Di Maseknan nga Amma​—Kumarkaro a Parikut

UMAD-ADU dagiti amma a mangbaybay-a kadagiti pamiliada. Idi arinunos ti dekada 1990, imbaga ti periodiko a USA Today a ti Estados Unidos ti “pagilian iti lubong a kaaduan iti bilang dagiti pamilia nga awanan amma.” Nupay kasta, parikut ti intero a lubong ti di pannakaseknan dagiti amma.

Impakita ti sensus idiay Brazil idi 2000, a kadagiti 44.7 a milion, 11.2 a milion ti bilang dagiti pamilia nga idadauluan dagiti babbai. Idiay Nicaragua, 25 a porsiento kadagiti ubbing ti makipagnanaed kadagiti innada laeng. Idiay Costa Rica, bayat ti dekada 1990, immadu ti bilang dagiti ubbing a saan a bigbigen dagiti mismo nga ammada manipud iti 21.1 a porsiento agingga iti 30.4 a porsiento.

Dagitoy a bilang manipud kadagiti tallo a pagilian ket sumagmamano laeng a pagarigan a mangipakita iti kasasaad ti intero a lubong. Usigem ti sabali pay a paset ti parikut gapu kadagiti di maseknan nga amma.

Addada Ngem Dida Ar-aramiden Dagiti Rebbengenda

Pangngaasim ta kitaem ti kahon a “Tatang, Kaanonto Manen ti Panagawidmo?” Impudno ti agtawen itan iti 23 a ni Nao: “Manmano a makitak ni Tatang sakbay pay a nangrugiak a nageskuela iti elementaria. Naminsan, bayat ti ipapanawna, nagpakpakaasiak kenkuana, ‘Agawidkanto kadi manen?’”

Dagiti relasion ti pamilia a kas iti relasion ni Nao ken ni tatangna ti nangtignay iti Polako a mannurat a ni Piotr Szczukiewicz a mangibaga: “Ti ama ti kasla maysa a napateg a banag a mapukpukaw iti pamilia.” Agpayso a makipagnanaed ti adu nga amma kadagiti pamiliada ken ipapaayanda ida kadagiti kasapulanda iti biag. Ngem kas kunaen ti Pranses a magasin a Capital, “nakaad-adu nga amma ti kontenton a mangipaay kadakuada iti taraon, ngem dida mangisuro.”

Masansan a ti kasasaad ket adda ti ama a kadua ti pamilia, ngem saan a makibiang iti panagbiag dagiti annakna. Naipamaysa ti atensionna iti sabali a banag. “Uray pay no adda [ti ama] a kadua ti pamilia,” kuna ti magasin a Pranses a Famille chrétienne, “mabalin a saan a makibiang iti mental ken emosional nga itatanorda.” Apay a nagadu nga amma itatta ti saan a makibiang iti mental ken emosional nga itatanor ti pamiliada?

Inlawlawag ti nadakamat a magasin, a ti kangrunaan a rason ket “dina maawatan ti annongen ti maysa nga ama wenno asawa.” Sigun iti  panangmatmat ti adu nga amma, ti annongen ti naimbag nga ama ket basta panangyawid iti nawadwad a sueldo. Kas kinuna ti Polako a mannurat a ni Józef Augustyn, “adu nga amma ti mangipagarup a naimbagda nga amma agsipud ta mangipaayda iti kuarta iti pamilia.” Ngem ti panangaramid iti kasta ket maysa laeng a paset iti annongen ti ama.

Kinapudnona, saan nga ibasar dagiti annak ti kinapateg ti amada iti gatad ti mateggedanna wenno iti gatad dagiti sagutna kadakuada. Saan laeng a dagiti namaterialan a sagut ti talaga a kayat dagiti annak no di ket ti ayat, panawen, ken atension ti amada. Dagitoy ti talaga a napateg kadakuada.

Nasken ti Panangusig Manen

Sigun iti maysa a report ti Japanese Central Council for Education, “nasken nga usigen manen dagiti amma ti estilo ti panagbiagda, a naipamaysa unay iti panggedan.” Ti saludsod ket, Situtulok aya ti maysa nga ama a mangaramid iti panagbalbaliw maigapu kadagiti annakna? Impadamag ti periodiko nga Aleman a Gießener Allgemeine ti maysa a panagadal a kaaduan a napagsaludsodan nga amma dida kayat nga ipangpangruna dagiti annakda ngem iti panggedanda.

Masaktan unay ti nakem dagiti agtutubo iti kasla di panangikankano dagiti ammada kadakuada. Nabatad a malaglagip pay laeng ni Lidia, nga agtawen itan iti 21, no ania ti kaasping ni tatangna idi isut’ maysa pay laeng nga ubing idiay Poland. Kunana: “Dinakami pulos kasarsarita. Nagduma ti panagbiagmi. Dina ammo nga agal-aliwaksayak iti disco.” Kasta met laeng ti kuna ni Macarena, nga agtawen iti 21 a taga Espania, nga idi ubing pay, ‘makikadua ni tatangna kadagiti kabarkadana a mapan aglinglingay kadagiti ngudo ti lawas, ket no dadduma, saan nga agawid iti sumagmamano nga aldaw.’

Panangipasdek Kadagiti Rumbeng nga Iyun-una

Mabalin a maamiris ti kaaduan nga amma a nagbassit laeng ti panawen ken atensionda kadagiti annakda. Kinuna ti maysa a Hapones nga ama ti maysa a tin-edyer: “Namnamaek a maawatan ti barok ti kasasaadko. Isu ti sangkapanunotko, uray no okupadoak.” Ngem marisut kadi ti parikut babaen laeng ti panagtarigagay a maawatan ti anak ti kinaawan ti amana?

Di pagduaduaan dayta, talaga a kasapulan ti panangikagumaan​—wen, masapul ti panagsakripisio​—tapno mapennek ti kasapulan ti anak. Nabatad a narigat ti mangipaay iti kangrunaan a kasapulan dagiti annak​—nga isu ti ayat, panawen, ken atension. Kinuna ni Jesu-Kristo: “Ti tao agbiag, saan nga iti tinapay laeng [wenno material a taraon].” (Mateo 4:4) Agpayso met a saan a naballigi ti panagdakkel dagiti annak no material a bambanag laeng ti maited kadakuada. Kas maysa nga ama, kayatmo kadi nga isakripisio ti aniaman a mabalin a nakapatpateg kadakayo​—ti panawen wenno mabalin a ti promosion iti panggedanyo​—​tapno makaduayo dagiti annakyo?

Ti Mainichi Daily News a Pebrero 10, 1986, impadamagna ti maysa nga ama a nangapresiar iti kinapateg dagiti annakna. Kastoy ti naipadamag: “Ti kangatuan nga ehekutibo ti Japanese National Railways (JNR) pinilina ti umikkat iti trabahona imbes a maisina iti pamiliana.” Kalpasanna, inadaw ti periodiko ti kinuna ti ehekutibo: “Ti trabaho kas direktor heneral ti mabalin a maala ti uray siasino. Ngem sisiak laeng ti ama dagiti annakko.”

Kinapudnona, ti umuna a pamay-an iti panagbalin a naimbag nga ama isu ti panangbigbig iti kita ti ama a kasapulan dagiti annak. Usigentayo no ania ti nairaman iti panagbalin a kasta a kita ti ama.

[Kahon iti panid 3]

“Tatang, Kaanonto Manen ti Panagawidmo?”

Kasta idi ti insaludsod ni Nao, maysa nga ubing a Haponesa nga agtawen iti lima, idi naminsan a mapanen ni tatangna nga agtrabaho. Nupay agnanaed ni tatangna iti pagtaenganda, manmano a makitana. Masansan a sumangpet no nakaturogen ni Nao ken pumanaw sakbay pay a makariing.