No Ania ti Mamagpeggad Kadagiti Pagtrabahuan

“Ad-adu ti matay iti pagtrabahuan ngem iti kalsada.”

Dayta ti napatak a paulo ti maysa a poster nga ibumbunong ti WorkCover, maysa nga organisasion a mangay-aywan iti kinatalged iti pagtrabahuan idiay New South Wales, Australia.

SIEMPRE, dagiti makapapatay nga aksidente ket paset laeng ti parikut. Iti kada tawen, minilion ti agsagaba iti nakaro, mangbalbaliw pay ketdi iti panagbiag, a pannakadangran kadagiti pagtrabahuanda. Adu met ti masapa a matay gapu ta malang-abda dagiti makasabidong a substansia iti trabahoda wenno gapu iti rigatda iti trabaho.

Tangay mapasamak ti nainaig iti trabaho nga ipapatay ken ti nakaro a pannakadangran iti dandani amin a kita ti industria ken komersio, maitutop laeng a mayimtuod: Natalgedka aya iti lugar a pagtartrabahuam? Ania dagiti kasasaad a mabalin a mamagpeggad iti salun-at ken biagmo?

Nakarikrikut a Kasasaad

Masansan a maikalikagum kadagiti trabahador nga iringpasda ti nakaad-adu a trabaho. Idiay Japan, damo a nausar ti termino a karoshi​—“ipapatay gapu iti nalabes a panagtrabaho”​—iti kompensasion nga impagna dagiti pamilia a nagminatay. Sigun iti surbey sadiay iti napalabasen nga adu a tawen, 40 a porsiento kadagiti agop-opisina a Hapones ti agamak a posible a matayda gapu iti nalabes a panagtrabaho. Pinattapatta ti maysa nga abogado a paglainganna ti agsingir kadagiti kompensasion nga ibayad ti kompania, nga “iti kada tawen, di kumurang a 30,000 ti biktima iti karoshi idiay Japan.”

Sigun iti polisia idiay Japan, dagiti parikut a nainaig iti trabaho ti kangrunaan a makagapu iti iyaadu dagiti agpakamatay kadagiti agtawen iti 50 agingga iti 59. Sigun iti libro a The Violence-Prone Workplace, adda amo a pinanungsungbat ti maysa a korte iti panagpakamatay ti empleadona gapu kadagiti pakasikoran a nainaig iti trabaho.

Imbaga ti periodiko ti Australia a The Canberra Times nga ‘iti intero a lubong, napapauten ti oras a panagtrabaho dagiti Americano ngem kadagiti Hapones.’ Gapuna, dagiti baro nga estoria a napauluan iti “Matmatay Dagiti Tattao Gapu iti Napaut a Panagtrabaho” salaysayenda ti ipapatay dagiti nabambannog a trabahador, kas kadagiti tsuper ti ambulansia, piloto, trabahador iti konstruksion ken dagiti agibibiahe, ken dagidiay agtartrabaho iti rabii bayat ti kaaddada iti pagtrabahuan.

Bayat ti panangorganisar manen ken panangkissay dagiti kompania kadagiti empleadoda tapno kanayon a makaganansiada, ad-adu a trabaho ti ipakalikagum dagiti amo kadagiti empleadoda. Impadamag ti British Medical Journal a ti panangkissay kadagiti empleado ket makadangran iti salun-at dagiti empleado.

Kinaranggas Kadagiti Pagtrabahuan

Saan laeng nga agpeggad a mismo dagiti empleado a nalabes ti panagtrabahoda ken  marigrigatan. Natakuatan ti maysa a surbey idiay Britania nga adu kadagiti agop-opisina ti agtrabaho a masansan a makarurod kadagiti katrabahuanda iti kaaduan nga oras ti panagtrabahoda. Ti kasta a panagsubang ket masansan a pakaigapuan iti kinaranggas.

“Iti kada lawas, agarup 15 a trabahador nga Americano ti mapapatay iti pagtrabahuanda,” kuna ti magasin a Business Week. Kuna ti Harvard Business Review: “Awan ti manedyer a kayatna ti makisarita maipapan iti kinaranggas iti pagtrabahuan. Ngem agpayso nga iti kada tawen, ginasut nga empleado ti mangriribuk wenno mangpapatay pay ketdi kadagiti katrabahuanda.”

Iti kasumbangirna, adu ti agsagaba iti kinaranggas iti pagtrabahuan gapu kadagiti kliente wenno kustomerda. Kuna ti maysa a report ti kriminolohia iti Australia a mabuteng unay ti dadduma a doktor kadagiti naranggas a panangraut isu a mangitugotda iti guardiada no maayabanda iti pagtaengan ti pasiente. Agpegpeggad met dagiti polis ken mannursuro.

Ti sabali pay a kita ti kinaranggas iti pagtrabahuan ket ti panangpasakit iti nakem, a bigbigen ti International Labor Organization kas panangriribuk iti pakinakem. Ti panangasing ti maysa a kangrunaan a kita daytoy a panangabuso.

Ipadamag ni propesor Robert L. Veninga iti University of Minnesota, E.U.A., a ti “danag ken dagiti pataudenna a sakit apektaranna ti amin a trabahador iti dandani amin a paset ti lubong.” Kunana a “ti kangrunaan a parikut sigun iti 1993 World Labor Report ti International Labor Organization ti United Nations, ket rumsua ti danag gapu kadagiti di masinunuo, agkarabaliw, ken masansan a napeggad a pagtrabahuan.”

Isu a ti saludsod ket, Ania ti maaramidan dagiti amo ken empleado tapno agbalin a nataltalged ti pagtrabahuanda? Mausig daytoy iti sumaganad nga artikulo.