No Apay nga Agbaliwbaliw Dagiti Prinsipio

“Ania ti kapatgan iti biag?”

Dayta ti nayimtuod iti 50,000 a tattao iti 60 a pagilian. Sigun kadagiti nangurnong iti surbey ti Gallup, kaaduan kadagiti sungbat manipud iti dandani amin a paset ti lubong ket “maaddaan iti naragsak a biag iti pamilia” ken “kinasalun-at.”

ITI damo a panangmatmat, kasla agpapada a natan-ok ti prinsipio ti tattao iti intero a lubong. Nupay kasta, talaga a saan unay a makaparegta ti kasasaad. Iti napalpalabas, dagiti prinsipio ti tattao ket naibasar kadagiti prinsipio a nainaig iti tradision, relihion, ken umiso a kababalin. Ngem nagbiit nga agbaliwbaliw dagiti bambanag. Kinuna ti managsukisok a ni Marisa Ferrari Occhionero maipapan iti Italia: “Dagiti ubbing ket mangiparangarang kadagiti prinsipio a saan unayen a naimpluensiaan iti prinsipio dagiti dadakkelda, tradision, ken relihion.” Kasta met laeng ti mabalin a maibagatayo iti tattao​—agpadpada kadagiti ubbing, lallakay, ken babbaket​—iti intero a lubong.

Kuna ni Propesor Ronald Inglehart a mangtartarawidwid iti proyekto a panagsukisok a naawagan iti World Values Survey: “Umad-adu dagiti naurnong nga ebidensia a mangipakita a mapaspasamak dagiti rimmamut a panagbaliwbaliw kadagiti sangalubongan a panangmatmat.” Ania ti makagapu kadagita a panagbaliwbaliw? Kinuna ni Inglehart: “Dagitoy a panagbaliwbaliw ipasimudaagda dagiti panagbaliwbaliw a nainaig iti ekonomia ken teknolohia.”

Kas pagarigan, naammuan iti surbey ti Gallup a kadagiti nabaknang a pagilian, “nakababbaba ti pakaibilangan” ti panggedan kadagiti banag a kapatgan iti biag. Ngem kadagiti napanglaw a pagilian, ti kaadda ti panggedan ti kapatgan! Wen, no napanglaw ti tattao, ipangpangrunada ti panangisakad iti inaldaw a panagbiagda. Bayat a rumangrang-ay ti ekonomia dagiti pagilian, ipangpangruna metten dagiti tattao dagiti banag a kas iti kinasalun-at, naragsak a biag ti pamilia, ken panangipasimudaag iti bukodda a personalidad, rikna, wenno opinion.

Gapu iti irarang-ay ti teknolohia, sigurado a maapektaran dagiti napanglaw a pagilian kadagitoy a rumrumsua a prinsipio. Kinuna ti magasin a The Futurist: “Dagiti patpatien ken prinsipiotayo ket tubtubayen ti makitkita ken mangmangngegtayo.” No kasta, nagdakkel ti impluensia ti media iti prinsipio dagiti taga Laud. Kinuna ti The Futurist: “Ti intero a lubong ket im-impluensiaan dagitoy a media.”

Ania ngarud dagiti makitkitatayo a panagbaliwbaliw kadagiti panangmatmat ken kababalin? Kasano ti panangapektar kenka ken iti pamiliam dagitoy nga agbaliwbaliw a prinsipio?