1. Apay nga apresiarem dagiti naanus?

 AMINTAYO ket apresiarentayo dagiti naanus. Apay? Bilibtayo ta saanda a matektekan uray no adda masapul nga urayenda. Ipategtayo dagiti makaanus kadatayo no agkamalitayo. Ken agyamantayo ta inan-anusannatayo ti nangyadal kadatayo iti Biblia idi marigatantayo a mangtarus, mangakseptar, wenno mangyaplikar iti maysa a pannursuro ti Biblia. Kangrunaanna, agyamantayo ken Jehova a Dios ta an-anusannatayo!—Roma 2:4.

2. Ania dagiti situasion a mabalin a marigatantayo nga agan-anus?

² Uray no apresiarentayo ti kinaanus ti sabsabali, mabalin a saan a kanayon a nalaka para kadatayo ti agan-anus. Kas pagarigan, no natrapiktayo, mabalin a marigatantayo nga agtalinaed a kalmado lalo no aggangganattayo. No adda mamagpungtot kadatayo, mabalin a bumara a dagus ti piditpidittayo. Ken no dadduma, mabalin a marigatantayo nga agtultuloy nga aguray iti baro a lubong nga inkari ni Jehova. Kayatmo kadi ti agbalin a naan-anus? Iti daytoy nga artikulo, pagsasaritaantayo ti kaipapanan ti kinaanus ken no apay a nagpateg dayta. Repasuentayo met dagiti makatulong kadatayo nga agbalin a naan-anus.

3. Ania ti reaksion ti naanus no adda mangsuron kenkuana?

³ Kitaentayo ti uppat a pamay-an a maipakitatayo ti kinaanus. Umuna, ti naanus ket nabannayat nga agpungtot. Ikagumaanna ti agtalinaed a kalmado ken saan nga agibales no makapungtot wenno mais-stress. Ti sasao a “nabannayat nga agpungtot” ket damo a nausar iti Biblia idi nailadawan ni Jehova  kas “Dios a naasi ken mannakipagrikna, nabannayat nga agpungtot ken dakkel ti napudno nga ayatna ken kanayon a tungpalenna ti saona.”—Ex. 34:6.

4. Ania ti reaksion ti naanus no masapul nga aguray?

⁴ Maikadua, ti naanus ket kalmado nga agur-uray. No napapaut nga aguray ti naanus ngem iti ekspektarenna, ikagumaanna ti agtutor wenno saan a masuron. (Mat. 18:26, 27) Adu ti situasion a masapul a kalmadotayo nga aguray. Kas pagarigan, no adda agsasao, masapul nga agan-anustayo a dumngeg ken ditay sumamsampitaw. (Job 36:2) Mabalin a masapul met nga agan-anustayo no tultulongantayo ti iyad-adalantayo a mangtarus iti isursuro ti Biblia wenno mangisardeng iti dakes nga aramidna.

5. Ania ti sabali pay a pamay-an a maipakitatayo ti kinaanus?

⁵ Maikatlo, ti naanus ket saan nga agap-apura. Siempre, adda dagiti situasion a masapul nga agapuraka. Ngem no adda napateg nga aramiden ti naanus, dina ap-apuraen nga irugi wenno ileppas dayta. Mangiwaya ketdi iti umdas a tiempo a mangiplano iti aramidenna. Isu nga adda umdas a tiempona a mangaramid a naimbag iti dayta.

6. Ania ti aramiden ti naanus no maipasango kadagiti suot wenno pakarigatan?

⁶ Maikapat, ikagumaan ti naanus nga ibturan dagiti suot a saan nga agrekreklamo. Maipapan iti dayta, ti kinaanus ket konektado unay iti panagibtur. Siempre, saan met ketdi a dakes nga iyestoriatayo iti maysa a nadekket a gayyem ti mapaspasarantayo a suot ken ti mariknatayo maipapan iti dayta. Ngem ti naanus aramidenna ti amin a kabaelanna tapno agtultuloy nga agibtur bayat nga agtaltalinaed a positibo. (Col. 1:11) Kas Kristiano, masapul nga ipakitatayo ti kinaanus kadagita a pamay-an. Apay? Usigentayo ti dadduma a rason.

7. Sigun iti Santiago 5:7, 8, apay a nagpateg ti kinaanus? (Kitaen met ti ladawan.)

⁷ Nagpateg ti kinaanus tapno maisalakantayo. Kas kadagiti matalek nga agserserbi iti Dios idi un-unana, masapul nga agan-anustayo nga aguray agingga a tungpalen ti Dios dagiti karina. (Heb. 6:11, 12) Inyarig ti Biblia ti situasiontayo iti mannalon. (Basaen ti Santiago 5:7, 8.) Nagaget nga agmula ken agsibug, ngem dina ammo no kaano nga eksakto nga agtubo ken dumakkel dagiti immulana. Isu nga agan-anus nga aguray ti mannalon ken mangnamnama nga agapitto. Kasta met laeng kadatayo. Masapul a kanayon a nagagettayo kadagiti naespirituan nga aktibidad uray no ‘ditay ammo no ania nga aldaw nga umay ti Apotayo.’ (Mat. 24:42) Agan-anustayo nga aguray, ken agtalektayo nga iti tiempo nga inkeddeng ni Jehova, tungpalennanto ti amin nga inkarina. No ditay makaan-anus, baka maumatayon nga aguray ken in-inut a panawantayo ti kinapudno. Mabalin a mangrugitayo nga agpokus kadagiti banag a mangparagsak kadatayo itan. Ngem no agan-anustayo, makapagibturtayo agingga iti panungpalan ket maisalakantayo.—Mik. 7:7; Mat. 24:13.

8. Kasano a makatulong ti kinaanus iti pannakilangentayo iti sabsabali? (Colosas 3:12, 13)

⁸ Napateg ti kinaanus iti pannakilangentayo iti sabsabali. Makatulong dayta tapno dumngegtayo a naimbag no adda agsasao. (Sant. 1:19) No naanustayo, natalna ti relasiontayo iti sabsabali. Makatulong met dayta tapno ditay makaaramid ken makapagsao a dagus iti saan a nasayaat no mais-stress-tayo. Ken no naanustayo, saantayo a makapungtot a dagus no adda nangsair kadatayo. Imbes nga agibalestayo, “itultuloy[tayo] ti agiinnanus ken situtulok nga agpipinnakawan.”—Basaen ti Colosas 3:12, 13.

9. Kasano a makatulong ti kinaanus no masapul nga agdesisiontayo? (Proverbio 21:5)

⁹ Makatulong met ti kinaanus tapno makaaramidtayo kadagiti nasaysayaat a desision. Imbes nga agdarasudos wenno dagus nga agdesisiontayo, iwayaantayo nga ammuen ken tingitingen dagiti pagpiliantayo. (Basaen ti Proverbio 21:5.) Kas pagarigan, no agbirbiroktayo iti trabaho, baka kayattayo nga awaten a dagus ti umuna a trabaho a mai-offer kadatayo, uray no makalapped dayta iti panagdaydayawtayo ken Jehova. Ngem no naanustayo, iwayaantayo a panunoten dagiti banag a kas iti no kasano kaadayo dayta, no mano nga oras nga agtrabahotayo, ken ti mabalin nga epekto ti trabaho iti pamilia ken espiritualidadtayo. No naanustayo, maliklikantayo ti makaaramid iti kamali a desision.

10. Kasano nga agbalin ken agtalinaed a naan-anus ti maysa a Kristiano?

¹⁰ Ikararagtayo nga agbalintayo a naan-anus. Ti kinaanus ket maysa nga aspeto ti bunga ti espiritu. (Gal. 5:22, 23) Masapul ngarud a kiddawentayo ken Jehova nga ikkannatayo iti nasantuan nga espiritu ken tulongannatayo a mangkultibar iti bunga dayta. No maipasangotayo iti situasion a mangsubok iti aanusantayo, “itultuloy[tayo] ti agdawat” iti nasantuan nga espiritu tapno tulongannatayo nga aganus. (Luc. 11:9, 13) Mabalintayo met a kiddawen ken Jehova a tulongannatayo a mangtarus kadagiti bambanag sigun iti panangmatmatna. Kalpasan ti panagkararagtayo, masapul nga aramidentayo ti amin a kabaelantayo nga aganus iti kada aldaw. No kanayon nga ikararagtayo ken ikagumaantayo ti agbalin a naan-anus, tulongannatayo  ni Jehova nga agbalin a kasta uray no saantayo a dati a naanus.

11-12. Kadagiti ania a pamay-an a naanus ni Jehova?

¹¹ Utobentayo dagiti ulidan iti Biblia. Naglaon ti Biblia iti adu nga ulidan iti kinaanus. No utobentayo dagiti salaysay maipapan kadakuada, makasursurotayo kadagiti pamay-an a maipakitatayo ti kinaanus. Sakbay nga usigentayo ti dadduma kadagita, kitaentayo ti kasayaatan nga ulidan iti kinaanus, ni Jehova.

¹² Idiay hardin ti Eden, pinadpadakes ni Satanas ti nagan ni Jehova. Dinadaelna ti reputasion ti Dios kas patas ken naayat nga Agturay. Imbes a dadaelenna a dagus ni Satanas, nagan-anus ken nagteppel ni Jehova. Ngamin, ammona a tiempo ti kasapulan tapno mapaneknekan a ti panangiturayna ti kasayaatan. Ngem bayat nga agur-uray, ib-ibturanna ti pannakaibabain ti naganna. Siaanus met nga agur-uray ni Jehova tapno ad-adu a tattao ti maaddaan iti gundaway nga agbiag nga agnanayon. (2 Ped. 3:9, 15) Kas resultana, minilionen ti nakaam-ammo kenkuana. No kanayon a pampanunotentayo dagiti pagsayaatan ti kinaanus ni Jehova, nalaklakatayo nga urayen ti inkeddengna a tiempo ti panungpalan.

13. Kasano a perpekto a natulad ni Jesus ti kinaanus ni Amana? (Kitaen met ti ladawan.)

¹³ Perpekto a tultuladen ni Jesus ti kinaanus ni Amana. Impakitana dayta idi adda ditoy daga. Saan a kanayon a nalaka kenkuana nga ipakita ti kinaanus, nangruna kadagiti managinsisingpet nga eskriba ken Fariseo. (Juan 8:25-27) Ngem kas ken Amana, nabannayat nga agpungtot ni Jesus. Saan a nagibales idi adda nanginsulto wenno nangkarit kenkuana. (1 Ped. 2:23) Siaanus nga inibturan ni  Jesus dagiti suot ken saan a nagreklamo. Isu met la gayam nga ibaga kadatayo ti Biblia a “panunoten[tayo] ngarud a naimbag daydiay nagibtur iti nasakit a sasao dagiti managbasol”! (Heb. 12:2, 3) Iti tulong ni Jehova, siaanus a maibturantayo met ti aniaman a suot a mapasarantayo.

14. Ania dagiti masursurotayo iti kinaanus ni Abraham? (Hebreo 6:15) (Kitaen met ti ladawan.)

¹⁴ Kasano ngay no saan pay a natungpal dagiti ekspektarentayo maipapan iti panungpalan? Mabalin a ninamnama ti dadduma kadatayo nga idi pay la koma a dimteng ti panungpalan. Ket ita, madanagantayon ta baka saantayo a makita ti panungpalan bayat a sibibiagtayo. Ania ti makatulong tapno itultuloytayo ti aguray a siaanus? Kitaentayo ti ulidan ni Abraham. Idi 75 ti tawen ni Abraham ken awan pay anakna, inkari kenkuana ni Jehova: “Addanto dakkel a nasion a tumaud kenka.” (Gen. 12:1-4) Saan a nakita ni Abraham ti intero a kaitungpalan dayta a kari. Kalpasan a bimmallasiw iti Karayan Eufrates ken naguray iti 25 a tawen, nakita ni Abraham ti namilagruan a pannakaipasngay ti anakna a ni Isaac. Ket kalpasan ti 60 pay a tawen, nayanak dagiti appokona a da Esau ken Jacob. (Basaen ti Hebreo 6:15.) Ngem saan a pulos a nakita ni Abraham a nagbalin a dakkel a nasion dagiti kaputotanna ken tawidenda ti Naikari a Daga. Nupay kasta, nagbalin a nasinged a gayyem dayta a matalek a lalaki ti Namarsua kenkuana. (Sant. 2:23) Ket inton mapagungar ni Abraham, perminto la ketdi ti ragsakna inton maammuanna a nabendisionan ti amin a nasion gapu iti pammati ken panaganusna! (Gen. 22:18) Ania ti masursurotayo? Baka saantayo a dagus a makita ita  ti amin a kaitungpalan dagiti kari ni Jehova. Ngem no naanustayo a kas ken Abraham, makapagtalektayo a gunggonaannatayo ita ni Jehova ken nangnangruna inton addan ti inkarina a baro a lubong.—Mar. 10:29, 30.

15. Ania dagiti mabalin nga usigentayo bayat ti personal a panagadaltayo?

¹⁵ Naglaon ti Biblia iti adu pay nga ulidan dagiti naanus. (Sant. 5:10) Pagsayaatam no pagbalinem a proyekto iti panagadalmo ti maipapan kadagiti ulidanda. b Kas pagarigan, uray ubing pay ni David idi napili nga agbalin a sumaruno nga ari ti Israel, masapul nga aguray iti adu a tawen sakbay a maitrono kas ari. Simamatalek a nagdaydayaw ken Jehova da Simeon ken Ana bayat nga ur-urayenda ti naikari a Mesias. (Luc. 2:25, 36-38) Bayat nga ad-adalem dagita a salaysay, ammuem dagiti sungbat dagitoy a saludsod: Ania ngata ti nakatulong iti daytoy a tao tapno agbalin a naanus? Kasano a nagunggonaan iti kinaanusna? Kasanok a matulad isuna? Adda met dagiti masursurom kadagidiay saan a naanus. (1 Sam. 13:8-14) Mabalin nga isaludsodmo: ‘Apay ngata a dida nakapaganus? Ania dagiti naganabda?’

16. Ania ti dadduma a pagsayaatanna no naanustayo?

¹⁶ Panunotentayo a naimbag dagiti pagsayaatan ti kinaanus. No naanustayo, naragragsak ken mas kalmadotayo. No naanustayo, nasayaat ngarud ti epektona iti isip ken salun-attayo. No an-anusantayo ti dadduma, nasaysayaat ti relasiontayo kadakuada. Ad-adda met nga agkaykaysa ti kongregasiontayo. No adda mangkarit kadatayo, saantayo a dagus a makapungtot isu a maliklikan a kumaro ti situasion. (Sal. 37:8, ftn.; Prov. 14:29) Ngem kangrunaan iti amin, no naanustayo, tultuladentayo ti nailangitan nga Amatayo ken sumingedtayo pay ketdi kenkuana.

17. Ania ti masapul a determinasiontayo?

¹⁷ Makaay-ayo ken nagsayaat a kualidad ti kinaanus! Mabalin a saan a kanayon a nalaka ti aganus. Ngem iti tulong ni Jehova, maitultuloytayo a maparang-ay dayta a kualidad. Bayat a siaanus nga ur-urayentayo ti baro a lubong, makapagtalektayo a “ti mata ni Jehova ti mangbambantay kadagidiay agbuteng kenkuana, kadagidiay mangin-inanama iti napudno nga ayatna.” (Sal. 33:18) Determinadotayo koma amin nga itultuloy nga ikawes ti kinaanus.