Idi pay a maibagbaga a ti Krismas ket maysa a nabayagen a piesta dagiti Kristiano kas panangselebrar iti pannakayanak ni Jesus. Ngem mabalin a mapanunottayo no ania ngata ti koneksionna iti pannakayanak ni Jesus ti adu a tradision a karaman iti Krismas.

Ti umuna ket ti maipapan iti naimbento a ni Santa Claus—maysa a naragsak a lakay a puraw ti barbasna, nalabbasit ti pingpingna, ken nakabado iti nalabaga. Idi 1931, naimbento dayta para iti maysa a North American a kompania ti softdrinks. Sipud idin, pagaammo dayta nga epektibo a mausar kadagiti patalastas bayat ti Krismas. Idi 1950’s, pinadas ti dadduma a Brazilian nga isukat ken ni Santa Claus ti maysa a popular a karakter iti maysa nga estoria ti nasionda—ni Grandpa Indian. Ti resultana? Inabak ni Santa Claus ni Grandpa Indian ken “inabakna [pay ketdi] ti ubing a ni Jesus ket isu ti nagbalin nga opisial a simbolo ti selebrasion iti Disiembre 25,” kuna ni Professor Carlos E. Fantinati. Ngem dagiti laeng kadi sarsarita a kas iti maipapan ken Santa Claus ti di umiso iti Krismas? Tapno masungbatan dayta, subliantayo ti panawen dagiti nagkauna a Kristiano.

“Iti umuna a dua gasut a tawen ti Kristianidad, pirmi ti panangkontra dagiti Kristiano iti pananglagip iti pannakayanak dagiti martir wenno, uray ti pannakayanak ni Jesus,” kuna ti Encyclopedia Britannica. Apay? Imbilang dagiti Kristiano ti birthday kas kaugalian dagiti pagano a masapul a mamimpinsan nga adaywan. Kinapudnona, awan ti mabasa iti Biblia a petsa ti pannakayanak ni Jesus.

Idi maikapat a siglo C.E., inrugi ti Iglesia Katolika a selebraran ti Krismas uray kinontra dagiti nagkauna a Kristiano ti kaugalian a panangselebrar iti birthday. Kayat a papigsaen ti simbaan ti impluensiana babaen ti panangikkatna kadagiti dakkel a mangpakpakapuy iti impluensiana. Ti maysa kadagita ket ti kinapopular dagiti pagano a relihion iti imperio ti Roma ken dagiti piesta para iti winter solstice (ti kaababaan nga aldaw iti intero a tawen). Kada tawen, manipud iti Disiembre 17 agingga iti Enero 1, “kaaduan a Romano ti agpiesta, agaayam, agragragsak, agparada, ken makiraman iti dadduma pay a selebrasion kas pammadayawda kadagiti didiosda,” kuna ti Christmas in America, nga insurat ni Penne L. Restad. No met Disiembre 25, selebraran dagiti Romano ti birthday ti Di Maparmek nga Init. Idi inrugi ti simbaan a selebraran ti Krismas iti dayta a petsa, adu a Romano ti naallukoyda a mangselebrar iti pannakayanak ni Jesus imbes a ti pannakayanak ti init. Ngem “inus-usar latta dagiti [Romano] dagiti simbolo nga us-usarenda kadagitoy a piestada,” kuna ti Santa Claus, a Biography, nga insurat ni Gerry Bowler. Ti agpayso, “uray no makuna a baro dagiti piestada, ar-aramidenda latta dagiti dati a kaugalianda.”

Nalawag ngarud a ti kangrunaan a problema kadagiti selebrasion iti Krismas ket dagiti di nasayaat a nangrugianda. Iti libro ni Stephen Nissenbaum a The Battle for Christmas, natukoy ti Krismas kas “pagano a piesta a nakaluban iti Kristiano a maskara.” Ti ngarud Krismas ibabainna ti Dios ken ti Anakna a ni Jesu-Kristo. Bassit la kadi a banag dayta? Isaludsod ti Biblia: “Ania ti pagkaduaan ti kinalinteg ken kinakillo? Wenno ania ti pakiramanan ti lawag iti sipnget?” (2 Corinto 6:14) Kas iti puon ti kayo a dimmakkel a killo, nakaro ti kinakillo ti Krismas nga uray la ‘saanen a mailinteg.’—Eclesiastes 1:15.