1-3. (a) Ania dagiti saludsod a pagpanunotantayo? (b) Ania ti adalentayo nga uppat a kangrunaan a banag iti nadalus a panagdaydayaw? (Kitaen ti ladawan iti rugi ti kapitulo.)

KITKITAEN a naimbag ni Abel dagiti karnerona. Sidudungngo a pinadakkelna ida sipud nayanakda. Ita, mangpilin iti sumagmamano a partienna tapno isagutna iti Dios. Awaten ngata ni Jehova daytoy a pamay-an ti panagdaydayaw ti maysa nga imperpekto a tao?

² Impaisurat ti Dios ken apostol Pablo maipapan ken Abel: “Ti sagutna ket inawat ti Dios.” Ngem saan nga inawat ni Jehova ti daton ni Cain. (Basaen ti Hebreo 11:4.) Mangpataud daytoy kadagiti saludsod a masapul a pagpanunotantayo. Apay nga inawat ti Dios ti panagdaydayaw ni Abel ngem saan ken Cain? Ania ti masursurotayo kadagiti inaramid da Cain ken Abel ken ti dadduma a nadakamat iti Hebreo kapitulo 11? Dagiti sungbat ti mangpauneg iti pannakaawattayo no ania ti nairaman iti nadalus a panagdaydayaw.

³ Bayat nga adalentayo daytoy ababa a pakabuklan dagiti pasamak manipud tiempo ni Abel agingga idi tiempo ni Ezekiel, siputanyo ti uppat a kangrunaan a banag, a no agkakadua, awaten ti  Dios ti panagdaydayaw: Ti umawat ket masapul a ni Jehova, ti kalidad ket masapul a ti kasayaatan, ti pamay-an ket masapul nga akseptaren ti Dios, ken masapul a nadalus ti motibo ti agdaydayaw.

4, 5. Ania dagiti rason a mabalin a napanunot ni Cain a ni Jehova ti masapul nga umawat iti sagutna?

⁴ Basaen ti Genesis 4:2-5. Ammo ni Cain a ni Jehova ti umawat iti sagutna. Adu ti tiempo ken gundaway ni Cain a mangam-ammo ken Jehova. Mabalin nga ag-100 ti tawenda ken Abel nga adingna idi indatonda dagiti sagutda. * Ammoda ti hardin ti Eden. Nalabit natantannawaganda dayta a napintas a parke. Sigurado a nakitkitada dagiti kerubin nga agbambantay iti pagserkan ti hardin. (Gen. 3:24) Sigurado nga imbaga dagiti nagannakda a ni Jehova ti nangparsua iti amin a sibibiag a banag ken ti orihinal a panggepna para iti sangatauan ket naiduma iti mapaspasaranda​—ti in-inut a panagkapuyda agingga a matayda. (Gen. 1:24-28) Ammo ni Cain dagita isu a mabalin a napanunotna a ti Dios ti masapul a pangtedanna iti sagutna.

⁵ Ania pay ti mabalin a rason a nagdaton ni Cain? Impadto ni Jehova a tumaud ti maysa a ‘kaputotan’ a mangrumek iti ulo “ti uleg” a nangsulisog ken Eva isu a dakes ti napilina. (Gen. 3:4-6, 14, 15) Kas inauna, mabalin nga impagarup ni Cain nga isu ti naikari a ‘kaputotan.’ (Gen. 4:1) Maysa pay, saan nga interamente a pinugsat ni Jehova ti pannakikomunikarna iti managbasol a tattao; uray kalpasan a nagbasol ni Adan, kinasarita ti Dios, nalabit babaen ti maysa nga anghel. (Gen. 3:8-10) Kinasarita pay ni Jehova ni Cain kalpasan a nagdaton. (Gen. 4:6) Sigurado nga ammo ni Cain a ni Jehova ti maikari a pagdaydayawan.

6, 7. Adda kadi depekto ti kalidad ti daton ni Cain wenno kamali ti pamay-an ti panagdatonna? Ilawlawagmo.

⁶ Apay ngarud a saan a pinaboran ni Jehova ti daton ni Cain? Adda kadi depekto ti kalidad ti sagutna? Awan ti ibaga ti Biblia. Basta ibagana a nangted ni Cain kadagiti “apitna.” Idi agangay, impaisurat ni Jehova iti Linteg nga intedna ken Moises a maakseptar dayta a kita ti daton. (Num. 15:8, 9) Panunotenyo met dagiti kasasaad. Mulmula laeng ti kankanen idi dagiti tattao. (Gen. 1:29) Ken gapu ta inlunod ti Dios ti daga iti ruar ti Eden, nagrigatan la ketdi ni Cain dagiti indatonna. (Gen. 3:17-19) Indatonna ti pinagrigatan ken pagbiagna a taraon! Ngem saan latta nga inawat ni Jehova ti datonna.

⁷ Adda ngata ngarud kamali iti pamay-an ti pannakaited ti sagut? Saan ngata a nasurot ni Cain ti maakseptar a pamay-an ti panagdaton? Kasla saan met a kasta. Apay? Gapu ta idi saan nga inawat ni Jehova ti daton ni Cain, dina kinuestion ti pamay-an ti pannakaited ti daton. Kinapudnona, saan a nadakamat no kasano ti panagidaton da Cain wenno Abel. Ania ngarud ti problema?

8, 9. (a) Apay a saan man la a pinaboran ni Jehova ni Cain wenno ti datonna? (b) Ania ti naisangsangayan a madlawyo kadagiti impormasion iti Biblia maipapan kada Cain ken Abel?

 ⁸ Ti impaisurat ti Dios ken Pablo kadagiti Hebreo ipakitana a saan a nadalus ti motibo ni Cain idi nagidaton. Awan ti pammati ni Cain. (Heb. 11:4; 1 Juan 3:11, 12) Isu a saan a pinaboran ni Jehova ni Cain​—isuna a mismo—​saan la a ti datonna. (Gen. 4:5-8) Ni Jehova ket managayat nga Ama, isu a siaasi a pinadasna nga ilinteg ti anakna. Ngem arigna inwalin ni Cain ti ima ni Jehova a tumulong kenkuana. Napno ti puso ni Cain kadagiti aramid ti imperpekto a lasag​—“guranggura, apa, imon.” (Gal. 5:19, 20) Dakes ti puso ni Cain isu nga awanen serserbi ti dadduma pay a nasayaat a paset ti panagdaydayawna. Isuro kadatayo ti inaramidna a ti makiddaw iti nadalus a panagdaydayaw ket saan laeng a pammarang a panangipakita iti debosion ken Jehova.

⁹ Adu ti ibaga ti Biblia kadatayo maipapan ken Cain—mangngegtayo ti pannakisarita ni Jehova kenkuana, mabasatayo dagiti sungbat ni Cain, ken maammuantayo pay ti nagan dagiti annakna ken ti dadduma nga inaramidda. (Gen. 4:17-24) Ngem no maipapan ken Abel, awan mabasatayo a salaysay a naaddaan iti annak ken awan ti imbagana a naisurat iti Biblia. Ngem dagiti inaramid ni Abel ket makisasao pay laeng kadatayo ita. Kasano?

10. Kasano nga inyulidan ni Abel ti pagtuladan iti nadalus a panagdaydayaw?

¹⁰ Nagidaton ni Abel ken Jehova ta ammona nga Isu ti kakaisuna a maikari nga umawat iti dayta. Ti kalidad ti sagutna ket ti kasayaatan​—pinili ni Abel ‘dagiti inauna nga annak dagiti tarakenna.’ Nupay saan a naibaga iti salaysay no indatonna dagita iti maysa nga altar wenno saan, nalawag a naakseptar ti pamay-an ti panangidatonna iti sagutna. Ngem ti naisangsangayan iti sagut ni Abel ket ti motibona a nangted iti dayta, a pakasursuruantayo uray nasurok nga 6,000 a tawenen ti naglabas. Natignay ni Abel gapu iti pammatina iti Dios ken iti ayatna kadagiti nalinteg a pagalagadan ni Jehova. Kasanotayo nga ammo?

11. Apay nga inladawan ni Jesus ni Abel kas nalinteg?

¹¹ Umuna, kitaentayo ti imbaga ni Jesus maipapan ken Abel nga am-ammona unay. Sibibiag ni Jesus idiay langit idi sibibiag ni Abel ditoy daga. Interesado unay ni Jesus iti daytoy nga anak ni Adan. (Prov. 8:22, 30, 31; Juan 8:58; Col. 1:15, 16) Isu nga idi inladawanna ni Abel kas nalinteg a tao, naibasar dayta iti aktual a nakitana. (Mat. 23:35) Ti nalinteg a tao ket daydiay mangbigbig a ni Jehova ti rumbeng a mangikeddeng iti pagalagadan iti umiso ken di umiso. Ngem saan la a dayta ti aramidenna​—paneknekanna iti sasao ken ar-aramidna nga umanamong kadagita a pagalagadan. (Idilig ti Lucas 1:5, 6.) Panawen ti kasapulan tapno maaddaan iti reputasion kas maysa a nalinteg. Isu a sakbay pay nga idaton ni Abel ti sagutna, mabalin nga agbibiagen maitunos kadagiti  pagalagadan ni Jehova. Narigat la ketdi nga aramiden dayta. Saan a nasayaat nga impluensia ni manongna a Cain ta dimmakes ti pusona. (1 Juan 3:12) Sinukir ni nanangna ti direkta a bilin ti Dios, ken nagrebelde ni tatangna ken Jehova, ta kayatna nga isu ti agdesision no ania ti naimbag ken dakes. (Gen. 2:16, 17; 3:6) Talaga a natured ni Abel ta pinilina ti biag a naiduma unay iti pinili ti pamiliana!

12. Ania ti kangrunaan a nagdumaan da Cain ken Abel?

¹² Sumaruno, siputanyo no kasano a pinagkonektar ni apostol Pablo dagiti kualidad a pammati ken kinalinteg. “Gapu iti pammati,” insurat ni Pablo, “nagdaton ni Abel iti Dios iti daton a napatpateg ngem iti daton ni Cain, ket babaen dayta a pammati, napaneknekan a nalinteg.” (Heb. 11:4) Ipakita dagiti imbaga ni Pablo a bayat a sibibiag ni Abel, natignay gapu ta naimpusuan ti pammatina ken Jehova ken ammona a kanayon nga umiso dagiti aramiden ni Jehova. Ngem saan a kasta ni Cain.

13. Ania ti isuro kadatayo ti ulidan ni Abel?

¹³ Isuro kadatayo ti ulidan ni Abel a ti nadalus a panagdaydayaw ket agtaud laeng iti puso a nadalus dagiti motibona​—puso a napnuan pammati ken Jehova ken naan-anay nga umanamong kadagiti nalinteg a pagalagadan ti Dios. Masursurotayo met a ti makiddaw iti nadalus a panagdaydayaw ket saan la a maminsan a panangipakita iti debosion. Ramanenna ti intero a biagtayo, ti amin nga aramidtayo.

14. Apay nga inakseptar ni Jehova dagiti sagut da Noe, Abraham, ken Jacob?

¹⁴ Ni Abel ti kaunaan nga imperpekto a tao a nangipaay ken Jehova iti nadalus a panagdaydayaw, ngem saan nga isu ti kaudian. Dinakamat ni apostol Pablo ti dadduma a naakseptar ti panagdaydayawda ken Jehova a kas kada Noe, Abraham, ken Jacob. (Basaen ti Hebreo 11:7, 8, 17-21.) Adda dagiti panawen iti biag ti tunggal maysa kadagita a nagkauna nga amma a nagdatonda ken Jehova, ket inakseptar ti Dios dagita. Apay? Gapu ta saan la a nagdaton ti tunggal maysa kadakuada no di ket tinungpalda ti amin a kangrunaan a makiddaw iti nadalus a panagdaydayaw. Usigentayo ti impakitada nga ulidan.

15, 16. Kasano ti panangtungpal ni Noe iti uppat a kangrunaan a makiddaw iti nadalus a panagdaydayaw?

¹⁵ Nayanak ni Noe kalpasan ti 126 a tawen manipud ipapatay ni Adan. Iti daydi a tiempo, napnon ti lubong iti ulbod a panagdaydayaw. * (Gen. 6:11) Kadagiti amin a pamilia a sibibiag ditoy daga sakbay unay ti Layus, ti laeng panagdaydayaw ni Noe ken ti pamiliana ti inawat ni Jehova. (2 Ped. 2:5) Kalpasan a nakalasat iti Layus, natignay ni Noe nga agaramid iti altar, ti kaunaan nga espesipiko a nadakamat iti Biblia, ken agdaton ken Jehova. Iti dayta a naimpusuan nga inaramid ni Noe, nalawag nga impakitana iti pamiliana ken iti amin a tattao a nagtaud kenkuana, a ni laeng  Jehova ti maikari nga umawat iti panagdaydayaw. Kadagiti amin nga animal a mabalin nga idatonna, pinili ni Noe ti “sumagmamano a nadalus nga animal ken nadalus nga agtaytayab a parsua.” (Gen. 8:20) Dagidiay ti kasayaatan ti kalidadna a daton ta ni Jehova a mismo ti nangideklara a nadalusda.​—Gen. 7:2.

¹⁶ Pinuoran ni Noe dagita a daton iti altar nga inaramidna. Naakseptar kadi dayta a pamay-an ti panagdaydayaw? Wen. Sigun iti salaysay, naragsakan ni Jehova iti makaay-ayo a banglo ti daton isu a binendisionanna ni Noe ken dagiti annakna. (Gen. 8:21; 9:1) Ngem ti kangrunaan a rason nga inawat ni Jehova ti daton ket ti motibo ni Noe a nangted iti dayta. Dagiti daton ti sabali pay nga ebidensia a nabileg ti pammati ni Noe ken Jehova ken nabileg ti pammatina a kanayon nga umiso dagiti aramiden ni Jehova. Gapu ta kanayon a nagtulnog ni Noe ken Jehova ken tinungpalna dagiti pagalagadan ti Dios, kuna ti Biblia a ni Noe ket ‘nakipagna iti pudno a Dios.’ Kas resultana, agnanayon ti reputasion ni Noe kas nalinteg a tao.​—Gen. 6:9; Ezek. 14:14; Heb. 11:7.

17, 18. Kasano nga impakita ni Abraham ti panangtungpalna iti uppat a kangrunaan a makiddaw iti nadalus a panagdaydayaw?

¹⁷ Ni Abraham ket nalikmut iti ulbod a panagdaydayaw. Ti siudad ti Ur a pagnanaedanna ket addaan iti nakangatngato a templo a pagdaydayawan ken Nanna a dios-bulan. * Uray ti ama ni Abraham ket nagdaydayaw idi kadagiti didiosen. (Jos. 24:2) Ngem pinili ni Abraham ti agdaydayaw ken Jehova. Posible a naammuanna ti maipapan iti pudno a Dios iti apongna a ni Sem a maysa kadagiti annak ni Noe. Naginnabut ti biagda iti 150 a tawen.

¹⁸ Iti unos ti atiddog a biagna, adu ti indaton ni Abraham. Ngem dagitoy a panangipakita iti panagdaydayaw ket kanayon a maipaay ken Jehova, ti kakaisuna a maikari nga umawat. (Gen. 12:8; 13:18; 15:8-10) Nakasagana kadi ni Abraham a mangted ken Jehova iti daton a kasayaatan ti kalidadna? Nalawag ti sungbat idi impakita ni Abraham a situtulok a mangidaton iti dungdungnguenna nga anak a ni Isaac. Iti dayta a gundaway, indetalye ni Jehova ti eksakto a pamay-an ti panagdaton ni Abraham. (Gen. 22:1, 2) Ket situtulok idi ni Abraham a mangsurot iti amin a detalye dayta a bilin. Ni Jehova ti nangpasardeng kenkuana iti aktual a panangpapatayna iti anakna. (Gen. 22:9-12) Inakseptar ni Jehova dagiti inaramid ni Abraham a panagdaydayaw ta nadalus dagiti motibona a nagidaton. “Namati ni Abraham ken Jehova,” insurat ni Pablo, “ket naibilang kas nalinteg.”​—Roma 4:3.

19, 20. Kasano nga impakita ni Jacob ti panangtungpalna iti uppat a makiddaw iti ­nadalus a panagdaydayaw?

¹⁹ Nabayag a nagyan ni Jacob idiay Canaan, ti daga nga inkari ni Jehova ken Abraham ken kadagiti kaputotanna. (Gen. 17:1, 8) Lugar dayta dagiti tattao a nagdakes ti pamay-an ti panagdaydayawda isu nga imbaga ni Jehova a dagiti umili ket ‘mapapanaw iti dagada.’ (Lev. 18:24, 25) Idi 77 ti tawen ni Jacob, pimmanaw idiay  Canaan, nagasawa, sa nagsubli a kaduana ti dakkel a pamiliana. (Gen. 28:1, 2; 33:18) Ngem dadduma a kapamiliana ket naimpluensiaan iti ulbod a panagdaydayaw. Nupay kasta, idi inawis ni Jehova ni Jacob a mapan idiay Bethel ken agaramid iti altar, dagus a nagtignay. Imbagana nga umuna iti pamiliana: “Ibellengyo ti amin a didiosenyo ket dalusanyo ti bagiyo.” Kalpasanna, simamatalek a sinurotna dagiti naibilin kenkuana.​—Gen. 35:1-7.

²⁰ Adu nga altar ti inaramid ni Jacob idiay Naikari a Daga, ngem kanayon a ni Jehova ti immawat iti panagdaydayawna. (Gen. 35:14; 46:1) Ti kalidad dagiti datonna, ti pamay-an ti panagdaydayawna iti Dios, ken ti motibona a nangaramid kadagita ti makagapu a tinukoy ti Biblia ni Jacob kas “nalinteg,” maysa a sao a mangiladawan kadagiti an-anamongan ti Dios. (Gen. 25:27) Iti intero a panagbiagna, nagsayaat ti inyulidan ni Jacob iti nasion ti Israel nga agtaud kenkuana.​—Gen. 35:9-12.

21. Ania ti masursurotayo maipapan iti nadalus a panagdaydayaw nga inyulidan dagiti nagkauna nga amma?

²¹ Ania ti masursurotayo iti nadalus a panagdaydayaw nga inyulidan dagiti nagkauna nga amma? Kas kadakuada, nalikmuttayo kadagiti tattao, nalabit uray dagiti kapamiliatayo, a mabalin a mangsinga iti naipamaysa a debosiontayo ken Jehova. Tapno malabanantayo ti kasta nga impluensia, masapul a pabilgentayo ti pammatitayo ken Jehova ken kombinsidotayo a dagiti nalinteg a pagalagadanna ti kasayaatan. Maipakitatayo dayta a pammati no agtulnogtayo ken Jehova ken usarentayo ti tiempo, pigsa, ken sanikuatayo nga agserbi kenkuana. (Mat. 22:37-40; 1 Cor. 10:31) Anian a makaparegta a maammuan nga ibilangnatayo ni Jehova a nalinteg no agdaydayawtayo kenkuana iti amin a kabaelantayo, iti pamay-an a kidkiddawenna, ken nadalus ti motibotayo!​—Basaen ti Santiago 2:18-24.

22-24. Kasano nga impaga­netget ti Linteg ti kinapateg ti umawat, kalidad, ken ti pamay-an ti panagdaton dagiti Israelita?

²² Inikkan ni Jehova dagiti kaputotan ni Jacob iti Linteg tapno nalawag nga ammoda dagiti kidkiddawenna kadakuada. No agtulnogda ken Jehova, agbalinda nga ‘espesial a sanikuana’ ken “nasantuan a nasion.” (Ex. 19:5, 6) Kitaenyo ti panangipaganetget ti Linteg iti uppat a kangrunaan a banag a napateg iti nadalus a panagdaydayaw.

²³ Nalawag nga inyam-ammo ni Jehova ti rumbeng nga umawat iti panagdaydayaw dagiti Israelita. “Dika agdaydayaw kadagiti sabali a dios no di laeng siak,” kinuna ni Jehova. (Ex. 20:3-5) Dagiti idatonda ket masapul a dagidiay kasayaatan ti kalidadda. Kas pagarigan, masapul a nasalun-at ken awan ti aniaman a depekto dagiti animal nga idatonda. (Lev. 1:3; Deut. 15:21; idilig ti Malakias 1:6-8.) Nabenepisiaran dagiti Levita kadagiti naisagut ken  Jehova, ngem nagidaton met ti tunggal maysa kadakuada. Dagiti datonda ket masapul nga aggapu iti “amin a kasayaatan a sagut a naited” kadakuada. (Num. 18:29) Maipapan iti pamay-an ti panagdaydayaw dagiti Israelita, naikkanda iti espesipiko a bilin no ania dagiti maidaton, no sadino ti pagidatonan, ken no kasano ti pannakaidaton dagita ken Jehova. Nasurok nga 600 a linteg ti naited a mangiwanwan iti kababalinda, ket naibaga kadakuada: “Tungpalenyo a naimbag ti imbilin kadakayo ni Jehova a Diosyo. Dikay agturong iti kannawan wenno kannigid.”​—Deut. 5:32.

²⁴ Talaga kadi a napateg no sadino ti pagidatonan dagiti Israelita? Wen. Imbilin ni Jehova iti ilina a mangaramidda iti tabernakulo, ket nagbalin dayta a sentro ti nadalus a panagdaydayaw. (Ex. 40:1-3, 29, 34) Idi a tiempo, no kayat dagiti Israelita nga awaten ti Dios dagiti datonda, masapul nga ipanda dagita iti tabernakulo. *​—Deut. 12:17, 18.

25. No maipapan iti panagdaton, ania ti kapatgan? Ilawlawagmo.

²⁵ Ngem ti napatpateg ket ti motibo ti Israelita nga agidaton! Ti koma rasonna ket ti naimpusuan a panagayatna ken Jehova ken kadagiti pagalagadanna. (Basaen ti Deuteronomio 6:4-6.) Idi  nagdaydayaw dagiti Israelita ken Jehova gapu laeng ta obligadoda a mangaramid iti kasta, dina inawat dagiti datonda. (Isa. 1:10-13) Impaibaga ni Jehova ken propeta Isaias a saanda a maallilaw iti sinsinan a panangipakitada iti debosion. Kinunana: “Dagitoy a tattao . . . daydayawendak iti bibigda, ngem adayo kaniak ti pusoda.”​—Isa. 29:13.

26. Idi damo, ania ti usar ti templo nga inaramid ni Solomon no maipapan iti nadalus a panagdaydayaw?

²⁶ Ginasut a tawen kalpasan nga agnanaeden ti Israel iti Naikari a Daga, nangaramid ni Ari Solomon iti sentro ti nadalus a panagdaydayaw a nadaydayag nga amang ngem iti tabernakulo. (1 Ar. 7:51; 2 Cron. 3:1, 6, 7) Idi damo, ni laeng Jehova ti umawat kadagiti naidaton iti dayta a templo. Nagadu ti impaay ni Solomon ken dagiti iturayanna a nagsasayaat ti kalidadna a daton iti pamay-an a nailanad iti Linteg ti Dios. (1 Ar. 8:63) Ngem uray nagdakkel ti nagastos iti pannakaaramid ti templo ken nagadu ti naidaton, saan a dayta ti rason nga inawat ni Jehova ti panagdaydayaw idiay templo. Ti napateg ket ti motibo dagiti nagdaton. Impaganetget dayta ni Solomon idi inagurasion ti templo: “Pagbalinenyo a naan-anay ti pusoyo ken Jehova a Diostayo babaen ti panangsurotyo kadagiti regulasionna ken panangtungpalyo kadagiti bilinna kas ita nga aldaw.”​—1 Ar. 8:57-61.

27. Ania ti inaramid dagiti ari ti Israel ken dagiti iturayanda, ket ania met ti inaramid ni Jehova?

²⁷ Nakalkaldaang ta saanen a sinurot dagiti Israelita ti nainsiriban a balakad ti ari. Saanda a tinungpal ti maysa wenno ad-adu pay kadagiti kangrunaan a banag a napateg iti nadalus a panagdaydayaw. Binay-an dagiti ari ti Israel ken dagiti iturayanda a dumakes ti pusoda, napukawda ti pammatida ken Jehova, ken saanda a sinurot dagiti nalinteg a pagalagadanna. Ay-ayaten ida ni Jehova isu a maulit-ulit a nangibaon kadagiti propeta a mangkorehir ken mangpakdaar kadakuada kadagiti ibunga dagiti aramidda. (Jer. 7:13-15, 23-26) Ti maysa kadagita a propeta ket ti matalek a ni Ezekiel a nagbiag iti napeggad a tiempo iti pakasaritaan ti nadalus a panagdaydayaw.

28, 29. Ania ti ammotayo ­maipapan ken Ezekiel? (Kitaen ti kahon a “Ni Ezekiel​—Ti Biagna ken Panawenna.”)

²⁸ Pagaammo unay ni Ezekiel ti panagdaydayaw idiay templo nga inaramid ni Solomon. Maysa a padi ti amana ken adda batangna nga agserbi iti templo. (Ezek. 1:3) Posible a naragsak ti panagubing ni Ezekiel. Sigurado a sinuruan ni amana maipapan ken Jehova ken iti Linteg. Kinapudnona, idi tiempo a nayanak ni Ezekiel, “ti libro ti Linteg” ket nasarakan idiay templo. * Ti agturturay idi a naimbag nga ari a ni Josias ket natukay iti nangngegna isu a lalo a nagporsegi a mangiparegta iti nadalus a panagdaydayaw.​—2 Ar. 22:8-13.

 ²⁹ Kas kadagiti matalek nga immun-una ngem isuna, sinurot ni Ezekiel ti uppat a makiddaw iti nadalus a panagdaydayaw. No adalentayo ti libro nga Ezekiel, maammuantayo a ni laeng Jehova ti nagserbianna, kanayon nga intedna ti kasayaatan nga adda kenkuana, ken nagtulnog iti amin nga impaaramid ni Jehova iti pamay-an a kiniddawna. Inaramid amin dagita ni Ezekiel gapu iti naimpusuan a pammatina. Saan a kasta ti kaaduan a kapanawenanna. Inkaubingan ni Ezekiel ti nagimdeng kadagiti padto ni Jeremias, a nangrugi iti trabahona idi 647 B.C.E. ken sireregta a nangipakdaar iti um-umay a panangukom ni Jehova.

30. (a) Ania ti ipakaammo dagiti padto nga insurat ni Ezekiel? (b) Ania ti padto, ken ania ti kaipapanan dagiti naipadto babaen ken Ezekiel? (Kitaen ti kahon a “Panangtarus Kadagiti Padto ni Ezekiel.”)

³⁰ Ipakaammo dagiti impaisurat ti Dios ken Ezekiel a nakaron ti iyaadayo ti ili ti Dios iti panagserbida Kenkuana. (Basaen ti Ezekiel 8:6.) Idi rinugian ni Jehova a disiplinaen ti Juda, karaman ni Ezekiel kadagiti naipan idiay Babilonia. (2 Ar. 24:11-17) Nupay naipan kas balud, saan a nadusa ni Ezekiel. Adda impaaramid ni Jehova kenkuana para iti ili ti Dios a naipanaw manipud Jerusalem. Dagiti nakaskasdaaw a sirmata ken padto nga insurat ni Ezekiel idetalyeda no kasano a maisubli ti nadalus a panagdaydayaw idiay Jerusalem. Ngem saan la a dayta​—ilawlawagda pay no kasano a naan-anay a maisubli ti nadalus a panagdaydayaw para iti amin a mangay-ayat ken Jehova.

31. Ania ti maitulong kadatayo daytoy a libro?

³¹ Kadagiti sumaruno a seksion daytoy a libro, masirpatantayo ti langit a pagnanaedan ni Jehova, matakuatantayo no kasano a naan-anay a narugitan ti nadalus a panagdaydayaw, maammuantayo no kasano nga isubli ken idepensa ni Jehova ti ilina, ken matannawagantayo ti masanguanan inton ti amin a sibibiag a tattao ket agdaydayawen ken Jehova. Iti sumaganad a kapitulo, usigentayo ti umuna a sirmata nga insurat ni Ezekiel. Imulana iti imahinasiontayo ti pannakailadawan ni Jehova ken ti nailangitan a paset ti organisasionna, a mangipaganetget no apay nga isu laeng ti maikari iti naipamaysa ken nadalus a panagdaydayaw.