Maseknantayo amin iti masanguanantayo. Pampanunotentayo no anianto ti kasasaadtayo ken dagiti ipatpategtayo. Mabalin a maisaludsodtayo: ‘Nasaysayaatto kadi ti biag dagiti annakko? Madadaelto kadi ti daga gapu iti didigra? Adda kadi rumbeng a baliwak ita tapno nasaysayaatto ti kasasaadko?’ Normal a maseknantayo iti masanguanan; gagangay a kayattayo a natalged, natalna, ken sigurado ti masanguanantayo. Ngamin no ammom ti mapasamak iti masanguanan, masaganaam ti pisikal ken emosional a kasapulam.

Ania ngarud ti namnamaem iti masanguanan? Adda kadi makaammo? Pinadas dagiti eksperto nga ammuen ti mapasamak iti masanguanan. Nupay natungpal ti dadduma nga impadtoda, adu met ti saan. Ngem naikuna a ti Dios a maipadtona ti eksakto a mapasamak iti masanguanan. Kuna ti Saona: ‘Manipud punganay ibagbagak ti pagnguduan, ken manipud iti nabayagen a tiempo ti bambanag a saan pay a naaramid.’ (Isaias 46:10) Natungpal kadi dagiti impadtona?

Apay a napateg kenka dagiti natungpal a nagkauna a padto ti Dios? Mabalin a masdaawka no kanayon nga umiso ti ibaga ti weather forecaster. Mabalin nga agimdengka iti sumaruno nga ibagana. Kasta met, no ammom nga adun ti natungpal a padto ti Dios, sigurado nga interesadoka iti ibagana a mapasamak iti masanguanan.

MADADAEL TI DAKKEL A SIUDAD:

Kas pagarigan, talaga a nakaskasdaaw ti mangipadto a siuumiso a mabiiten a madadael ti dakkel ken nabileg a siudad iti adun a siglo. Babaen ti pannakangiwat ti Dios, impadtona ti madadael ti Nineve. (Sofonias  2:13-15) Ania ti insurat dagiti historiador? Idi maika-7 a siglo B.C.E., agarup 15 a tawen kalpasan nga impadto dayta ti Dios, rinaut ken dinadael dagiti Babilonio ken Medo ti Nineve. Kasta met, nasaksakbay nga imbaga ti Dios a ‘malangalang, kas iti namaga a desierto’ ti Nineve. Eksakto kadi a natungpal daytoy a padto? Wen. Nupay ti siudad ken ti kabangibangna a lugar ket saklawenna ti agarup 518 a kilometro kuadrado, dinadael latta dayta dagiti nangraut. Kabaelan kadi dagiti political analyst nga ipadto ti kasta nga eksakto a pasamak?

MAPUORAN DAGITI TULANG TI TAO:

Asino koma ti makaitured a mangiwaragawag—300 a tawen a nasaksakbay—ti nagan ken kapuonan ti tao a mangpuorto kadagiti tulang ti tao iti altar, kasta met ti nagan ti ili nga ayan dayta nga altar? No pimmudno dayta naisangsangayan a padto, sigurado nga agbalin a nalatak ti nangipadto. Impakaammo ti pannakangiwat ti Dios nga ‘agnagan Josias ti mayanak iti balay ni David ken puorannanto ti tultulang ti tao’ iti altar idiay Bethel. (1 Ar-ari 13:1, 2) Agarup tallo a siglo kalpasanna, maysa nga ari nga agnagan Josias, saan a gagangay a nagan iti panawen ti Biblia, ti timmaud iti kapuonan ni David. Kas naipadto, ‘innala ni Josias dagiti tulang manipud kadagiti lugar a pagitabonan ket pinuoranna ida iti rabaw ti altar’ a masarakan idiay Bethel. (2 Ar-ari 23:14-16) Kasano koma a detalyado a maipadto dagita no awan ti nangiwanwan a nabilbileg ngem tao?

AGPATINGGA TI MAYSA NGA IMPERIO:

Naisangsangayan no ti maysa maipadtona ti nagan ti tao—sakbay pay a mayanak—a mangidaulo iti pannakaparmek ti kabilgan a turay ti lubong, a maibagana pay ti naidumduma a pamay-anna. Imbaga ti Dios a maysa a lalaki nga agnagan Ciro ti mangparmek iti maysa a nasion. Wayawayaanna met dagiti balud a Judio ken suportaranna ti pannakaibangon manen ti nasantuan a temploda. Kanayonanna, impadto ti Dios a ti taktika ni Ciro ramanenna ti panagmaga ti karayan ken mabaybay-an a nakalukat dagiti ruanganna a nakaigapuan ti pannakaparmekda. (Isaias 44:27–45:2) Eksakto kadi a natungpal ti adu a detalye nga impadto ti Dios? Umanamong dagiti  historiador a talaga a napasamak daytoy. Nakaskasdaaw ti inaramid ti buyot ni Ciro a panangisiasida iti pagayusan ti danum, arigna pinagmagana ti karayan. Kasta met, simrek dagiti soldado iti siudad babaen kadagiti ruangan a nabaybay-an a nakalukat. Idi agangay, winayawayaan ni Ciro dagiti Judio ken imbagana a mabalinda a bangonen manen ti temploda idiay Jerusalem. Nakaskasdaaw dayta ta ni Ciro ket saan nga agdaydayaw iti Dios dagiti Judio. (Esdras 1:1-3) Adda kadi makaipadto kadagiti detalye daytoy a pasamak no di ti Dios laeng?

Dinakamattayo ti tallo a pagarigan a mangipakita a natungpal dagiti impadto ti Dios a mapasamak iti masanguanan. Adu pay dagiti padto a natungpal. Imbaga ti lider dagiti Judio a ni Josue ti pagaammo unay ti adu a dumdumngeg kenkuana: “Pagaammoyo unay iti amin a pusoyo ken iti amin a kararuayo nga awan napaay a maysa a sao manipud iti amin a naimbag a sasao a sinao kadakayo ni Jehova a Diosyo. Pimmudnoda amin maipaay kadakayo. Awan uray maysa a sao kadakuada ti napaay.” (Josue 23:1, 2, 14) Ammo dagiti kailian ni Josue a natungpal dagiti kari ken padto ti Dios. Ngem kasano nga inaramid dayta ti Dios? Adda dakkel a nagdumaan ti pamay-an ti Dios no idilig iti tao. Napateg a maammuan daytoy gapu ta adda naisangsangayan nga impakaammo ti Dios maipapan iti asidegen a masanguanan a sigurado a pakaseknam.

Masansan a naibasar dagiti prediksion ti tao iti panagsukimat ti siensia, panangadal iti magun-odan nga impormasion, ken iti agdama a mapaspasamak, wenno dagiti agkunkuna nga addaan iti karkarna a pannakaammo. Kalpasan ti panangipadtoda, awanen ti aramidenda no di ti aguray laengen iti mapasamak.—Proverbio 27:1.

Saan a kas iti tao, ammo ti Dios amin a bambanag. Maawatanna a naimbag ti kababalin ti tao; isu a no kayat ti Dios nga ammuen dayta, ammona no kasano nga agtignay dagiti indibidual ken nasion. Ngem saan la a dayta ti maaramidan ti Dios. Kabaelanna nga imaniobra dagiti kasasaad tapno sigurado ti pagbanaganna. Kinunana: ‘Ti sao a rummuar iti ngiwatko, saanto nga agsubli kaniak nga awan nagbanaganna, sigurado nga agballiginto.’ (Isaias 55:11) No dadduma ibaga laeng ti Dios kadatayo no ania ti aramidenna iti masanguanan. Ngem siguraduenna a matungpal dayta.

Adda kadi mapagtalkan a padto maipapan iti masanguanam ken dagiti ipatpategmo? No ammom a nasaksakbay nga adda umay a napigsa a bagyo, makapagsaganaka tapno maispal ti biagmo. Kasta met laeng dagiti padto ti Biblia. Impakaammo ti Dios nga asidegen a dumteng ti dakkel a panagbalbaliw iti intero a lubong. (Kitaem ti kahon a, “ No Ania ti Impakaammo ti Dios Maipapan iti Masanguanan.”) Daytoy a masanguanan ket naiduma iti ipadpadto dagiti eksperto.

Panunotem daytoy: Naisuraten ti pagbanagan daytoy a lubong ket babaen kadagiti padto ti Biblia maammuam ti pagtungpalanna. Impakaammo ti Dios: ‘Manipud punganay ibagbagak ti pagnguduan. Kunaek, ti pammatigmaanko agtalinaedto, ket isuamin a pakaragsakak aramidekto.’ (Isaias 46:10) Dakayo a sangapamiliaan, mabalin a maaddaankayo iti naragsak a masanguanan. Ammuenyo kadagiti Saksi ni Jehova no ania ti ibagbaga ti Biblia maipapan iti asidegen mapasamak iti masanguanan. Saanda a psychic; dida met ibagbaga nga adda mangmangngegda a timek; awan met ti naisangsangayan a pannakabalinda nga agipadto. Ngem ad-adalenda ti Biblia ken maipakitada kadakayo dagiti naimbag a bambanag nga isagsagana ti Dios iti masanguanan.