1, 2. Apay a kasapulan a masalakniban ti kaputotan ti babai?

TI UMUNA a padto a nairekord iti Biblia ket nakapatpateg iti pannakaitungpal ti panggep ni Jehova. Idi inaramid ti pudno a Dios ti kari idiay Eden, kinunana: “Mangikabilakto ti panagginnura iti nagbaetanyo [ni Satanas] ken iti babai ken iti nagbaetan ti bin-im ken ti bin-ina.” Kasanonto kakaro dayta a panagginnura? Kuna ni Jehova a ti kaputotan ti babai ‘dunorennanto ti ulo [ni Satanas] ket isu dunorennanto ti mukod’ ti kaputotan ti babai. (Gen. 3:15) Nakaro dayta a panagginnura ta aramiden ni Satanas ti amin a pamuspusan tapno maikisapna ti kaputotan ti babai.

² Dayta ti makagapu nga inkararag ti salmista mainaig iti ili a pinili ti Dios: “Adtoy! dagiti mismo a kabusormo agderderraawda; ket dagidiay mismo a nakaro ti pananggurada kenka intangadda ti uloda. Maibusor iti ilim sisisikap nga itultuloyda ti kompidensial a saritaanda; ket agkukumplotda maibusor kadagidiay intalimengmo. Kinunada: ‘Umaykayo ket punasentayo ida kas maysa a nasion.’” (Sal. 83:2-4) Masapul a masalakniban ti linia a pagtaudan ti kaputotan ti babai tapno saan a matalipupos ken mamulitan. Tapno maibanag daytoy ken maitungpal ti panggep ni Jehova, nangaramid iti dadduma pay a legal a katulagan.

3, 4. (a) Kaano a nangrugi ti Linteg ti tulag, ken ania ti inanamongan ti nasion ti Israel nga aramiden? (b) Kasano a nagserbi kas salaknib ti Linteg ti tulag?

³ Idi nagbalinen a minilion ti kaputotan da Abraham, Isaac, ken Jacob, pinagbalin ida ni Jehova kas maysa a nasion—ti nasion ti nagkauna nga Israel. Babaen ken Moises, nangaramid ni Jehova iti naisangsangayan a tulag iti dayta a nasion ket immanamong ti nasion ti Israel nga agtulnogda iti dayta. Kuna ti Biblia: “Innalana [ni Moises] ti libro ti tulag ket binasana kadagiti lapayag dagiti umili. Kalpasanna kinunada: ‘Situtulokkami a mangaramid ken agtulnog iti isuamin a sinao ni Jehova.’ Gapuna innala ni Moises ti dara [ti naisakripisio a toro] ket inwarsina kadagiti umili ket kinunana: ‘Adtoy ti dara ti tulag a pinatalgedan kadakayo ni Jehova no maipapan kadagitoy amin a sasao.’”—Ex. 24:3-8.

⁴ Nangrugi ti Linteg ti tulag idiay Bantay Sinai idi 1513 B.C.E. Babaen iti dayta a tulag, nagbalin ti nagkauna a nasion ti Israel kas nasion a pinili ti Dios. Ni Jehova ti nagbalin nga ‘Ukomda, Manangted-paglinteganda, ken Arida.’ (Isa. 33:22) Ipakita ti nairekord a pakasaritaan ti Israel no ania ti resulta ti panagtulnog ken ti di panangtungpal kadagiti nalinteg a pagalagadan ni Jehova. Gapu ta imparit ti Linteg ti pannakiasawa kadagiti pagano ken panagdaydayaw kadagiti palso a didios, nagserbi dayta kas salaknib tapno saan a mamulitan ti kaputotan nga agtaud iti linia ni Abraham.—Ex. 20:4-6; 34:12-16.

5. (a) Ania nga oportunidad ti impaay ti Linteg ti tulag para iti Israel? (b) Apay a linaksid ti Dios ti Israel?

⁵ Iti sidong ti Linteg ti tulag, adda dagiti papadi a madutokan nga agserbi iti Israel. Dagita a papadi irepresentarda ti sabali pay a grupo ti papadi nga agserbinto iti nasaysayaat a pamay-an iti masanguanan. (Heb. 7:11; 10:1) Kinapudnona, babaen iti Linteg ti tulag, naaddaan ti nasion ti Israel iti naisangsangayan nga oportunidad ken pribilehio nga agbalin a “pagarian ti papadi” no la ket ta agtulnogda kadagiti linteg ni Jehova. (Basaen ti Exodo 19:5, 6.) Ngem saan a nagtulnog ti Israel. Dida inawat ti Mesias, ti kangrunaan a paset ti kaputotan ni Abraham. Kas resultana, linaksid ida ti Dios.

6. Ania ti naibanag ti Linteg?

⁶ Gapu ta saanda a nagtalinaed a matalek ken Jehova, ti nasion ti Israel ket saan a nagbalin a pagarian ti papadi. Ngem dina kaipapanan a saan a naibanag ti Linteg ti panggepna. Nabukel ti Linteg tapno masalakniban ti linia a pagtaudan ti Mesias ken tapno mailasin isuna dagiti tattao. Idi nagparang ken nabigbigda ti Kristo, naitungpalen ti panggep ti Linteg. Kuna ti Biblia: “Ni Kristo ti panungpalan ti Linteg.” (Roma  10:4) Ngem mabalin a maisaludsodtayo: Siasino ngarud dagiti addaan iti oportunidad nga agbalin a pagarian ti papadi? Nangipaay ni Jehova a Dios iti sabali pay a legal a katulagan tapno mabukel ti maysa a baro a nasion.

7. Ania ti impakpakauna ni Jehova babaen ken Jeremias?

⁷ Mabayag pay sakbay nga agpatingga ti Linteg ti tulag, impakpakaunan ni Jehova babaen ken propeta Jeremias a mangaramidto iti “baro a tulag” iti nasion ti Israel. (Basaen ti Jeremias 31:31-33.) Naiduma dayta iti Linteg ti tulag gapu ta saanna a kalikaguman dagiti maidaton nga animal tapno mapakawan dagiti basol. Kasano a kasta?

8, 9. (a) Ania ti naibanag ti naiparukpok a dara ni Jesus? (b) Ania nga oportunidad ti naipaay kadagiti karaman iti baro a tulag? (Kitaen ti ladawan iti rugi ti artikulo.)

⁸ Sumagmamano a siglo kalpasanna, inrugi ni Jesus ti Pangrabii ti Apo idi Nisan 14, 33 C.E. Maipapan iti kopa ti arak, kinuna ni Jesus kadagiti 11 a matalek nga apostolna: “Daytoy a kopa kaipapananna ti baro a tulag babaen ti bileg ti darak, a maiparukpok maigapu kadakayo.” (Luc. 22:20) Sigun iti salaysay ni Mateo, kinuna ni Jesus: “Daytoy kaipapananna ti bukodko a ‘dara ti tulag,’ a maiparukpok maigapu iti adu maipaay iti pannakapakawan dagiti basol.”—Mat. 26:27, 28.

⁹ Ti naiparukpok a dara ni Jesus ti nangpatalged iti baro a tulag. Gapu iti dayta, nagbalin met a posible ti agnanayon a pannakapakawan dagiti basol. Saan a karaman ni Jesus iti baro a tulag. Saanna a kasapulan ti pammakawan gapu ta awan ti basolna. Ngem mabalin nga usaren ti Dios ti pateg ti naiparukpok a dara ni Jesus agpaay kadagiti kaputotan ni Adan. Mabalinna met nga amponen kas ‘annakna’ ti dadduma a matalek a tattao babaen ti panangpulotna kadakuada iti nasantuan nga espiritu. (Basaen ti Roma 8:14-17.) Yantangay ibilang ida ti Dios kas awanan basol, nagbalinda a kas ken Jesus, ti awanan basol nga Anak ti Dios. Dagitoy a napulotan ti agbalin a “makipagtawid ken Kristo” ken addaanda iti gundaway nga agbalin a “pagarian ti papadi.” Daytoy a pribilehio ti napukaw ti nasion ti Israel. Maipapan kadagiti “makipagtawid ken Kristo,” kinuna ni apostol Pedro: “Dakayo ket ‘maysa a napili a puli, maysa a naarian a kinapadi, maysa a nasantuan a nasion, maysa nga ili nga agpaay a naisangsangayan a sanikua, tapno ideklarayo a sisasaknap dagiti kinatan-ok’ daydiay nangayab kadakayo manipud iti kinasipnget nga agturong iti nakaskasdaaw a lawagna.” (1 Ped. 2:9) Talaga a nakapatpateg ti baro a tulag! Gapu iti dayta, naipaayan dagiti adalan ni Jesus iti oportunidad nga agbalin a segundario a paset ti kaputotan ni Abraham.

10. Kaano a nangrugi ti baro a tulag, ken apay nga idi laeng?

¹⁰ Kaano a nangrugi ti baro a tulag? Saan nga idi dinakamat dayta ni Jesus iti maudi a rabiina ditoy daga. Apay? Ngamin, masapul a maiparukpok pay nga umuna ti dara ni Jesus ken maidatag ti pategna ken Jehova idiay langit. Kasta met, kasapulan pay a maiparukpok ti nasantuan nga espiritu kadagidiay “makipagtawid ken Kristo.” Gapuna, nangrugi ti baro a tulag idi Pentecostes 33 C.E. idi napulotan iti nasantuan nga espiritu dagiti matalek nga adalan ni Jesus.

11. Kasano a nakatulong ti baro a tulag tapno agbalin dagiti Judio ken Gentil a paset ti naespirituan nga Israel? Mano dagiti karaman iti baro a tulag?

¹¹ Nupay arigna “nagpaso” ti Linteg ti tulag idi impalgak ni Jehova babaen ken Jeremias a mangaramidto iti baro a tulag iti  Israel, sa laeng nagpatingga dayta idi nangrugi ti baro a tulag. (Heb. 8:13) Babaen ti baro a tulag, agpada a naipaayan dagiti Judio ken dagiti di nakugit a Gentil iti oportunidad a makipagtawid iti Pagarian ti Dios, gapu ta ‘ti pannakakugitda isu ti pannakakugit ti puso babaen ti espiritu, ket saan a babaen ti naisurat a kodigo.’ (Roma 2:29) Ikabil ti Dios dagiti lintegna iti ‘panunotda, ken isuratna dagita iti pusoda.’ (Heb. 8:10) Ti bilang dagidiay karaman iti baro a tulag ket 144,000. Isuda ti mangbukel iti baro a nasion, ti “Israel ti Dios” wenno ti naespirituan nga Israel.—Gal. 6:16; Apoc. 14:1, 4.

12. Ania dagiti nagdumaan ti Linteg ti tulag ken ti baro a tulag?

¹² Ania dagiti nagdumaan ti Linteg ti tulag ken ti baro a tulag? Ti karaman iti Linteg ti tulag ket ni Jehova ken ti nagkauna a nasion ti Israel, idinto ta ti karaman iti baro a tulag ket ni Jehova ken ti naespirituan nga Israel. Ni Moises ti manangibabaet iti Linteg ti tulag, ket ni Jesus met ti Manangibabaet iti baro a tulag. Ti nangpatalged iti Linteg ti tulag ket dara ti animal, idinto ta dara ni Jesus ti nangpatalged iti baro a tulag. Iti sidong ti Linteg ti tulag, ni Moises ti lider ti nasion ti Israel. Ni Jesus met, kas Ulo ti kongregasion, ti Lider dagiti karaman iti baro a tulag.—Efe. 1:22.

13, 14. (a) Kasano a ti baro a tulag ket nainaig iti Pagarian? (b) Ania ti kasapulan ti naespirituan nga Israel tapno mabalinda ti makipagturay ken Kristo idiay langit?

¹³ Kasano a nainaig ti baro a tulag iti Pagarian ti Dios? Nangpataud daytoy a tulag iti maysa a nasantuan a nasion nga addaan iti oportunidad nga agbalin nga ar-ari ken papadi iti nailangitan a Pagarian. Dayta a nasion ket isu ti segundario a paset ti kaputotan ni Abraham. (Gal. 3:29) Ti ngarud baro a tulag patalgedanna a matungpalto ti tulag ken Abraham.

¹⁴ Ti baro a tulag ti nangpataud iti naespirituan nga Israel ken dayta met ti nangpatalged kadakuada a ‘makipagtawidda ken Kristo.’ Ngem kasano a posible a makipagturay ken Jesus dagiti napulotan kas ar-ari ken papadi idiay langit? Kasapulan ti sabali pay a legal a katulagan tapno maibanag dayta.

15. Ania a tulag ti inaramid ni Jesus kadagiti matalek nga apostolna?

¹⁵ Kalpasan nga inrugi ni Jesus ti Pangrabii ti Apo, nangaramid iti maysa a tulag kadagiti matalek nga adalanna. Maaw-awagan dayta iti tulag ti Pagarian. (Basaen ti Lucas 22:28-30.) Saan a kas iti dadduma a tulag, saan a karaman ni Jehova iti daytoy a tulag. Imbes ketdi, tulag daytoy iti nagbaetan ni Jesus ken dagiti napulotan a pasurotna. Idi kinuna ni Jesus: “Kas iti panangaramid ni Amak iti maysa a tulag kaniak,” mabalin a tuktukoyenna ti tulag nga inaramid ni Jehova kenkuana nga agbalin a “padi iti agnanayon maitunos iti kasasaad ni Melquisedec.”—Heb. 5:5, 6.

16. Ania a pribilehio ti naipaay kadagiti napulotan a Kristiano gapu iti tulag ti Pagarian?

¹⁶ Nagtalinaed ken Jesus dagiti 11 a matalek nga apostolna bayat dagiti pannakasuotna. Impasigurado kadakuada ti tulag ti Pagarian a makikaduadanto ken Jesus idiay langit ken agtugawdanto kadagiti trono kas ar-ari ken papadi. Ngem saan laeng a dagiti 11 nga apostol ti naaddaan iti kasta a pribilehio. Idi nagparang ni Jesus ken apostol Juan iti maysa a sirmata, kinunana: “Iti daydiay agballigi ipaluboskonto a makikatugaw kaniak iti tronok, kas iti mismo a panagballigik ken pannakikatugawko iti Amak iti tronona.” (Apoc. 3:21) No kasta, naaramid ti tulag ti Pagarian agpaay iti 144,000 a napulotan a Kristiano. (Apoc. 5: 9, 10; 7:4) Daytoy a tulag ti legal a nakaibatayan ti pannakipagturayda ken Kristo idiay langit. Mayarig dayta iti maysa a nobia a napili a makiasawa iti ari. Kalpasan ti kasarda, mabalinnanton ti makipagturay iti ari. Kinapudnona, dakamaten ti Biblia dagiti napulotan a Kristiano kas “nobia” ni Kristo ken “nadalus a birhen” a naitulag a mayasawa kenkuana.—Apoc. 19:7, 8; 21:9; 2 Cor. 11:2.

17, 18. (a) Ilawlawag iti ababa dagiti inusigtayo nga innem a tulag a nainaig iti Pagarian. (b) Ania ti panggapuantayo a maaddaan iti natibker a pammati iti Pagarian?

¹⁷ Dagiti tulag nga inusigtayo kadagitoy a dua nga artikulo ket adda pakainaiganda iti maysa wenno ad-adu pay nga aspeto ti Pagarian. (Kitaen ti tsart a “No Kasano nga Itungpal ti Dios ti Panggepna” iti napalabas nga artikulo.) Daytoy a kinapudno ti mangipaganetget a ti Pagarian ket sititibker a naibatay kadagiti legal a katulagan. Naan-anay ngarud a makapagtalektayo iti Mesianiko a Pagarian kas instrumento ti Dios a mangibanag iti orihinal a panggepna agpaay iti daga ken iti sangatauan.—Apoc. 11:15.

¹⁸ Awan duadua a mangipaay ti Pagarian kadagiti agnanayon a bendision agpaay iti sangatauan. Gapuna, sikokompiansa a maibagatayo iti sabsabali a ti Pagarian ti Dios ti kakaisuna a solusion iti amin a parikut ti sangatauan. Sapay koma ta sireregta nga ikasabatayo dayta a kinapudno!—Mat. 24:14.