Tulbek ti Naragsak a Pamilia
Panangtaginayon iti Pannakaikumit iti Panagasawa
Misis: “Nadlawko a bumabaawen ti rikna kaniak ni lakayko a Michael ken saanen a nadungngo kadagiti annakmi. * Nagbaliw ti kababalinna di nagbayag kalpasan a nagpakonektarkami iti Internet isu nga atapek nga agbuybuya isuna iti pornograpia iti kompiuter. Maysa a rabii, idi nakaturogen dagiti annakmi, kinasaritak iti nalapat ket impudnona nga agbuybuya kadagiti pornograpiko a Web site. Kasla nagtupak ti langit kaniak. Diak pulos impagarup a mapasamak daytoy kaniak. Napukawen ti panagtalekko kenkuana. Pagdaksanna pay, adda katrabahuak nga itay la nabiit ket ipakpakitanan a kursonadanak.”
Mister: “Iti saan pay a nabayag, kinomprontanak ni baketko a Maria ta naduktalanna ti ladawan nga indulinko iti kompiutermi. Idi inaklonko a regular a luklukatak dagiti pornograpiko a Web site, kasta unay ti pungtotna. Napalalo ti bainko ken makonkonsiensiaak unay. Impagarupko no agsinakamin.”
PANAGKUNAM, apay ngata a kasta ti mapaspasamak iti relasion da Michael ken Maria? Mabalin nga ipagarupmo a ti kangrunaan a parikut ni Michael ket ti panagbuybuyana iti pornograpia. Ngem kas nabigbig ni Michael idi agangay, ti bisiona ket pagilasinan laeng ti nakarkaro a parikut—ti dina pannakaikumit iti relasionda nga agassawa. * Idi nagkasar da Michael ken Maria, ninamnamada a manayon ti ayan-ayatda ken siraragsak nga agbinnuligda a mangaramid kadagiti bambanag. Ngem kas iti adu a pagassawaan, in-inut a kimmapuy ti pannakaikumitda iti panagasawada ken kasla lumamlamiisen ti riknada iti maysa ken maysa.
Mariknam kadi a saanen a kas iti dati ti kinasingedyo nga agassawa bayat ti panaglabas ti panawen? Kayatmo kadi nga agsubli ti dati a kinasingedyo? No wen, nasken nga ammuem dagiti sungbat kadagitoy tallo a saludsod: Ania ti kaipapanan ti pannakaikumit iti panagasawa? Ania dagiti mabalin a mangpakapuy iti kasta a pannakaikumit? Ken ania ti mabalinmo nga aramiden tapno bumileg ti pannakaikumitmo iti asawam?
Ania ti Pannakaikumit?
Ania ti kaipapananna kenka ti pannakaikumit iti panagasawa? Adu ti mangibaga a naikumitda gapu ta mariknada nga addaandan iti obligasion. Kas pagarigan, ti agassawa ket mabalin nga agtalinaed a naikumit iti maysa ken maysa maigapu kadagiti annakda wenno maigapu iti Dios a Namunganay iti panagasawa. (Genesis 2:22-24) Kinapudnona, nasayaat dagita a rason ken makatulong iti agassawa tapno mapagballigianda dagiti narigat kasasaad. Ngem tapno agbalin a naragsak ti agassawa, masapul a saanda laeng koma a naikumit gapu ta mariknada nga addan obligasionda iti maysa ken maysa.
Ni Jehova a Dios inyurnosna ti panagasawa kas gubuayan ti napalaus a rag-o ken pannakapnek ti agassawa. Panggep ti Dios a ti lalaki ‘pagrag-oanna ti asawana.’ Panggep met ti Dios a ti babai ayatenna ni lakayna ken mariknana ti panagayat ni lakayna kas iti panangipateg ni lakayna iti mismo a bagina. (Proverbio 5:18; Efeso 5:28) Tapno mapatanor ti kasta a kinasinged, masapul a sursuruen ti agassawa ti agtinnalek. Napateg met a pasingedenda nga ad-adda pay ti panaggayyemda inggat’ tungpal biag. No gun-oden ti agassawa ti panagtalekda iti maysa ken maysa ken ikagumaanda ti agbalin a nakasingsinged nga aggayyem, bumileg ti pannakaikumitda iti panagasawada. Mapatanorda ti singgalut a desdeskribiren ti Biblia a kasta unay a kinadekket nga uray la a ti dua a tao ket agbalin a kasla ‘maymaysan a lasag.’—Mateo 19:5.
Ti ngarud pannakaikumit ket maipadis iti pangasentada kadagiti haloblak ti nalagda a balay. Ti pangasentada ket napaglalaok a nadumaduma a banag, a pakairamanan ti darat, semento, ken danum. Umasping iti dayta, ti pannakaikumit ket buklen met ti obligasion, panagtalek, ken panaggayyem. Ania ti mabalin a mangpakapuy iti dayta a singgalut?
Ania Dagiti Karit?
Ti pannakaikumit kasapulanna ti panangikagumaan ken panagsakripisio. Masapul a situtulokka nga agpabus-oy tapno maparagsakmo ti asawam. Nupay kasta, ti panagpabus-oy nga awan ti namnamaem a magunggonam ket saanen a magustuan ti adu ken karurod pay ketdin ti dadduma. Ngem isaludsodmo iti bagim, ‘Mano ti am-ammok a managimbubukodan a naragsak ti panagasawada?’ Nalabit a ti sungbatmo ket, Manmano, no adda man. Apay? Masansan a ti managimbubukodan a tao ket saan nga agtalinaed a naikumit iti panagasawa no isu ket masapul nga agsakripisio, nangruna no awan a dagus ti magunggonana iti panagpabus-oyna. No awan ti pannakaikumit, lumamiis ti relasion ti agassawa uray no nasged ti panaginnayatda idi damo.
Sipupudno nga ipabigbig ti Biblia a ti panagasawa ket agkalikagum iti panangikagumaan. Kunana a “ti naasawaan a lalaki maringgoran iti bambanag ti lubong, no kasano a magun-odanna ti anamong ti asawana,” ket “ti naasawaan a babai maringgoran iti bambanag ti lubong, no kasano a magun-odanna ti anamong ti asawana.” (1 Corinto 7:33, 34) Nakalkaldaang ta uray dagiti assawa a gagangay a di managimbubukodan ket saanda a kanayon a madlaw dagiti pakadanagan ti asawada wenno saanda a kanayon nga apresiaren ti panagsakripisio ti asawada. No ti agassawa dida ipakita ti apresasionda iti maysa ken maysa, dakkel ti posibilidadna nga agpasarda iti ad-adu a ‘rigat iti lasag’ a mabalinda met koma a maliklikan.—1 Corinto 7:28.
Tapno malasatan ti panagasawayo ti tiempo ti rigat ken bumileg dayta kabayatan ti tiempo ti nam-ay, masapul nga ibilangmo a permanente ti relasionyo. Kasano a mapatanormo ti kasta a panangmatmat, ken kasano a maparegtam ti asawam nga agtalinaed a naikumit kenka?
No Kasano a Pabilgen ti Pannakaikumit
Ti kapatgan a pamay-an ket ti sipapakumbaba a panangyaplikar iti balakad ti Biblia a Sao ti Dios. No aramidem dayta, “magunggonaam ti bagim” ken ti asawam. (Isaias 48:17) Usigem ti dua laeng a praktikal nga addang a mabalinmo nga aramiden.
Mangilatangka iti tiempo para iti asawam
1. Ipangpangrunam ti relasionyo nga agassawa.
‘Siguraduenyo dagiti napatpateg a bambanag,’ insurat ni apostol Pablo. (Filipos 1:10) Iti imatang ti Dios, nakapatpateg no kasano ti panangtrato ti agassawa iti maysa ken maysa. Padayawan ti Dios ti lalaki a mangpadpadayaw iti asawana. Ti met babai a mangraraem iti asawana ket “addaan dakkel a pateg iti imatang ti Dios.”—1 Pedro 3:1-4, 7.
Kasano kapategna kenka ti relasionyo nga agassawa? Gagangay nga ad-adu a tiempo ti busbosem iti banag a napateg kenka. Isaludsodmo iti bagim: ‘Iti napalabas a bulan, kasano kaadu a tiempo ti inlatangko para iti asawak? Ania nga espesipiko a bambanag ti inaramidko tapno mapatalgedan ti asawak a nasingedkam pay laeng nga aggayyem?’ No bassit wenno awan pay ketdi ti tiempom para iti asawam, mabalin a narigatna a patien a naikumitka iti relasionyo nga agassawa.
Mamati kadi ti asawam a naikumitka iti relasionyo nga agassawa? Kasanom a maammuan?
PADASEM DAYTOY: Isuratmo iti papel ti sumaganad a lima a kategoria: kuarta, trabaho, relasionyo nga agassawa, panaglinglingay, ken gagayyem. Ita ikkam iti numero dagiti inlistam sigun iti pagarupem nga ipangpangruna ti asawam. Kiddawem iti asawam nga aramidenna met ti kasta maipapan kenka. No nalpasyon, agsinnukatkayo iti listaan. No iti panagrikna ti asawam ket kurang ti ipapaaymo a tiempo ken panagregget para iti relasionyo nga agassawa, pagsaritaanyo no ania dagiti mabalin a balbaliwam tapno mapabileg ti pannakaikumityo iti maysa ken maysa. Imtuodem met iti bagim, ‘Ania ti mabalinko nga aramiden tapno mapatanorko ti interes kadagiti banag a napateg iti asawak?’
Iti puso ti pangrugian ti kinagulib
2. Liklikam ti amin a kita ti kinagulib.
Kinuna ni Jesu-Kristo: “Ti tunggal maysa nga agtultuloy a mangmatmat iti maysa a babai tapno gartemanna nakikamalalan kenkuana iti pusona.” (Mateo 5:28) No makidenna ti maysa a tao iti dina asawa, daddadaelenna ti relasionda nga agassawa ken kuna pay ti Biblia a dayta ket mabalin a pakaigapuan ti diborsio. (Mateo 5:32) Ngem ipakita ti naadaw a sasao ni Jesus a mabalin a tumanor ti dakes a tarigagay iti puso ti maysa a tao sakbay pay nga aktual nga aramidenna ti makikamalala. Ti panangpampanunot iti kasta a dakes a tarigagay ket maysa a kita ti panangliput.
Tapno agtalinaedka a naikumit iti asawam, sipapasnek nga ikarim a dika agbuya iti pornograpia. Aniaman ti mabalin nga ibaga ti adu, ti pornograpia ket makadadael iti relasionyo nga agassawa. Imutektekam ti panangdeskribir ti maysa nga asawa a babai iti nariknana maipapan iti panagbuya a nakairuaman ni lakayna: “Kuna ni lakayko a ti panagbuya iti pornograpia pasam-itenna ti ayan-ayatmi. Ngem dayta ti ad-adda a mangiparikna laeng kaniak nga awan serserbik ken saan a mapnek kaniak ni lakayko. Agsangsangitak iti iddak bayat ti panagbuybuyana iti kasta.” Makunam kadi a pabpabilgen ti kasta a lalaki ti pannakaikumitna iti asawana, wenno daddadaelenna ketdi dayta? Palpalakaenna ngata para ken baketna ti agtalinaed a naikumit iti relasionda nga agassawa? Ibilbilangna kadi ni baketna kas ti kasingedan a gayyemna?
Ti matalek a tao a ni Job inyebkasna ti pannakaikumitna iti asawana ken iti Diosna babaen ti ‘pannakitulagna kadagiti matana.’ Determinado ni Job a di ‘mangmatmat iti maysa a birhen.’ (Job 31:1) Kasanom a matulad ni Job?
Malaksid iti panangliklik iti pornograpia, masapul a saluadam ta pusom manipud iti irurusing ti saan a mayanatup a pannakisinninged iti dimo kasekso. Pudno, adu ti agkuna a ti panagalembong ket saan a makadangran iti relasion ti agassawa. Ngem ballaagannatayo ti Sao ti Dios: “Ti puso nagulgulib ngem iti aniaman a banag ket desperado. Siasino ti makaammo iti dayta?” (Jeremias 17:9) Naallilawnaka kadin ta pusom? Iyimtuodmo iti bagim: ‘Siasino ti kangrunaan a pangipapaayak iti atensionko—ti asawak wenno ti sabali a diak kasekso? Siasino ti umuna a pangibagaak iti nasayaat a damag—ti asawak, wenno sabali? Ania ti reaksionko no kiddawen ti asawak a limitarak ti pannakilangenko wenno pannakisaritak iti saanko a kasekso? Marurodak kadi, wenno situtulok nga aramidek ti kidkiddawenna a panagbalbaliw?’
PADASEM DAYTOY: No madlawmo nga agrayoka iti saanmo nga asawa, limitaram ti pannakilangenmo wenno pannakisaritam iti dayta a tao. Ti koma laeng panggep ti pannakilangenmo kenkuana ket tapno asikasuem dagiti nesesita a banag ken saan a tapno agbalinkayo a nasinged nga aggayyem. Saanmo a panunoten dagiti pangatiwanna iti asawam. Imbes ketdi, ipamaysam ti panunotmo kadagiti positibo a galad ti asawam. (Proverbio 31:29) Lagipem dagiti rason no apay nga inayatmo ti asawam. Iyimtuodmo iti bagim, ‘Talaga kadi a napukawen dagita a galad ti asawak, wenno saanko la ngaminen nga ikankano dagita?’
Agdisnudoka
Ti nadakamat itay a da Michael ken Maria ket nagdesisionda nga agpabalakad no kasano a marisut dagiti parikutda. Siempre, ti panagpabalakad ket umuna la nga addang. Ngem babaen ti sidadaan a panangsangoda iti parikut ken panagpatulongda, nalawag nga impakita da Michael ken Maria a naikumitda iti panagasawada ken kayatda nga ipamuspusan ti panagballigi dayta.
Natibker man wenno problemado ti relasionyo nga agassawa, masapul a maammuan ti asawam a naikumitka iti panagballigi ti panagasawayo. Aramidem ti aniaman a maiparbeng a pamuspusan tapno makombinsirmo ti asawam a naikumitka kenkuana. Sidadaanka kadi a mangaramid iti kasta?
^ par. 3 Nabaliwan dagiti nagan.
^ par. 5 Nupay iti daytoy a pagarigan ket lalaki ti agbuybuya iti pornograpia, kaskasdi a panangipakita dayta iti di pannakaikumit iti panagasawa uray no babai ti mangaramid iti kasta.
ISALUDSODMO ITI BAGIM . . .
Aniada nga aktibidad ti mabalinko a kissayan tapno ad-adu ti tiempok para iti asawak?
Ania ti mabalinko nga aramiden tapno maipatalgedko iti asawak a naikumitak iti relasionmi nga agassawa?