Inrekord ni Herodotus dagiti pakaigapuan ti pannakigubat dagiti Griego ken nangnangruna ti makagapu iti panangsakup ti Persia kadagiti nasion idi 490 B.C.E., ken idi 480 B.C.E. a napasamak idi ubing pay ni Herodotus. Malaksid kadagita, adu pay ti insuratna kas ti amin a naammuanna maipapan iti tunggal nasion a sinakup ti Persia.

Nalaing nga agisalaysay ni Herodotus. Detalyado dagiti insuratna ket inramanna uray dagiti babassit nga impormasion nga ammona a kasapulan tapno makompleto ti salaysayna. Talaga a naisangsangayan ti gapuananna. Awan ngamin ti mabalin a nangibasaranna nga opisial a dokumento a naisurat tapno mairekord dagiti paspasamak ta manmano idi dagiti kasta a dokumento.

Kadagidi a tiempo, manmano ti aginteres a mangirekord iti historia, malaksid no dayta ket maisurat kadagiti monumento a kas panangipannakkel kadagiti naidumduma a naaramidanda. Nagdepende ni Herodotus iti obserbasionna, sarsarita, ken testimonia dagiti tattao maipapan kadagiti pasamak a kayatna nga isurat. Tapno makaala iti adu nga impormasion, adu a lugar ti napananna. Dimmakkel ni Herodotus iti Halicarnassus (Bodrum itan iti makin-abagatan a Turkey) a kolonia idi ti Greece ken pinasiarna ti adu a lugar ti Greece.

 Nagpaamianan ni Herodotus a nagturong iti Black Sea ken Scythia, a paset itan ti Ukraine, ken nagpaabagatan nga agturong iti Palestine ken Upper Egypt. Nagpadaya met a mabalin a dimmanon pay iti Babilonia. Kalpasanna, nagpalaud a napan iti kolonia idi ti Greece iti makin-abagatan a paset itan ti Italy ket mabalin a sadiay a natay. Sadinoman a napananna, nagpaliiw ken nagdamag, isu a nakaala iti adu nga impormasion kadagiti impagarupna a talaga a mapagtalkan.

Umiso kadi dagiti impormasion nga inrekord ni Herodotus? No maipapan kadagiti lugar a napananna ken kadagiti bambanag a nakitana, makuna nga umiso ti pannakaammona. Ti panangiladawanna kadagiti kaugalian a saan nga ammo dagiti Griego—kas kadagiti kaugalian iti pumpon ti naarian a pamilia ti Scythia wenno iti panangpreserba dagiti Egipcio kadagiti bangkay—ket adda pagpadaanda kadagiti nadiskobre dagiti arkeologo. Kunada a ti nagadu nga impormasion nga insuratna maipapan iti Egipto ket “adayo a napatpateg ngem iti amin a naisurat idi nagkauna a panawen maipapan iti dayta a nasion.”

Ngem kaaduanna a mapilitan ni Herodotus nga agpannuray iti mapagduaduaan a testimonia. Ken patien dagiti tattao idi panawenna a makibibiang dagiti didiosen iti ar-aramid dagiti tattao. Isu a saan nga amin nga insuratna ket patien dagiti moderno a historiador. Nupay kasta, pinadas ni Herodotus a paglasinen ti agpayso ken ti sarsarita. Imbagana a dina patien ti amin a naibaga kenkuana. Sa laeng agkonklusion no naadalnan a naimbag dagiti nakaalaan dagiti impormasion ken napagkokomparanan dagita.

Mabalin a ti libro ni Herodotus a The Histories ti kapatgan a naaramidanna iti biagna. No ikabilangantayo ti kinalimitado idi ti pangalaanna iti impormasion, talaga a naisangsangayan ti nagapuananna.