1. Ẹlịyẹ à tị́ ka kpụ́ụhị ẹjẹ ụka kọ lahị lala o-ri ahị la ụbwọọhị lee ọ jụụhị abwọ nyọka bọhụ ẹ-ẹpwụ nya akama? (Eje Ọnyịịla 118:5-7)

Ọ LANG lala o-ri à la ụbwọng, ọngọngọhẹ-ẹ́ ji ọ ka dang ụbwọ ẹ-ẹpwụ nya akama nyang ka ẹnẹhẹ lẹ? Ọ la iru nya angịnyị ịnyị, tụ́ anchẹ nya iJihova ịlẹ kị la ọmyịmyị. (1 Ịdị. 19:14) Kori kọ lang ịnyị, kpịtịya nya ọnụ ọmyịmyị nya iJihova nyori: “Am Ohe Oluhye á ka kpanụ anụ angịnyị nyam keji kpong-kpong ka lee ọ-tụụbwọ hiinu kpá ẹnẹnẹhẹ kaka.” Lẹ, ahị ka jẹ́-ẹ ya la ahị ọdahile nyori iJihova “Ohe Oluhye à ri ọngọ da ụbwọ nyam lẹ, chajị nya ọọwa lẹ ḿ ka juwa juhi kpong-kpong kaka.” (Hib. 13:5, 6) Ọlẹrụ ịPọlụ da omyi ẹla ịwẹ du kịla angịnyị nya ịKịrayịsị ịla iJudiya lala ẹka iwo ịrwọnyẹ kụrụ okpokpo nyọlẹ kị ma ịKịrayịsị kpá (61 C.E). Omyi ẹla nyamwụ kpụhị ịtịya nya ẹla ọlẹ ká ọngọ da Eje Ọnyịịla da ụ-ụpwụ nya Eje Ọnyịịla 118:5-7.—Wọọ.

2. Ẹlịyẹ ahị tị́ ka kụ ẹhị yẹ a-ang ọjẹ́jẹ ọlẹ? Ịyẹ tị́ du?

² Lala ọngọ da eje ọnyịịla ọwẹ, ịPọlụ jẹ́ nyori iJihova à ri ọngọ dụbwọ nyamwụ lẹ, chajị ọ dọọ ụbwọ ụka lụmẹ-lụmẹ kẹkpẹ lẹ. Ọ-chụ pwokwita, kpoye nya ẹka imiiye ene kọ lẹẹ da ụpwụ du kịla ala iHiburu, ịPọlụ be bwu ẹpwụ nya ịgbachịwụ ọnyọọngịrị ọlẹ kọ da ụka ọlẹ kọ ju ụgbọ nya enyi. (Ụkụr. 27:4, 15, 20) Lụka nya ẹdịyẹ ọwẹ bala ẹka ịlẹ kị chịpwụrụ ene nya ụka ọwẹ, iJihova da ịPọlụ ụbwọ a-agbẹyị ịdatị-datị. Ahị ka kụ ẹhị yẹ ịta lẹpwụ nyaa. IJihova dọọ ụbwọ bwula iJisọsị bala alegu-ẹrụ, alegbeju bala alọjịra-jịra. Ọ-kụ ẹhị yẹ ẹla ịlọhịhị nya ịPọlụ ịwẹ ka ju ahị ọdahile nyahị ọngịrị ẹ-ẹga nya ọnụ ọmyịmyị nya Ohe Oluhye nyori ọ ka wẹ abwọ ọrịrị nya ụbwọ ọdada nyahị.

3. Ẹlịyẹ ịPọlụ à tị́ ka ja kụ irya ju myị́? Ịyẹ à tị́ du?

³ ỊPọlụ baba nya ụbwọ ọdada. Lala ẹka iwo ịrụ kụrụ ịrwọnyẹ nyọlẹ kị ma ịKịrayịsị kpá (56 C.E.), iru nya angịnyị gbile ịPọlụ kpehe hi ube ịgọgọ ọla iJerusalẹm juwa maga nyọka nwọọ. La ahyẹẹnụ ọkịla nyamwụ ụka ọlẹ kị kpa ịPọlụ wẹ ịlahị nya alegbeju ileje ịla ịKọọtụ ọlụwa, aluji nyamwụ hi pyịnyẹng kị ka wọọ pẹtẹ-pẹtẹ daarụ. (Ụkụr. 21:30-32; 22:30; 23:6-10) Lụka ọwẹ, ịPọlụ ka ja kụ irya myị́ nyori, ‘Ányị M tị́ ka bọhụ ẹ-ẹpwụ nya akama ọlẹ tata ka ba?’

4. Ányị iJihova à tị́ kpa iJisọsị da ịPọlụ ụbwọ?

⁴ Ụbwọ ọdada oyina ịPọlụ a tị́ ye? Lodu nyọlẹ kị wu ịPọlụ kpá, “Ọngọlahị,” iJisọsị, kele ka godyị ẹ-ẹga nyamwụ lẹ o byoo yẹkẹẹ: “ỊPọlụ, la ẹjẹ ọkpụ́kpụ mẹ. Chajị, jaabwọ kaahụ ayịdang ri ibeenu nyam i-iJerusalẹm wẹẹ, ịnyịnyị, a ka kele kaka ri ibeenu nyam ụ-ụwa e-epweji nya iRom pyii lẹlẹ.” (Ụkụr. 23:11) Ẹla ọwẹ ju ịPọlụ ọhụ ịnyịlẹhị! IJisọsị da ịPọlụ ọlẹẹkwaa chajị nya abwọlẹ ko ri ibeenu nyamwụ i-iJerusalẹm. Ọ tị myịmyị myị ọnụ họọ nyị ka pwụ iRom la okpunyi kaka ri ibeenu nyamwụ ụ-ụwa ịnyịnyị. Nyọlẹ ká ịPọlụ wo ọnụ ọmyịmyị ọwẹ, ọ ka la ọhụ obeji, jaabwọ ká onjwo ọlẹ kọ juwa ẹ-ẹpwachwọ nya adamwụ kaa juhi kpong-kpong ka ịnyịnyị.

5. Ányị iJihova à tị́ kpa olegu-ẹrụ da ịPọlụ ụbwọ? (Yẹ ifoto ọla ẹbẹ nya ọgbanyẹ.)

⁵ Akama ịkịla iyina ịPọlụ à tị́ la? Lala ẹka imiiye nyọlẹ ká ẹla ịwẹ họ i-iJerusalẹm kpá, ịPọlụ ju ụgbọ nya enyi wẹẹ jẹ ka Italy ụka ọlẹ ká ịgbachịwụ ọtụka-ọtụka dọmwụ nyọka da. Ọ la ọngịrị nyịlẹhị-lẹhị kpụ angị pá ụgbọ nya enyi ọwẹ bala angị juwa ẹ-ẹpwụ nyamwụ me irya nyori nyị ka gbụ. ỊPọlụ á tị juhi ka. Ịyẹ tị́ du? O byi angị ju ụ-ụgbọ nya enyi ọwẹ wuu yẹkẹẹ: “Olegu-ẹrụ ọhẹ nya Ohe Oluhye ọlẹ kam ri nyamwụ bala ọ-kaa gbịgba ha, warị kaka godayị rịrịm lodu ọ-ọnịyẹ. Ọọwa lẹ, olegu-ẹrụ ọọwa à byim yẹkẹẹ, ‘ỊPọlụ, wo mẹ! A juhi kpong-kpong ka. Chajị a juwa ka pwụ ọpyị nya ala iRom kaka godayị rịrị ị-ịlahị nya iSisa adịrahụ ọgbahị ọlụwa pyii lẹ. Tị yẹ mẹ! Ohe Oluhye myịmyị hu ọhịhị nya alogu ẹdịyẹ nyang ịwẹ wuu jung ụ-ụbwọ lẹ!’” IJihova kpa olegu-ẹrụ ya ahị ọdahile ha ịPọlụ, jaabwọ kọ họ ịnyị bwula iJisọsị ene-ene. ỊPọlụ pwụ iRom jaabwọ ká iJihova myị ọnụ ịnyịlẹhị.​—Ụkụr. 27:20-25; 28:16.

6. Ọnụ ọmyịmyị nya iJisọsị oyina à tị́ ka jẹ́-ẹ juhi ọngịrị? Ịyẹ tị́ du?

⁶ Ụbwọ ọdada oyina ahị a tị́ ye? IJisọsị ka ji ẹkpẹ nyahị, jaabwọ kọ ji ẹkpẹ nya ịPọlụ ịnyịnyị. Ọ-chụ pwokwita, ọ myị ọnụ ha angịlẹ wuu kị bọọ jẹ yẹkẹẹ: “M̀ ka juwa tanụ ẹ-ẹga myị́ ẹga ụka wuu pwụ ọbaba nya odehe ọlẹ.” (Mat. 28:20) Omyi ẹla nya iJisọsị ka jẹ́-ẹ juhi ọngịrị. Ịyẹ tị́ du? Chajị ọ kaa lujwo la ahyẹẹnụ ịhyẹ  nyọka bọhụ myị́. Ọ-chụ pwokwita, ụka ká olikẹjẹ nyahị ọhẹ-ẹ́ gbu, ọjụjụ nyamwụ-ụ́ ka ba a-ahyẹẹnụ ịmanyị-manyị kem ka, ahị ka juwa bida ẹ-ẹpwụ nya ẹka ịmanyị-manyị myị́. Angịkịla kaa la ahyẹẹnụ ilujwo ọọlajị nya okwirichi ọchịchị. Angịkịla tị myịmyị kaa la ahyẹẹnụ ilujwo ọọlajị nya ọkịlẹtụ ọ-kpụ enyi nyịlẹhị-lẹhị. Nanana nyori ọ kaa lịnyị, ahị kaa ye ọngịrị nyọka bọhụ myị́ chajị ahị jẹ́ nyori iJisọsị juwa tahị “ụka wuu,” tụ́ ụka olujwo gụgụ wuu ẹ-ẹpwụ nya ọhịhị nyahị.​—Mat. 11:28-30.

7. Jaabwọ ká ụpwụ nya Ọwụrụụ-wụrụ 14:6 mẹjẹ, ányị iJihova à tịị bwu dahị ụbwọ alẹ?

⁷ Ụpwụ Ịgọgọ ya ahị ọdahile hahị nyori iJihova kaa dahị ụbwọ bwula alegu-ẹrụ. (Hib. 1:7, 14) Ọ-chụ pwokwita, alegu-ẹrụ kaa dahị ụbwọ ụka kahị juwa kpa “ẹrụ ọnyịịla chajị nya ịpyị-adịrahụ nya Ohe Oluhye” pyẹ ka ya je angịnyị bwu “epwoja myị́ epwoja wuu, bala ala ụpwọma myị́ ụpwọma wuu bala ala oja myị́ oja.”​—Mat. 24:13, 14; wa Ọwụrụụ-wụrụ 14:6.

8. Ányị iJihova à tị́ kpa olegbeju nya ala isoja da ịPọlụ ụbwọ?

⁸ Ụbwọ ọdada oyina ịPọlụ a tị́ ye? La ẹka iwo ịrụ kụrụ ịrwọnyẹ nyọlẹ kị ma ịKịrayịsị kpá (56 C.E), iJisọsị ya ahị ọdahile ha ịPọlụ nyori ọ ka pwụ iRom. Ma, ala iJuu ịhyẹ i-iJerusalẹm me obyi nyọka kụ ịnya gbe ịPọlụ ụ-ụgbẹyị kị ka nwọọ. Ụka ká iKilodiyọsị ịLayịsịyọsị, ko ri olegbeju nya isoja nya ala iRom wo oja u-uhye nya ẹla nya obyi omeme ọọwa, ọ da ịPọlụ ụbwọ. Ahyaahị iKilodiyọsị chụ iru nya isoja nyọka gbe ịPọlụ bala ọ-kpọọ ka iSisarịya bwu ụgbẹyị ọlẹ kọ lala ịMayịlị iwo ịrwọnyẹ kụrụ ịrụ bwu iJerusalẹm. Ụ-ụwa iSisarịya, ịFẹlikisi ịGọvụnọ da ehile nyori “nyị juwa gbe ịPọlụ ụ-ụwa ọdọdẹpwa nya adịrahụ iHerọdụ mẹ.” Aluji nya ịPọlụ ịlẹ kị tịtọ nyọka nwọọ á jẹ́ woo ọyị myị́ ụ-ụwa kaka.​—Ụkụr. 23:12-35.

9. Ányị ịFẹsịtọsị ịGọvụnọ à tị́ da ịPọlụ ụbwọ?

⁹ Ẹka imiiye ị-ịlahị nyọọwa, ịPọlụ juwa u-ube nya agba ịị iSisarịya wẹẹ. Ị chụ ịFẹsịtọsị nyọka ri ịGọvụnọ ku ọmwakpa nya ịFẹlikisi lẹ. Ala iJuu bịlẹ ịFẹsịtọsị nyọka ya ịPọlụ du ka iJerusalẹm kị ka lọọ eje ụ-ụwa, ma ịFẹsịtọsị á tị myị ka. Ọhẹka, ịGọvụnọ ọwẹ jẹ́ nyori ala iJuu nyị wẹẹ “me obyi nyọka kele kaka kụ ịnya gbe ịPọlụ chajị kị ka jẹ́-ẹ nwọọ ụ-ụgbẹyị.”​—Ụkụr. 24:27–25:5.

10. Ẹlịyẹ ịFẹsịtọsị ịGọvụnọ à tị́ họ ụka ọlẹ ká ịPọlụ tịtọ nyọka kpa eje nyamwụ ka ẹga nya iSisa?

¹⁰ Ọ ka nọ chẹẹ, ị la ịPọlụ eje ịị iSisarịya. Nyọlẹ ká ịFẹsịtọsị tịtọ “kọ ka họ ang ọlẹ kọ ka kpụ ala iJuu ịpyọ lẹ,” ọ tọ ịPọlụ wo yẹkẹẹ: “A ka myị-ị bam rụ kele ka epweji nya iJerusalẹm kam ka la eje nya ala ịwẹ kị chị bang ụ-ụwa myị́?” ỊPọlụ jẹ́ nyori ala iJuu ịwẹ ka nwọọ i-iJerusalẹm myị́, ọ myịmyị jẹ́ ẹla ọlẹ kọ ka họ nyọka chị ọhịhị nyịlọmwụ da, kọ ka pwụ iRom bala ọ-kịnyaa la ọ-kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ ụ-ụwa. O yẹkẹẹ: ‘M̀ ka kpa eje nyam kele ka ẹga nya iSisa.’ Nyọlẹ ká ịFẹsịtọsị hu ẹkpẹ ta angi kaa jwoo irya kpá, o byi ịPọlụ yẹkẹẹ: ‘À tị kpa eje nyang ka ẹga nya iSisa lẹ, ẹga nya iSisa ọọwa pyii, a ka ka ịnyịlẹhị lẹlẹ.’ Eje ọlẹ ká ịFẹsịtọsị chị nyọka ya ịPọlụ du ka iRom dudu kọ chịda bwu ụbwọ nya aluji nyamwụ. Lụka o-kpii, ịPọlụ ka pwụ iRom, lụrụ hwẹẹ hi ẹga nya ala iJuu ịlẹ kị wẹẹ tịtọ nyọka nwọọ.​—Ụkụr. 25:6-12.

11. Ẹla o-ju ọngịnyị ọhụ oyina ọlẹ ká ọlọmwụ Ayịsaya da ịPọlụ à tị́ ka kụ irya ju myị́?

¹¹ Ụka ọlẹ ká ịPọlụ wẹẹ godayị nyọka dọmwụ nya ẹdịyẹ nyamwụ ka Italy, ọ ka kụ irya u-uhye nya ọna ọdada ọlẹ ká ọlọmwụ Ayịsaya da angịlẹ kị kaa tụ́ iJihova pyịpyị myị́. IJihova byi ọlọmwụ Ayịsaya nyị da ụpwụ yẹkẹẹ: “Anụ kpa ijeehị nya ẹwụ ọnyị myị́ ọnyị kpehe mẹ, ọ́ tị ka họ ụkụrwọ ka. Anụ tụ guru ya ẹla obyi jaabwọ myị́ abwọ kọ haanụ mẹ, ọ tị ka ri ịtakpi. Ohe Oluhye jam tahị!” (Ayị. 8:10) ỊPọlụ jẹ́ nyori  Ohe Oluhye ka dọọ ụbwọ, ọọwa tị jwoo ọngịrị nyọka bọhụ ẹ-ẹpwụ nya akama ịlẹ kị wẹ chọọ ọgụ ị-ịlahị.

12. Ányị iJulọsị à tị́ kpa ịPọlụ? Ẹlịyẹ ọọwa à tị́ da ịPọlụ ụbwọ nyọka yẹ?

¹² ỊPọlụ dọmwụ nya ẹdịyẹ nyamwụ ka Italy la ẹka iwo ịrụ kụrụ ineku nyọlẹ kị ma ịKịrayịsị kpá (58 C.E.). Isoja ọhẹ ọlẹ ká ẹnyị nyamwụ ri iJulọsị à gbe ịPọlụ lẹ, chajị o ri ọlagba. Bwu ụka ọwẹ, iJulọsị la ọngịrị nyọka họ ịPọlụ ọkwọ lee ọ-họọ ọnahị myị́. Ányị ọ tị́ ka bwu kpa ọngịrị ọọwa họ ụkụrwọ? La ahyẹẹnụ ọ-ba ọọwa ba nyọlẹ kị pwụ ẹga ọhọhẹ ọlẹ kị chị godayị, “iJulọsị . . . ọọwa la olegu ọnahị ẹ-ẹga nya ịPọlụ lụmẹ. Ọ ya ẹga da ha ịPọlụ ká ịPọlụ ka kele kaka yẹ aligu nyamwụ.” IJulọsị dọmwụ chị ọhịhị nya ịPọlụ da ị-ịlahị nyọọwa. Ányị ọ tị bwu họ ịnyị? Isoja ịkịla tịtọ nyọka nwụ alagba ịlẹ kị juwa ẹ-ẹpwụ nya ụgbọ nya enyi ọọwa wuu, ma iJulọsị hwaa abwọ. Ịyẹ tị́ du? Ọ “tịtọ kọ ka chị ọhịhị nya ịPọlụ da.” ỊPọlụ ka yẹ myị́ nyori iJihova à wẹẹ kpa isoja ọdụmwọ ọwẹ dọọ ụbwọ bala ọ-chị ewu koo lẹ.​—Ụkụr. 27:1-3, 42-44.

13. Ányị iJihova à tị́ ka kpa alegbeju họ ụkụrwọ myị́?

¹³ Ụbwọ ọdada oyina ahị a tị́ ye? IJihova ka kpa ọngịrị nya olegu ịgọgọ nyamwụ họ ká alegbeju ka họ ẹla ọlẹ kọ tịtọ myị́, ụka kọ pwoku irya nyamwụ. Adịrạhụ iSolomọn da ụpwụ yẹkẹẹ: “Ọkịlẹtụ nya adịrahụ lala ọ̀bá nya enyi ụ-ụbwọ nya [iJihova]. Ọ kaa gwọọ ịgịlẹ yahị da ka ẹga myị́ ẹga kọ họọ.” (Etu 21:1) Ịyẹ à tị́ ri ọdawụlẹ nya etu ọwẹ? Angịnyị ehe ka jẹ́-ẹ gu ọ̀bá nya enyi chajị ká enyi ọla ogo ka mwụ ka ẹga ọlẹ kị tịtọ kọ ka ka myị́. Ịnyịnyị, iJihova ka jẹ́-ẹ kpa olegu nyamwụ ji irya omeme nya alegbeju ahị da ka ẹga ọlẹ kọ ka pwokwu irya nyamwụ ọwa myị́. Ụka kọ lịnyị, alegbeju kaa cheje nya ẹla ịlẹ kị ka ju apyobwuna ha angịnyị nya Ohe Oluhye.​—Kụ ẹhị yẹ Ẹsịra 7:21, 25, 26.

14. U-uhye nya owo ahị tị́ ka jẹ́-ẹ raabwọ, jaabwọ ká ụpwụ nya Ụkụrwọ nya Alẹrụ 12:5 ya?

¹⁴ Ẹlịyẹ ahị tị́ ka jẹ́-ẹ họ? Ahị ka jẹ́-ẹ raabwọ “chajị nya ịdịrịhụ bala angịkịla ịlẹ wuu ká ọngịrị nya eji ogbegbe juwa ẹ-ẹpwụtụbwọ nyaa” ụka ká angịlịnyị-ị́ ja ka cheje nya ẹla ọlẹ kọ ka gu ẹrụ ọnyịịla ọ-kpa pyẹ bala ọjịra-jịra ọkaka nyahị. (1 Tim. 2:1, 2; Neh. 1:11) Ahị ịnyịnyị ka raabwọ nyịlẹhị-lẹhị ha Ohe Oluhye chajị nya aanahị ịlẹ kị juwa u-ube nya agba, jaabwọ ká angịnyị nya ịKịrayịsị ịla oyi ọhọhẹ họ. (Wa Ụkụrwọ nya Alẹrụ 12:5; Hib. 13:3) Ahị ka jẹ́-ẹ raabwọ ịnyịnyị u-uhye nya angị gbeji ịla ube nya agba ịlẹ kị kaa gbe aanahị ịwẹ. Ahị ka jẹ́-ẹ bịlẹ iJihova kọ ka yụbwọ gu angịlịnyị o-olegu, chajị kọ ka gwaa gbịla nyọka kpa aanahị ịla ube nya agba ịwẹ ‘la olegu nya ọnahị’ jaabwọ ká iJulọsị họ.

15-16. Ányị iJihova à tị́ kpa Arisitakọsị bala iLuku da ịPọlụ ụbwọ?

¹⁵ Ụbwọ ọdada oyina ịPọlụ a tị́ ye? Ụka nya ẹdịyẹ nya ịPọlụ ka iRom, iJihova kpa angịnyị nya ịKịrayịsị ịkịla dọọ ụbwọ ụka lụmẹ-lụmẹ. Ahị kụ ẹhị yẹ ịhyẹ wẹẹ.

¹⁶ Aligu i-ju ọdahịhile nya ịPọlụ imiiye ịhyẹ, ká ẹnyị nyaa ri Arisitakọsị bala iLuku cheje nyọka ba ịPọlụ ka iRom. * ỊBayịbụụ á ya nyori iJisọsị myị ọnụ ha Arisitakọsị bala iLuku ịnyịnyị nyori nyị ka pwụ iRom la okpunyi ka, lẹ ị wẹẹ ya egbeju nyịlaa ju odo ụka ọlẹ kị hu ang nya ẹdịyẹ oluhi-luhi ọwẹ. Ma, ị nwụlanọ nyọka họ ịnyị nyọka da ịPọlụ ụbwọ. Ị-ịlahị, ụka ká ẹdịyẹ nyaa la nyaa-nyaa, ị jẹ́ nyori ọhịhị nyaa ka chịda wẹẹ lẹ. Lẹ, ụka ká Arisitakọsị bala iLuku ju ka ụgbọ nya enyi ọwẹ ịị iSisarịya, ịPọlụ ka raabwọ bwu ọkịlẹtụ nyamwụ ha iJihova, joo obe ọhọhọ nyọlẹ kọ wẹẹ kpa angịnyị nya ịKịrayịsị ịla ugbodu ojuju imiiye ịwẹ dọọ ụbwọ.​—Ụkụr. 27:1, 2, 20-25.

17. Ányị iJihova à tị́ kpa alọjịra-jịra da ịPọlụ ụbwọ?

¹⁷ Alọjịra-jịra da ịPọlụ ụbwọ nyịlẹhị-ịlẹhị ụka nya ẹdịyẹ nyamwụ. Ọ-chụ pwokwita, ụka kị chị godayị e-epweji nya iSayịdọn, iJulọsị ya ẹga da ha ịPọlụ nyọka ‘kele kaka yẹ aligu nyamwụ chajị kị ka jẹ-ẹ kpẹhị rịrọọ.’ Ị-ịlahị ụka ọlẹ kị pwụ epweji nya iPutiyoli, ịPọlụ bala alogu-ẹdịyẹ nyamwụ ‘yẹ angịhyẹ ịlẹ kị ri anyadaa ẹ-ẹpwụ nya ịKịrayịsị. Ịnyị angịịwa à wụraa ẹpwa kaka hụ ta ịlaa lala ụtụrụ irwiye lẹlẹ.’ Jaabwọ ká angịnyị nya ịKịrayịsị ịla ẹgẹwẹ wẹẹ kpẹhị rịrị ịPọlụ bala alogu-ẹdịyẹ nyamwụ, ịnyịnyị ịPọlụ à họ ká angị diroo ẹpwa ye ọkẹkẹnị bwula o-jaa oja ịlẹ kị ka ju ọmyịmyị nyaa ọngịrị lẹ. (Kụ ẹhị yẹ Ụkụrwọ nya Alẹrụ 15:2, 3.) Nyọlẹ ká ụga ojuju ọkpịpyọ-kpịpyọ ọwẹ cheju kpá lẹ, ịPọlụ bala alogu-ẹdịyẹ nyamwụ à kịnyaa la ẹdịyẹ lẹlẹ.​—Ụkụr. 27:3; 28:13, 14.

18. Ịyẹ tị́ gu ịPọlụ gbịla nyọka ji Ohe obe ọhọhọ bala ọ-la ẹjẹ ọkpụkpụ?

¹⁸ Jaabwọ ká ịPọlụ wẹẹ jẹ ya ahị da ka iRom, ọ ka kụ irya u-uhye nya ẹla ọlẹ kọ da lala ẹka ịta kẹkpẹ du ka ọjịra-jịra olepweji ọwẹ nyori: “Iwoo nyanụ wum la iru nya ẹka lụmẹ-lụmẹ.” (Rom. 15:23) Ọ́ tị yahị guru nyori ọ ka kele  lala ọlagba ka. Ọ ka ri ọhụ ojuju họọ nyịlẹhị-ịlẹhị ụka ọlẹ kọ yẹ alọjịra-jịra bwu iRom kị godayị ụ-ụgbẹyị nyọka da ọnụ chọọ! “Ụka ọlẹ ká ịPọlụ chẹhị kaka yẹ angịịwa, ọ ji Ohe Oluhye obe ụ-ụwa lẹ, ịPọlụ à la ẹjẹ ọkpụkpụ ọ-ọkịlẹtụ nyamwụ lụmẹ lẹlẹ.” (Ụkụr. 28:15) ỊPọlụ ji Ohe Oluhye obe ọhọhọ lụmẹ nyọlẹ ká aanamwụ juwa. Ịyẹ à tị́ du? Chajị ịPọlụ yẹ myịmyị nyori iJihova wẹẹ kpa alọjịra-jịra dọọ ụbwọ.

19. Jaabwọ ká ụpwụ nya 1 iPita 4:10 mẹjẹ, ányị iJihova à tị́ ka kpahị da angịlẹ kị la ọbaba ụbwọ myị́?

¹⁹ Ẹlịyẹ ahị tị́ ka jẹ́-ẹ họ? À jẹ́ ọngọhẹ ọọjịra-jịra nyang kọ la ọkịlẹtụ ọ-kpụ enyi ọọlajị nya ẹdụrụ lee akama ịkịla? Lee ọngọlikẹjẹ nyaa ọhẹ gbu hyaa. Kori kahị jẹ́ nyori ọngọhẹ la ọbaba, ahị ka jẹ́-ẹ bịlẹ iJihova kọ ka dahị ụbwọ mẹ ọháha jẹ bwula ẹla oyaya lee ọhọhọ nyahị. Omyi ẹla bala abwẹla nyahị ka jẹ́-ẹ ri ọhụ ojuju ọlẹ ká aanahị baba myị́. (Wa 1 iPita 4:10.) * Kori kahị daa ụbwọ, ị ka la ahị ọdahile myị́myị́ ẹ-ẹga nya ọnụ ọmyịmyị nya iJihova nyori, “Am Ohe Oluhye á ka kpanụ anụ angịnyị nyam keji kpong-kpong ka, lee ọ-tụụbwọ hiinu kpá ẹnẹnẹhẹ kaka,” bala ọ-jẹ́ nyori ẹla ọwẹ họ ụkụrwọ ẹ-ẹga nyaa ịnyịnyị. Á ka chị ọkẹkẹnị kori kọ lịnyị ka?

20. Ịyẹ tị́ du kahị ka jẹ́-ẹ ya la ahị ọdahile nyori: ‘IJihova à ri ọngọ dụbwọ nyam lẹ’?

²⁰ Jaabwọ kọ la ẹ-ẹga nya ịPọlụ bala alogu-ẹdịyẹ nyamwụ, ahị ka chịpwụrụ bwu igbachịwụ ịnyịịngịrị ẹ-ẹpwụ nya ẹdịyẹ nya ọhịhị nyahị myị́. Ahị tị jẹ́ ịnyịnyị nyori ahị ka jẹ́-ẹ la ugbodu ojuju chajị iJihova ji ẹkpẹ nyahị. Ọ kaa dahị ụbwọ bwula iJisọsị bala alegu-ẹrụ. Ịnyịnyị, iJihova ka jẹ́-ẹ kpa alegbeju dahị ụbwọ myị́ kori kọ pwoku irya nyamwụ. Jaabwọ kọ tị la ọ-ọhịhị nya angịhyẹ nyahị lụmẹ-lụmẹ, iJihova kaa kpa olegu ịgọgọ nyamwụ gu aanahị ịlọjịra-jịra gbịla nyọka dahị ụbwọ. Lẹ lala ịPọlụ, ahị la ang ịnyịịla ịlẹ kị dudu kahị ka jẹ́-ẹ ya la ahị ọdahile nyori: “[IJihova] Ohe Oluhye a ri ọngọ da ụbwọ nyam lẹ. Chajị nya ọọwa lẹ, ḿ ka juwa juhi kpong-kpong kaka. Ịịyẹ ọngịnyị ehe a tị́ tụtụm ka jụm họ myị́ wẹẹ?”​—Hib. 13:6.