Malaglagipko dagiti naragsak nga al-aldaw idi ubingak pay. Nagnaedkami iti kalapaw iti away iti makin-abagatan a paset ti France. Inyaramidannak ni Tatang iti indayonko, ken magusgustuak ti agtaray-taray iti hardin. Idi 1966, adda bimmisita a Saksi ni Jehova iti balaymi ken nabayag a nakisaritada ken Tatang. Kalpasan laeng ti pito a bulan, desididon ni Tatang nga agbalin a Saksi. Idi agangay, kasta met ti inaramid ni Nanang, ket sidudungngo a pinadakkeldak ti pamiliak.

Nangrugi ti problemak di nagbayag kalpasan a nagsublikami iti Spain, ti lugar dagiti nagannakko. Mariknak a kasla maduyduyok ti im-imak ken lipay-lipayko. Kalpasan ti dua a tawen a panagpakonsultak iti nagduduma a doktor, naam-ammomi ti nalatak a rheumatologist. Idi imbagana a “naladawen ti amin,” nagsangit ni Nanang. Nangngegko dagiti sasao a kas iti “autoimmune chronic illness” ken “juvenile polyarthritis” * iti uneg dayta a nalamiis ken nalidem a siled. Gapu ta sangapulo laeng ti tawenko, diak maawatan ti imbaga ti doktor, ngem ammok a saan a nasayaat ti kasasaadko.

Imbaga ti doktor nga ipandak iti sanatorium (pagpaagasan dagiti nabayagen nga agsaksakit). Idi simmangpetak, nadismayaak iti simple ti langana a pasdek. Nainget ti disiplina sadiay: Pinukisandak dagiti madre ken inikkandak iti naalas nga uniporme. Makasangsangitak a mangpampanunot, ‘Kasano a maandurak ti biag ditoy?’

Gapu ta insurodak dagiti nagannakko nga agserbi ken Jehova, diak kayat ti makipaset iti misa dagiti Katoliko iti sanatorium. Ngem saan a matarusan dagiti madre no apay. Kiniddawko ken Jehova a dinak baybay-an. Di nagbayag, nariknak a salsalaknibannak ni Jehova, kas iti nabara ken nairut nga arakup ti naayat nga ama.

Kada Sabado, napalubosan dagiti nagannakko a bumisita iti apagbiit. Inikkandak iti basaek a libro a naibasar iti Biblia tapno bumileg ti pammatik. Gagangay nga awan ti libro dagiti ubbing, ngem  pinalubosandak dagiti madre a maaddaan kadagiti libro agraman ti Biblia nga inaldaw a basbasaek. Ibagbagak met kadagiti padak nga ubbing ti namnamak a biag nga agnanayon iti Paraiso a daga a sadiay awanton ti agsakit. (Apocalipsis 21:3, 4) Nupay malidlidayak no dadduma, maragsakanak ta bumilbileg ti pammatik ken panagtalekko ken Jehova.

Kalpasan ti innem a bulan, pinagawiddak dagiti doktor. Nagtultuloy ti sakitko, ngem naragsakanak ta kaduak manen dagiti nagannakko. Kimmaro ti pannakadisporma ken panagut-ot dagiti susuopko. Nakapuy ti bagik bayat ti kinatin-edyerko, ngem nagpabautisarak idi agtawenak iti 14. Determinadoak nga agserbi iti nailangitan nga Amak iti amin a kabaelak. Ngem maupayak no dadduma isu nga inkararagko iti Dios: “Apay a siak pay? Pangngaasim ta paimbagennak. Saanmo kadi a makitkita ti panagrigatko?”

Nagrigat ti kasasaadko kas agtutubo. Masapul nga akseptarek a saanen a sumayaat ti kasasaadko. Masansan nga idiligko ti bagik kadagiti gagayyemko a nakasalsalun-at ken nakaragragsak. Nakababbaba ti panagkitak iti bagik ken managbabainak. Ngem tinulongandak ti pamiliak ken dagiti gagayyemko. Maragsakanak no malagipko ti nasinged a gayyemko a ni Alicia, nga in-inauna ngem siak iti 20 a tawen. Tinulongannak tapno maakseptarko ti kasasaadko ken maseknan iti sabsabali imbes a kanayon a pampanunotek dagiti problemak.

Idi agtawenak iti 18, kimmaro ti sakitko ket agkapsutak uray no makigimongak laeng. Nupay kasta, usarek ti “nawaya a tiempok” nga agadal a naimbag iti Biblia. Nakatulong kaniak ti libro a Job ken dagiti Salmo tapno maawatak nga iti agdama, nangnangruna a maseknan ni Jehova iti naespirituan a kasapulantayo imbes a ti pisikal. Naaddaanak iti bileg a “nalablabes ngem ti gagangay” ken “talna ti Dios a mangringbaw iti isuamin a panunot,” gapu iti kanayon a panagkarkararagko.—2 Corinto 4:7; Filipos 4:6, 7.

Idi agtawenakon iti 22, masapul nga akseptarek nga addaak lattan iti wheelchair. Gapu iti kasasaadko, maamakak di la ket ta labaslabasandakto laengen dagiti tattao. Ngem nakatulong ti wheelchair tapno maaramidko ti dadduma a bambanag ket nagbalin a bendision ti impagarupko idi a pagdaksan. Imbaga ti gayyemko a ni Isabel a makikaduaak kenkuana iti makabulan ken mangbusbos iti 60 nga oras iti panangasaba.

Idi damo, impagarupko a narigat, ngem nabaelak dayta babaen ti tulong ni Jehova ken suporta dagiti nagannak ken gagayyemko. Napartak a naglabas ti makabulan, ken mariknak a saanakon a managbutbuteng ken managbabain. Maragragsakanak isu nga idi 1996, nagbalinak a regular pioneer a busbosek ti 90 nga oras iti ministerio kada bulan. Maysa dayta kadagiti kasayaatan a desisionko ta simmingedak iti Dios ken pimmigsa ti bagik. Babaen iti ministerio, mairanudko iti adu a tattao ti pammatik ken matulongak ti dadduma nga agbalin a gayyem ti Dios.

Idi kalgaw ti 2001, naaksidenteak iti lugan ket natukkol dagiti sakak. Bayat a nakaiddaak iti ospital nga agpapaut-ot, sipapasnek a nagkararagak: “Pangngaasim Apo Jehova, saanak a baybay-an!” Idin, nagsaludsod ti babai nga adda iti abay ti kamak, “Maysaka kadi a Saksi ni Jehova?” Gapu ta agkakapsutak, nagtung-edak laeng. “Pamiliarak kadagiti Saksi! Kanayon a basbasaek dagiti magasinyo,” kinunana. Talaga a naliwliwaak kadagita nga imbagana. Uray marigrigatanak, naikasabak latta ti maipapan ken Jehova. Nagdakkel a pribilehio dayta!

Idi simmayaat bassit ti kasasaadko, inkeddengko ti ad-adda pay a mangasaba. Inrikusnak ni Nanang iti ospital nga adda pay laeng plaster dagiti sakak. Inaldaw a bisitaenmi ti sumagmamano a pasiente, komustaenmi ida, ken mangibatikami kadakuada kadagiti literatura a naibasar iti Biblia. Makabannog dagidi nga ibibisitami ngem pinabilegnak ni Jehova.

Kadagiti kallabes a tawen, kimmaro dagiti marikriknak nga ut-ot ken naldaanganak pay gapu iti ipapatay ni tatangko. Ngem ikagkagumaak latta ti maaddaan iti positibo a panangmatmat. Kasano? No  kabaelak, makikaduaak kadagiti gagayyem ken kakabagiak, ket nakatulong dayta tapno mailiwliwagko dagiti problemak. Ken no agmaymaysaak, basaek ken adalek ti Biblia, wenno mangasabaak babaen iti telepono.

Maragragsakanak met kadagiti simple a bambanag kas iti pul-oy ti angin wenno ayamuom dagiti sabsabong. Dagitoy ti pagyamyamanak. Makatulong met ti kinamanagpakatawa. Naminsan, bayat a mangaskasabakami, ti gayyemko a mangidurduron iti wheelchair-ko, nagsardeng tapno agilista. Pagammuan ta nagdirdiretsoakon ket naidungparak iti nakaparada a lugan. Nagdanagkami a dua, ngem idi nakitami nga awan ti dakes a napasamak, nagpaggaakkami.

Adu a bambanag ti diak maaramidan ngem imbilangko dagitoy a di pay natungpal a tarigagay. Masansan nga agkidemak sa panunotek nga addaak idiay baro a lubong nga inkari ti Dios. (2 Pedro 3:13) Pampanunotek a nasalun-atak, agpaspasiar, ken mangtagtagiragsak iti biag. Impapusok dagiti sasao ni Ari David: “Manginanamaka ken Jehova; bumilegka ket pumigsa koma ta pusom.” (Salmo 27:14) Nupay kumapkapsut ti bagik, pappapigsaennak ni Jehova. Nakapuyak ngem napigsaak latta.