SOBRA unayen ti pannakabannog ni Anil. Inawatna ti baro a trabaho tapno agbalin a nalatlatak ken dakdakkel ti masueldona. Ngem ita, agtrabtrabaho uray nakarabrabiin ken uray iti Sabado ken Domingo. No dadduma, umabut pay dayta iti 80 nga oras kada lawas. “Nagulo ti pagtrabahuak,” kinunana, “ken naibunton kaniak ti amin a responsabilidad. Kinunak iti bagik: ‘Ania daytoy nasnastrekko? Matayak la ketdi no kastoy lattan!’” Nagalisto a napaksuyan ni Anil.

Ti pannakapaksuy iti trabaho ket saan la a basta pannakabannog. Nakarkaro dayta ngem iti gagangay nga stress iti inaldaw a trabaho. Ti pannakapaksuy ket ti agtultuloy a pannakabannog ken pannakarikna iti nakaro a pannakadismaya ken panagkapsut. Dagidiay mapakpaksuyan nalakada a sumuko iti trabaho, awan gaganaygayanda, ken basbassit ti maaramidanda. Sigun kadagiti panagadal, nainaig met ti pannakapaksuy iti adu nga emosional ken pisikal a problema.

Ania dagiti pakaigapuan ti pannakapaksuy? Masansan a ti sobra a trabaho. Tapno saanda a malugi, dadduma a boss ti mangikalikagum nga ag-overtime dagiti empleadoda, ngem bassit no dadduma ti ipasueldoda. Babaen ti teknolohia, kanayonen nga imonmonitor ti dadduma ti trabahoda, a dida payen mapagduma ti trabaho ken ti pribado a biagda. Adda met mapakpaksuyan gapu ta saanda a permanente iti trabaho, dida makontrol ti trabahoda, mariknada a saan a patas ti pannakatratoda, saan a nalawag ti prioridadda wenno dida makatunosan dagiti katrabahuanda.

Mabalin met a ti indibidual a mismo ti makagapu iti pannakapaksuyna. Gapu ta kayat ti dadduma ti nangatngato a posision ken dakdakkel a sueldo, awatda nga awat iti kanayonan a trabaho. Kas resultana, mabalin a magabsuonanda agingga a mapaksuyandan.

No mapakpaksuyanka iti pagtrabahuam, ania ti aramidem? Nalabit kasla imposible a makalung-awka ta panagkunam nga awanen ti maaramidam pay kadagiti situasion a dimo makontrol. Ngem usigem ti uppat a pamay-an tapno mapagballigiam ti pannakapaksuy. Mabalin nga ad-adu pay ti maaramidam ngem iti ipagarupmo.

Ania ti kapatgan kenka? Para iti adu, nalabit ti relasion iti pamilia ken ti nasayaat a salun-at. Dagita ti mabalin a maapektaran no mapaksuyanka.

No pagbalinem a nalawag dagiti prioridadmo, isagsaganam ti bagim a mangaramid kadagiti narigat a desision ken mangakseptar kadagiti kasukat dagita. Kas pagarigan, nalabit makitam a mapaksuyanka gapu iti trabahom. Ngem mabalin nga irasonmo, ‘Diak mabalin ti umakar iti pagtrabahuan wenno agkissay iti trabaho. Kasapulak ti kuarta!’ Wen met ketdi, kasapulantay amin ti kuarta. Ngem kasano kaadu a kuarta ti kasapulam ken anianto ti epekto dayta kadagiti kapatgan kenka?

Dimo tuladen dagiti prioridad dagiti adda iti aglawlawmo. Dagiti prioridad ti boss-mo ket mabalin a naiduma kadagiti prioridadmo. Nalabit trabaho ti ipangpangruna ti dadduma iti biagda, ngem dina kayat a sawen a kasta metten ti aramidem.

Tapno maksayan ti stress ken maaddaanka iti tiempo para kadagiti talaga a napateg kenka, mabalinmo a padasen a kissayan ti kaadu ti oras ti panagtrabahom, kiddawen iti boss-mo a kissayanna ti trabahom, wenno mabalin nga ikeddengmo ti umakar iti sabali a trabaho. Aniaman ti desisionmo, nalabit masapul a makibagayka iti pinansial a kasasaadmo ken balbaliwam ti estilo ti panagbiagmo. Ngem saan nga imposible dayta ken mabalin a saan a kas karigat ngem iti ipagarupmo.

Iti adu a pagilian, kuna dagiti tattao a mahilig a gumatang ken aglako a naragsak kano ti maysa no adu ti kuarta ken sanikuana. Ngem saan a pudno dayta. Nawaywaya ti maysa ken mas kontento no nasimsimple ti biagna. Tapno masaganaam ti kasta a panagbalbaliw, kissayam ti panaggastom ken agurnongka iti kuarta. Liklikam wenno isardengmo ti umutang. Pagsasaritaanyo a sangapamiliaan dagiti panagbalbaliw a masapul nga aramidenyo ken kiddawem ti tulongda.

No maipasangoka iti adu unay a trabaho wenno dadduma pay a maulit-ulit a problema iti pagtrabahuam, ibagam dayta iti boss-mo. No posible, mangisingasingka kadagiti solusion nga agpada a pagsayaatanyo. Ipasiguradom iti boss-mo a dedikadoka iti trabahom ken ibagam no ania dagiti sidadaan nga aramidem; ngem ilawlawagmo ken itakderam no ania dagiti dimo maaramid.

Panunotem ti posible a mapasamak ken agbalinka a realistiko. No kayatmo a maksayan ti panagtrabahom, siempre ekspektaren met ti boss-mo nga umannugotka a basbassit ti sueldom. Panunotem dagiti posible a mapasamak a kas iti pannakasesantem, ken saganaam dagita. Laglagipem a dakdakkel ti tsansam a makabirok iti sabali a trabaho no agtrabtrabahoka pay laeng.

Uray no addan nagtulaganyo iti boss-mo nga urnos maipapan iti trabahom, ekspektarem a mabalin a pilitennakanto manen nga umawat iti ad-adu a trabaho. Ania ti makatulong kenka tapno matakderam ti desisionmo? Tungpalem dagiti nagtulaganyo. Iti kasta, makiddawmonto iti boss-mo nga aramidenna met dayta, agraman ti panangtungpalna kadagiti nagtulaganyo a limitasion ti trabahom.

Uray no awan ti dadakkel a problema iti trabahom, mabalin a ma-stress-ka latta, maipasangoka kadagiti tattao a narigat a pakilangenan, ken kadagiti di nasayaat a situasion. Isu a mangiwayaka iti panawen para iti umdas nga inana ken kalkalainganna a panagrelaks. Laglagipem a saan a kasapulan a dakkel ti gastosem iti panagrelaks tapno mabang-aranka ken ti pamiliam.

Agintereska iti dadduma a banag, makigayyemka iti sabsabali malaksid kadagiti katrabahuam, ken dimo ibatay ti kinapategmo iti kita ken kaadu ti trabahom. Apay? Kinuna ti libro a Your Money or Your Life: “Napatpateg nga amang ti kinataom ngem iti trabahom.” No ti kinataom ken ti panangipategmo iti bagim ket nangnangruna a nakadepende iti trabahom, kanayonto latta a daytan ti iyun-unam iti biagmo.

Talaga kadi a kabaelam nga aramiden dagiti kasapulan a panagbalbaliw tapno mapagballigiam ti pannakapaksuy? Wen. Naaramidan dayta ti nadakamaten a ni Anil. Kunana: “Kinontakko ti dati a boss-ko. Sinaludsodko no awatennak pay, ket kinayatna met. Awanen ti maiparangko a rupak kadagiti dati a katrabahuak. Imbagak ngamin idin nga umakarak iti trabaho a dakdakkel ti sueldona. Sa ita, nagsubliak iti basbassit a sueldo. Ngem natalnan ti panunotko, ken ad-adun ti panawenko para iti pamiliak ken iti dadduma pay a talaga a napateg kaniak.”