angị imimiiye ri angị jẹ́-ẹ mẹ ang jẹ yẹẹyẹẹ ká angịnyị tị jáa ịnyịnyị. Ịwa angị imimiiye tị da iru nya angịnyị ụbwọ wẹ ka ri angịjụgbẹyị lẹ. Ma ị́ tị kaa yẹ ijiiji nya awụlẹ ka.

16. Ányị a tị́ ka chabwọ nya Apolosi?

¹⁶ Apolosi “bwu epweji nya Alẹkịsandịrịya,” ko ri ẹpwa-ụtụrụ nya ụpwụ ọjẹ́jẹ lụka nya oyi ọhọhẹ. O ri ọngọlẹ kọ la āhị nya ẹla oyaya. “Ọ myịmyị jẹ́ Ụpwụ Ịgọgọ nya Ohe Oluhye yẹẹyẹẹ lụmẹ ịnyịnyị.” (Ụkụr. 18:24) Ụka ọlẹ ká Apolosi juwa ị-ịKọrịntị, angịhyẹ ẹ-ẹpwụ nya ọjịra-jịra mẹjẹ nyori ọ háa gụ aanaa angịkịla lala ịPọlụ ịnyịnyị. (1 Kọr. 1:12, 13) Apolosi ọwa kpa abwẹla nya awụlẹ ọ-chị ebwo ọwẹ nwà kịlahị? Áhị dọmwụ ka kụ irya nyori ọ họ ịnyị ka. Ẹlịlẹhị ri, nyọlẹ ká Apolosi rụ bwu ịKọrịntị kpá kọ nọ chẹẹ, ịPọlụ byoo nyị tịrẹkpẹ ka ụwa. (1 Kọr. 16:12) ỊPọlụ á ka họ ịnyị ẹnẹnẹhẹ kori kọ yẹ ịnọ nyori Apolosi nyị kaa chị ala ọjịra-jịra ebwo ka. Ọ la gede-gede nyori, Apolosi kpa āhị nyamwụ họ ụkụrwọ ụ-ụgbẹyị ọnyịịla​—kọ ri ọ-ka kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ bala o-ju aanamwụ ọngịrị. Ahị jẹ́ myị̀myị̀ ịnyịnyị nyori Apolosi ri ọngọ kpa ịlọmwụ keji. Ọ-chụ pwokwita, ịBayịbụụ-ụ́ ya nyori nyị wụ ẹjẹ ụka ọlẹ ká Akwila bala iPirisila “mẹ ụgbẹyị nya ẹla nya Ohe Oluhye jọọ yẹẹyẹẹ gụ olene-ene” ka.​—Ụkụr. 18:24-28.

17. Ányị ịPọlụ à tị́ họ chajị ká okpunyi ka ji kịnyaa?

 ¹⁷ Ọlẹrụ ịPọlụ jẹ́ ụkụrwọ ọnyịịla ọlẹ ká Apolosi họ. Ma ịPọlụ á chuko nyori angịnyị ka me ká Apolosi há gwọọ lẹ ka. Ụka kahị wa ụpwụ ọlẹ ká ịPọlụ da du kịla ala ịKọrịntị, ahị ka yẹ nyori ọ kaa kpa ịlọmwụ keji bala ọ-kaa yẹ ẹla ẹkpẹ imiiye. Ọkọkọ nyọka hu ịlọmwụ hwaa ụka ọlẹ ká angịhyẹ wẹẹ ya nyori “Am lẹ, m ri ịnya ịPọlụ” lẹ, ọ kpaa irya ka ẹga nya iJihova Ohe Oluhye bala ẹga nya iJisọsị ịKịrayịsị.​—1 Kọr. 3:3-6.

18. Jaabwọ ká ụpwụ nya 1 Ala ịKọrịntị 4:6, 7 ya, ẹlịyẹ ahị tị́ jẹ́ bwu ẹpwụ nya ọ-chụ pwokwita nya Apolosi bala ịPọlụ?

¹⁸ Ịyẹ ahị tị́ ka jẹ́ bwu ọ-chụ pwokwita nya Apolosi bala ịPọlụ? Ahị ka họ ụkụrwọ yẹẹyẹẹ ha iJihova bala ọ-da angịnyị lụmẹ-lụmẹ ụbwọ wẹ ka hụ enyi Ohe myị́. Ma ahị tị jẹ́ nyori ahị ọwawa nya iJihova à du kahị jụ ang ịịwa họ myị́ lẹ. Bwu ẹpwụ nya ọ-chụ pwokwita nya Apolosi bala ịPọlụ ọwẹ, ahị myị́myị́ jẹ́ nyori jaabwọ kahị wẹẹ la iwe-ahụrụ ẹ-ẹpwụ nya ọjịra-jịra gụ olene, ịnyịnyị ahị ka maga nya okpunyi ọ-ka ji ụ-ụwa lẹ. Ahị kaa chị ọkẹkẹnị yẹẹyẹẹ ụka ká angịgbahị nya ọjịra-jịra bala angị myị ẹrụ á dahị ụbwọ nyọka la okpunyi bala ọ-yẹ jula awụlẹ. Ị kaa họ ịnyị bwula ọ-mẹ ẹla jẹ bwu ẹpwụ nya ịBayịbụụ. Ị́ kaa maga nyọka hu ịlaa hwaa ka, ma ị kaa da ala ọjịra-jịra wuu ụbwọ nyọka ju ihi nya iJisọsị bala ọ-ba ọgụ-ẹpẹtẹ nyamwụ jẹ!​—Wa 1 Ala ịKọrịntị 4:6, 7.

19. Ịyẹ ọngọngọng nyahị à tị́ ka họ? (Yẹ akpa ọlẹ ko ri, “ Cheji Ba Hi Awụlẹ ọ-Chị Ọnụ.”)

¹⁹ Ọngọngọng nyahị la āhị ọhẹ lee ọkịla. Ahị ka jẹ́-ẹ kpa āhị ọọwa “họ ụkụrwọ ọnyịịla ha angịkịla.” (1 Pit. 4:10) Ọ ka lahị lala o-ri ụpa ọlẹ kahị kaa jụ́ họ nyị́ la gbuu ka myị́. Ma kpịtịya nyori ēnē nya ápwụ̀ ichiche ị kaa ya gá ju awụlẹ ri awụrụ ọnyịịla-ọnyịịla lẹ. Lẹ ịngịngịhyẹ ọlẹ ká jụ họ kaa da ọjịra-jịra ụbwọ nyọka yẹ jula awụlẹ. Ahị wuu a kịnyaa la ọ-maga nyọka gba olegu nya awụlẹ ọ-chị ọnụ hi ẹpwụ ọkịlẹtụ nyahị mẹ. Ahị cheje nyọka họ ká okpunyi bala ọ-yẹ jula awụlẹ ka ji ẹpwụ nya ọjịra-jịra mẹ.​—Efe. 4:3.