1. Ịyẹ à tị́ ka gu abwọlẹ ká ọlẹng kaa kpa ahụ bala anyị nyamwụ myị́?

ỊYẸ à tị́ ri etu nya “olegbeju oriri” ẹ-ẹga nyang ahụ? Alẹng ịhyẹ kaa ya iwe da ká ịhọhọ nya alepweji nyaa lee ụgbẹyị ọlẹ kị bwu kpaa nwà ka gụ abwọlẹ kị kaa họ ẹla ẹ-ẹga nya ahụ bala anyị nyaa. Wo ẹla ọlẹ ká Yanita, ọọnahị ọnyang ọhẹ kọ kụ Europe ya lẹẹ, “Ẹ-ẹga ọlẹ kam kụ, angịnyị myị nyori anyang nyị́ ju apyobwuna lala alẹng ka, lẹ ị kaa yaa lala anchẹ.” Ọọnahị ọlẹng ọhẹ kị kaa wụrụ nya Luke, kọ kụ United States ya nyori, “Adịda ịhyẹ kaa mẹjẹ anyị alẹng nyaa nyori anyang nyị́ kaa ya ẹla o-ju apyobwuna ọhẹ ka, lẹ nyị́ baba nyọka ke ụrụ wo ẹla nyaa ka.” Ma, abwẹla ọlịịwẹ á pwoku ụgbẹyị ọlẹ ká iJihova tịtọ ká alẹng ka kpa olegbeju oriri nyaa họ ụkụrwọ ka. (Kụ ẹhị yẹ ịMakị 7:13.) Ányị ọlẹng à tị́ ka họ kọ ka jẹ́ jaabwọ ọlẹ kọ ka bwu ri olegbeju ọnyịịla ugbiyegu?

2. Ịyẹ olegbeju nya ugbiyegu à tị́ baba nyọka jẹ́ pyii? Ịyẹ tị́ du?

² Nyọka jẹ́-ẹ ri olegbeju ọnyịịla ẹ-ẹpwụ nya ugbiyegu, o ri opyii ká ọlẹng ka jẹ́ ang ọlẹ ká iJihova tịtọ bwu ẹga nyamwụ. Ọ baba ịnyịnyị kọ ka jẹ́ ang odudu ọlẹ ká iJihova ya olegbeju oriri yeji bala abwọlẹ kọ ka jẹ́-ẹ gbịla ọgụ-ẹpẹtẹ ọlẹ ká iJihova bala iJisọsị ya deeji. Ịyẹ tị́ du kọ baba ká ọlẹng ka jẹ́ ẹla ịwẹ wuu? Chajị iJihova ya ọngịrị ju alegbeju nya ugbiyegu ụ-ụbwọ pwụ ẹga ọhẹ, ọ tị yahị guru nyori ị ka kpa họ ụkụrwọ ụ-ụgbẹyị ọnyịịla.​—Luk. 12:48.

3. Ẹlịyẹ ahị tị́ ka jẹ́ u-uhye nya olegbeju oriri bwu ẹla ọlẹ ká ịBayịbụụ ya ụ-ụpwụ nya 1 Ala ịKọrịntị 11:3?

³ Wa 1 Ala ịKọrịntị 11:3. Ọgba ọwẹ chabwọ nya ụgbẹyị ọlẹ ká iJihova nwụla ugbiyegu nyamwụ nọ e-epwoohe bala odehe. Ẹla ịkpọnchị imiiye à juwa ẹ-ẹpwụ nya olegbeju oriri lẹ​—ọngịrị bala eje ọlala. IJihova à ri “olegbeju,” lee ọngọ la ọngịrị gụgụ wuu lẹ,  anyị nyamwụ wuu, tụ́ alegu-ẹrụ bala angịnyị ehe tị ka leje ị-ịlahị nyamwụ. (Rom. 14:10; Efe. 3:14, 15) IJihova ya ọngịrị ju iJisọsị ụ-ụbwọ u-uhye nya ọjịra-jịra, ma iJisọsị la ẹla ka tịrị ọnụ ẹ-ẹga nya iJihova u-uhye nya abwọlẹ kọ họ ẹla ẹ-ẹga nyahị. (1 Kọr. 15:27) IJihova ya ọngịrị ju ọrụ ụ-ụbwọ u-uhye nya ahụ bala anyị nyamwụ ịnyịnyị, ma ọrụ tị la ẹla ka tịrị ọnụ ẹ-ẹga nya iJihova bala iJisọsị u-uhye nya abwọlẹ kọ kpa ugbiyegu nyamwụ.​—1 Pit. 3:7.

4. Ọngịrị oyina iJihova bala iJisọsị à tị́ la?

⁴ Nyọlẹ ká iJihova à ri Olegbeju nya ugbiyegu nyamwụ olepwoohe bala odehe wuu wẹẹ, ọ la ọngịrị nyọka da ehile u-uhye nya abwọlẹ ká anyị nyamwụ ka bwu họ ẹla bala ọ-ka byaa nyị ju ihi nya ehile ịịwa ịnyịnyị. (Ayị. 33:22) IJisọsị, ko ri olegbeju nya ọjịra-jịra, la ọngịrị nyọka da ehile bala ọ-ya ehile ịịwa yeji ịnyịnyị.​—Gal. 6:2; Kol. 1:18-20.

5. Ọngịrị oyina ọngọ ri olegbeju nya ugbiyegu ẹ-ẹpwụ nya angịnyị nya ịKịrayịsị à tị́ la? Ale ọngịrị nyamwụ ọọwa à tị́ ba?

⁵ Lala iJihova bala iJisọsị, ọngọ ri olegbeju nya ugbiyegu ẹ-ẹpwụ nya angịnyị nya ịKịrayịsị la ọngịrị nyọka cheje nya ẹla ha ugbiyegu nyamwụ. (Rom. 7:2; Efe. 6:4) Ma, ọ tị la ẹga ọlẹ ká ọngịrị nyamwụ ba. Ọ-chụ pwokwita, ehile nyamwụ ka kpụnịrọ itiwe nya ehile ịlẹ kị juwa ẹ-ẹpwụ nya Omyi Ẹla nya Ohe. (Etu 3:5, 6) Olegbeju nya ugbiyegu á tị la ọngịrị nyọka da ehile u-uhye nya angịlẹ kị ri ụpa nya ugbiyegu nyamwụ ka lẹ ka. (Rom. 14:4) Ịnyịnyị, ụka ká anyị nyamwụ alẹng bala anyang á nwà kpụ kị rụ hi ẹpwa lẹ aalẹ, ị́ ji ekpeleji nyamwụ kaka, ma ị tị ka kịnyaa la o-jwoo ihi.​—Mat. 19:5.

6. Ịyẹ tị́ du ká iJihova ya olegbeju oriri yeji?

⁶ IJihova ya olegbeju oriri yeji chajị nyori ọ la ọháha ẹ-ẹga nya ugbiyegu nyamwụ. O ri āhị bwu ẹga nyamwụ. Olegbeju oriri dudu ká ugbiyegu nya iJihova jẹ́-ẹ họ ang ụ-ụgbẹyị ọlẹ kọ ka ju okpunyi bala ọ-la memeeme. (1 Kọr. 14:33, 40) Kori kị jẹ́ ọngọ ri olegbeju datị ka, ugbiyegu nya iJihova ka la jigi-jigi, ọkẹkẹnị-ị́ ka juwa ka. Ọ-chụ pwokwita, ọngọhẹ-ẹ́ ka jẹ́ ọngọlẹ kọ ka cheje nya ẹla datị lee ọngọlẹ kọ ka kụ ịlahị nya o-hu ẹla ọọwa họ ụkụrwọ ka ịnyịnyị.

7. Ányị ụpwụ nya Ala Efesọsị 5:25, 28 à tị́ ya u-uhye nya abwọlẹ ká iJihova tịtọ ká alẹng ka kpa ịhụ nyaa?

⁷ Ó ri kọ há nyori ọlẹng ka ri olegbeju nya ugbiyegu aalẹ, ịyẹ tị́ du kọ kaa la anyang ịhyẹ lụmẹ-lụmẹ alẹ lala o-ri ọrwaa nyị́ jẹ-ẹ kpaa ka lee ọ-kaa yaa ụhyị? Ang odudu ri, alẹng lụmẹ-lụmẹ ji ẹkpẹ da ehile ọlẹ ká iJihova da u-uhye nya ọhịhị ọla ugbiyegu bala ọ-kaa ba ịhọhọ nya aloye nyaa jẹ. Lee, ị ka kpa ahụ nyaa la ụbwọ ọngịrị chajị nya irya o-pwoku ka ọlẹ kị la myị́. Ọ-chụ pwokwita, ọrụ ka ja yẹ ahụ nyamwụ ụhyị nyọka la ịlọmwụ nya ọngọ ọtụka lee ọ-ka mẹjẹ angịkịla nyori ọwa nyị́ la dẹwụ-dẹwụ ka myị́. Ọ ka kụ irya myị́ nyori, ọwa nyị́ ka jẹ́-ẹ họ ahụ nyọwa nyị ka la ọháha ẹ-ẹga nyọwa lagbụrụ ka, ma ọwa nyị ka jẹ́-ẹ họ nyị ka juhi nyọwa. Ọ ka ja chị uhi ju ahụ nyamwụ chajị kọ ka jwoo ihi myị́. * Ụma nya irya bala abwẹla ọlịịwẹ kaa nu ihi ọlẹ ká anyang chịla kị ka la ẹ-ẹga nya ọrwaa, ọ́ tị pwokwu ẹla ọlẹ ká iJihova tịtọ kpong-kpong ka ịnyịnyị.​—Wa Ala Efesọsị 5:25, 28.

8. Ányị ọlẹng à tị́ ka jẹ́ abwọlẹ kọ ka bwu ri olegbeju ọnyịịla ugbiyegu?

⁸ Ọlẹng ka jẹ́ abwọlẹ kọ ka bwu ri olegbeju ọnyịịla ugbiyegu bwula ọ-gbịla ụgbẹyị ọlẹ ká iJihova bala iJisọsị kaa kpa ọngịrị nyaa họ ẹla. Ahị kụ ẹhị yẹ abwẹla imiiye bwu ẹpwụ nya ịlẹ ká  iJihova bala iJisọsị mẹjẹ, kahị yẹ abwọlẹ ká olegbeju nya ugbiyegu ka mẹ abwẹla ịịwa jẹ ẹ-ẹga nya ahụ bala anyị nyamwụ wẹẹ.

9. Ányị iJihova à tị́ mẹjẹ nyori ọ kpịlọmwụ keji?

⁹ Ịlọng ọ-kpa keji. IJihova à jẹ́ ẹla gụ ọng myị ọng wuu lẹ, ma ọ tị kaa ke ụrụ wo ẹla nya anchẹ nyamwụ. (Ọmwụ. 18:23, 24, 32) Ọ kaa ya iwe da ha angịlẹ kị ji ekpeleji nyamwụ nyọka gba irya nyaa kpehe. (1 Ịdị. 22:19-22) IJihova la kpẹẹkpẹẹ, ma ọ́ tị yahị guru ọkpẹẹkpẹẹ ọlala bwu ẹga nyahị lẹẹlẹẹ lẹka. Ọkọkọ nyọọwa, ọ kaa da angịnyị ehe ị-la kpẹẹkpẹẹ-ka ịlẹ kị wẹẹ gbịgba họọ ụbwọ nyọka kịnyaa kịlahị. (Eje. 113:6, 7) ỊBayịbụụ dọmwụ ya nyori iJihova nyị ri “Ọngọ da ụbwọ.” (Eje. 27:9; Hib. 13:6) Adịrahụ iDevidi ya nyori bwula iJihova ọ-kpịlọmwụ keji bala ọ-dọọ ụbwọ nya-à dudu kọ jẹ́ họ ụkụrwọ ọtụka ọlẹ kị ya họọ nyọka họ lẹ.​—2 Sam. 22:36.

10. Ányị iJisọsị à tị́ mẹjẹ nyori ọ kpịlọmwụ keji?

¹⁰ Ahị kụ ẹhị yẹ ọgụ-ẹpẹtẹ nya iJisọsị wẹẹ. Ịnọ ọwa à ri Ayịbaba nya angịjụgbẹyị nyamwụ bala Olegbeju nyaa lẹ, ọ tị hwaa ata. Ịyẹ à tị́ ri ịngịhyẹ ọlẹ kọ du ká iJihova họ kị da oja ọwẹ ju ẹ-ẹpwụ nya ịBayịbụụ? Chajị nyọka ya ọgụ-ẹpẹtẹ ha ọng myị ọng, tụ́ alegbeju nya ugbiyegu kị ka ba jẹ. IJisọsị lịlọmwụ yẹkẹẹ: “Am ayịdang hu ang o-ju ẹjẹẹ nọ hanụ, chajị kanụ ka juwa kpa họ ẹ-ẹga nya awụlẹ ịnyịnyịịnyị lẹ.” (Jọn. 13:12-17) IJisọsị la ọngịrị ọtụka-ọtụka ịnọ, ma ọ́ tị yahị guru ká angịkịla ka họ ụkụrwọ họọ ka. Ọkọkọ nyọọwa, ọwa à họ ụkụrwọ ha angịkịla lẹ.​—Mat. 20:28.

11. Ịyẹ olegbeju nya ugbiyegu à tị́ ka jẹ́ u-uhye nya ịlọmwụ ọ-kpa keji bwu ọgụ-ẹpẹtẹ ọlẹ ká iJihova bala iJisọsị ya deeji?

¹¹ Ẹla ọlẹ kahị ka jẹ́. Olegbeju nya ugbiyegu ka jẹ́-ẹ mẹjẹ nyori ọ kpịlọmwụ keji a-agbẹyị lụmẹ-lụmẹ. Ọ-chụ pwokwita, ọ́ ka yahị guru nyori ahụ bala anyị nyamwụ nyị ka la kpẹẹkpẹẹ ka. Ọ ka ke ụrụ wo ẹla ọla irya nya alugbiyegu nyamwụ, tụ́ ụka kị dọmwụ myị ju irya nyamwụ ọwa ka wẹwẹ. Marley, kọ kụ United States yẹkẹẹ: “Irya nyam bala ịnya ayịbam kaa datị hi awụlẹ ụka ọhẹ. Ma, m̀ tị jẹ́ nyori m̀ baba họọ bala o-ri ọ kaa ya ihi ham, chajị ọ kaa tọm wo nya ẹla ọla irya nyam bala ọ-kaa kụ ẹhị yọọ yẹẹyẹẹ ene kọ ka cheje nya ẹla.” Ọ-da ọọwa u-uhye, ọrụ ọlẹ kọ kpịlọmwụ keji kaa myị ọnụ nyọka họ ụkụrwọ ịlẹpwa, kori ká alepweji nyamwụ á dọmwụ yaa  lala ụkụrwọ nya anyang wẹwẹ. Ọọwa tị ka lujwo myị́. Ịyẹ tị́ du? Ọọnahị ọhẹ ká ẹnyị nyamwụ ri Rachel yẹkẹẹ: “Ẹga ọlẹ kam bwu lẹ, kori ká ọrụ á da ahụ nyamwụ ụbwọ hụ́ ẹja lee ọ-tụ eji ẹ-ẹpwa lẹ aalẹ, aloye-ẹpwa bala alugbiyegu nyamwụ ka towo kori kọ ri ‘ọlẹng ọlam-ọlam.’ Ị ka ja me irya nyori nyị́ kụrụ ahụ nyamwụ myị́ kaka.” Kori ká angịnyị lụmẹ-lụmẹ á kaa kụ irya ọlịịwẹ ẹ-ẹga ọlẹ ka ji aalẹ, kpịtịya nyori iJisọsị hụ́ ata nya angịjụgbẹyị nyamwụ, nanana nyori ị kaa hu ang ọlịnyị ọhọhọ nya ụkụrwọ nya ọnyọhị. Ọngọ ri olegbeju ọnyịịla ugbiyegu á kaa tịtọ nyọka họ ká angịkịla ka kụ irya nyori ọ la ọngịrị ịnyịlẹhị ka. Ọ kaa tịtọ ká ahụ bala anjwo nyamwụ ka chị ọkẹkẹnị ịnyị. Datị hi ịlọmwụ ọ-kpa keji, abwụma ọkịla oyina olegbeju ọnyịịla ugbiyegu à tị́ baba?

12. Ẹlịyẹ ọháha à tị́ gu iJihova bala iJisọsị gbịla kaka họ?

¹² Ọháha. Ọháha à kaa gu iJihova gbịla nyọka họ ang myị́ ang ịlẹ kọ kaa họ wuu lẹ. (1 Jọn. 4:7, 8) ỊBayịbụụ bala ogu nyamwụ ọlẹ kọ ya hahị mẹjẹ nyori ahị họ́ọ bala o-ri ọ tịtọ kahị ka ri aligu nyamwụ. Ọ dahị ụbwọ kahị ka ye ewu o-chike bwula ọ-họ kahị ka jẹ́ myị̀myị̀ nyori ahị họ́ọ. Ịbaba nya ang nya ugbinyịrọ ịlẹ kahị kaa la tị bẹẹ? IJihova “kaa hu ang myị́ ang wuu hahị mwụ aba ba, chajị ká ang ịịwa ka hu ịpyọ ọkpụkpụ ha ọhịhị nyahị.” (1 Tim. 6:17) Ụka kahị chị ụchụụ, ọ kaa nwụhị rịrị, ọháha nyamwụ-ụ́ gbenyi ẹ-ẹga nyahị ka. Ọọlajị nya ọháha à du ká iJihova ya ọnyị nyamwụ kiliya chajị nyahị lẹ. IJisọsị ọwa ịnyịnyị tị la ọháha ẹ-ẹga nyahị gbee kọọ hu ọhịhị nyamwụ ha chajị nyahị. (Jọn. 3:16; 15:13) Ịngịngịhyẹ-ẹ́ ka jẹ́-ẹ hu iJihova bala iJisọsị abwọ la ọ-ka la ọháha ẹ-ẹga nya angịlẹ kị godayị giri-giri haa ka.​—Jọn. 13:1; Rom. 8:35, 38, 39.

13. Ịyẹ tị́ du kọ baba ká olegbeju nya ugbiyegu ka la ọháha ẹ-ẹga nya alugbiyegu nyamwụ? (Yẹ akpa ọlẹ ko ri, “ Ányị Ọlẹng Ọlẹ kọ Ye Ahụ Kpangjẹ À Tị́ ka Họ ká Ahụ Nyamwụ ka Jwoo Ihi?”)

¹³ Ẹla ọlẹ kahị ka jẹ́. Ọháha à ka gu olegbeju nya ugbiyegu gbịla kaka họ ang myị́ ang ọlẹ kọ ka họ lẹ. Ịyẹ tị́ du kọọwa baba? Ọlẹrụ ịJọn wẹ ịtọ ẹla ọwẹ: “Ó ri ká ọngịnyị á la ọháha ẹ-ẹga nya ọngịnyị ehe ọọnamwụ [lee ugbiyegu nyamwụ] ọlẹ kọ wẹẹ yẹ ẹ-ẹhị ka aalẹ, ọngọọwa á tịtị ka jẹ́-ẹ la ọháha ẹ-ẹga nya Ohe Oluhye Ọngọlẹ kọ jẹ́ juwa yẹ ẹ-ẹhị kpong-kpong ka lẹ  ka.” (1 Jọn. 4:11, 20) Ọlẹng ọlẹ ká ugbiyegu nyamwụ họ́ọ, kọ tị tịtọ nyọka gbịla iJihova bala iJisọsị ka da alugbiyegu nyamwụ ụbwọ nyọka ri igu bala iJihova. Ọ ka họ ị ka la ewu ọ-chị ke, bala ọ-họ ịbaba nya ugbinyịrọ nyaa. (1 Tim. 5:8) Ọ ka mẹ ẹla jẹ anyị nyamwụ bala ọ-nwaa rịrị. Ọ ka kịnyaa ịnyịnyị la ọ-ka jẹ́ ang u-uhye nya abwọlẹ kọ ka cheje nya ẹla ụ-ụgbẹyị ọlẹ kọ ka ya ihi ha iJihova bala o-ju apyobwuna ha ugbiyegu nyamwụ. Ahị kụ ẹhị yẹ ọnyọnyọọnyị nya ang ịwẹ, kahị yẹ abwọlẹ ká olegbeju nya ugbiyegu ka jẹ́-ẹ gbịla iJihova bala iJisọsị wẹẹ.

14. Ányị olegbeju nya ugbiyegu à tị́ ka bwu da alugbiyegu nyamwụ ụbwọ nyọka tụ́ ju iJihova chwẹẹ?

¹⁴ Họ ká alugbiyegu nyang a ri oligu bala iJihova. IJisọsị mẹjẹ nyori ọ lala Adamwụ chajị ọ tịtọ kọ ka da angịjụgbẹyị nyamwụ ụbwọ kị ka la ọmyịmyị ọnyọọngịrị. (Mat. 5:3, 6; Mak. 6:34) Ịnyịnyị, ang ọlẹ kọ baba ha olegbeju nya ugbiyegu gụ wuu ri ọ-ka da alugbiyegu nyamwụ ụbwọ kị ka tụ́ ju iJihova chwẹẹ. (Ehile. 6:6-9) Ọ ka họ ịnyị bwula ọ-jẹ́ myị̀myị̀ nyori ọwa bala alugbiyegu nyamwụ ka wa Ụpwụ Ịgọgọ bala ọ-jẹ́ ang bwu ụwa, ka ọjịra-jịra, kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ bala ọ-ka kpa igu oriri nyaa bala iJihova kịnyaa.

15. Ányị olegbeju nya ugbiyegu à tị́ ka họ ká alugbiyegu nyamwụ ka jẹ́ nyori ọ kpahị jwaa?

¹⁵ Họ ká alugbiyegu nyang a jẹ́ nyori a kpahị jwaa. IJihova kaa byi iJisọsị nyori nyị há ọwa a-ahị nya angịkịla. (Mat. 3:17) IJisọsị kaa mẹjẹ nyori angịjụgbẹyị nyamwụ họ́ọ bwula ọhọhọ bala ẹla oyaya nyamwụ. Angịjụgbẹyị nyamwụ ịnyịnyị tị kaa byoo nyori nyị há ịwa. (Jọn. 15:9, 12, 13; 21:16) Olegbeju nya ugbiyegu ka mẹjẹ ahụ bala anyị nyamwụ nyori ị họ́ọ bwula ẹla ọlẹ kọ kaa họ, lala ịBayịbụụ ọ-jẹ́ balaa. Ọ ka byaa ịnyịnyị nyori nyị há ọwa bala o-ri ẹla nyaa nyị myị ọwa lẹhị. Ụka kọ pwokwu, ọ ka daa ọlẹkwaa ẹ-ẹga nya angịkịla.​—Etu 31:28, 29.

16. Ang ọkịla oyina olegbeju nya ugbiyegu à tị́ ka họ pyii? Ịyẹ ọ tị́ ka cheji ba hi?

¹⁶ Họ ịbaba nya ugbinyịrọ nya alugbiyegu nyang. IJihova họ ká ala Isirẹlụ la ang ịlẹ kị baba nanana nyori ị wẹẹ yẹ akama chajị nya egbeju ọnyọọngịrị nyaa. (Ehile. 2:7; 29:5) Ọ kaa họ ang ịlẹ kị ri ịbaba nyahị alẹ ịnyịnyị. (Mat. 6:31-33; 7:11) Myị́myị́, iJisọsị ya ang oriri ha angịlẹ kịị bọọ jẹ. (Mat. 14:17-20) Ọ họ angịhyẹ ịlẹ ká ẹdụrụ jụ́ uda ịnyịnyị. (Mat. 4:24) Chajị nya ẹla nyamwụ ọ-ka há iJihova lẹ, olegbeju nya ugbiyegu ka họ ịbaba nya ugbinyịrọ nya alugbiyegu nyamwụ. Ma, ịngịhyẹ tị ji kọ baba nyọka cheji ba hi. Ọ́ ka bịrị ụka ju ụkụrwọ ọhọhọ gbee kọ ka jẹ́-ẹ da alugbiyegu nyamwụ ụbwọ nyọka ri oligu bala iJihova lee ọ-ka họ kị ka chị ọkẹkẹnị ka lẹ ka.

17. Ányị iJihova bala iJisọsị à tịị mẹ ang jẹ́ẹhị bala ọ-nwụhị rịrị?

¹⁷ Mẹ ẹla jáa. IJihova kaa mẹ ẹla jẹ́ẹhị bala ọ-nwụhị rịrị chajị ọ tịtọ nyọka dahị ụbwọ. (Hib. 12:7-9) Lala Adamwụ, iJisọsị kaa mẹ ang jẹ  angịlẹ kị ji ekpeleji nyamwụ bwula ọháha. (Jọn. 15:14, 15) Ọ kaa nwaa rịrị, ma ọ tị la dụmwọ ịnyịnyị. (Mat. 20:24-28) Ọ jẹ́ nyori ahị nyị́ la kpẹẹkpẹẹ ka, lẹ ahị kaa chị ụchụ́ụ̀ ụka lụmẹ-lụmẹ.​—Mat. 26:41.

18. Ẹlịyẹ olegbeju ọnyịịla ọla ugbiyegu à tị́ kaa kpịtịya?

¹⁸ Olegbeju nya ugbiyegu ọlẹ kọ kaa gbịla iJihova bala iJisọsị kaa kpịtịya nyori ahụ bala anyị nyọwa nyị́ la kpẹẹkpẹẹ ka. Ọ́ kaa kpa ahụ bala anyị nyamwụ “la ụbwọ ọnyọọngịrị” ka. (Kol. 3:19) Ọkọkọ nyọọwa, ọ kaa kpa itiwe nya ehile ọlẹ kị da ụ-ụpwụ nya Ala ịGaletiya 6:1 họ ụkụrwọ, juwa maga nyọka nwaa rịrị ẹ-ẹpwụ nya “olegu ọdụmwọ,” chajị ọ kpịtịya nyori ọwa ịnyịnyị nyị́ la kpẹẹkpẹẹ ka. Lala iJisọsị, ọ jẹ́ nyori ụgbẹyị ọlẹ kọ há gụ wuu nyọka mẹ ang jẹ à ri ọgụ-ẹpẹtẹ ọnyịịla ọ-ya deeji lẹlẹ.​—1 Pit. 2:21.

19-20. Ụka ká olegbeju nya ugbiyegu á ja ka cheje nya ẹla, ányị ọ tị́ ka bwu gbịla iJihova bala iJisọsị?

¹⁹ Cheje me irya nya angịkịla. IJihova kaa cheje nya ẹla ọlẹ kọ ka há ha angịkịla. Ọ-chụ pwokwita, ọọlajị nyịlọmwụ à dudu kọ họ ang ịhịhị ka, ma ọ tịtọ kahị ka ye ịpyọ ọkpụkpụ nya ọhịhị ịnyị. Ọ-ọngọhẹ à byoo lagbụrụ nyị ya Ọnyị nyamwụ du warị kaka gbu chajị nya ịhọbịrị nyahị ka. Ọ họ ịnyị chajị nyori ọ tịtọ kọ ka dahị ụbwọ ịnyị. IJisọsị ịnyịnyị kaa cheje nya ẹla ịlẹ kị ka da angịkịla ụbwọ. (Rom. 15:3) Ọ-chụ pwokwita, ọ kịnyaa la ọ-ka mẹ ang jẹ iru nya angịnyị ụka ọlẹ ká ịnyịrọ chọọ pyẹpyẹ, ọkọkọ nyọka mwịịnyọ.​—Mak. 6:31-34.

²⁰ Olegbeju ọnyịịla ọla ugbiyegu jẹ́ nyori ịngịhyẹ ọlẹ kọ jụjụ gụ wuu la ọ-ka họ, à ri ọ-ka cheje ọnyịịla ha ugbiyegu nyamwụ ẹẹ, ọ tị kaa hu ụkụrwọ ọwẹ nya ẹla ọkpọnchị ịnyịnyị. Ọ kaa maga yẹẹyẹẹ nyọka jẹ́ ang odudu kọ wẹẹ cheje nya ẹla, ọ́ tị kaa cheje ọlẹ kọ ka kpụnịrọ abwọlẹ ká irya nyamwụ la u-uhye nya ẹla ụka ọwẹ ka. Ọkọkọ nyọọwa, ọ kaa ya iwe da ká iJihova ka mẹ abwọlẹ kọ ka bwu cheje ọnyịịla jọ́ọ. * (Etu 2:6, 7) Bwula ụgbẹyị ọlịịwẹ, ọ kaa kụ irya nya apyobwuna nya angịkịla, ọkọkọ nya ịnyịlọmwụ kem.​—Filip. 2:4.

21. Ẹlịyẹ ahị tị́ ka kụ ẹhị yẹ ẹ-ẹpwụ nya ang ọjẹ́jẹ ọkịla?

²¹ Ụkụrwọ ọlẹ ká iJihova ya ju alegbeju nya ugbiyegu ụ-ụbwọ wẹ á chịkpẹẹ lụmẹ ka. Ọ tị yahị guru kị ka họ ụkụrwọ ọọwa yẹẹyẹẹ. Ma, kori ká ọrụ á gbịla ọgụ-ẹpẹtẹ ọlẹ ká iJihova bala iJisọsị ya deeji, ọ ka ri olegbeju ọnyịịla ugbiyegu. Ọ́ tị ri ká ahụ á họ ụpa nyamwụ ọwa ịnyịnyị, awụlẹ oyeye nyaa ka ju ọkẹkẹnị. Ányị ahụ à tị́ ka yẹ ụkụrwọ ọlẹ ká ọrụmwụ la lala olegbeju nya ugbiyegu? Akama iyina ahụ à tị́ ka la myị́? Ang ọjẹ́jẹ ọkịla ka wẹ ịtọ ẹla ịwẹ.