Nalaingka Kadi iti “Nasin-aw a Pagsasao”?

I-PLAY

Nalaingka Kadi iti “Nasin-aw a Pagsasao”?

“Itdekto kadagiti ili ti panagbalbaliw nga agturong iti nasin-aw a pagsasao, tapno isuda amin umawagda iti nagan ni Jehova.”—SOF. 3:9.

1. Ania a nagsayaat nga abilidad ti insagut kadatayo ti Dios?

TI ABILIDAD ti tao nga agsao ket saan a nagtaud kenkuana met laeng no di ket iti Namarsua kenkuana a ni Jehova a Dios. (Ex. 4:11, 12) Malaksid iti abilidad nga agsao, ti umuna a tao a ni Adan ket impaayan met ti Dios iti abilidad a mangputar iti baro a sasao tapno lumawa ti bokabulariona. (Gen. 2:19, 20, 23) Anian a nagsayaat nga abilidad! Babaen dayta, dagiti tattao ket mabalin pay ketdi a makikomunikar iti nailangitan nga Amada ken maitan-okda ti nadayag a naganna.

2. Apay a saanen a maymaysa ti lenguahe dagiti tattao?

²Bayat ti immuna a 17 a siglo ti sangatauan, maymaysa ti pagsasao wenno lenguahe ti amin a tattao, nga addaanda iti “maymaysa a pakabuklan ti sasao.” (Gen. 11:1) Ngem nagbalbaliw dayta gapu iti iyaalsa idi kaaldawan ni Nimrod. Maikontra kadagiti bilin ni Jehova, dagiti nasukir a tattao ket napanda nagnaed iti lugar a naawagan idi agangay iti Babel gapu ta determinadoda nga agtalinaed iti maymaysa a lugar. Nangrugida a mangibangon iti nagdakkel a torre, saan a tapno ipadayagda ni Jehova, no di ket tapno ‘mangaramidda iti agdindinamag a nagan’ maipaay iti bagbagida. Gapuna, riniribuk ni Jehova ti orihinal a pagsasao dagidi a rebelde ket pinagdudumana ti lenguaheda isu a naiwarasda iti intero a daga.—Basaen ti Genesis 11:4-8.

3. Ania ti napasamak idi riniribuk ni Jehova ti pagsasao dagiti rebelde idiay Babel?

³Rinibu itan ti lenguahe ditoy lubong. Adda dagiti mangibaga nga agdagup dayta iti nasurok nga 6,800. Tunggal maysa kadagita a lenguahe ket agkalikagum iti naiduma a wagas ti panagpanunot. Agparang ngarud nga idi riniribuk ni Jehova a Dios ti pagsasao dagidi a rebelde, interamente nga inikkatna iti lagipda ti dati a maymaysa a lenguaheda. Saanna laeng nga intukit kadagiti panunotda dagiti baro a bokabulario no di ket binaliwanna pay dagiti wagas ti panagpanunotda isu a nakapataudda kadagiti baro a gramatika. Di ngarud pakasdaawan a ti lugar a nagsaadan dayta a torre ket naawagan idi agangay iti Babel a ti kayuloganna ket pannakariribuk! (Gen. 11:9) Makapainteres ta ti laeng Biblia ti naan-anay a makailawlawag no apay nga agduduma itan dagiti lenguahe.

Maysa a Baro, Nasin-aw a Pagsasao

4. Ania ti impadto ni Jehova a mapasamak iti kaaldawantayo?

⁴Makapainteres unay ti salaysay ti Biblia maipapan iti ibaballaet ti Dios iti Babel ngem ad-adda pay a makapainteres ken napatpateg ti napasamak iti kaaldawantayo. Babaen ken propetana a Sofonias, impadto ni Jehova: “Iti daytan itdekto kadagiti ili ti panagbalbaliw nga agturong iti nasin-aw a pagsasao, tapno isuda amin umawagda iti nagan ni Jehova, tapno agserbida kenkuana iti abagan-abaga.” (Sof. 3:9) Ania dayta a “nasin-aw a pagsasao,” ken kasanotayo nga agbalin a nalaing iti dayta?

5. Ania ti nasin-aw a pagsasao, ken ania dagiti resulta dayta a panagbalbaliw ti pagsasao?

⁵Ti nasin-aw a pagsasao ket isu ti kinapudno maipapan ken Jehova a Dios ken iti pangpanggepna a masarakan iti Biblia a Saona. Iraman dayta a “pagsasao” ti umiso a pannakaawat iti kinapudno maipapan iti Pagarian ti Dios ken no kasano a dayta a Pagarian santipikarenna ti nagan ni Jehova, alangonenna ti kinasoberano ti Dios, ken mangyeg kadagiti manayon a bendision iti matalek a sangatauan. Ania dagiti resulta dayta a panagbalbaliw ti pagsasao? Naibaga kadatayo a dagiti tattao “umawagda iti nagan ni Jehova” ken “agserbida kenkuana iti abagan-abaga.” Saan a kas kadagiti napasamak iti Babel, dayta a panagbalbaliw nga agturong iti nasin-aw a pagsasao ket nagresulta iti pannakaidaydayaw ti nagan ni Jehova ken panagkaykaysa ti ilina.

Panangadal iti Nasin-aw a Pagsasao

6, 7. (a) Ania ti ramanen ti panangadal iti baro a pagsasao, ken kasano a mayaplikar dayta iti panangadal iti nasin-aw a pagsasao? (b) Ania ti usigentayo ita?

⁶No kayat ti maysa nga adalen ti sabali a lenguahe, saanna laeng a basta imemoria dagiti baro a sasao. Ti panagadal iti baro a lenguahe ket ramanenna ti panagadal iti baro a panagpampanunot wenno baro a wagas ti panagpanunot. Ti lohika ken panagangaw iti maysa a lenguahe ket mabalin a naiduma iti sabali a lenguahe. Tapno maibalikas dagiti baro nga uni, kasapulan ti naiduma a panangusar kadagiti paset ti bagi a maus-usar iti panagsao, a kas iti dila. Umasping met iti dayta no rugiantayo nga adalen ti nasin-aw a pagsasao ti kinapudno iti Biblia. Ad-adu pay ti kasapulan ngem iti basta panangadal laeng iti sumagmamano a pamunganayan a pannursuro ti Biblia. Ti panagbalin a nalaing iti dayta a pagsasao ket ramanenna ti panangpasayaat ken panangpabaro iti panunottayo.—Basaen ti Roma 12:2; Efeso 4:23.

⁷Ania ti makatulong kadatayo tapno agpadpada a matarusantayo ti nasin-aw a pagsasao ken agbalintayo a nalaing nga agsao iti dayta? Kas iti panangadal iti aniaman a pagsasao, adda sumagmamano a kangrunaan a taktika a makatulong tapno agbalintayo a nalaing iti pagsasao iti kinapudno a sagudayen ti Biblia. Usigentayo ti sumagmamano kadagiti kangrunaan nga addang iti panagadal dagiti tattao iti sabali a lenguahe ket kitaentayo no kasano a makatulong kadatayo dagita nga addang tapno maadaltayo daytoy baro a piguratibo a pagsasao.

No Kasano ti Agbalin a Nalaing iti Nasin-aw a Pagsasao

8, 9. Ania ti masapul nga aramidentayo no kayattayo a maadal ti nasin-aw a pagsasao, ken apay a nakapatpateg dayta?

⁸Agimdengtayo a naimbag. Iti damo, ti baro a pagsasao ket kasla imposible a maawatan ti maysa a tao no dina pay pulos nangnangngeg dayta. (Isa. 33:19) Ngem bayat a masursurona ti agimdeng a naimbag, addan dagiti matarusanna a saggaysa a sasao ken mangrugin a mailasinna dagiti wagas ti panagsao. Iti umasping a pamay-an, naibalakad kadatayo: “Ti bambanag a nangngegtayo nasken nga ipaayantayo iti panangipangag nga ad-adda ngem iti gagangay, tapno saantayo a pulos mayayus.” (Heb. 2:1) Namin-adu nga imbalakad ni Jesus kadagiti pasurotna: “Ti addaan kadagiti lapayag agimdeng koma.” (Mat. 11:15; 13:43; Mar. 4:23; Luc. 14:35) Wen, nasken nga ‘imdengan ken alaentayo ti kababagas’ ti maibagbaga kadatayo tapno rumang-ay ti pannakaawattayo iti nasin-aw a pagsasao.—Mat. 15:10; Mar. 7:14.

⁹Ti panagimdeng ket kalikagumanna ti panangipamaysa iti panunot, ngem talaga a makagunggona ti panangikagumaan a mangaramid iti dayta. (Luc. 8:18) No addatayo kadagiti Nakristianuan a gimong, naipamaysa kadi ti atensiontayo iti maipalpalawag wenno adda pakasingaantayo? Nakapatpateg nga ikagumaantayo ti agimdeng a naimbag iti maipalpalawag kadatayo. Ta no saan, posible nga agbalintayo a talaga a ngelngel iti panagdengngegtayo.—Heb. 5:11.

10, 11. (a) Malaksid iti panagimdeng a naimbag, ania pay ti ramanen ti panangadal iti baro a pagsasao? (b) Kasano a mayaplikar dayta iti panangadal iti nasin-aw a pagsasao?

¹⁰Tuladentayo dagiti nalaing iti dayta a pagsasao. Dagiti estudiante iti baro a lenguahe ket maparparegta a saanda laeng nga umimdeng a naimbag no di ket ikagumaanda a tuladen ti panagibalikas ken ti wagas ti panagsao dagiti nalaing iti dayta. Daytoy ti tumulong kadakuada tapno saanda a maaddaan iti naiduma unay a bengngat a mabalin a manglapped iti panangikagumaanda a makikomunikar. Umasping iti dayta, nasken nga agsursurotayo kadagidiay nalaing iti “arte ti panangisuro” iti baro a pagsasao. (2 Tim. 4:2) Agpatulongkayo kadakuada. Situtulok nga awatenyo ti panangilinteg no makaaramidkayo kadagiti biddut.—Basaen ti Hebreo 12:5, 6, 11.

¹¹Malaksid iti panamati ken panangisuro iti kinapudno, ti panagsao iti nasin-aw a pagsasao ket ramanenna met ti panangitunos iti konduktatayo kadagiti linteg ken prinsipio ti Dios. Matulongantayo a mangaramid iti dayta no paliiwen ken tuladentayo ti kondukta ti sabsabali. Ramanen dayta ti panangtuladtayo iti pammati ken regtada. Ramanenna pay ti panangtuladtayo iti intero a wagas ti panagbiag ni Jesus. (1 Cor. 11:1; Heb. 12:2; 13:7) No itultuloytayo nga aramiden dayta, agkaykaysa ti ili ti Dios, nga arigna a maymaysa ti bengngattayo a mangisao iti nasin-aw a pagsasao.—1 Cor. 4:16, 17.

12. Kasano a nainaig ti panagimemoria no iti panangadal iti baro a pagsasao?

¹²Imemoriatayo. Adu ti masapul a kabesaduen dagiti agad-adal iti lenguahe. Ramanen daytoy dagiti baro a bokabulario ken pannao. Kadatayo a Kristiano, mabalin a makatulong unay ti panagimemoria tapno agbalintayo a nalaing iti nasin-aw a pagsasao. Sigurado a makatulong kadatayo no kabesaduentayo ti nagnagan dagiti libro ti Biblia sigun iti panagsasarunoda. Adda dadduma a pinagbalinda a kalat ti panangikabesa iti linaon dagiti teksto ti Biblia wenno iti pakasarakan kadagiti teksto a maipapan iti nagduduma a napateg a topiko. Napaneknekan ti dadduma a makagunggona ti panangimemoria kadagiti kanta ti Pagarian, ti nagnagan dagiti tribu ti Israel ken ti 12 nga apostol, ken dagiti galad a mangbukel iti bunga ti espiritu. Kadagiti nagkauna a tiempo, dagiti salmo ket inkabesa ti adu nga Israelita. Iti kaaldawantayo, inkabesa ti maysa a barito ti sasao ti nasurok a 80 a bersikulo ti Biblia idi agtawen laeng iti innem. Mabalintay met kadi ti rumang-ay iti daytoy a napateg a paglaingan?

13. Apay a nakapatpateg ti panangulit?

¹³Ti panangulit ket makatulong iti panagimemoria, isu a ti maulit-ulit a palagip ket napateg met a paset ti Nakristianuan nga edukasiontayo. Kinuna ni apostol Pedro: “Madadaanak a kanayon a mangipalagip kadakayo kadagitoy a banag, nupay ammoyo ida ken sititibker a naipasdek iti kinapudno nga adda kadakayo.” (2 Ped. 1:12) Apay a kasapulantayo dagiti palagip? Gapu ta paunegenda ti pannakaawattayo, palawaenda ti panagpampanunottayo, ken pabilgenda ti determinasiontayo nga agtulnog ken Jehova. (Sal. 119:129) Ti kanayon a panangrepasotayo kadagiti pagalagadan ken prinsipio ti Dios ket makatulong kadatayo a mangsukimat a naimbag iti bagbagitayo ken mangsumra iti pagannayasan nga agbalin a “manglipat a managdengngeg.” (Sant. 1:22-25) No manmanotayo a palagipan ti bagitayo maipapan iti kinapudno, dagiti sabali a banag ti mangimpluensia iti pusotayo isu a mabalin a saantayton a nalaing iti nasin-aw a pagsasao.

14. Ania ti makatulong kadatayo no ad-adalentayo ti nasin-aw a pagsasao?

¹⁴Agbasatayo iti napigsa. (Apoc. 1:3) Adda dagiti estudiante a siuulimek a mangadal iti baro a lenguahe a bukbukodda. Saan a dayta ti kaepektibuan a pamay-an. Iti panangadal iti nasin-aw a pagsasao, mabalin nga adda met dagiti gundaway a nasken nga agbasatayo “iti nababa a timek” tapno ad-adda a maipamaysatayo ti atensiontayo. (Basaen ti Salmo 1:1, 2.) No aramidentayo dayta, ad-adda a sumagepsep iti panunottayo ti basbasaentayo. Iti Hebreo, ti sasao nga “agbasa iti nababa a timek” ket nainaig unay iti panagmennamenna. No kasano a kasapulan a ngalngalentayo ti taraon tapno naan-anay a mabenepisiarantayo iti dayta, kasapulan ti panagmennamenna tapno maawatantayo a naimbag ti basbasaentayo. Iwaywayaantayo kadi ti panangmennamenna iti ad-adalentayo? Kalpasan ti panagbasatayo iti Biblia, nasken nga utobentayo a naimbag ti nabasatayo.

15. Kasanotay nga adalen ti “gramatika” ti nasin-aw a pagsasao?

¹⁵Usigentayo ti gramatika. Napateg met nga iwayaantayo nga adalen ti gramatika wenno ti pagannurotan ken pamay-an a pannakaputar ti sasao iti baro a lenguahe nga ad-adalentayo. Babaen dayta, maawatantayo ti pakabuklan ti lenguahe ket iti kasta, siuumiso ti panangisaotayo iti dayta. No kasano a ti lenguahe ket addaan iti pagtuladan iti panangyebkas kadagiti sasao, ti nasin-aw a pagsasao ti Nainkasuratan a kinapudno ket addaan iti “pagtuladan iti makapasalun-at a sasao.” (2 Tim. 1:13) Nasken a surotentayo dayta a “pagtuladan.”

16. Ania a pagannayasan ti nasken a parmekentayo, ken kasanotayo a maaramid dayta?

¹⁶Itultuloytayo ti rumang-ay. No ti maysa ket umdasen ti naadalna iti baro a lenguahe ket kabaelannan ti makipatang babaen iti dayta, nalabit nga isardengnan ti panagadalna. Mabalin a kasta met ti tumaud a parikut kadagidiay agsasao iti nasin-aw a pagsasao. (Basaen ti Hebreo 5:11-14.) Ania ti tumulong kadatayo a mangparmek iti dayta a pagannayasan? Sidadaan koma a pagreggetantayo nga itultuloy nga adalen dayta a lenguahe. “Ita ta binaybay-antayon ti pagdamdamuan a doktrina maipapan iti Kristo, agreggettayo koma a rumang-ay iti kinanataengan, saan a mangisasaad manen iti pamuon, kayatna a sawen, ti panagbabawi kadagiti natay nga aramid, ken pammati iti Dios, ti sursuro maipapan kadagiti pammautisar ken ti panangipatay kadagiti ima, ti panagungar dagiti natay ken agnanayon a pannakaukom.”—Heb. 6:1, 2.

17. Apay a napateg nga iyugalitayo ti regular a panagadal? Iyilustrar.

¹⁷Mangitudingtayo kadagiti masnup nga oras ti panagadal. Dagiti ababa a panagadal a regular a maar-aramid ket nasaysayaat ngem dagiti napaut a panagadal a sagpaminsan laeng a maaramid. Agadalka kadagiti oras a naganaygayka ken saanka a nalaka a masinga. Ti panagadal iti baro a lenguahe ket umasping iti panagaramid iti desdes iti bakir. No sansanem ti magna iti desdes, agbalin a nalaklaka ti pannagna iti dayta. No nabayag a saan a mapagpagnaan ti desdes, agbalin a nasamek dayta inton agangay. Napateg ngarud ti kinapinget ken panagtultuloy! (Dan. 6:16, 20) “Agtalinaedkayo a siririing buyogen ti isuamin a kinatibker” no iti panagsao iti nasin-aw a pagsasao ti kinapudno iti Biblia, ken kanayon nga agkararagkayo tapno maaramidyo dayta.—Efe. 6:18.

18. Apay a rumbeng a sawentayo ti nasin-aw a pagsasao iti amin a gundaway?

¹⁸Usarentayo a kanayon dayta! Dadduma nga agad-adal iti baro a lenguahe ket mabalin a bumdengda a mangusar iti dayta gapu ta mabain wenno maamakda nga agkamali. Dayta ti manglapped kadakuada a rumang-ay. Napateg ti panagensayo iti panagadal iti baro a pagsasao. No ti baro a lenguahe ket kanayon nga usaren ti estudiante, agbalin a nasaysayud ti panagsaona iti dayta. Masapul met a sawentayo ti nasin-aw a pagsasao iti amin a gundaway. “Buyogen ti puso watwaten ti maysa ti pammati maipaay iti kinalinteg, ngem buyogen iti ngiwat mangaramid ti maysa iti publiko a panangideklara maipaay iti pannakaisalakan.” (Roma 10:10) Ti “publiko a panangideklara” ket saantayo laeng nga aramiden no agpabautisartayo. Aramidentayo met dayta no isarsaritatayo ti maipapan ken Jehova iti tunggal gundaway, agraman no makipasettayo iti ministerio. (Mat. 28:19, 20; Heb. 13:15) Babaen kadagiti Nakristianuan a gimongtayo, makaaramidtayo kadagiti nalawag ken ababa nga ebkas ti nasin-aw a pagsasao.—Basaen ti Hebreo 10:23-25.

Sangsangkamaysa a Sawentayo ti Nasin-aw a Pagsasao Agpaay a Pakaidayawan ni Jehova

19, 20. (a) Ania ti nakaskasdaaw a maar-aramidan dagiti Saksi ni Jehova iti kaaldawantayo? (b) Ania ti determinasionmo?

¹⁹Nakaragragsaktayo la ketdi no addatayo idi idiay Jerusalem iti agsapa ti Domingo, Sivan 6, tawen 33 K.P.! Sakbay la unay ti alas nuebe ti bigat, dagidiay nagtataripnong iti makinngato a siled ket simimilagro a “nangrugida nga agsao iti nagduduma a pagsasao.” (Ara. 2:4) Dagiti adipen ti Dios ita ket awanan iti kasta a sagut ti Dios. (1 Cor. 13:8) Nupay kasta, ipakpakaammo dagiti Saksi ni Jehova ti naimbag a damag ti Pagarian iti nasurok nga 430 a nagduduma a pagsasao.

²⁰Anian a yamantayo ta nupay agduduma ti lenguahetayo, sangsangkamaysa a sasawentayo ti nasin-aw a pagsasao ti kinapudno iti Biblia! No an-anagen, kasungani dayta ti napasamak idiay Babel. Ti ili ni Jehova ket agdaydayawda kenkuana a kasla ket maymaysa ti pagsasaoda. (1 Cor. 1:10) Sapay koma ta determinadotayo nga agserbi nga “abagan-abaga” kadagiti kakabsattayo iti intero a lubong bayat nga ad-adalentayo ti agbalin a nalalaing iti dayta a maymaysa a pagsasao, agpaay a pakaidayawan ti nailangitan nga Amatayo a ni Jehova.—Basaen ti Salmo 150:1-6.

Ania ti Sungbatyo?

• Ania ti nasin-aw a pagsasao?

• Ania ti ramanen ti panagsaotayo iti nasin-aw a pagsasao?

• Ania ti tumulong kadatayo nga agbalin a nalaing iti nasin-aw a pagsasao?

[Salsaludsod]

[Kahon iti panid 23]

Tapno Lumaingtayo iti Nasin-aw a Pagsasao

◆ agimdengtayo a naimbag.

Luc. 8:18; Heb. 2:1

◆ tuladentayo dagiti nalaing iti dayta a pagsasao.

1 Cor. 11:1; Heb. 13:7

◆ imemoria ken ulit-ulitentayo.