1, 2. Ania a “surat” ti inaramid ni Jehova nga agpaay kadatayo, ken apay?

MALAGIPMO kadi daydi naudi a pannakaawatmo iti surat ti tao nga ipatpategmo nga agnanaed iti adayo? Manmano dagiti banag a mangparagsak kadatayo iti kasta unay a kas iti naimpusuan a surat ti ing-ingungotentayo. Maragsakantayo a makadamag iti kasasaad, kapkapadasan, ken planona. Ti kasta a komunikasion pasingedennatayo kadagiti ay-ayatentayo, uray no awanda iti dennatayo.

² No kasta, ania ti mangyeg kadatayo iti dakdakkel a ragsak ngem ti pannakaawattayo iti naisurat a mensahe a naggapu iti Dios nga ay-ayatentayo? No an-anagen, nakaawattayo iti “surat” a naggapu ken Jehova—ti Saona, ti Biblia. Iti Biblia, ibagana kadatayo ti kinasiasinona, no ania dagiti inaramidna, no ania ti panggepna nga aramiden, ken dadduma pay. Impaay ni Jehova kadatayo ti Saona agsipud ta kayatna nga agbalintayo a nasinged kenkuana. Ti Diostayo a masirib iti amin pinilina ti kasayaatan a pamay-an a makikomunikar kadatayo. Adda di maartapan a sirib iti wagas a pannakaisurat ti Biblia ken iti linaonna.

3. Kasano nga inyallatiw ni Jehova ti Linteg ken Moises?

³ Nalabit maisaludsod dagiti dadduma, ‘Iti pannakikomunikarna kadagiti tattao, apay a saan a nangusar ni Jehova iti mas direkta a pamay-an, kas koma ti timek a naggapu iti langit? Kinapudnona, adda dagiti tiempo a nagsao ni Jehova manipud langit babaen dagiti anghel a pannakangiwatna. Inaramidna dayta kas idi intedna ti Linteg iti Israel. (Galacia 3:19) Makapasidduker ti timek a naggapu iti langit—nga uray la nga indawat dagiti maam-amak nga Israelita a saan koma a makisao ni Jehova kadakuada iti kasta a wagas no di ket agsao babaen ken Moises. (Exodo 20:18-20) Iti kasta, ti Linteg, a buklen ti agarup 600 nga alagaden, ket berbal ken sao por sao a nayallatiw ken Moises.

4. Ilawlawagmo no apay a ti berbal a panangyallatiw ket saan a mapagtalkan a pamay-an ti panangyallawat kadagiti linteg ti Dios.

 ⁴ Ngem ania ngata no saan a naisurat dayta a Linteg? Malagip ngata ni Moises ti eksakto a pannakaisao dayta a detalyado a Linteg ken awanan biddut a mayallatiwna iti nasion ti Israel? Kasanon ngay dagiti sumarsaruno a kaputotan? Agpannurayda latta ngatan iti berbal a komunikasion? Saan dayta a mapagtalkan a pamay-an ti panangyallatiw kadagiti linteg ti Dios. Panunotem laengen ti mapasamak no isaritam ti maysa nga estoria iti adu a nakapila a tattao babaen ti panangisalaysaymo iti dayta iti daydiay adda iti sango, sa iyallatiwna met iti sumaruno kenkuana ket kasta met ti aramiden dagiti dadduma pay. Ti mangngeg daydiay adda iti murdong ti pila ket mabalin a naiduma unayen iti nangngeg daydiay adda iti sango. Saan a napasamak ti kasta no maipapan kadagiti sao ti Linteg ti Dios.

5, 6. Ania ti imbilin ni Jehova nga aramiden ni Moises iti sasaona, ket apay a pagsayaatantayo ti pannakaisurat ti Sao ni Jehova?

⁵ Nainsiriban nga impaisurat ni Jehova ti sasaona. Binilinna ni Moises: “Isuratmo maipaay kenka dagitoy a sasao, agsipud ta maitunos kadagitoy a sasao a mamatalgedak iti tulag kenka ken iti Israel.” (Exodo 34:27) Idin a nangrugi ti pannakaisurat ti Biblia, idi 1513 K.K.P. Iti las-ud ti simmaruno a 1,610 a tawen, ‘nagsao [ni Jehova] iti adu a pasamak ken iti adu a pamay-an’ iti agarup 40 a tattao a nausar a mangisurat iti Biblia. (Hebreo 1:1) Kabayatanna, dagiti naanep a para kopia napalalo ti annadda a nangaramid kadagiti umiso a kopia tapno mataginayon ti Kasuratan.—Esdras 7:6; Salmo 45:1.

⁶ Pudno a pinaraburannatayo ni Jehova babaen ti panangipaisuratna iti sasaona kadatayo. Nakaawatka kadin iti surat nga ipatpategmo unay—nalabit gapu ta makaliwliwa unay kenka—nga uray la a salsaluadam ken sangkabasam dayta? Kasta met ti “surat” ni Jehova kadatayo. Gapu ta impaisurat ni Jehova ti sasaona, regular a mabasatayo dagita ken mautobtayo ti ibagbagada. (Salmo 1:2) Magun-odtayo ti “liwliwa manipud iti Kasuratan” iti aniaman a kanito a kasapulantayo.—Roma 15:4.

7. Kasano a naiparangarang ti sirib ni Jehova iti panangusarna kadagiti tattao a mangisurat iti Biblia?

⁷ Imparangarang ni Jehova ti siribna babaen ti panangusarna kadagiti tattao a mangisurat iti Saona. Utobem daytoy: No dagiti anghel ti inusar ni Jehova a mangisurat iti Biblia, makaallukoy ngata dayta? Pudno, dagiti anghel mabalinda a deskribiren ni Jehova sigun iti natan-ok a panangmatmatda, iyebkas ti debosionda kenkuana, ken isalaysay ti maipapan kadagiti matalek a tattao nga ad-adipen ti Dios. Ngem maawatantayo ngata ti panangmatmat dagiti perpekto nga espiritu a parsua, nga ad-adu ti ammo ken kapadasanda, ken nabilbilegda nga adayo ngem kadatayo?—Hebreo 2:6, 7.

8. Kasano a napalubosan dagiti nagsurat iti Biblia a mangusar iti bukodda a panunot? (Kitaem met ti footnote.)

⁸ Babaen ti panangusarna kadagiti tattao a mangisurat iti Biblia, impaay ni Jehova ti apagisu a kasapulantayo—maysa a rekord nga “impaltiing ti Dios” ngem addaan iti natauan nga elemento. (2 Timoteo 3:16) Kasano nga inaramidna daytoy? Iti adu a gundaway, nabatad a pinalubosanna dagiti mannurat a mangusar iti bukodda a panunot a mangpili kadagiti “makaparagsak a sasao ken ti pannakaisurat ti umiso a sasao ti kinapudno.” (Eclesiastes 12:10, 11) Daytoy ti makagapu a nagduduma ti estilo ti pannakaisurat ti Biblia; dagiti naisurat iyanninawda ti nalikudan ken personalidad dagiti indibidual a mannurat. * Ngem dagitoy a tattao “nagsaoda manipud iti Dios bayat nga idaldalan ida ti nasantuan nga espiritu.” (2 Pedro 1:21) Gapuna, ti resultana ket pudno a “sao ti Dios.”—1 Tesalonica 2:13.

9, 10. Apay a ti pannakausar dagiti tattao a mangisurat iti Sao ti Dios pagbalinenna ti Biblia a napnuan rikna ken makaallukoy?

⁹ Gapu ta tattao ti nangisurat, napnuan rikna ken makaallukoy ti Biblia. Dagiti nagsurat ket tattao nga addaan iti rikrikna a kas  kadatayo. Yantangay imperpektoda, napasaranda dagiti suot ken rigat a kas kadagiti mapaspasarantayo. Iti dadduma a kasasaad, pinaltiingan ida ti espiritu ni Jehova nga agsurat maipapan kadagiti bukodda a rikrikna ken parparikut. (2 Corinto 12:7-10) Isuda ngarud a mismo ti nangisurat kadagiti sasao, sasao a di mayebkas ti asinoman nga anghel.

¹⁰ Alaentay a pagarigan ni David nga ari ti Israel. Kalpasan a nakaaramid kadagiti nadagsen a basol, nangputar ni David iti salmo a nangipeksaanna iti linaon ti pusona, a dumawdawat iti pammakawan ti Dios. Insuratna: “Dalusannak uray pay iti basolko. Ta siak ammok dagiti salungasingko, ket ti basolko adda a patinayon iti sanguanak. Adtoy! Buyogen ti biddut naipasngayak a nabuyogan kadagiti panagpasikal, ket iti basol inyinawnak ni inak. Saannak nga ibelleng manipud iti sanguanam; ket ti nasantuan nga espiritum O saanmo nga ikkaten kaniak. Dagiti sakripisio iti Dios ket maysa a naupay nga espiritu; ti puso a nadunor ken naidagel, O Dios, saanmonto nga umsien.” (Salmo 51:2, 3, 5, 11, 17) Dimo kadi marikna ti panagtuok ti nagsurat? Siasino malaksid iti imperpekto a tao ti makayebkas iti kakasta a naimpusuan a rikrikna?

11. Ania dagiti ehemplo a naibatay iti pudno a biag a nairaman iti Biblia a “pakasursuruantayo”?

¹¹ Adda maysa pay a banag a mamagbalin iti Biblia a makaallukoy. Iti pakabuklanna, maysa daytoy a libro a maipapan kadagiti tattao—pudpudno a tattao—dagidiay agserserbi iti Dios ken dagidiay saan nga agserserbi kenkuana. Mabasatayo ti maipapan kadagiti kapadasan, pakarigatan, ken rag-oda. Makitatayo ti nagbanagan dagiti pangngeddengda iti biag. Nairaman dagita a salaysay a “pakasursuruantayo.” (Roma 15:4) Babaen dagitoy a pudno a pasamak, mangisursuro ni Jehova kadagiti wagas a mangtignay iti pusotayo. Usigem ti sumagmamano nga ehemplo.

12. Kasano a matulongandatayo dagiti salaysay iti Biblia maipapan kadagiti di matalek a tattao?

¹² Saritaen ti Biblia ti maipapan kadagiti di matalek, nadangkes  pay ketdi a tattao ken no ania ti napagtengda. Kadagitoy a salaysay, naiparangarang kadagiti tignayda dagiti di makaay-ayo a kababalin, isu a nalaklaka a maawatantayo dagita. Kas pagarigan, adda aya bilin a maibusor iti kinagulib a nalawlawag ngem iti nabiag nga ehemplo daytoy a kababalin nga impakita ni Judas idi liniputanna ni Jesus? (Mateo 26:14-16, 46-50; 27:3-10) Ad-adda a makatukay iti pusotayo dagiti kasta a salaysay, a tulongandatayo a mangbigbig ken mangiwaksi kadagiti makarimon a kababalin.

13. Kasano a tulongannatayo ti Biblia a mangtarus kadagiti makaay-ayo a galad?

¹³ Deskribiren met ti Biblia ti adu a matalek nga adipen ti Dios. Mabasatayo ti maipapan iti debosion ken kinasungdoda. Makitatayo dagiti nabiag nga ehemplo dagiti galad a nasken a patanorentayo tapno sumingedtayo iti Dios. Alaentay a pagarigan ti pammati. Ilawlawag ti Biblia no ania ti pammati ken ibagana kadatayo no kasano kapateg dayta tapno maay-ayotayo ti Dios. (Hebreo 11:1, 6) Ngem naglaon met ti Biblia kadagiti nalawag nga ehemplo no kasano nga iparangarang ti pammati. Panunotem ti pammati nga impakita ni Abraham idi indatonna ni Isaac. (Genesis, kapitulo 22; Hebreo 11:17-19) Babaen dagiti kasta a salaysay, nabagbagas ken nalaklaka a maawatan ti kaipapanan ti sao a “pammati.” Anian a nainsiriban ta saannatay la a binalakadan ni Jehova a mangpatanor kadagiti makaay-ayo a galad no di ket nangted pay kadagiti nabiag nga ehemplo!

14, 15. Ania ti ibaga kadatayo ti Biblia maipapan iti maysa a babai nga adda idi iti templo, ket ania ti maadaltayo maipapan ken Jehova iti dayta a salaysay?

¹⁴ Kadagiti pudno a pasamak a naisalaysay iti Biblia, adda maadaltayo maipapan iti personalidad ni Jehova. Usigem ti mabasatayo maipapan iti maysa a babai a pinaliiw ni Jesus idi adda iti templo. Idi agtugtugaw ni Jesus iti asideg ti baul ti gameng, buybuyaenna ti panangipisok dagiti tattao iti kontribusionda. Adu dagiti nabaknang nga adda sadiay, nga intedda ‘dagiti teddada.’ Ngem pinaliiw a naimbag ni Jesus ti maysa a napanglaw a balo. Ti sagutna ket “dua a babassit a sinsilio, a bassit unay  ti pategda.” * Dayta ti kakaisuna a natda a kuartana. Naan-anay nga inyanninaw ni Jesus ti panangmatmat ni Jehova idi kinunana: “Daytoy napanglaw a balo a babai nangipisok iti ad-adu ngem dagidiay amin a mangipispisok iti kuarta kadagiti baul ti gameng.” Sigun kadagita a sasao, ad-adu ti impisokna ngem ti dagup ti amin nga intinnag dagiti sabali.—Marcos 12:41-44; Lucas 21:1-4; Juan 8:28.

¹⁵ Saan kadi a naisangsangayan ta kadagiti amin a tattao nga adda iti templo iti daydi nga aldaw, nailasin ken nadakamat iti Biblia daydi a balo? Babaen iti daytoy nga ehemplo, isursuro kadatayo ni Jehova nga isu ket manangipateg a Dios. Maragsakan a mangawat kadagiti amin-kararua a saguttayo, uray no ania ti pakaidiliganda iti kabaelan nga ited dagiti dadduma. Awanen ti nasaysayaat pay a pamay-an ni Jehova a mangisuro kadatayo iti daytoy a makaliwliwa a kinapudno!

16, 17. Kasano a naiparangarang ti sirib ni Jehova uray kadagiti banag a dina inraman iti Saona?

¹⁶ No suratam ti tao nga ipatpategmo, limitado ti mabalinmo nga isurat. Gapuna, piliem a naimbag no ania ti isuratmo. Kasta met, adda dagiti tattao ken pasamak a pinili ni Jehova a dinakamat iti Saona. Ngem kadagita a salaysay, saan a kanayon nga ilawlawag ti Biblia ti amin a detalye. (Juan 21:25) Kas pagarigan, iti panangdakamat ti Biblia iti panangukom ti Dios, ti naipaay nga impormasion mabalin a dina sungbatan ti amin a saludsodtayo. Naiparangarang ti sirib ni Jehova uray kadagiti banag a dina inraman iti Saona. Kasano a kasta?

¹⁷ Ti wagas a pannakaisurat ti Biblia subokenna ti adda iti pusotayo. Kuna ti Hebreo 4:12: “Ti sao [wenno, mensahe] ti Dios nabiag ken adda bilegna ken natartarumamis ngem iti  aniaman a kampilan a dua ti tademna ket sumalput uray agingga iti paglasinan ti kararua ken espiritu . . . ket kabaelanna a lasinen dagiti panunot ken dagiti panagem ti puso.” Sumalput ti mensahe ti Biblia, nga ipanayagna ti pudno a panagpampanunot ken dagiti motibotayo. Dagidiay agbasa iti dayta a buyogen ti manangbabalaw a puso masansan a maitibkolda kadagiti salaysay nga awanan iti umdas nga impormasion a makapnek kadakuada. Dagiti kasta a tattao mabalin a pagduaduaanda pay ketdi no pudno met laeng a naayat, masirib, ken nalinteg ni Jehova.

18, 19. (a) Apay a ditay koma mariribukan no mangpataud ti maysa a salaysay iti Biblia kadagiti saludsod a di masungbatan a dagus? (b) Ania ti kasapulan tapno matarusantayo ti Sao ti Dios, ket kasano a paneknekan daytoy ti naindaklan a sirib ni Jehova?

¹⁸ Maigidiat iti dayta, no adalentayo a naimbag ti Biblia a buyogen ti napasnek a puso, makasursurotayo iti maipapan ken Jehova sigun iti konteksto a panangidatag kenkuana ti intero a Biblia. Gapuna, saantayo a mariribukan no adda salaysay a mamataud kadagiti saludsod a di masungbatan a dagus. Kas ilustrasion: No pagkokonektarentayo dagiti paset ti maysa a dakkel a jigsaw puzzle, iti damo mabalin a ditay masarakan ti maysa a paset wenno ditay ammo no pangikonektarantayo iti dayta. Ngem dagiti paset a napagkokonektartayon ket mabalin nga umanayen a mangipakita iti pakabuklan ti ladawan. Kasta met, no ad-adalentayo ti Biblia, agin-inut a maammuantayo no ania a kita a Dios ni Jehova, ket mailadawantayo dayta iti panunottayo. Uray no iti damo ket ditay maawatan ti maysa a salaysay wenno ti pakainaiganna iti personalidad ni Jehova, iti panagad-adaltayo iti Biblia umdasen ti nasursurotayo maipapan ken Jehova a tumulong kadatayo a mangtarus nga isu ket kanayon a naayat, awan idumdumana, ken nainkalintegan a Dios.

¹⁹ Ngarud, tapno maawatantayo ti Sao ti Dios, masapul a basaen ken adalentay dayta a buyogen ti napasnek a puso ken silulukat nga isip. Saan aya a pammaneknek dayta iti naindaklan a sirib ni Jehova? Dagiti nautek a tattao makaisuratda kadagiti libro a dagiti laeng “mamasirib ken nasaririt” ti makatarus. Ngem  ti panagsurat iti libro a matarusan laeng dagiti addaan iti umiso a motibo kalikagumanna ti sirib ti Dios!—Mateo 11:25.

20. Apay a ni Jehova laeng ti makaibaga kadatayo iti kasayaatan a wagas ti panagbiag, ket ania ti linaon ti Biblia a makatulong kadatayo?

²⁰ Iti Saona, ibaga kadatayo ni Jehova ti kasayaatan a wagas ti panagbiag. Kas Namarsua kadatayo, isu ti ad-adda a makaammo kadagiti kasapulantayo. Ket saan a nagbalbaliw dagiti kangrunaan a kasapulan ti tao, a pakairamanan ti panagtarigagay iti ayat, ragsak, ken nasayaat a relasion kadagiti sabsabali. Naglaon ti Biblia iti adu a “praktikal a sirib” a makatulong kadatayo a mangsagrap iti makapnek a biag. (Proverbio 2:7) Naglaon ti tunggal benneg daytoy a libro iti kapitulo a mangipakita no kasanotay a mayaplikar dagiti nainsiriban a balakad ti Biblia, ngem maysa laeng nga ehemplo ti usigentayo ditoy.

21-23. Ania dagiti nainsiriban a balakad a makatulong kadatayo a mangiwaksi iti sakit ti nakem?

²¹ Napalpaliiwmo kadin a dagiti tattao nga agipempempen iti gura masansan a saksaktanda laeng ti bagbagida? Makariribuk ti sakit ti nakem. No agimpentayo iti gura, dayta laengen ti pampanunotentayo, aburidotayo, ken maikkat ti rag-otayo. Ipasimudaag dagiti sientipiko a panagadal a ti panagipempen iti gura ket mabalin a mangpataud iti sakit ti puso ken adu a dadduma pay a napaut a sakit. Nabayag sakbay dagiti kasta a sientipiko a panagadal, nainsiriban a kinuna ti Biblia: “Baybay-am ti unget ket panawam ti pungtot.” (Salmo 37:8) Ngem kasanotay a maaramid dayta?

²² Ipaay ti Sao ti Dios daytoy a nainsiriban a balakad: “Ti pannakatarus ti maysa a tao pudno unay a pabannayatenna ti ungetna, ket kinapintas iti biangna ti panangpalabas iti salungasing.” (Proverbio 19:11) Ti pannakatarus isu ti abilidad a mangkita iti adda iti uneg, saan la a ti adda iti ruar. Ti pannakatarus patanorenna ti pannakaawat, ta matulongannatayo a mangbigbig no apay a kastoy ken kasdiay ti sinao wenno inaramid ti maysa a tao. Ti panangikagumaan a mangtarus iti pudno a motibo, rikrikna, ken kasasaadna matulongannatayo a mangiwaksi iti negatibo a pampanunot ken rikrikna maipapan kenkuana.

 ²³ Kastoy pay ti ibalakad ti Biblia: “Itultuloyyo nga anusan ti maysa ken maysa ken sibubulos a pakawanen ti maysa ken maysa.” (Colosas 3:13) Ti sasao nga “itultuloyyo nga anusan ti maysa ken maysa” ipasimudaagna a pasensiaantayo dagiti dadduma, a palabsentayo dagiti ugali a karurodtayo. Ti kasta a panaganus lapdannatayo nga agipempen iti gura. Ti ‘panangpakawan’ kaipapananna ti panangiwaksi iti sakit ti nakem. Ammo ti masirib a Diostayo a nasken a pakawanentayo dagiti dadduma no adda nainkalintegan a pakaibatayan. Saan la nga agpaay daytoy iti pagimbaganda no di pay ket tapno natalna ti panunot ken pusotayo. (Lucas 17:3, 4) Anian a sirib ti masarakan iti Sao ti Dios!

24. Ania ti ibungana no agbiagtayo a mayannurot iti nadiosan a sirib?

²⁴ Gapu iti aglaplapusanan nga ayatna, kayat ni Jehova ti makikomunikar kadatayo. Pinilina ti kasayaatan a wagas—maysa a “surat” a binukel dagiti tao babaen ti panangidalan ti nasantuan nga espiritu. Kas resultana, masarakan kadagiti binulongna ti mismo a sirib ni Jehova. “Mapagpiaran unay” daytoy a sirib. (Salmo 93:5) No agbiagtayo a mayannurot iti dayta ken iranudtayo kadagiti sabsabali, sumingedtayo iti Diostayo a masirib iti amin. Iti sumaganad a kapitulo, masalaysay ti maysa pay a naisangsangayan nga ehemplo ti di matukod a sirib ni Jehova: ti pannakabalinna a mangipadto iti masanguanan ken mangtungpal iti panggepna.