1. Ang ịnyịịla iyina iru nya anjwo à tị́ jụ họ myị́ lẹ?

 ẸKA ọnyị myị́ ọnyị, ụnọ ịmanyị tị́ nya anjwo kaa hu enyi Ohe. À hu ẹta-ẹdịyẹ ọwẹ lẹ? Kori ka họ ịnyị lẹ aalẹ, aanang alẹng bala anyang ẹ-ẹpwụ nya olegu chị ọkẹkẹnị balang, iJihova tị chị ọkẹkẹnị ịnyịnyị! (Etu 27:11) Kụ irya lụka okpii u-uhye nya ang ịnyịịla ịlẹ ká jẹ́ họ ene-ene lẹ wẹẹ. Ọ-chụ pwokwita, à jẹ́ ịBayịbụụ nya ịlẹhị-ịlẹhị, ọhẹka à dọmwụ họ ịnyị ẹ-ẹpwụ nya ẹka lụmẹ-lụmẹ. Ang ọlẹ á kaa jẹ́ du ká jẹ́ myị̀myị̀ nyori ịBayịbụụ ri Omyi Ẹla nya Ohe. Ma da ọọwa u-uhye, à wẹ ka jẹ́ Ohe ọngọlẹ kọ la Ụpwụ Ịgọgọ bala ọ-la ọháha ẹ-ẹga nyamwụ. Ọháha ọlẹ ká la ẹ-ẹga nya iJihova nwà kpụ a ri ọngọhẹ nya anchẹ nyamwụ ịlẹ kị hu enyi Ohe lẹẹlẹẹ lẹ. Eje ọnyịịla-ọnyịịla a chị wẹ lẹ!

2. Ẹlịyẹ ahị tị́ ka kụ ẹhị yẹ ẹ-ẹpwụ nya ang ọjẹ́jẹ ọlẹ?

 ² Ịwẹẹ ọdada á juwa ka, ịngịhyẹ bala ọkịla ma ọmyịmyị nyang yẹ jaabwọ ká wẹẹ nwà kịlahị jahị da enyi Ohe ohuhu. Ma jaabwọ ká wẹẹ ri ọngọgbahị gụ́ ọọwa, à ka ja la ịmayẹ inyeewe. Olegu Onyobyi ka maga nyọka pwuru ọháha ọlẹ ká la ẹ-ẹga nya iJihova bala ọ-ka gbileng kpa rụ hi ịgba ọgbagba Nyamwụ. (Efe. 4:14) A ya iwe da kọ lịnyị ẹnẹnẹhẹ ka. Ịyẹ à tị́ ka dang ụbwọ nyọka godayị giri-giri ha iJihova bala ọ-ka họ ọnụ ọmyịmyị nya ịlong o-hu jwoo ụ-ụbwọ jịra myị́? O ri o-pyii ká ka kịnyaa la ọ-nwà kaka la gbẹgbịlẹ ẹ-ẹpwụ nya ọngịnyị nya ịKịrayịsị oriri. (Hib. 6:1) Ma, ányị a tị́ ka bwu họ ịnyị?

3. Ịyẹ angịnyị nya ịKịrayịsị wuu à tị́ ka họ ụka kị hu enyi Ohe kpá?

³ Ụka kahị hu enyi Ohe kpá, ahị wuu baba nyọka ba ẹla ọlẹ ká ọlẹrụ ịPọlụ byi angịnyị nya ịKịrayịsị ịla Efesọsị jẹ. O jwaa  ọhụ nyọka nwà ka ri “adam ọlẹng” ẹ-ẹpwụ nya ọngịnyị nya ịKịrayịsị oriri. (Efe. 4:13) Ọọwa mẹjẹ nyori ị ka ‘kịnyaa la ọ-nwà kịlahị.’ Ahị ka wo etu nya ẹla ọlẹ ká ịPọlụ ya wẹ nyọlẹ kọ chụ abwọlẹ ká ọngịnyị kaa nwà ẹ-ẹpwụ nya ang nya olegu kaka pwoku abwọlẹ ká ọnyị kaa nwà ọlam-ọlam. Ọnyị onyeewe kaa há adịda bala ịnịna yẹẹyẹẹ, ị tị kaa chị ọgọm jwoo ịnyịnyị. Ma ọ́ ka jẹ́-ẹ ri ọnyị ọlụbwọ pyịyọọ ka. Jaabwọ ká ụka wẹẹ jẹ, ọ ka baba nyọka “tụụbwọ hi ụgbẹyị nya enjwo” oriri. (1 Kọr. 13:11) Ịnyịnyị ọ la ẹ-ẹga nya angịnyị nya ịKịrayịsị lẹ. Ụka kahị hu enyi Ohe kpá, ahị ka kịnyaa la ọ-nwà kịlahị pyii. Ahị kụ ẹhị yẹ irya ọ-gba kpehe ịhyẹ ịlẹ kị ka dahị ụbwọ nyọka jẹ́-ẹ họ ịnyị wẹẹ.

4. Abwụma oyina à tị́ ka dang ụbwọ nyọka nwà kịlahị ẹ-ẹpwụ nya ang nya olegu? Ịyẹ tị́ du kọọ lịnyị? (Ala iFilipayị 1:9)

⁴ La ọháha ẹ-ẹga nya iJihova gụ́ ọwọwa. IJihova háng yẹẹyẹẹ ene-ene lẹ. Ma ọháha ọlẹ ká la ẹ-ẹga nyamwụ ka jẹ́-ẹ la kpori-kpori gụ́ ọọwa. Ányị ọ tị́ ka bwu lịnyị? Ọlẹrụ ịPọlụ gu ẹnyị nya ụgbẹyị ọhẹ kị da ju ụ-ụpwụ nya Ala iFilipayị 1:9. (Wọọ.) ỊPọlụ raabwọ ká ọháha ọlala nya ala iFilipayị ka “juwa nwa lụmẹ ka ịlahị-ịlahị.” Lẹ ahị ka jẹ́-ẹ nwà kịlahị ẹ-ẹpwụ nya ọháha nyahị. Ahị ka jẹ́-ẹ họ ịnyị bwula ọ-la “ẹla ọjẹ́jẹ . . . bala ọ-ka la ọngịrị ọ-kpa gu ẹla ene hi awụlẹ datị.” Jaabwọ kahị wẹẹ jẹ́ iJihova gụ́ olene, ịnyịnyị ọ ka háahị gụ́ ọọwa lẹ, abwẹla nyamwụ bala ụgbẹyị ọlẹ kọ kaa bwu họ ang tị ka myịhị lẹhị gụ́ ọọwa ịnyịnyị. Ọ kaa háahị nyọka họ ẹla kpọọ ịpyọ, áhị ka tịtọ nyọka họ ịngịngịhyẹ ọlẹ kọ ka wọọ ẹjẹ ka. Ahị kaa maga kahị ka jẹ́ ang ọlẹ kọ ri irya nyawmụ bala abwọlẹ kahị ka bwu họ ang ọọwa.

5-6. Ányị ahị tị́ ka họ ká ọháha ọlẹ kahị la ẹ-ẹga nya iJihova ka nwà gụ́ ọọwa? Dọọ wụlẹ wẹẹ.

⁵ Ahị ka jẹ́-ẹ nwà kịlahị ẹ-ẹpwụ nya ọháha ọlẹ kahị la ẹ-ẹga nya iJihova bwula ọ-jẹ́ ang u-uhye nya iJisọsị gụ́ olene, chajị iJisọsị me adamwụ kpẹẹkpẹẹ. (Hib. 1:3) Ụgbẹyị ọlẹ kọ há gụ́ wuu nyọka jẹ́ iJisọsị ri ọ-ka jẹ́ apwụ nya Ẹrụ Ọnyịịla ine. Ó ri ka la abwẹla nya ịBayịbụụ ọwawa ẹnụ myị́ ẹnụ ene lẹka aalẹ, à ka dọmwụ nya ọọwa myị́ lẹẹlẹẹ? Jaabwọ ká wẹẹ wa oja nya iJisọsị, ya ẹhị reeji nyọka yẹ abwẹla ịnyịịla nyamwụ. O ri ọngọlẹ ká angịnyị jẹ́-ẹ tụ́ ju chwẹẹ; ọ tị kaa ye anjwo ichiche ju ka ẹpwụ-abwọ nyamwụ ịnyịnyị. (Mak. 10:13-16) IJisọsị họ angịjụgbẹyị nyamwụ la ịlaa; ị jẹ́-ẹ ya ẹla ọla irya nyaa i-ijata nyamwụ. (Mat. 16:22) IJisọsị kaa gbịla Adamwụ olepwoohe yẹẹyẹẹ lẹ, ahị jẹ́ ka iJihova ri ọngọlẹ ká angịnyị jẹ́-ẹ tụ́ ju chwẹẹ ịnyịnyị. Ahị ka jẹ́-ẹ ka ẹga nyamwụ ẹ-ẹpwụ nya abwọ ọrịrị. Ụka kahị ja raabwọ, ahị ka jẹ́-ẹ ya ẹla ọla ọkịlẹtụ nyahị wuu joo. Ahị jẹ́ myị̀myị̀ nyori ọ́ ka lahị eje ka. Ahị họ́ọ; ọ tị kaa kpahị juhi.—1 Pit. 5:7.

⁶ Angịnyị kaa la iJisọsị ahyẹẹrwẹrwa. Ọlẹrụ ịMatiyu yẹkẹẹ: “Ụka ká iJisọsị chẹhị kaka yẹ iru nya angịnyị ịlẹ kị juwa bọọ jẹ, ọkịlẹtụ nyamwụ myị la ahyẹẹrwẹrwa ẹ-ẹga nyaa lụmẹ kaka kpoye. Chajị ịwa wuu chị ẹpẹtẹkẹẹ ẹ-ẹpwụ nya elele ọchịchị lịmahị nyaa. I juwa chị ajama lala ịkpịlọ ịlẹ kị byibyi hi ọngọ kpaa kpa.” (Mat. 9:36) Ányị ọ tị kaa la iJihova? IJisọsị yẹkẹẹ: “Ó ri irya nyamwụ ọwa ayịdang ká ọngọngọhẹ lẹpwarịrị nya angịnyị nya Ohe Oluhye ị-lala anjwo ichiche ịwẹ ka ta ayịreji kpong-kpong ka.” (Mat. 18:14) Ẹlẹwẹ kpụhị ịpyọ yẹẹyẹẹ! Jaabwọ kahị wẹẹ jẹ́ iJihova gụ́ olene, ịnyị ọháha ọlẹ kahị la ẹ-ẹga nyamwụ à kaa nwà kịlahị lẹ.

7. Ányị ọ-yẹ jula angịlẹ kị la gbẹgbịlẹ ẹ-ẹpwụ nya ọngịnyị nya ịKịrayịsị oriri à tị́ ka dang ụbwọ?

⁷ À ka jẹ́-ẹ mẹ ọháha jẹ gụ́ ọọwa bala ọ-nwà kịlahị ẹ-ẹpwụ nya ọngịnyị nya ịKịrayịsị oriri bwula ọ-bịrị ụka bala aanahị alẹng bala anyang ịlẹpwụ nya ọjịra-jịra ịlẹ kị la gbẹgbịlẹ  ẹ-ẹpwụ nya ang nya olegu. Yẹ jaabwọ kị myị̀ la ọkẹkẹnị kaka ba. Ị́ chị ijẹma nyọlẹ kị chụ nyọka gbịgba ha iJihova ka. Taa wo kị jang oja nya ang ịhyẹ ịlẹ kị chịpwụrụ bwu ẹ-ẹpwụ nya ụkụrwọ nya iJihova. Ụka ká la eje nya ẹla ọkpọnchị ka chị, byaa kị jung irya. Kpịtịya nyori, ‘angị ju angịnyị irya-á ju iru, okpunyi kaa ji.’—Etu 11:14.

8. Ịyẹ a tị́ ka họ kori ká la ịwẹẹ ọdada u-uhye nya ẹla ọlẹ ká ịBayịbụụ ya?

⁸ Kụrụ ịwẹẹ nyang. Jaabwọ ká  ọgba oheeye ya, Olegu Onyobyi ka maga nyọka wung kpa la ọ-nwà kịlahị ẹ-ẹpwụ nya ang nya olegu. Ụgbẹyị ọhẹ ọlẹ kọ kaa bwu họ ịnyị ri ọ-ka kpa ịwẹẹ kpehe ẹ-ẹpwụ nya irya nyang u-uhye nya ẹla ịhyẹ ịlẹ ká ịBayịbụụ mẹjẹ. Ọ-chụ pwokwita, angịhyẹ ka mẹjẹ́ng myị́ nyori o-Ohe nya-à họ ang ka ma ang nyị hu kpuu wẹ ka ji la ịlaa ịnyị. Ụka ká ri onjwo lẹ, á ka kụ irya ju ẹlẹwẹ nwà ka myị́, ma nyọlẹ ká ri ọngọgbahị gụ́ ọọwa lẹ wẹẹ, ọhẹka ị ka ja mẹ ang ọlịnyị jẹ́ng uube-ụpwụ lẹ. Ẹla ọlẹ ká angị mẹ ang jẹ kà ya chẹkpẹ ju ẹlẹwẹ ka meng ẹlịlẹhị myị́. Ma ọchịkpẹẹ myị́ ká ịwa la ịlaa á kụ irya u-uhye nya ang ẹjẹẹ nyori Ọngọ họ ang ji lẹka ịnyị. Kpịtịya, ụpwụ nya Etu 18:17 ya nyori: “Ọngọ tịrọnụ ẹla jene kaa me ọngọ ri oku gbee ká ọngọ bá ẹla tọọ ka wẹ kaka tọọ ịtọ-ẹla.” Ọkọkọ nyọka myị́ ododu ju ẹla ọlẹ kị mẹjẹ uube-ụpwụ lala ẹlịlẹhị, kụ irya ju ẹlịlẹhị ọlẹpwụ nya Omyi Ẹla nya Ohe rige-rige. Mwahị nya ẹla ka ẹpwụ nya apwụ nyahị. Ya ẹla bala aanahị alẹng bala anyang ịlẹ kị myị ene-ene nyori ang wuu nyị hu kpuu wẹ ka ji. Taa wo nya ang odudu kị jẹ́ myị̀myị̀ lẹẹlẹẹ nyori Ọngọ họ ang nyị ji. Oja ọlịịwẹ ka dang ụbwọ nyọka yẹ ang ẹjẹẹ nyori Ọngọ họ ang ji.

9. Ẹlịyẹ a tị́ jẹ́ bwu oja nya Melissa?

⁹ Ọọnahị ọnyang ọhẹ ká ẹnyị nyamwụ ri Melissa yé apyobwuna yẹẹyẹẹ nyọlẹ kọ wụla ẹla yẹ ka ẹpwụ nya apwụ nyahị u-uhye nya ang ẹjẹẹ nyori Ohe à họ ang lẹ. * Ọ yẹkẹẹ: “Ụgbẹyị ọlẹ kị kaa mẹ ang jẹ uube-ụpwụ u-uhye nyori ang wuu hu kpuu wẹ ka ji kaa me ẹlịlẹhị. Ụka nya ọgbanyẹ, ọ kaa lam uhi-uhi nyọka họ ụkụrwọ jahị da ịwẹẹ nyam. M̀ juhi nyori ẹla ọlẹ kam myị la á ka pwoku ẹla ọlẹ ká apwụ mẹjẹ ka myị́. Ma m̀ tị kpịtịya nyori iJihova á tịtọ kahị ka gbịgba họọ ịịwẹ hwolo-hwolo ka. Lẹ m̀ dọmwụ nyọka wụla ang ẹjẹẹ yẹ. M̀ wa ụpwụ  ọlẹ kọ ri Is There a Creator Who Cares About You? bala apwụ ichiche ịlẹ kị ri Was Life Created? bala The Origin of Life—Five Questions Worth Asking. Ẹla ọlẹ kam baba kpangga à wẹ lẹ. Ang pyii kam ka waa ene nya ụka ọwẹ lẹ.”

10-11. Ịyẹ à tị́ ka dang ụbwọ nyọka kịnyaa la ọ-la abwẹla ocheri-cheri? (1 Ala ịTẹsalonika 4:3, 4)

¹⁰ Pwa abwẹla ọtịpyọ. Ụka ká ọngịnyị á nwà pwụ ẹgẹhẹ, irya nya ẹga nya awụlẹ ọkaka kaa la ọngịrị yẹẹyẹẹ, angịhyẹ tị dọmwụ ka yẹ rịrịng nyọka họ ụya myị́. Olegu Onyobyi tịtọ ká ka chabwọ kpẹpwụ nya irya ịlịịwẹ. Ịyẹ à tị́ ka dang ụbwọ nyọka jẹ́-ẹ la ọhịhị ọcheri-cheri? (Wa 1 Ala ịTẹsalonika 4:3, 4.) Ụka ká ja raabwọ ha iJihova, ya joo jaabwọ kọ lang, ká bịlọọ nyọka jung ọngịrị. (Mat. 6:13) Kpịtịya nyori iJihova tịtọ nyọka dang ụbwọ ịnyị, ọọ-ka lang eje ka. (Eje. 103:13, 14) ỊBayịbụụ ka jẹ́-ẹ dang ụbwọ myị́ ịnyịnyị. Melissa, ọngọlẹ kahị ya ẹla nyamwụ lalẹ ene la akama ẹ-ẹga nyọka gu irya nya ụya ọhọhọ daarụ. Ọ yẹkẹẹ: “ỊBayịbụụ ọwawa ẹnụ myị́ ẹnụ dam ụbwọ nyọka kụrụ irya ịtịpyọ myị́. Ọ kpụm ịtịya nyori m̀ ri ịnya iJihova bala o-ri m̀ tịtọ nyọka gbịgba họọ.”—Eje. 119:9.

¹¹ A maga nyọka myị́ akama nyang ụbwọọng ka. Ya akama ọlẹ ká la je adang bala ịnang. Ịlẹhị lẹ ọ ka lujwo la ọ-ka ya ẹla ọlịịwẹ myị́, ma ọ tị baba nyọka họ ịnyị. Melissa yẹkẹẹ: “M̀ raabwọ nya ugbodu ojuju, ọọwa lẹ m ya akama nyam je adam lẹlẹ. Nyọlẹ kám họ ịnyị kpá, m̀ la ịlọm yẹẹyẹẹ. M̀ jẹ́ nyori iJihova chị ọkẹkẹnị balam yẹẹyẹẹ.”

12. Ányị a tị́ ka bwu chị eje nya ẹla ụ-ụgbẹyị ọnyịịla?

¹² Itiwe nya ehile ịla ịBayịbụụ a kpang ụgbẹyị. Jaabwọ ká wẹẹ ri ọngọgbahị gụ́ ọọwa, ịnang bala adang anyị ka ya iwe da hang gụ́ ọọwa nyọka chị eje nya ẹla la ịlọng. Ma ang lụmẹ-lụmẹ juwa ká jẹ́ lẹka. Ányị a tị́ ka bwu yẹ abwọ hi ang ọlẹ kọ ka jẹ́-ẹ bịrị igu oriri nyang bala iJihova? (Etu 22:3) Ọọnahị ọnyang ọhẹ ká ẹnyị nyamwụ ri Kari ya ang ọlẹ kọ dọọ ụbwọ nyọka jẹ́-ẹ chị eje ọnyịịla gụ́ olene. Ọ wẹ ka yẹ nyori ọngịnyị nya ịKịrayịsị ọlẹ kọ la gbẹgbịlẹ lẹ á baba nya ehile u-uhye nya ang myị́ ang wuu ẹ-ẹpwụ nya ọhịhị ka. Ọ yẹkẹẹ: “Itiwe nya ehile ịla ịBayịbụụ m baba nyọka jẹ́ ọkọkọ nya ehile ịlụwa kem lẹ.” Ụka ká ja wa ịBayịbụụ, tọ ịlọng wo yẹkẹẹ: ‘Ịyẹ ẹlẹwẹ à tị́ mẹjẹ́m u-uhye nya abwọlẹ ká iJihova kaa kụ irya? Itiwe nya ehile ọhẹ juwa ọlẹ kọ ka dam ụbwọ nyọka họ ang ọnyịịla? Ó ri ịnyị aalẹ, ányị m tị́ ka yé apyobwuna bwula ọ-kpa họ ụkụrwọ?’ (Eje. 19:7; Ayị. 48:17, 18) Bwula ịBayịbụụ ọwawa bala irya o-me ju itiwe nya ehile ịlụwa, ọ ka chịng kpẹẹ gụ́ ọọwa la ọ-ka chị eje nya ẹla ịlẹ kị ka kpụ iJihova ịpyọ. Jaabwọ ká wẹẹ nwà kịlahị, à ka yẹ nyori á baba nya ehile u-uhye nya iwe-ahụrụ ọnyị myị́ ọnyị ene kaka, chajị à jẹ́ irya nya iJihova u-uhye nya ẹla ọhẹ bala ọkịla lẹ.

13. Ányị aligu ịnyịịla à tị́ ka jẹ́-ẹ dang ụbwọ? (Etu 13:20)

¹³ Chụ aligu ịlẹ ká iJihova há. Jaabwọ kahị ya lalẹ ene, aligu ịlẹ ká chụ ka jẹ́-ẹ dang ụbwọ nyọka la gbẹgbịlẹ ẹ-ẹpwụ nya ang nya olegu. (Wa Etu 13:20.) Ọkẹkẹnị nya ọọnahị ọnyang ọhẹ ká ẹnyị nyamwụ ri Sara wẹẹ gwọọ myị́. Ọọwa lẹ ịngịhyẹ à họ ọlẹ kọ dọọ ụbwọ nyọka chị ọkẹkẹnị gụ́ olene lẹlẹ. Sara yẹkẹẹ: “M̀ yé aligu ịnyịịla ụka ọlẹ kam baba nyaa kpangga. Am bala ọọnahị ọyẹẹnọ ọhẹ kaa tọ awụlẹ epwihi ọnyị myị́ ọnyị nyọka jẹ́ Ẹpwang ọ-Kụ Gbeji la awụlẹ. Oligu ọkịla dam ụbwọ nyọka dọmwụ nya ịtọ ẹla ọwẹwẹ ọọjịra-jịra. Chajị nya ụbwọ ọdada nya aligu nyam ịwẹ, m̀ dọmwụ nyọka hu ang ọjẹ́jẹ nya ịlọm bala abwọ ọrịrị nya ẹla ọkpọnchị gụ́ ọọwa. M̀ dọmwụ nyọka ri igu ọlẹ kọ wu chii bala iJihova, ọọwa tị du kam jẹ́ chị ọkẹkẹnị myị́myị́.”

14. Ányị Julien à tị́ bwu yé aligu ịnyịịla?

 ¹⁴ Ányị a tị́ ka bwu la aligu ịlẹ kị ka jẹ́-ẹ dang ụbwọ? Julien, kọ ri ọngọgbahị nya ọjịra-jịra lẹẹlẹẹ, yẹkẹẹ: “Ụka kam ri onjwo, m̀ kaa yé aligu ịnyịịla ụka kahị ja kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ balaa. Aligu ịịwa la ila ọchịchị, ị mẹjẹ́m nyọka yẹ jaabwọ ká ẹrụ ọnyịịla ọ-kpa pyẹ kaa kpịpyọ kaka ba. M̀ dọmwụ nyọka hu ẹrụ ọnyịịla ọ-kpa pyẹ la ụka nyam wuu kụ ịlahị. M̀ wẹ ka yẹ ịnyịnyị nyori m̀ kaa chụ angịlẹ kị ri alịkpa nyam kem nya aligu à du kam la aligu ịnyịịla lụmẹ ka lẹ. Ụka ohyẹẹkpẹ, m̀ jẹ́ la aligu ịnyịila ị-ịBẹtẹlụ ịnyịnyị. Ọgụ-ẹpẹtẹ nyaa dam ụbwọ nyọka jẹ́-ẹ chụ ụya ọyaya ọnyịịla, ọọwa tị tụm ju iJihova chwẹẹ gụ́ olene.”

15. Ọna ọdada oyina u-uhye nya aligu ịPọlụ à tị́ da iTimoti? (2 iTimoti 2:20-22)

¹⁵ Ó ri ká tị yẹ nyori ọ-bajẹ bala ọngọhẹ ẹ-ẹpwụ nya ọjịra-jịra ka bịrị igu oriri nyang bala iJihova bẹ? ỊPọlụ jẹ́ nyori angịhyẹ ẹ-ẹpwụ nya ọjịra-jịra nya angịnyị nya ịKịrayịsị ịla oyi ọhọhẹ á kaa họ ẹla lala angịnyị nya ịKịrayịsị ka, lẹ o byi iTimoti nyị chebwo hi angịlịnyị. (Wa 2 iTimoti 2:20-22.) Igu oriri nyahị bala iJihova ju apyobwuna hahị. Ahị maga yẹẹyẹẹ ene kahị wẹẹ ri igu bala iJihova, lẹ áhị ka ya iwe da ọngọngọhẹ ka bịrị igu oriri nyahị ọọwa ka.—Eje. 26:4.

16. Ang ịlanyị a tị́ ka chị nọ ha ịlọng?

¹⁶ Chụ ang o-ju apyobwuna nọ. Chụ ang ịlẹ kị ka ju ọmyịmyị nyang ọngịrị bala ọ-nwụng rịrị. (Efe. 3:16) Ọ-chụ pwokwita, à ka chụ nyọka wa ịBayịbụụ bala ọ-jẹ́ ang bwu ụwa hyaa-hyaa gụ́ olene myị́. (Eje. 1:2, 3) Lee à ka yẹ ọbaba nyọka raabwọ bwụ ọkịlẹtụ nyang bala ọ-họ ịnyị hyaa-hyaa gụ́ olene myị́. Ọhẹka à ka baba nyọka nwụ họ ẹ-ẹga nya ụya ọyaya ọlẹ ká kaa chụ bala abwọlẹ ká kaa kpa ụka nyang họ ụkụrwọ. (Efe. 5:15, 16) Ụka ká iJihova á yẹng ká ja maga nyọka nwà kịlahị, ọ ka kpọọ ịpyọ.

17. Ányị angịkịla ọ-da ụbwọ à tị́ ka bwu dang ahụ ụbwọ?

¹⁷ À kaa nwà kịlahị kori ká ja da angịkịla ụbwọ. IJisọsị yẹkẹẹ: “Ahị ọwawa ka juwa ha angịlẹ kị juwa hu ha, gụ angịlẹ kị juwa yeye kem.” (Ụkụr. 20:35) À ka yé apyobwuna yẹẹyẹẹ bwula ọ-kpa ụka bala ọngịrị nyang da angịkịla ụbwọ. Ọ-chụ pwokwita, à ka hwoo  nya ụkụrwọ ha ịlọng nyọka da angịgbahị bala angị la gogo nwà ka ụbwọ ọọjịra-jịra nyang myị́. Ọhẹka à ka jẹ́-ẹ myaa ẹrụ lee ọ-mẹjáa jaabwọ kị ka bwu kpa ang abwọ nya ịchẹnẹ họ ụkụrwọ myị́. Ó ri ka ri ọọnahị ọlẹng, chụ nọ ha ịlọng nyọka ri ọngọ myị ẹrụ, la irya nyọka da aanahị alẹng bala anyang ụbwọ. (Filip. 2:4) À ka jẹ́-ẹ mẹ ọháha jẹ ẹ-ẹga nya angị ilodehe bwula o-ya ẹrụ ọnyịịla nya Ipyị-Adịrahụ jaa ịnyịnyị. (Mat. 9:36, 37) Ó ri kọ ka chịkpẹẹ myị́, hwoo nọ ha ịlọng nyọka kpa ụka nyang wuu họ ụkụrwọ ha iJihova.

18. Ányị ẹrụ ọnyịịla ọ-kpa pyẹ la ụka nyang wuu à tị́ ka jẹ́-ẹ dang ụbwọ nyọka nwà kịlahị?

¹⁸ Ụkụrwọ ọ-họ ha iJihova la ụka nyang wuu ka ya iwe lụmẹ-lụmẹ hang nyọka jẹ́-ẹ nwà kịlahị ẹ-ẹpwụ nya ang nya olegu. Ó ri ká ye ịlahị nya ụgbẹyị, ọ ka jẹ́-ẹ wụrụ ụgbẹyị da hang nyọka ka Ube-ụpwụ nya Angị Kpa Ẹrụ Ọnyịịla Pyẹ. À ka jẹ́-ẹ họ ụkụrwọ ị-ịBẹtẹlụ lee ẹ-ẹga nya ebe ị-kpa gbịgba ọnwụnwụ myị́. Ọọnahị ọyẹẹnọ ọhẹ kọ kaa ye ịlahị nya ụgbẹyị ká ẹnyị nyamwụ ri Kaitlyn yẹkẹẹ: “Ụka nyam ọ-kpa kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ bala aanahị alẹng bala anyang ịlẹ kị la gbẹgbịlẹ ẹ-ẹpwụ nya ang nya olegu à dam ụbwọ du kam nwà kịlahị ụka kám hu enyi Ohe kpá lẹ. Ọgụ-ẹpẹtẹ nyaa gum gbịla nyọka jẹ́ ịBayịbụụ gụ́ ọọwa bala ọ-ka jẹ́-ẹ mẹ ang jẹ gụ́ olene.”

19. Ahị ọwawa iyina a tị́ ka yé bwula ọ-kịnyaa la ọ-nwà kịlahị ẹ-ẹpwụ nya ang nya olegu?

¹⁹ Jaabwọ ká wẹẹ nwà kịlahị ẹ-ẹpwụ nya ang nya olegu, à ka yé ahị ọwawa lụmẹ-lụmẹ. Á ka bịrị ụka nya uju nyang ja kpa họ ang o-ju apyobwuna ka lẹ ka. (1 Jọn. 2:17) Ọjụjụ ọlẹ ká ọngịnyị kaa la ụka kọ cheje nya ẹla ọtịpyọ á ka ri ịnyang ka. Ọkọkọ nya ọọwa, à ka yé ọkẹkẹnị bala ọ-nwà kịlahị ọlam-ọlam. (Etu 16:3) Ọgụ-ẹpẹtẹ ọnyịịla nyang ka ju aanahị ịkịla ọhụ, tụ́ anjwo bala angịgbahị. (1 Tim. 4:12) Ọlẹ kọ tị baba gụ́ wuu ri, à ka la okpunyi bala ọkẹkẹnị ọlẹ ká ọngịnyị kaa la bwula ọ-họ ẹla kpụ iJihova ịpyọ bala o-ri igu o-chii balọọ.—Etu 23:15, 16.