Idi 1920’s, sakbay a nagkasar dagiti nagannakko, naammuanda ti kinapudno. Nayanakak idi rugrugi ti 1939. Ubingak pay idi ikuykuyogdak dagiti nagannakko kadagiti Nakristianuan a gimong idiay England ken agpaspasetakon iti Teokratiko nga Eskuelaan ti Panagministro. Agingga ita, malaglagipko pay laeng ti kaunaan a pasetko. Nagbatayak iti kahon tapno makitadak dagiti dumdumngeg. Innem idi ti tawenko ken napalalo ti nerbiosko ta nataengan amin dagiti dumdumngeg kaniak.

Immakinilia ni tatangko iti kard ti simple nga ibagak no mangasabaak. Walo ti tawenko idi damo a sisiak ti nangasaba iti maysa a balay. Permi ti ragsakko idi binasa ti bumalay ti impabasak a kard ken dagus nga inawatna ti libro a “Mapapati Coma ti Dios”! Nagtarayak a napan ken tatangko tapno iyestoriak dayta. Maragragsakanak a mangasaba ken makigimong ket nakatulong dagita tapno agserbiak ken Jehova iti amin a tiempo.

Immuneg ti panagayatko iti kinapudno iti Biblia idi nagsuskribir ni tatangko iti Pagwanawanan para kaniak. Talaga a naginteresak iti tunggal kopia a naawatko. Immuneg ti panagtalekko ken Jehova isu a nagdedikarak kenkuana.

Nagbalinkami a delegado a sangapamiliaan iti 1950 Theocracy’s Increase Assembly idiay New York. “Missionary Day” ti tema ti aldaw ti Huebes, Agosto 3. Ti nangiparang iti palawag ti bautismo iti dayta met la nga aldaw ket ni Brother Carey Barber, a nagbalin a miembro ti Bagi a Manarawidwid idi agangay. Kalpasan nga insaludsodna kadagiti kandidato iti bautismo ti dua a saludsod iti ngudo ti palawagna, timmakderak ket insungbatko, “Wen!” Nupay 11 laeng idi ti tawenko, ammok  a napateg ti inaramidko. Ngem mabutengak a mapan iti danum ta saanko pay nga ammo ti aglangoy. Kinaduanak ti angkelko iti swimming pool ken impasiguradona a saanak a maan-ano. Ket kasta ti napasamak. Nagbiit a nalpas a saan man la a nasagid dagiti sakak ti lansad ti pool. Adda dagiti kakabsat a timmulong kaniak; maysa ti nangbautisar kaniak, ken adda sabali a nangyaon kaniak. Sipud iti dayta a napateg nga aldaw, intultuloy ni Jehova a pinalinteg dagiti danak.

Idi naggraduarakon iti haiskul, kayatko ti agpayunir. Ngem pinaregtanak dagiti titserko a mangala iti nangatngato nga edukasion. Gapu iti impluensiada, nageskuelaak iti unibersidad. Idi agangay, nabigbigko a diak mapaggiddan ti agtalinaed a natibker iti kinapudno ken ti agpokus iti panageskuelak, isu a nagdesisionak a sumardeng. Inkararagko dayta ken Jehova ket sinuratak dagiti propesorko tapno ilawlawagko nga agsardengak inton malpas ti umuna a tawenko iti unibersidad. Agtalekak unay ken Jehova isu a dagus a nagpayunirak.

Idi Hulio 1957, nangrugi ti amin-tiempo a panagserbik iti ili ti Wellingborough. Kiniddawko kadagiti kakabsat iti London Bethel a mangirekomendada iti eksperiensiado a payunir a mabalin a pakikaduaak, ket ni Brother Bert Vaisey ti inrekomendada. Adu ti nasursurok kenkuana ket nakatulong ti kinagagetna tapno maaddaanak iti nasayaat nga eskediul iti panangasaba. Ti kongregasionmi ket buklen ti innem a babbaket, siak, ken ni Brother Vaisey. Gapu iti panagsaganak ken pannakipartisiparko iti amin a gimong, adu ti gundawayko a nangpatibker iti panagtalekko ken Jehova ken mangipakita iti pammatik.

Kalpasan ti ababa a tiempo a pannakaibaludko gapu ta diak kayat ti agsoldado, naam-ammok ti maysa nga special pioneer a ni Barbara. Nagkasarkami idi 1959, ken situtulokkami a mapan iti sadinoman a pakaibaonanmi. Idi damo, naibaonkami idiay Lancashire iti makin-amianan a laud nga England. Ket idi Enero 1961, naawisak nga umatender iti makabulan a Kingdom Ministry School iti London Bethel. Nakigtotak ta kalpasan dayta, naapointaranak nga agserbi iti trabaho a panagdaliasat. Iti dua a lawas, sinanaynak ti eksperiensiado a manangaywan iti sirkito iti siudad ti Birmingham, ket napalubosan ni Barbara a kumuyog kaniak. Idi kuan, nagsublikami kadagiti nakaibaonanmi a probinsia ti Lancashire ken Cheshire.

Bayat ti panagbakasionmi idi Agosto 1962, nakaawatkami iti surat manipud iti sanga nga opisina. Nairagpin iti dayta dagiti application form para iti Gilead School! Kalpasan nga inkararagmi dayta, nag-fill up-kami ken Barbara ket dagus nga impatulodmi dagita iti sanga nga opisina kas kiniddawda. Lima a bulan kalpasanna, napankamin idiay Brooklyn, New York para iti maika-38 a klase ti Gilead, a 10 a bulan idi a kurso ti teokratiko nga edukasion.

Naisuro kadakami iti Gilead ti maipapan iti Sao ti Dios, iti organisasionna, ken uray iti  panagkakabsattayo. Nasurok la idi a 20 ti tawenmi, ngem adun ti nasursuromi kadagiti kaklasemi. Pribilehiok ti inaldaw a nakipagtrabaho ken Brother Fred Rusk, a maysa kadagiti instruktormi. Ti nagsayaat a leksion nga impaganetgetna ket napateg ti kanayon a panangbalakad a siuumiso, kayatna a sawen, ti panangsigurado a ti balakad ket kanayon a naibatay iti Kasuratan. Bayat ti panageskuelami, karaman kadagiti nagpalawag ket dagiti eksperiensiado a kakabsat a kas kada Nathan Knorr, Frederick Franz, ken Karl Klein. Nagadu met ti nasursuromi nga estudiante iti kinapakumbaba ni Brother A. H. Macmillan, a nangilawlawag kadakami no kasano nga inwanwan ni Jehova ti ilina bayat ti tiempo ti pannubok manipud 1914 agingga iti nasapa a paset ti 1919!

Idi asidegen a malpas ti klasemi, imbaga ni Brother Knorr kadakami ken Barbara a maibaonkami idiay Burundi iti Africa. Dinardarasmi ti napan iti libraria ti Bethel tapno kitaenmi iti Yearbook no mano ti agibumbunannag idiay Burundi iti dayta a tiempo. Nasdaawkami ta awan ti nakitami a bilang iti dayta a pagilian! Wen, mapankami iti di pay naas-asak a teritoria, iti kontinente a bassit laeng ti ammomi maipapan iti dayta. Permi ti nerbiosmi! Ngem sipapasnek a nagkararagkami isu a nagkalma ti riknami.

Iti baro nga annongenmi, naiduma ti amin kadagiti napadasanmin—ti klima, ti kultura, ken ti lengguahe. Masapul a sursuruenmi ti French. Nagproblemakami met no sadino ti pagyananmi. Dua nga aldaw kalpasan a nakasangpetkami, binisitanakami ti maysa a kaeskuelaanmi iti Gilead a ni Harry Arnott sakbay nga agsubli idiay Zambia a datin a nakaidestinuanna. Tinulongannakami nga agbirok iti apartment, a nagbalin nga umuna a pagtaenganmi kas misionero. Ngem idi agangay, binusordakami dagiti lokal nga autoridad, nga awan a pulos ti ammoda maipapan kadagiti Saksi ni Jehova. Idi mangrugin a magustuanmi ti nakaibaonanmi, imbaga dagiti autoridad a saankami a mabalin nga agtalinaed sadiay no awan ti work permit-mi. Makapaladingit ta kapilitan a pumanawkamin ken masapul a makibagaykami iti sabali a pagilian, ti Uganda.

Gapu iti panagtalekmi ken Jehova, napukaw ti panagbutengmi a mapan idiay Uganda nga awan ti visa-mi. Adda kabsat a taga-Canada nga agserserbi  idi iti paset ti Uganda a dakkel ti panagkasapulanna. Inlawlawagna ti situasionmi iti immigration officer, isu nga inikkannakami iti sumagmamano a bulan a mangipagna iti papelesmi tapno agbalinkami a legal a residente. Dayta ti nangpaneknek a tultulongannakami ni Jehova.

Naiduma unay dagiti kasasaad iti Uganda ngem idiay Burundi. Maikaskasaban ti Pagarian iti Uganda, nupay 28 laeng ti Saksi iti intero a pagilian. Iti teritoria, adu ti makasao iti English. Ngem naamirismi idi agangay a tapno matulonganmi a rumang-ay dagiti interesado, masapul a sursuruenmi ti uray maysa kadagiti adu a katutubo a lengguahe. Rinugianmi ti mangasaba idiay Kampala. Ti lengguahe ti kaaduan nga umili ket Luganda, isu nga inkeddengmi a dayta ti sursuruenmi. Immabut iti sumagmamano a tawen sakbay a nasursuromi dayta a lengguahe, ngem nagdakkel ti naitulong dayta iti trabahomi! Ad-adda a naawatanmi dagiti naespirituan a kasapulan dagiti iyad-adalanmi iti Biblia. Kas resultana, simmingedda kadakami ken naibagada ti riknada maipapan iti panagadalda.

Maragsakankami a mangbirok kadagiti napakumbaba a tattao a mangammo iti kinapudno. Ngem naragragsakkami idi naawatmi ti sabali pay a dimi ninamnama a pribilehio—ti agserbi iti trabaho a panagdaliasat iti intero a pagilian. Iti panangiwanwan ti sangay iti Kenya, rinugianmi ti nagbiahe iti nadumaduma a lugar tapno agbirok kadagiti maitutop a pakaibaonan dagiti special pioneer. Namin-adu a napadasanmi ti nagpaiduma a kinamanagpadagus dagiti tattao a damoda ti makaam-ammo kadagiti Saksi. Pinasangbay ken insaganaandakami pay iti makan.

Napankami manen iti sabali a lugar. Manipud Kampala, dua nga aldaw a nagbiaheak iti tren a mapan idiay Mombasa a maysa a puerto iti Kenya. Kalpasanna, nagluganak iti barko nga agpa-Seychelles, maysa a grupo dagiti isla iti Indian Ocean. Idi agangay, manipud 1965 agingga iti 1972, kinaduanak ni Barbara kadagiti regular a panagbisitak idiay Seychelles. Iti dayta a tiempo, ti dua a naiputputong nga agibumbunannag ket nagbalin a grupo. Idi agangay, nagbalinen a narang-ay a kongregasion. Iti dadduma a panagbiahemi, binisitami met dagiti kakabsat idiay Eritrea, Ethiopia, ken Sudan.

Nagbiit a nagbalbaliw ti kasasaad ti politika idiay Uganda kalpasan ti kudeta. Nakarigrigat ti simmaruno a tawtawen ket nasursurok a ti kasayaatan nga aramidek ket ti panangsurot iti bilin nga ‘ited ken Cesar dagiti kukua ni Cesar.’ (Mar. 12:17) Adda idi tiempo a naibilin nga amin a ganggannaet a residente iti Uganda ket agparehistro iti presinto ti polisia a kaasitgan kadakuada. Nagtulnogkami a dagus. Sumagmamano nga aldaw kalpasanna, bayat nga agbibiahekami iti Kampala, adda dagiti secret police nga immasideg kaniak ken iti kaduak a misionero. Agkebbakebba ti barukongmi! Inakusarandakami nga espiakami kano sa impandakami iti kangrunaan a presinto ti polisia. Inlawlawagmi a mannakikappiakami a misionero. Ngem dida inkankano ti imbagami. Naaresto ken naipankami iti presinto ti polisia a kaasitgan iti pagtaengan dagiti misionero. Ti nasangpetanmi nga opisial ket daydiay makaammo a nakarehistrokamin a nasapsapa. Anian a bang-armi ta nailasinnakami isu nga imbilinna iti guardiami a wayawayaannakami!

Kadagidi nga aldaw, narigat ti kasasaad kadagiti checkpoint ti militar nangruna no dagiti  nabartek a soldado ti mangpasardeng kadakami. Ngem kada mapasamak dayta, agkararagkami ket agkalma ti riknami bayat a sitatalged a palubosandakami a lumasat. Makapaladingit ta idi 1973, napapanaw ti amin a ganggannaet a misionero iti Uganda.

Adda manen sabali a nakaibaonanmi, ti Côte d’Ivoire, West Africa. Anian a pannakaikawami ta sursuruenmi ti baro a kultura, kanayon manen nga agsaokami iti French, ken makibagaykami kadagiti misionero manipud iti nadumaduma a pagilian! Ngem nakitami manen ti panangiwanwan ni Jehova bayat a nagbiit nga inawat dagiti napakumbaba ken nasingpet a tattao ti naimbag a damag. Nakitami ken Barbara no kasano a pinalinteg ni Jehova dagiti danami.

Ngem bigla a nadayagnos nga adda kanser ni Barbara. Nupay namin-adukami a nagsublisubli iti Europe tapno agpaagas, naamirismi idi 1983 a saankamin a makapagserbi idiay Africa. Makapaupay dayta kadakami!

Kimmaro ti kanser ni Barbara bayat nga agserserbikami iti London Bethel, ket natay idi agangay. Nagsayaat ti suporta nga impakita ti pamilia ti Bethel. Adda agassawa a timmulong kaniak nga ag-adjust ken agtultuloy nga agtalek ken Jehova. Idi agangay, adda naam-ammok a commuter Bethelite nga agnagan iti Ann. Dati nga special pioneer ken ay-ayatenna unay ni Jehova. Nagkasarkami idi 1989, ket manipud idin, agserserbikamin iti London Bethel.

Manipud 1995 agingga iti 2018, naaddaanak iti pribilehio nga agserbi kas pannakabagi ti sangalubongan a hedkuarter (zone overseer idi). Dandani 60 a pagilian ti binisitami. Iti tunggal panagbisitak, nakitak a mismo no kasano a bembendisionan ni Jehova dagiti adipenna iti nadumaduma a kasasaad.

Nakasubliak idiay Africa idi 2017 gapu iti maysa kadagita a panagbisita. Siraragsak nga inyam-ammok ni Ann kadagiti kakabsat idiay Burundi. Nakitami a dua ti nakaskasdaaw nga irarang-ay iti dayta a lugar! Iti mismo a kalsada a nangasabaak idi 1964, addan nagpintas a Bethel a mangsupsuporta iti nasurok a 15,500 nga agibumbunannag.

Permi ti ragsakko idi naawatko ti listaan dagiti pagilian a bisitaek idi 2018. Karaman kadagita ti Côte d’Ivoire. Idi simmangpetkami iti Abidjan a kabeserana, panagriknak ket kaslaak la nagawid idiay balay. Idi kinitak ti telephone directory no asino ti agbalin a kaarrubami iti guest room ti Bethel, nakitak ti apelyido a Sossou. Nalagipko a nagserbi idi isuna kas city overseer idi addaak idiay Abidjan. Ngem nagkamaliak. Sabali daytan a Sossou—ti gayamen anakna.

Kanayon a tungpalen ni Jehova ti karina. Uray no nagadu ti problema, nasursurok a no agtalektayo ken Jehova, talaga a palintegenna dagiti danatayo. Segseggaanmi a suroten ti awan patinggana a dana a nalawlawagto pay idiay baro a lubong.—Prov. 4:18.